Những sai sót trong quang hệ (Quang sai)

Những sai sót của quang hệ

Trần Phương Hồng


1.. CẦU
CẦU SAI
SAI DỌC
DỌC
2.

CÔ MA

3.. LOẠN THỊ
4.

ĐỘ CONG TRƯỜNG VÀ SỰ MÉO ẢNH


Để tạo ra ảnh cho bởi quang hệ, ta cần phải giả thiết hai điều
kiện sau đây:

•
•
•

Chùm tia truyền qua quang hệ phải là chùm đơn sắc.
Chùm tia truyền tới quang hệ là những tia gần với trục chính.
Tuy nhiên, trong thực tế,những điều kiện này không mấy khi thỏa mãn đầy đủ do đó ảnh tạo bởi quang
hệ sẽ có những sai sót mà ta cần phải nghiên cứu

1.Cầu sai dọc

Cầu sai dọc


M2

Chùm sáng rộng phát ra từ nguồn S truyền qua thấu kính, chùm tia ló không hội
tụ tại môt điểm:
+ Hội tụ tại S’ ứng với các chùm tia tới

gần trục chính.

+ Hội tụ tại S0; S’’ ứng với các chùm tia càng xa dần trục chính.


Chùm tia ló hội tụ không còn một điểm nữa mà trở thành chùm tia loạn
thị tiếp xúc với hai mặt tụ quang:

➢ Mặt tụ quang thứ nhất là một một đoạn thẳng nằm trên trục chính.
➢ Mặt tụ quang thứ hai là bao hình của các tia khúc xạ có tính tròn xoay quanh
quang trục. Giao tuyến mặt tụ quang thứ hai với mặt hình vẽ là đường cong
M1S’M2
Tiết diện của chùm khúc xạ này ứng với bất kì mặt phẳng aa’ nào đều có dạng
hình tròn có kích thướt giới hạn. Kích thướt vòng tròn nhỏ nhất này tại một
điểm

nào

đó

giữa

S’S’’.


Độ cầu sai của một thấu kính được xác định:
d = d’’ – d’

•Thấu kính hội tụ có độ cầu sai âm.
•Thấu kính phân kì có độ cầu sai dương.


2) CÔ MA (có nghĩa là sao chổi):


⦿

Tiết diện của chùm tia ngoài quang trục sau khi qua thấu kính với mặt
vuông góc với quang trục có dạng hơi giống hình sao chổi có đuôi cho
nên ta gọi quang sai này là cô ma.

⦿

Nếu một quang hệ được khử cầu sai dọc muốn tránh hiện tượng cô ma
thì quang hệ phải thõa điều kiện sau đây:

n.h.sinu=n’h’sinu’

3) LOẠN THỊ
⦿

C

Trong môi trường đẳng hướng,
B

mặt đồng pha là mặt vuông

F
O

góc với các tia sáng.

C

a

1

'

H

b

C
a

2
b
'

A

Tuy nhiên,đa số các trường hợp khi phản xạ hay khúc xạ qua quang hệ chùm tia ló
không còn là chùm đồng qui nữa ➔mặt đồng pha không còn là mặt cầu ➔ ảnh của
nguồn điểm không còn là ảnh điểm nữa mà là một đoạn thẳng hoặc elip ➔ loạn thị



ĐỘ CONG TRƯỜNG VÀ SỰ MÉO ẢNH
Độ cong trường xảy ra khi một vật có dạng một mặt phẳng vuông góc
với trục chính nhưng khi tạo ảnh thì dạng của ảnh là một phần của mặt
cong.


Do sử dụng thấu kính có bề mặt cong, khi ánh sáng hội tụ qua thấu
kính cong thì mặt phẳng ảnh tạo bởi thấu kính đó sẽ bị cong


Méo ảnh là hiện tượng quang sai gây nên độ phóng đại dài không đều nhau
trng phạm vi trường ảnh. Khi đó vật- ảnh không còn đồng dạng nữa.

Hình dạng ban đầu

Méo Hình