phuong phap giai bai tap kim loai tac dung voi hh axit

PHƯƠNG PHÁP GIẢI
ẢI BÀI
B TẬP
ẬP KIM LOẠI TÁC DỤNG VỚI HH AXIT
1. Hai kim loại
ại tác dụng với hai axit:
Trong trường hợp này,
ày, nên dùng phản
ph ứng dạng ion và nên áp dụng
ụng ph
phương pháp bảo toàn
electron.



nelectron cho bởi
ởi 2KL=



neletron nhận bởi 2axit

-Nếu
ếu 2 axit ấy tác dụng do tính oxi hoá của ion H+ (HCl, H2SO4 loãng):



1
1
neletron nhận = nH   nH 2 (do: H++1e  H 2
2

2



nelectron cho =



Ví dụ: Mg-2e  Mg2+

nKLx hoá trị của kim loại.
nelectron cho=2x

x 2x
Al-3e  Al3+

nelectron cho=3y

y 3y
- Nếu
ếu 2 axit tác dụng do tính oxi hoá của anion (H2SO4 đặc
ặc nóng, HNO3) và giả sử phản ứng
cho ra SO2, NO

S+6+2e  S+4
x

2x

N+5+3e  N+2

y

nelectron nhận=2x

nelectron nhận=3y

3y

Ví dụ 1:
Một hỗn hợp X có khối lư
ượng 3,9g gồm 2 kim loại A, B có tỉ lệ khối lư
ượng nguyên tử
A : B = 8 : 9 và ttỉ số mol a : b = 1 : 2
a. Biết rằng A và B đều
ều có khối llượng nguyên tử nhỏ hơn 30, xác định
ịnh A, B và
v % mỗi kim loại trong
hỗn hợp X.
b. lấy
ấy 3,9g hỗn hợp X cho tác dụng với 100 ml dung dịch Y chứa HCl 3M và
và H2SO4 1M. chứng tỏ rằng
hỗn
ỗn hợp X tan hết cho ra dung dịch Z.

Hướng dẫn giải:

Truy cập vào: để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn - Anh tốt nhất!

1

Bài toán có 6 ẩn (Khối lượng nguyên tử A, B; số mol a, b của A, B hoá trị n, m của A, B) mà
chỉ có 3 phương trình:
a. Đặt

A 8
  X  A  8 x; B  9 x
B 9

Do B<30  9x<30 hay x<3,3
x có thể 1, 2, 3:
x=1: A=8,B=9 (loại)
x=2: A=16 (Oxi), B=18 (loại)
x=3: A=24 (Mg), B=27 (Al)
Vậy A là Mg, B là Al
Gọi a=nMg, b=nAl suy ra: mx = 24°+27b=3,9
do b=2a  24a+54ª=3,9

 a=0,05(mol)  b=0,1(mol)
Khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp x là:
mMg=0,05.24=1,2(g); mAl=0,1.27=2,7(g)
%mỗi kim loại trong X là:
1, 2.100%
 30,77%
3,9
% mAl  100  30,77  69.23%
% mMg 

b. Hai axit HCl và H2SO4 1M (loãng) tác dụng do tính oxi hoá của H+.
Nếu Mg và Al tan hết, tổng số mol electron (cho):

Mg - 2e 
0,05 0,1
Al - 3e 
0,1 0,3

Mg2+
0,05
Al3+
0,1

nelectron cho=0,1+0,3=0,4
Tổng số mol H+ của 2 axit là :



H+ =0,1.(3+2.1)=0,5(mol)

Chú ý: H2SO4  2H+ nên nH   2.nH 2SO4
0,5 mol H+ có thể nhận 0,5 mol electron > 0,4 mol. Vậy axit dư nên hỗn hợp X tan hết.

Truy cập vào: để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn - Anh tốt nhất!

2


2. Một kim loại tác dụng với 2 axit:
Ví dụ 1:
Khi hoà tan một lương kim loại R vào dung dịch HNO3 đặc, nóng và vào dung dịch H2SO4
loãng thì thể tích khí NO2 thu được gấp 3 lần thể tích khí H2 ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. Khối
lượng muối sunfat thu được bằng 62,81% khối lượng muối nitrat tạo thành. Hảy tính khối lượng

nguyên tử của R và R là kim loaik gì?

Hướng dẫn giải:
Vì kim loại khi tác dụng axit khác nhau có thể biểu hiện hoá trị khác nhau, nên gọi n là hoá trị
của R khi tác dụng với HNO3 đặc, t o ; m là hoá trị của R khi tác dụng với H2SO4 loãng. Gọi số mol
kim loại R tham gia phản ứng là a mol (a>0) Với 1  n, m  3 nguyên dương.

2R + mH2SO4  R2(SO4)m + mH2 
a

0,5a

0,5ma (mol)

R + 2nHNO3  R(NO3)n + nNO2 + H2O
a

a

na

Ta có: na = 3.0,5ma  n = 1,5m
Nghiệm thích hợp: n = 3, m = 2
Theo đề: mmuối sunfat =m.0,6281.mmuối nitrat
 (R+96).a=(R+186).a.0,6281  R=56

Vậy kim loại đó là sắt (Fe)
Ví dụ 2:
Cho bột sắt dư tác dụng với 100ml dung dịch gồm 2 axit HCl 1M và H2SO4 0,5 M. Hãy tính
khối lượng sắt tham gia phản ứng và thể tích khí bay ra ở đktc.

Hướng dẫn giải:
Áp dụng phương trình phản ứng và công thức:
Fe + 2HCl
0,05

0,1

 FeCl2 + H2 
0,05

Fe + H2SO4  FeSO4 + H2 
0,05 0,05
0,05
Số mol của 2 axit là: nHCl  0,1.1  0,1( mol ); nH 2SO4  0,1.0,5( mol )

Truy cập vào: để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn - Anh tốt nhất!

3


n
n

Fe

 0,05  0,05  0,1(mol )

H2

0,05  0,05  0,1(mol )

Vậy khối lượng Fe tham gia phản ứng và thể tích khí H2 là:
mFe=0,1.56=5,6(g)
vH 2 =0,1.22,4=2,24(l)

Truy cập vào: để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn - Anh tốt nhất!

4