chủ đề cảm ứng từ và lực từ

Tiết 39-43 : CHỦ ĐỀ : CẢM ỨNG TỪ + LỰC TỪ
Ngày soạn

Ngày dạy

Dạy lớp 11
11A3
11A6
11A10

I. MỤC TIÊU
1.Kiến thức :
+ Phát biểu được định nghĩa véc tơ cảm ứng từ, đơn vị của cảm ứng từ.
+ Phát biểu được định nghĩa phần tử dòng điện.
+ Nắm được quy tắc xác định lực tác dụng lên phần tử dòng điện.
+ Phát biểu được cách xác định phương chiều và viết được công thức tính cảm ứng từ B của dòng
điện chạy trong dây dẫn thẳn dài, dòng điện chạy trong dây dẫn tròn và dòng điện chạy
trong ống dây.
+ Phát biểu được lực Lo-ren-xơ là gì và nêu được các đặc trưng về phương, chiều và viết được
công thức tính lực Lo-ren-xơ.
2.Kỹ năng:
+ Mô tả được một thí nghiệm xác định véc tơ cảm ứng từ.
+ Vận dụng được kiến thức giải bài tập đơn giản.
+ Vận dụng được nguyên lí chồng chất từ trường để giải các bài tập.
2.Thái độ:
- Giáo dục lòng say mê khoa học.
- Thái độ tự học, tự sáng tạo.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên :
- Chuẩn bị một số câu hỏi tổng quát và phiếu học tập cho HS.
2. Học sinh :

- Đọc trước bài ở nhà.
III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động 1: Định hướng câu hỏi về nhà, giao nhiệm vụ để học sinh tự tìm hiểu:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Câu 1: Em hãy tìm hiểu xem khi 2 dây dẫn - Học sinh ghi câu hỏi .
có dòng điện chạy qua đặt song song thì có - Học sinh nghiên cứu các bài 20,21 và 22 sách
hiện tượng gì xẩy ra ?
giáo khoa .
Câu 2: Xem lại các bài cũ về từ trường?
- Học sinh về nhà tìm hiểu thêm các kiến thức
cần thiết để trả lời các câu hỏi định hướng giáo
viên giao cho.
Hoạt động 2: Giao nhiệm vụ cụ thể
Hoạt động của giáo viên
- Giao nhiệm vụ cụ thể cho nhóm
- Phân lớp thành 3 nhóm học tập
- Phân nhóm trưởng cho 4 nhóm
+ Nhóm 1 : Nghiên cứu về lực từ.
Câu 1: Em hãy tìm hiểu từ trường đều là
gì?
Câu 2: Em hãy xác định lực từ do từ

Hoạt động của học sinh
- Nhóm trưởng đọc phân công nhiệm vụ trước
lớp.
- Nhóm trưởng tổng hợp ý kiến viết thành báo
cáo và nộp cho GV

Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

trường đều tác dụng lên một đoạn dây dẫn
có dòng điện?
Câu 3: Em hãy nêu giải thích tam diện
thuận?
Câu 4:Em hãy nghiệm lại nhận xét: Hướng
của dòng điện, từ trường và lực từ tạo
thành một tam diện thuận?
+ Nhóm 2 : Nghiên cứu về cảm ứng từ.
Câu 1: Em hãy tìm hiểu mối liện hệ giữa
lực từ và cảm ứng từ?
Câu 2: Em hãy nêu đặc điểm của vecto
cảm ứng từ?
Câu 3: Em hãy nêu quy tắc xác định lực
từ?
Câu 4:Em hãy nêu biểu thức tổng quát của
lực từ theo cảm ứng từ?
+ Nhóm 3 : Nghiên cứu về từ trường của
dòng điện chạy trong các dây dẫn có hình
dạng đặc biệt.
Câu 1: Em hãy tìm hiểu cảm ứng từ tại
một điểm phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Câu 2: Em hãy từ trường của dòng điện
chạy trong dây dẫn thẳng dài?
Câu 3: Em hãy từ trường của dòng điện
chạy trong dây dẫn uốn thành vòng tròn?
Câu 4: Em hãy từ trường của dòng điện

chạy trong ống dây dẫn hình trụ?
+ Nhóm 4 : Nghiên cứu về lực Lo-ren-xơ.
Câu 1: Em hãy tìm hiểu lưc Lo-ren-xơ là
gì?
Câu 2: Em hãy tìm hiểu đặc điểm của lực
Lo-ren-xơ?
Câu 3: Em hãy nêu quy tắc xác định chiều
của lực Lo-ren-xơ?
Câu 4:Em hãy tìm hiểu chuyển động của
hạt điện tích trong từ trường đều?
- Yêu cầu học sinh nghiên cứu thực hiện
nhiệm vụ của mình
- Hướng dẫn tìm hiểu vấn đề sao cho sát
với thực tế.
- Hướng dẫn nhóm trưởng viết báo cáo
Hoạt động 3: Sinh hoạt nhóm
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- Giáo viên quan sát, lắng nghe và điều - Nhóm trưởng đọc lại phân công nhiệm vụ.
chỉnh.
- Từng thành viên trình bày phần nghiên cứu
của mình
2


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hoạt động 4: Báo cáo của các nhóm

Hoạt động của giáo viên
- GV đánh giá bằng các mặt
+ Hình thức chuẩn bị, sử dụng công nghệ
thông tin
+ Nội dung
+ Ứng dụng thực tiễn
- Giáo viên gọi nhóm trưởng nhóm 1 lên
trình bày báo cáo.
- Giáo viên quan sát và lắng nghe
- Giáo viên nhận xét phần trình bày của
nhóm 1.

Hoạt động của học sinh
- Các nhóm trưởng trình bày báo cáo
- Sau báo cáo có giao lưu câu hỏi

- Nhóm trưởng nhóm 1 báo cáo
- Học sinh lắng nghe.

- Giáo viên gọi nhóm trưởng nhóm 2 lên
trình bày báo cáo.
- Giáo viên quan sát và lắng nghe
- Nhóm trưởng nhóm 2 báo cáo
- Giáo viên nhận xét phần trình bày của - Học sinh lắng nghe.
nhóm 2.
- Giáo viên gọi nhóm trưởng nhóm 3 lên
trình bày báo cáo.
- Giáo viên quan sát và lắng nghe
- Nhóm trưởng nhóm 3 báo cáo
- Giáo viên nhận xét phần trình bày của - Học sinh lắng nghe.

nhóm 3.
- Giáo viên kết luận về các phần trình bày - Học sinh lắng nghe.
của các nhóm.
- Giáo viên giao phiếu bài tập cho học sinh. - Học sinh ở nhà nghiên cứu, làm bài tập trong
phiếu bài tập giáo viên giao để tiết 6 tiếp tục
báo cáo.
Hoạt động 5: Vận dụng làm bài tập.
Hoạt động của giáo viên
- Giáo viên giới thiệu về tiết học.

Hoạt động của học sinh
- Hs lắng nghe.

- Giáo viên gọi nhóm trưởng nhóm 1 lên
trình bày
- Giáo viên quan sát và lắng nghe nhóm - Nhóm trưởng nhóm 1 và các thành viên lên
trưởng trình bày.
trình bày. Các thành viên khác và nhóm khác
lắng nghe.
- Giáo viên nhận xét về phần trình bày của - Học sinh lắng nghe.
nhóm 1, nhận xét về phần giải bài tập của
nhóm 1

3


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

- Giáo viên gọi nhóm trưởng nhóm 2 lên
trình bày phần
- Giáo viên quan sát và lắng nghe nhóm - Nhóm trưởng nhóm 2 và các thành viên lên
trưởng trình bày.
trình bày. Các thành viên khác và nhóm khác
lắng nghe.
- Giáo viên nhận xét về phần trình bày của - Học sinh lắng nghe.
nhóm 2, nhận xét về phần giải bài tập của
nhóm 2
- Giáo viên gọi nhóm trưởng nhóm 3 lên
trình bày
- Giáo viên quan sát và lắng nghe nhóm - Nhóm trưởng nhóm 3 và các thành viên lên
trưởng trình bày.
trình bày. Các thành viên khác và nhóm khác
lắng nghe.
- Giáo viên nhận xét về phần trình bày của - Học sinh lắng nghe.
nhóm 3, nhận xét về phần giải bài tập của
nhóm 3.
- Giáo viên gọi nhóm trưởng nhóm 4 lên
trình bày
- Giáo viên quan sát và lắng nghe nhóm - Nhóm trưởng nhóm 1 và các thành viên lên
trưởng trình bày.
trình bày. Các thành viên khác và nhóm khác
lắng nghe.
- Giáo viên nhận xét về phần trình bày của - Học sinh lắng nghe.
nhóm 4, nhận xét về phần giải bài tập của
nhóm 4
- Giáo viên kết luận về các phần trình bày - Học sinh lắng nghe.
của các nhóm.
- Giáo viên dặn dò chuẩn bị bài mới cho - Học sinh lắng nghe.

tiết sau.

* RÚT KINH NGHIỆM
Phân bố thời gian toàn bài:................................................................................................................
Thời gian cho tường phần:................................................................................................................
Nội dung kiến thức, kỹ năng:............................................................................................................
Phương pháp giảng dạy:.................... ............................................................................................
4


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Sở GD-ĐT Thái Bình
Trường THPT Thái Phúc

Nhóm Vật lý

PHIẾU HỌC TẬP CHỦ ĐỀ LỰC TỪ + CẢM ỨNG TỪ
Nhóm 1 : Nghiên cứu về lực từ.
Câu 1: Em hãy tìm hiểu từ trường đều là gì?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
5

Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….…………………………………………
Câu 2: Em hãy xác định lực từ do từ trường đều tác dụng lên một đoạn dây dẫn có dòng điện?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………

….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
Câu 3: Em hãy nêu giải thích tam diện thuận?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
6


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
Câu 4:Em hãy nghiệm lại nhận xét: Hướng của dòng điện, từ trường và lực từ tạo thành một tam
diện thuận?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………

….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
…….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
7


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….……………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Sở GD-ĐT Thái Bình
Trường THPT Thái Phúc

Nhóm Vật lý

PHIẾU HỌC TẬP CHỦ ĐỀ LỰC TỪ + CẢM ỨNG TỪ
Nhóm 2 : Nghiên cứu về cảm ứng từ
Câu 1: Em hãy tìm hiểu mối liện hệ giữa lực từ và cảm ứng từ?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….

………………………………………………………………………………………………
8


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….…………………………………………
Câu 2: Em hãy nêu đặc điểm của vecto cảm ứng từ?

………………………………………………………………………………………………

….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
9


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
Câu 3: Em hãy nêu quy tắc xác định lực từ?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
Câu 4:Em hãy nêu biểu thức tổng quát của lực từ theo cảm ứng từ?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
10


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
…….
………………………………………………………………………………………………
….

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….……………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3
Sở GD-ĐT Thái Bình
Trường THPT Thái Phúc

Nhóm Vật lý

PHIẾU HỌC TẬP CHỦ ĐỀ LỰC TỪ + CẢM ỨNG TỪ
Nhóm 3 : Nghiên cứu về từ trường của dòng điện chạy trong các dây dẫn có hình
dạng đặc biệt.
Câu 1: Em hãy tìm hiểu cảm ứng từ tại một điểm phụ thuộc vào những yếu tố nào?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
11


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………

….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….…………………………………………
Câu 2: Em hãy từ trường của dòng điện chạy trong dây dẫn thẳng dài?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
12

Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
Câu 3: Em hãy từ trường của dòng điện chạy trong dây dẫn uốn thành vòng tròn?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
13


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………

….
Câu 4: Em hãy từ trường của dòng điện chạy trong ống dây dẫn hình trụ?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
…….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….……………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
….

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….………………………………………………………………………………………

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4
Sở GD-ĐT Thái Bình
Trường THPT Thái Phúc
14

Nhóm Vật lý


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

PHIẾU HỌC TẬP CHỦ ĐỀ LỰC TỪ + CẢM ỨNG TỪ
Nhóm 4 : Nghiên cứu về lực Lo-ren-xơ.
Câu 1: Em hãy tìm hiểu lưc Lo-ren-xơ là gì?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………

….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….

15


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

………………………………………………………………………………………………
….…………………………………………
Câu 2: Em hãy tìm hiểu đặc điểm của lực Lo-ren-xơ?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………

….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
Câu 3: Em hãy nêu quy tắc xác định chiều của lực Lo-ren-xơ?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
16


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

………………………………………………………………………………………………
….

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
Câu 4:Em hãy tìm hiểu chuyển động của hạt điện tích trong từ trường đều?

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
…….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….……………………………………………………………
17


Giáo án Vật Lý 11 CB
GV: Vũ Xuân Tuấn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….
………………………………………………………………………………………………
….…………………………………………………………………………………

18