SKKN một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non họa mi

SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

MỤC LỤC
I. PHẦN MỞ ĐẦU........................................................4
1. Lý do chọn đề tài...................................................4
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài...............................6
3. Đối tượng nghiên cứu............................................6
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu...............................6
5 .Phương pháp nghiên cứu......................................6
II.PHẦN NỘI DUNG.....................................................7
1.Cơ sở lí luận.............................................................7
2.Thực trạng...............................................................8
2.1.Thuận lợi- khó khăn...........................................8
2.2 Thành công- Hạn chế..........................................9
.....................................................................................9
2.3.Mặt mạnh, mặt yếu............................................10
2.4. Các nguyên nhân, yếu tố tác động....................10
2.5. Phân tích, đánh giá các vần đề về thực trạng mà
đề tài đã đặt ra.........................................................11
3. Các biện pháp thực hiện..........................................12
3.1.Mục tiêu của biện pháp......................................12
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
1


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

3.2. Nội dung và cách thức thực hiện các biện pháp
...................................................................................12

Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch chỉ đạo giáo viên thực hiện nội dung giáo dục về tài nguyên môi
trường biển, hải đảo trong chương trình giáo dục trẻ mẫu giáo 5 tuổi.............................................12
Biện pháp 2: Bồi dưỡng kiến thức tích hợp về nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển, đảo
cho đội ngũ giáo viên dạy lớp 5 tuổi trong trường.............................................................................13

Biện pháp 3: Chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp
nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển, hải
đảo vào một số hoạt động trong ngày phù hợp với
từng chủ đề...............................................................16
Biện pháp 4: Phát động phong trào thi đua trang trí lớp học và làm đồ dùng sáng tạo phục vụ cho
việc tích hợp nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển, hải đảo vào dạy trẻ mầm non 5 tuổi.. 19
Biện pháp 5: Khuyến khích giáo viên sưu tầm các bài hát, bài thơ, câu chuyện có nội dung giáo dục
về tài nguyên môi trường biển, hải đảo cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi.......................................................21
Biện pháp 6: Chỉ đạo giáo viên tổ chức các hoạt động ngoại khóa tích hợp nội dung giáo dục tài
nguyên môi trường biển, hải đảo cho học sinh..................................................................................22
Biện pháp 7: Kiểm tra, giám sát việc thực hiện tích hợp nội dung giáo dục tài nguyên môi trường
biển đảo vào chương trình giáo dục trẻ 5 tuổi...................................................................................24
Biện pháp 8: Chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác tuyên truyền phối hợp với phụ huynh và cộng đồng.
...........................................................................................................................................................25

3.3. Điều kiện để thực hiện các biện pháp..............27
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp......................28
3.5.Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn
đề nghiên cứu...........................................................28
4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa
học của vấn đề nghiên cứu.......................................29

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
2

SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

III.PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ..........................30
1.Kết luận..................................................................30
2.Kiến nghị................................................................31

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
3


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép, tích hợp nội dung
giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo cho trẻ 5 tuổi ở
trường mầm non Họa Mi.
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đôi chân bước dọc theo chữ S thân thương, ta lặng mình ngắm nhìn từng tấc
đất đã làm nên Việt Nam oai hùng. Đất nước oai hùng ấy đã bốn nghìn năm lịch
sử, xây đắp trong con cháu Việt lòng tự hào, niềm yêu quý đối với của cải, giang
sơn gấm vóc của dân tộc đó là “Rừng vàng biển bạc”. Câu thành ngữ đã truyền từ
đời này sang đời khác, thể hiện sâu sắc lòng kính yêu, trân trọng với sự trù phú,
giàu có tài nguyên thiên nhiên- kho tàng quý báu của quê hương trong mỗi người
dân Việt. Kho báu ấy của nước ta là các vùng biển và thềm lục địa với diện tích
khoảng trên một triệu km2, bờ biển dài 3260 km và hàng nghìn đảo lớn nhỏ, đặc
biệt có hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa nằm án ngữ trên biển Đông. Nước
Việt ta là một khối thống nhất được đánh đổi bởi máu xương của bao thế hệ cha

ông, là một lẽ tự nhiên bất khả xâm phạm. Thế nhưng hiện nay lẽ tự nhiên ấy lại
đang lâm vào nguy cơ bị đe dọa. Nhiều tranh chấp về lãnh thổ Việt Nam diễn ra
như việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan HD-981 tại khu vực biển Đông
gần quần đảo Hoàng Sa đã gây ảnh hưởng lớn đến môi trường và tài nguyên biển
đảo. Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, biển- hải đảo có vị trí, vai trò
đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng to lớn đến an ninh quốc phòng, chủ quyền toàn vẹn
lãnh thổ, sự phát triển bền vững của quốc gia.
Tài nguyên thiên nhiên nước ta rất phong phú và đa dạng, nhất là tài nguyên
biển. Mỗi người phải biết giữ gìn, bảo vệ và khai thác hợp lý để nguồn tài nguyên
không bị cạn kiệt và trở thành “vàng bạc” thực sự. Trong những năm gần đây một
số vùng biển nước ta xảy ra tình trạng ô nhiễm và suy thoái môi trường biển, gây
thiệt hại cho một số vùng kinh tế, ảnh hưởng đến đời sống con người. Ô nhiếm môi
trường là nguyên nhân khiến bà mẹ thiên nhiên nổi giận, năm 2013 nước ta đã phải
đón nhận 18 trận bão và áp thấp nhiệt đới, lũ lụt…không chỉ người dân ven biển
mà người dân trong cả nước đã phải gồng mình gánh chịu. Một trong những
nguyên nhân cơ bản gây nên tình trạng trên là do sự thiếu hiểu biết, thiếu ý thức
của con người. Vì vậy, giáo dục bảo vệ môi trường nói chung và môi trường biển, hải
đảo nói riêng có ý nghĩa sâu sắc mang tính chiến lược toàn cầu, là vấn đề cấp bách cần
được đẩy mạnh quan tâm hàng đầu.

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
4


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

Việc đưa nội dung giáo dục về tài nguyên môi trường biển, hải đảo vào chương
trình giáo dục mầm non là tạo cơ hội cho trẻ được làm quen, nhận biết về biển, đảo
Việt Nam. Trên cơ sở đó hình thành thói quen, hành vi, cách xử sự đúng nhằm bảo vệ

tài nguyên môi trường biển, hải đảo. Bởi giáo dục mầm non là giai đoạn đầu tiên của
hệ thống giáo dục quốc dân, có dấu ấn quan trọng trong quá trình phát triển lâu dài
của trẻ, đặt nền móng đầu tiên cho sự hình thành và phát triển nhân cách con người
nên những thói quen ấy cần được bắt đầu hình thành ngay từ lứa tuổi mầm non.
Vì sống ở vùng cao nguyên nên biển và hải đảo còn xa lạ với đa số trẻ. Bởi
lẽ ấy, tôi mong muốn trẻ biết nhiểu hơn về những cánh hải âu tung bay trên vùng
trời bao la, những ngọn sóng rì rào xô bờ cát trắng, nhận thức rõ nét những điều đã
làm nên Tổ quốc. Trẻ hình thành ý thức bảo vệ môi trường nơi mình sinh sống, từ
đó góp phần nhỏ bé bảo vệ môi trường biển, hải đảo. Hiện nay nội dung giáo dục
về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo đã được đưa vào chương trình mẫu giáo
5 tuổi. Mặc dù đã được thực hiện 3 năm nhưng đa số giáo viên còn gặp nhiều khó
khăn trong quá trình xây dựng nội dung kế hoạch dạy học tích hợp và đặc biệt còn lúng
túng về phương pháp, khiến hiệu quả việc tích hợp chưa cao. Mặt khác, giáo viên còn e
ngại trong việc ứng dụng phương pháp mới, máy móc, cứng nhắc khi lồng ghép
tích hợp nội dung giáo dục tài nguyên và môi trường biển, hải đảo vào chương
trình giáo dục trẻ mẫu giáo 5 tuổi. Với trách nhiệm của người cán bộ quản lý
chuyên môn, tôi đã xây dựng một kế hoạch gồm nhiều hoạt động nhằm làm tốt công
tác chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp giáo dục tài nguyên và môi trường biển,
hải đảo cho trẻ 5 tuổi. Để làm được việc này trước hết bản thân người quản lý phải
nắm chắc kiến thức cơ bản về tài nguyên môi trường biển, hải đảo, từ đó hướng
dẫn chỉ đạo cho giáo viên các bước cụ thể để giáo viên nắm bắt được và có kế
hoạch dạy trẻ phù hợp.
Xuất phát từ những lí do trên, tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp chỉ đạo giáo
viên, lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải đảo
cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi”. Tôi mong muốn thông qua việc dạy học
lồng ghép qua các môn học, các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo viên và học
sinh có kiến thức cơ bản, nâng cao hiểu biết, ý thức, trách nhiệm của mình về biển, hải
đảo Việt Nam. Ngoài ra tôi còn cùng giáo viên tìm kiếm, sưu tầm nhiều sách báo, tư
liệu, hình ảnh và nhất là những thước phim ý nghĩa đầy sinh động về bảo vệ môi
trường biển, hải đảo. Đây là sự gắn kết độc đáo giữa xã hội và nghệ thuật, mang

đến cái nhìn trực quan sinh động, mềm hóa một vấn đề tưởng chừng như xa vời
trong nhận thức trẻ nhỏ, giúp đề tài đạt kết quả tích cực.
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
5


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Từ công tác đánh giá thực trạng việc tích hợp nội dung giáo dục bảo vệ tài
nguyên môi trường biển, hải đảo ở trường mầm non Họa Mi, tôi phát hiện nhiều
sai lầm, vướng mắc thường gặp trong hoạt động nghiệp vụ sư phạm của giáo viên.
Vì vậy, tôi đã đề ra kế hoạch bồi dưỡng nâng cao chất lượng dạy và học cho đội
ngũ giáo viên về nội dung bảo vệ tài nguyên môi trường biển, hải đảo. Thêm vào
đó, tôi cùng các giáo viên tìm kiếm các tư liệu, tranh ảnh, sách truyện có liên quan
đến biển, hải đảo của Việt Nam để làm phong phú thêm giá sách của các lớp.
Ngoài ra, tôi hướng dẫn thêm cho các giáo viên tổ chức nhiều tiết dạy dưới hình
thức cuộc thi về biển đảo quê hương để chủ đề này gần gũi hơn với trẻ. Qua các
biện pháp nêu ra, tôi mong muốn tạo điều kiện để việc bảo vệ tài nguyên môi
trường biển, hải đảo không còn là điều quá xa vời với giáo viên trong trường. Giáo
viên có thêm nhiều kiến thức để lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục tài nguyên
môi trường biển, hải đảo cho trẻ 5 tuổi vào các hoạt động một cách phù hợp có
hiệu quả. Công tác giảng dạy của người giáo viên cũng như một loại hình nghệ
thuật, cần sự trau chuốt, tỉ mỉ, kiên trì dẫn dắt trẻ đén với tình yêu quê hương đất
nước, hình thành ý thức bảo vệ tài nguyên và môi trường biển, hải đảo Việt Nam.
3. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu một số biện pháp chỉ đạo giáo viên, lồng ghép tích hợp nội dung
giáo dục tài nguyên và môi trường biển, hải đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa
Mi - xã Quảng Điền- huyện Krông Ana-tỉnh DakLak.

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
* Về nội dung: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên, lồng ghép tích hợp nội dung
giáo dục tài nguyên và môi trường biển, hải đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa
Mi - xã Quảng Điền- huyện Krông Ana-tỉnh DakLak.
* Đối tượng khảo sát: Giáo viên dạy lớp 5 tuổi
* Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 8/2015 đến tháng 3/2016
5 .Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: đọc, phân tích, khái quát, hệ thống hóa các
tài liệu có liên quan .
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
- Phương pháp khảo sát chất lượng đội ngũ giáo viên.
- Phương pháp dùng tình cảm khích lệ.

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
6


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

II.PHẦN NỘI DUNG
1.Cơ sở lí luận
Thực hiện Quyết định số 373/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 1461/QĐ-BGDĐT về việc giao nhiệm
vụ “Xây dựng và thực hiện đề án tăng cường công tác giáo dục về tài nguyên và môi
trường biển, hải đảo vào chương trình giáo dục các cấp học và các trình độ đào tạo trong
hệ thống giáo dục quốc dân ...”.
Giáo dục bảo vệ tài nguyên môi trường biển, hải đảo là việc cung cấp cho trẻ
những hiểu biết ban đầu về tài nguyên, môi trường biển, hải đảo Việt Nam rất giàu
tài nguyên, khoáng sản, dầu mỏ, khí tự nhiên: năng lượng gió, năng lượng mặt trời.

Biển, hải đảo có rất nhiều nguồn lợi tự nhiên từ sinh vật biển như: 11 nghìn loại
sinh vật biển, 13 nghìn sinh vật trên đảo, 2 nghìn loại cá, loại yến. Ngoài ra biển,
hải đảo là khu du lịch để mọi người vui chơi giải trí, là nơi giao thông đi lại trên
biển giúp con người đi lại giữa các vùng, các nước và vận chuyển hàng hóa…
Nhưng hiện nay môi trường biển, đảo nước ta đang phải chịu ảnh hưởng các
áp lực từ sự gia tăng dân số, đô thị hóa nhanh, nông nghiệp, khai khoáng, hàng hải,
du lịch, năng lượng, thủy sản. Nguyên nhân chính bắt nguồn từ đất liền: Rác thải,
nước thải nông nghiệp, nước thải công nghiệp, hóa chất, phát triển khai thác cảng.
Chính vì, vậy con người cần ngăn ngừa, hạn chế nguồn ô nhiễm môi trường biển
và bảo vệ môi trường biển, hải đảo như: Bảo vệ hệ sinh thái ( Rừng ngập mặn, san
hô, cửa sông, đất ngập mặn...) bảo vệ tài nguyên sinh vật chống khai thác quá mức.
Bảo vệ chất lượng nước biển, môi trường biển chống ô nhiễm, đó được coi là trách
nhiệm và nghĩa vụ của mỗi người dân Việt Nam.
Tuy nhiên, mở cánh cửa tương lai biển, hải đảo giàu mạnh là một quá trình
cần được hình thành vững chắc từ những bước đi đầu tiên của trẻ. Để làm được
điều này, chúng ta không được xem nhẹ việc lựa chọn những phương pháp mới,
phương pháp hay để áp dụng trong giờ học ở trường mầm non. Thực tế đã cho
thấy, tích hợp là phương pháp khả thi giúp mềm hóa vấn đề thời sự nóng hổi này
thành câu chuyện gần gũi với trẻ. Tích hợp là sự lồng ghép giáo dục về tài nguyên
môi trường biển, hải đảo vào nội dung các môn học, các hoạt động của nhà trường
một cách hài hòa. Chúng ta có thể tích hợp toàn phần hoặc một phần nhỏ trong bài
dạy sao cho hợp lý.
Với việc khai thác đề tài về tài nguyên môi trường biển , hải đảo để tích hợp
trong dạy học, giáo viên có thể thiết kế thành công những giờ học hấp dẫn. Những
câu chuyện, bộ phim, tranh ảnh về bảo vệ tài nguyên môi trường biển, hải đảo đưa
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
7


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải

đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

trẻ đến thế giới những vùng biển xa xôi, nơi có những tài nguyên quý báu nhưng
đang bị đặt giữa bao nguy hiểm. Khi trẻ đã hình dung được hình ảnh của biển đảo
quê hương, trẻ dễ dàng hơn trong việc lĩnh hội và tái tạo kiến thức. Tuy nhiên,
trong khi giáo dục trẻ, giáo viên cần xem xét mức độ tích hợp như thế nào cho phù
hợp nội dung, đặc điểm lứa tuổi. Khai thác nội dung giáo dục tài nguyên môi
trường biển,hải đảo cần có chọn lọc, có tính tập trung vào nội dung chính, có mục
đích nhất định, không tràn lan, tùy tiện.
2.Thực trạng
2.1.Thuận lợi- khó khăn
* Thuận lợi
Trường luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao về chuyên môn của sở
giáo dục, phòng Giáo dục huyện về tập huấn nội dung giáo dục tài nguyên môi
trường biển, hải đảo cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi.
Trường có nhiều giáo viên trẻ, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, có ý thức thực
hiện nhiệm vụ được giao. Đặc biệt là các giáo viên dạy lớp mẫu giáo 5 tuổi đều có
trình trình độ chuyên môn vững vàng có khả năng truyền thụ tốt kiến thức cho trẻ.
Các lớp 5 tuổi có đầy đủ đồ dùng đồ chơi như: Bộ tranh, ảnh, trang thiết bị
hiện đại (Vi tính, ti vi, đầu đĩa,..) phục vụ hoạt động giáo dục theo chương trình
giáo dục mầm non. Vì vậy, trẻ có thể được tiếp xúc với các hình ảnh biển, hải đảo
qua du lịch màn ảnh nhỏ tại lớp.
Bản thân tôi là cán bộ quản lý vững vàng về chuyên môn, tâm huyết với
việc tích hợp nội dung giáo dục trẻ về tài nguyên môi trường biển, hải đảo vào
chương trình giáo dục trẻ mẫu giáo 5 tuổi.
Ban giám hiệu luôn quan tâm giúp đỡ, khuyến khích sự tìm tòi, sáng tạo của
giáo viên, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và phương tiện thực hiện các hoạt động
cho trẻ.
Trẻ 5 tuổi ngoan ngoãn, ham học hỏi, biết nghe lời của cô giáo nên dễ dàng
hơn trong việc thu hút sự chú ý của trẻ đến nội dung tích hợp biển đảo.

* Khó khăn:
Đăk Lăk là địa phương không có biển nên thực hiện học ngoại khóa, tham
quan thực tế gặp khó khăn
Trường có nhiều điểm lẻ, không thuận tiện cho việc bồi dưỡng , chỉ đạo giáo
viên dạy lớp 5 tuổi thực hiện việc tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên môi
trường biển, hải đảo.

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
8


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

Đa số phụ huynh học sinh làm nông nghiệp, ít có thời gian quan tâm đến
việc chăm sóc giáo dục trẻ. Ít trò chuyện mở rộng kiến thức cho trẻ về “Tài nguyên
môi trường biển, hải đảo”
do phụ huynh quan niệm rằng: “Trẻ còn nhỏ” chưa cần thiết phải giáo dục
về môi trường biển, hải đảo và nội dung đó rất khó đối với trẻ 5 tuổi”…
2.2 Thành công- Hạn chế
*Thành công:
Giáo viên chịu khó tìm tòi, thu thập được nhiều tư liệu, tranh ảnh hay về
môi trường tài nguyên biển đảo để phục vụ dạy và học.
Lồng ghép các nội dung của đề tài trong các môn học như: Làm quen với
văn học, khám phá khoa học, làm quen với toán…do giáo viên trên lớp thực hiện.
Tổ chức nhiều chương trình ngoại khóa vui chơi cho trẻ cùng tìm hiểu về tài
nguyên , môi trường biển đảo.
Đưa biển đảo gần gũi hơn với trẻ qua xây dựng các góc học tập với nhiều
sách truyện về biển đảo, trang trí lớp học bằng hình ảnh môi trường tài nguyên
biển đảo sinh động.

Giáo viên dần tích lũy được lượng kiến thức nền tảng vể tài nguyên môi
trường biển, hải đảo, tích cực hướng dẫn trẻ thực hiện những hành vi tốt cho môi
trường.
*Hạn chế:
Hoạt động ngoại khóa do nhà trường tổ chức về giáo dục tài nguyên và môi
trường biển, hải đảo chưa thu hút được sự quan tâm của một số phụ huynh. Nhiều
bậc cha mẹ còn thờ ơ, không nhiệt tình giúp đỡ trẻ tìm tòi kiến thức.
Phụ huynh nông thôn, điều kiện kinh tế còn khó khăn nên rất ít trẻ được cha
mẹ cho đi thăm quan, nghỉ mát tại các khu du lịch biển, đảo.
Nhận thức về tình chính trị, thời sự về biển đảo quê hương còn ít, khiến một
số phụ huynh còn xem nhẹ việc giáo dục bảo vệ tài nguyên và môi trường biển,
hải đảo.
Giáo viên chưa biết cách lựa chọn nội dung lồng ghép nội dung kiến thức về
tài nguyên và môi trường biển, hải đảo vào bài dạy và các hoạt động khác trong ngày
của trẻ sao cho phù hợp, hấp dẫn.
Đặc điểm tâm lý của trẻ dễ nhớ nhưng cũng mau quên.

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
9


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

2.3.Mặt mạnh, mặt yếu
*Mặt mạnh
Ban giám hiệu nhà trường có kế hoạch chỉ đạo lồng ghép tích hợp giáo dục
tài nguyên môi trường biển, hải đảo ngay từ đầu năm học đối với các lớp.
Trường đảm bảo cơ sở vật chất đầy đủ, nhiều cây xanh, sân trường thoáng
mát tạo cho trẻ sự thoải mái trong các giờ hoạt động ngoại khóa.

Hai giáo viên đứng lớp đều đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, nhiệt tình, yêu trẻ,
luôn chú ý làm gương giữ gìn môi trường sạch sẽ cho trẻ học tập .
*Mặt yếu
Kiến thức về tài nguyên môi trường biển, hải đảo của một số giáo viên còn
hạn chế,nên áp dụng phương pháp lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục tài nguyên
môi trường biển đảo đôi lúc còn lúng túng.
Một số tư liệu về biển, đảo chưa được trực quan hóa bằng các hình ảnh,
ngôn ngữ sinh động, gần gũi với tâm lý, sở thích của trẻ 5 tuổi.
2.4. Các nguyên nhân, yếu tố tác động
Do giáo viên ít được tiếp cận với biển, hải đảo nên kiến thức về tài nguyên
môi trường biển - đảo còn hạn chế.
Tư liệu sẵn có liên quan đến tài nguyên môi trường biển , hải đảo trong nhà
trường còn hạn chế, cần được sưu tầm thêm.
Đa số phụ huynh làm nghề nông , thường đi làm ruộng, rẫy từ sáng sớm nên
ít có thời gian trò chuyện, hướng dẫn con về việc việc bảo vệ môi trường nói chung
và bảo vệ tài nguyên và môi trường biển, hải đảo nói riêng. Đây cũng là một hạn
chế trong việc phát triển nhận thức cho trẻ về tầm quan trọng của việc bảo vệ tài
nguyên và môi trường biển, hải đảo.
*Khảo sát đầu năm
Tổng số
Đánh giá
giáo
viên
Stt
Nội dung khảo sát
Tốt Khá
TB Yếu
( dạy
lớp 5
tuổi)

Giáo viên có kiến thức về tài
1 nguyên, môi trường biển, hải đảo
8
3
3
2
Việt Nam
2 Chú trọng lồng ghép tích hợp
8
2
3
3
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
10


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

3

4

giáo dục tài nguyên môi trường
biển, đảo vào các môn học, các
hoạt động trong ngày của trẻ.
Tích cực sưu tầm, sáng tác thơ
ca, hò vè có nội dung về tài
nguyên môi trường biển, hải đảo
để đưa vào dạy trẻ.

Làm tốt công tác tuyên truyền,
phối hợp với phụ huynh để cùng
chăm sóc, giáo dục trẻ nội dung
bảo vệ tài nguyên, môi trường
biển, hải đảo cho trẻ 5 tuổi.

8

2

2

4

8

3

3

2

Qua khảo sát, tôi nhận thấy giáo viên đã có sự quan tâm về biển đảo, trong quá
trình giảng dạy đã tích hợp nội dung giáo dục trong một số môn học, một số hoạt động
ngoài giờ lên lớp và đã có ý thức tìm hiểu về biển đảo từ các nguồn tư liệu như tài liệu,
sách báo trong thư viện nhà trường, qua các phương tiện thông tin đại chúng và qua
mạng internet. Tuy nhiên, kiến thức về biển đảo Việt Nam của giáo viên còn hạn chế.
Việc cập nhật thông tin và tìm tòi, nghiên cứu chưa thường xuyên. Giáo viên còn gặp
nhiều khó khăn trong quá trình xây dựng nội dung kế hoạch dạy học tích hợp và đặc biệt
còn lúng túng về phương pháp, khiến hiệu quả việc tích hợp nội dung giáo dục biển đảo

chưa cao.
2.5. Phân tích, đánh giá các vần đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra
Mầm non là lứa tuổi trẻ học cách tiếp nhận ý thức xung quanh,vì vậy việc
đưa nội dung bảo vệ môi trường và tài nguyên biển đảo vào trường mầm non là
hoàn toàn cần thiết. Bản thân là cán bộ quản lý vững vàng về chuyên môn, tâm
huyết với việc tích hợp nội dung giáo dục trẻ về tài nguyên môi trường biển, hải
đảo vào chương trình giáo dục trẻ mẫu giáo 5 tuổi, tôi nhận thấy tầm quan trọng
của việc phải cải biến những khó khăn từ thực trạng. Dựa vào những thuận lợi sẵn
có, tôi đã cùng các giáo viên nghiên cứu thực hiện nhiều biện pháp hữu ích.
Trường có nhiều giáo viên trẻ, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, đặc biệt là các giáo
viên dạy lớp mẫu giáo 5 tuổi đều có trình trình độ chuyên môn vững vàng có khả
năng truyền thụ kiến thức cho trẻ tốt nên những nhiệm vụ mà đề tài đặt ra hoàn
toàn có thể thành công. Qua quá trình tìm tòi thử nghiệm nhiều phương pháp, tôi
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
11


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

đã rút ra kinh nghiệm cần giáo dục trẻ 5 tuổi một cách linh hoạt, tránh nhồi nhét,
bó buộc trẻ trong khuôn mẫu cứng nhắc. Một vấn đề chính trị xã hội như bảo vệ
môi trường và tài nguyên biển, hải đảo chỉ có thể trở thành nội dung gần gũi, hấp
dẫn trong trường mầm non khi người giáo viên thật sự tâm huyết với nghề, đặt
mình vào sở thích của trẻ chứ không phải sử dụng những phương pháp sư phạm
đơn thuần áp đặt kiến thức.
3. Các biện pháp thực hiện
3.1.Mục tiêu của biện pháp
- Chỉ ra được một số biện pháp có hiệu quả trong công tác chỉ đạo tích hợp nội
dung giáo dục biển, hải đảo vào các hoạt động trong trường.

- Nhằm bổ sung kiến thức, hoàn thiện kĩ năng sư phạm, đẩy mạnh sự phát
triển về nghiệp vụ cho tất cả giáo viên trong nhà trường, thông qua đó, giúp giáo
viên có đủ năng lực tham gia vào công cuộc đổi mới giáo dục mầm non, theo kịp
và đáp ứng tốt các yêu cầu phát triển của xã hội.
3.2. Nội dung và cách thức thực hiện các biện pháp
Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch chỉ đạo giáo viên thực hiện nội dung giáo
dục về tài nguyên môi trường biển, hải đảo trong chương trình giáo dục
trẻ mẫu giáo 5 tuổi
Xây dựng kế hoạch là một trong các nhiệm vụ của quản lí để chỉ đạo giáo viên
thực hiện các nội dung mà nhà trường cần thực hiện trong năm học. Kế hoạch được
ví như chìa khóa mở đường đi đến mục đích. Kế hoạch có tầm quan trọng đặc biệt,
nó như kim chỉ nam, có tác dụng chỉ đạo, chỉ đường cho hoạt động thực hiện theo
một con đường đã định sẵn. Nó như ngọn đèn pha dẫn lối cho chúng ta thực hiện
công việc một cách khoa học. Vì vậy, nếu xây dựng được kế hoạch coi như ta đã
thành công được một nửa công việc. Nhìn vào tình hình thực trạng của nhà trường,
cũng như những vấn đề giáo dục bảo vệ tài nguyên môi trường biển, hải đảo ở Việt
Nam. Tôi đã nhận định được những điểm mạnh và những điều còn hạn chế, trong
vấn đề giáo dục bảo vệ về tài nguyên môi trường biển, hải đảo cho trẻ mẫu giáo 5
tuổi trong trường mình. Do vậy, ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch chỉ
đạo giáo viên dạy lớp mẫu giáo 5 tuổi thực hiện công tác giáo dục về tài nguyên
môi trường biển, hải đảo cho trẻ như sau:
- Tổ chức chuyên đề lý thuyết và thực hành về những kiến thức cơ bản và nội
dung giáo dục, cách lồng ghép tích hợp về tài nguyên môi trường biển,hải đảo vào
chương trình giáo dục mẫu giáo 5 tuổi.

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
12


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải

đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

- Chỉ đạo giáo viên xây dựng góc tuyên truyền của lớp đưa nội dung giáo
dục bảo vệ môi trường biển, hải đảo cho phụ huynh, học sinh và cộng đồng hiểu rõ
tầm quan trọng của việc giữ gìn bảo vệ chủ quyền và tài nguyên môi trường biển,
hải đảo quê hương đất nước.
- Chỉ đạo giáo viên thực hiện lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài
nguyên môi trường biển, hải đảo vào dạy trẻ theo chủ đề và các hoạt động trong
ngày, giúp trẻ nhận biết về biển, đảo Việt Nam: Tên gọi, vị trí địa lí ,tiềm năng của
biển, hải đảo, đặc điểm nổi bật của một số vùng biển nổi tiếng ở Việt Nam.
- Tham mưu với Hiệu trưởng mua một số tài liệu có liên quan đến việc hướng
dẫn tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên môi trường biển, hải đảo cho trẻ mẫu
giáo 5 tuổi, trang bị cho giáo viên dạy các lớp 5 tuổi tự nghiên cứu và học tập; bổ
sung một số đồ dùng dạy học cho các lớp 5 tuổi như: Ti vi, đầu đĩa, máy tính, bộ
tranh, hiện nay đã cũ, hỏng cần được nâng cấp thay thế, để giáo viên sử dụng có
hiệu quả hơn trong việc dạy trẻ về nội dung giáo dục môi trường biển, hải đảo.
Biện pháp 2: Bồi dưỡng kiến thức tích hợp về nội dung giáo dục tài nguyên
môi trường biển, đảo cho đội ngũ giáo viên dạy lớp 5 tuổi trong trường.
Bồi dưỡng chuyên môn là một việc thường xuyên và cần thiết phải làm, vì
giáo viên là người tham gia trực tiếp vào quá trình giáo dục. Do vậy, muốn có chất
lượng giáo dục tốt đòi hỏi trước tiên là đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn nghiệp
vụ, tay nghề cao, tinh thần trách nhiệm và lòng tâm huyết với nghề nghiệp. Chính vì thế,
ngoài việc tạo điều kiện cho giáo viên tham gia học các lớp đào tạo nâng cao trình độ trên
chuẩn (hiện nay 100% giáo viên dạy lớp 5 tuổi nhà trường đạt trình độ trên chuẩn),
nhiệm vụ của mỗi nhà trường, tổ chuyên môn trong công tác bồi dưỡng tại chỗ là rất
quan trọng. Là năm thứ ba trường tôi thực hiện tích hợp nội dung giáo dục tài
nguyên môi trường biển, hải đảo vào chương trình giáo dục mầm non cho trẻ 5
tuổi, tuy đã được Sở, Phòng giáo dục mở nhiều lớp tập huấn về cả lý thuyết và thực
hành, nhưng do trình độ nhận thức và năng lực của giáo viên trong trường không
đồng đều, môi trường để giáo viên tiếp xúc, học hỏi cái mới còn rất hạn chế, dẫn

đến kết quả vận dụng vào thực tế giảng dạy chưa cao. Vì vậy, sau mỗi đợt tổ chức
cho giáo viên đi tập huấn, về trường tôi đã tổ chức tập huấn lại cho giáo viên trong
trường bằng hình thức đổi mới cách bồi dưỡng cả lý thuyết và thực hành
*Đổi mới cách bồi dưỡng lý thuyết
Đổi mới cách bồi dưỡng lý thuyết cho giáo viên là hoạt động nhằm đưa ra
các biện pháp giúp giáo viên đơn giản hóa nội dung lý thuyết, từ đó vận dụng vào
thực tế một cách linh hoạt. Bởi vậy, cần phải xây dựng lại bài giảng làm sao cho
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
13


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

ngắn gọn, dễ hiểu, hình ảnh đẹp sống động, lồng ghép một số đoạn phim giáo dục
bảo vệ môi trường biển, hải đảo. Giáo viên được gợi ý cách tích hợp nội dung vào
các hoạt động trong các chủ đề, có thể tích hợp toàn bộ hoặc một phần của hoạt
động. Nội dung xây dựng theo hướng tích hợp nhẹ nhàng, hợp lí, các hoạt động
không gây quá tải, nặng nề.
Trước khi tổ chức chuyên đề lý thuyết tôi thông báo cho giáo viên nội dung
bồi dưỡng và yêu cầu giáo viên chuẩn bị các câu hỏi, các vấn đề vướng mắc để giải
đáp. Dành 30 phút đầu cho việc thảo luận tôi tổ chức tìm hiểu mức độ hiểu biết của
giáo viên về vấn đề bồi dưỡng bằng cách nêu một số câu hỏi và yêu cầu giáo viên
trả lời bằng giấy. Như vậy qua cách trả lời này cả Ban giám hiệu, báo cáo viên
giảng bài nắm được mức độ hiểu biết của từng giáo viên, biết được họ chưa rõ
những vấn đề gì để từ đó cùng tháo gỡ.
Ví dụ : Bồi dưỡng về những kiến thức cơ bản về tài nguyên môi trường biển,
hải đảo Việt Nam, câu hỏi báo cáo viên đặt ra:
+ Bạn biết gì về biển, hải đảo Việt Nam?
+ Biển mang lại những tài nguyên nào cho đất nước ta ?

+Tình hình ô nhiễm biển, đảo Việt Nam hiện nay như thế nào ?
+ Nguyên nhân nào gây ô nhiễm biển, đảo?
+ Bạn có giải pháp gì để hạn chế ô nhiễm biển, đảo?
Được trao đổi trực tiếp về các vấn đề trên, giáo viên nắm được ngay những
kiến thức tại chỗ và nhớ lâu các kiến thức bởi bài giảng sinh động có nhiều hình
ảnh kèm theo. Sau khi báo cáo viên giảng bài đã hệ thống lại, giảng nội dung của
bài, thời gian còn lại, cho giáo viên tiếp tục hỏi những vẫn đề chưa rõ, những vấn
đề còn vướng mắc, cùng nhau làm rõ những vấn đề đó. Để giáo viên có thêm kiến
thức về biển, hải đảo, nhà trường yêu cầu mỗi giáo viên tích cực trang bị kiến thức cho
bản thân bằng nhiều hình thức: Tham khảo sách báo; Thông tin đại chúng; Tìm hiểu các
nội dung qua mạng Internet, …
* Đổi mới cách bồi dưỡng kỹ năng thực hành cho giáo viên
Nhân dân ta có câu: "Trăm nghe không bằng một thấy"; "Học đi đôi với
hành". Có lý thuyết mà không có thực hành thì cũng chỉ là lý thuyết suông. Chính
vì vậy, mà kỹ năng thực hành vận dụng được giáo viên đặc biệt quan tâm. Vậy làm
thế nào để giáo viên đã nắm chắc lý thuyết, lại có kỹ năng vận dụng lý thuyết vào
thực hành một cách tốt nhất? Đó là câu hỏi đặt ra cho người quản lý chuyên môn
cần có cách bồi dưỡng, đổi mới hình thức tổ chức để giáo viên chủ động, sáng tạo
đưa ra những hình thức tổ chức phù hợp.
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
14


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

*Thực trạng cũ: Trước đây các chuyên đề mới, sau khi tập huấn lý thuyết
phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, cùng tổ trưởng chuyên môn xây dựng một
số tiết mẫu để giáo viên có kinh nghiệm, có kỹ năng sư phạm tốt lên tiết cho mọi
người học tập ghi chép và làm theo. Nhưng qua một số chuyên đề tôi nhận thấy:

Nếu cứ dùng cách đó để bồi dưỡng thực hành thì giáo viên rất thụ động, không chủ
động tìm tòi cái mới lạ, phù hợp với khả năng của mình và khả năng của trẻ lớp
mình. Nó chỉ hiệu quả với giáo viên đã có nhiều năm kinh nghiệm. Còn giáo viên
trẻ, giáo viên mới ra trường ghi chép đầy đủ nhưng khi thực hiện rất lúng túng,
không chủ động sáng tạo và không dám thử nghiệm các hình thức mới lạ.
*Cách chỉ đạo mới :
- Khi tổ chức chuyên đề và thấy rõ giáo viên đã nắm chắc lý thuyết, tôi đã
giao cho giáo viên nhiều kinh nghiệm và giáo viên mới chưa có nhiều kinh nghiệm
tự xây dựng một số tiết theo cách hiểu của giáo viên.
- Khi dự các tiết dạy của giáo viên, tổ chuyên môn cùng nhận xét ưu điểm,
các mặt chưa được, chưa hợp lý của tiết học nên thêm hoặc bớt những phần nào để
tiết học hay, hấp dẫn, kiến thức vừa phải với trẻ.
VD1: Trong chủ đề thế giới động vật: tôi đã tôi đã giao cho đồng chí Trịnh
Thị Ngọc Hân lên tiết dạy chuyên đề cấp trường với đề tài “Cho trẻ khám phá một
số động vật sống dưới biển” như: Tôm cua, ghẹ, mực,… Qua đề tài, trẻ biết được
ích lợi của động vật biển: cung cấp thức ăn giàu chất dinh dưỡng, cung cấp nguyên
liệu để làm thuốc chữa bệnh. Từ đó trẻ được giáo dục ý thức bảo vệ, tài nguyên
môi trường biển, hải đảo. Trong hoạt động đồng chí đã tích hợp giới thiệu tên quần
đảo Hoàng Sa có 400 loài cá cư ngụ quanh các rặng san hô và sâu dưới lòng đại
dương như rùa biển, bào ngư và những sản vật quý giá khác.
VD2: Tôi đã giao cho đồng chí Phạm Thị Kim Phượng lên tiết dạy chuyên
đề cấp trường chủ đề " Nghề Nghiệp". Trong hoạt động khám phá khoa học đồng
chí đã lồng ghép nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển, hải đảo với đề tài:
“Một số nghề phát triển từ biển” ( Nghề đánh cá, nghề làm muối, nghề chế biến hải
sản). Nội dung bài học hướng đến giúp trẻ nhận biết được một số nghề của ngư
dân, hiểu hơn về một số nghề nơi biển đảo và nhận thức được sự phong phú tài
nguyên của biển. Trẻ được giáo dục bảo vệ tài nguyên môi trường biển, từ đó vận
dụng qua các hành động như: quan tâm đến môi trường biển, hiểu biết hành vi tốt
xấu để có ý thức bảo vệ, biết các nguyên nhân làm ô nhiễm môi trường biển hải
đảo (do rác thải, do tràn dầu, do chặt phá cây, do con người khai thác cạn kiệt các

nguồn tài nguyên biển,…)
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
15


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

Khi tham gia dự giờ đồng nghiệp, các giáo viên có thể cùng nhau phân tích,
nhận xét những tồn tại mà đồng nghiệp mình đã mắc phải và qua đó rút kinh
nghiệm cho bản thân. Nhờ vậy, giáo viên sẽ có nhiều kinh nghiệm hơn trong
phương pháp, hình thức, nội dung tích hợp, giúp hoạt động dạy ở lớp không còn
lặp lại sai sót. Ngoài ra, qua việc tự xây dựng các tiết chuyên đề, giáo viên phát
huy tính sáng tạo trong hình thức tổ chức. Quá trình tự tìm tòi xây dựng các tiết
học sẽ giúp giáo viên nâng cao trình độ chuyên môn, bởi những kiến thức được tự
nghiên cứu tỉ mỉ sẽ tồn tại lâu bền trong tư duy mỗi người. Từ những tài liệu thu
thập được ấy, giáo viên xây dựng được nhiều giáo án, bài giảng điện tử ở các chủ
đề có lồng ghép nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển, hải đảo. Đó là
nguồn tư liệu dạy học hữu ích cho những năm học tiếp theo.
Nếu như thông thường tôi và các đồng chí tổ trưởng chuyên môn xây dựng
giáo án mẫu để giáo viên đến ghi chép và thực hiện thì sẽ không thể biết giáo viên
hiểu vấn đề đó như thế nào. Tuy nhiên, thông qua những hoạt động kiến tập mà tôi
lấy ví dụ ở phía trên, tôi thấy rõ được: giáo viên hiểu nội dung như thế nào? giáo
viên vận dụng lý thuyết vào thực hành ra sao?, để có hướng bồi dưỡng, giúp đỡ
những phần giáo viên còn yếu, còn chưa hiểu.
Biện pháp 3: Chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục tài
nguyên môi trường biển, hải đảo vào một số hoạt động trong ngày phù
hợp với từng chủ đề.
Các hoạt động trong ngày diễn ra tại trường mầm non được bắt đầu từ khi
đón trẻ đến khi trả trẻ về với bố mẹ. Trong từng thời điểm diễn ra hoạt động trong

ngày, giáo viên cần linh hoạt sáng tạo trong việc lồng ghép các hoạt động có nội
dung giáo dục tài nguyên và môi trường biển, hải đảo một cách hợp lí tự nhiên
nhằm giúp trẻ hình thành thái độ, thói quen và kĩ năng sống tích cực.
Với biện pháp này tôi đã chỉ đạo giáo viên nghiên cứu những nội dung phù
hợp với các hoạt động trong ngày phù hợp với từng chủ đề để đưa vào dạy trẻ.
* Giờ đón trẻ
Cô cùng trẻ trò chuyện về chủ đề đang học, lồng ghép nội dung giáo dục tài
nguyên, môi trường biển, hải đảo một cách nhẹ nhàng, phù hợp.
VD: Ở chủ đề giao thông cô có thể gợi ý hỏi trẻ: Tàu thủy trông như thế
nào? Bé nhìn thấy tàu thủy ở đâu? Khi đi tàu thủy phải như thế nào? (Không chạy,
đùa nhau trên boong tàu, không vứt rác xuống biển…). Nhiều phương tiện giao
thông cần động cơ để hoạt động, do vậy khi ôtô, xe máy, xe đạp máy chạy trên

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
16


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

đường thường xả ra khí thải, khói khiến không khí bị ô nhiễm. Vì vậy, bé cần làm
gì để không phải hít thở khói xe xả ra?(đi đường phải đeo khẩu trang, nên đi xe
buýt...).
VD: Với chủ đề “Động vật”, cô có thể trò chuyện với trẻ về một số động vật
sống ở dưới biển, cho vào góc chơi tự chọn để vẽ, nặn, ghép hình con vật ở biển
mà trẻ thích .

Tranh vẽ của trẻ về biển
Với chủ đề “Nước và một số hiện tượng tự nhiên” cô có thể gợi ý trẻ chơi
trò chơi tự chọn “Tạo sóng biển bằng tay”.

*Hoạt động ngoài trời:
- Cho trẻ quan sát các phương tiện chạy trên đường, giáo viên đàm thoại với
trẻ về chất thải của các phương tiện: Khi ôtô, xe máy chạy trên đường, những gì
gây ô nhiễm môi trường? (khí thải- khói, xe chạy làm bụi bay lên,tiếng còi của các
phương tiện giao thông) Vì sao? Hoặc cô trò chuyện với trẻ về những hình ảnh
chưa đẹp xuất hiện trên đường như: Rác thải, tiếng động cơ ầm ĩ...
- Quan sát và nhận xét sân trường hôm nay sạch hay bẩn? Vì sao? Mỗi bạn
cần làm gì để sân trường sạch?
- Cùng trẻ phân loại rác khi tham gia dọn vệ sinh ở sân trường.
* Hoạt động học:

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
17


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

Nội dung giáo dục giáo dục tài nguyên, môi trường biển, hải đảo trong trường
mầm non được lồng ghép, tích hợp phù hợp với trẻ trong các môn học. Tùy theo nội
dung, đặc điểm, khả năng tích hợp giáo dục biển, hải đảo, giáo viên có thể lựa chọn mức
độ tích hợp với hai cấp độ: toàn phần hoặc một phần.
- Tích hợp mức độ toàn phần: Khi mục tiêu, nội dung của bài phù hợp hoàn toàn
với mục tiêu, nội dung của giáo dục bảo vệ biển - đảo. Ví dụ: chủ đề phương tiện giao
thông ta có thể tích hợp chọn đề tài: Một số phương tiện giao thông trên biển
- Tích hợp mức độ một phần: Khi chỉ có một phần bài học có mục tiêu, nội dung
phù hợp với nội dung giáo dục bảo vệ biển - đảo. Ví dụ: dạy trẻ bài thơ “Bến cảng Hải
Phòng”
Ngoài ra, giáo viên nên thêm những kiến thức liên hệ thực tế, liên hệ bài học liên
quan để tiết học thêm hấp dẫn. Những bài học tích hợp này giúp trẻ biết được vị trí địa lí,

chủ quyền của biển đảo nước ta. Thêm vào đó, trẻ hiểu được tầm quan trọng của biển đảo
đối với chủ quyền lãnh thổ, đối với sự phát triển kinh tế của đất nước, giáo dục lòng yêu
biển đảo quê hương, có ý thức cố gắng học tập để góp phần bảo vệ vùng biển thiêng
liêng của Tổ quốc.
VD: Trong chủ đề Quê hương, đất nước- Bác Hồ, cho trẻ Khám phá khoa
học: “Du lịch dưới lòng đại dương” Cô cho trẻ quan sát, nhận xét các hình ảnh các
loài cá, tôm, cua, sò, rong, rặng san hô…, đưa ra những hình ảnh rặng san hô bị tàn
phá, đáy biển bị đổ rác…, hỏi trẻ làm thế nào để biển trở nên trong sạch, đẹp đẽ
(không đổ rác xuống biển, không đổ nước thải trực tiếp xuống biển, không đánh
bắt cá bằng thuốc nổ….)
* Hoạt động các góc
Với chủ đề “ phương tiện giao thông”, trong hoạt động góc có thể dạy trẻ
chơi góc nghệ thuật bằng cách dùng nguyên liệu là các loại giấy để tạo thành bức
tranh gấp và dán thuyền trên biển. Trong quá trình cho trẻ hoạt động góc, cô đưa ra
một số lưu ý cho trẻ:
- Tiết kiệm trong sử dụng các nguyên vật liệu (sử dụng giấy cả 2 mặt, sử
dụng vừa đủ hồ dán ...)
- Khi sử dụng đồ dụng cần nhẹ nhàng, lấy cất đồ dùng và vật liệu gọn gàng,
đúng chỗ, không vứt,ném đồ chơi để nhiều bạn được chơi và chơi được lâu, tránh
gây tiếng ồn (không nói to, không kéo lê bàn, ghế tránh gây ra tiếng ồn và làm cho
ghế, bàn mau hỏng).
Ở góc đọc sách:

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
18


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

- Chú ý dạy trẻ cách cầm sách xem đúng cách để không làm hỏng sách
(không cuộn sách khi xem, không gạch, tẩy xoá trong sách, giở sách nhẹ nhàng
từng trang )
- Cho trẻ xem sách tranh, học cách phân biệt những hành vi làm ô nhiễm
môi trường (đi xe ôtô, xe máy...) và những hành vi bảo vệ môi trường: đi xe đạp, đi
bộ, vứt rác vào nơi quy định...
Chơi với cát, nước, tạo sóng biển, thả thuyền, làm tàu thủy.
Từ định hướng trên, giáo viên đã lồng ghép các nội dung giáo dục tài
nguyên và môi trường biển, hải đảo vào các hoạt động trong ngày của trẻ tại
trường mầm non một cách hợp lí, tự nhiên, giúp trẻ hình thành thái độ, thói quen
và kĩ năng sống tích cực.
Biện pháp 4: Phát động phong trào thi đua trang trí lớp học và làm đồ
dùng sáng tạo phục vụ cho việc tích hợp nội dung giáo dục tài nguyên
môi trường biển, hải đảo vào dạy trẻ mầm non 5 tuổi.
Xây dựng cảnh quan, môi trường hoạt động trong và ngoài lớp rất quan
trọng bởi qua các môi trường giáo dục này, sự tìm tòi khám phá, bộc lộ khả năng
sẽ được kích thích trong mỗi trẻ. Nhằm tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động cá
nhân nhiều hơn, được tự do khám phá theo ý thích, theo khả năng của mình. Việc
tạo môi trường học tập xung quanh lớp cho trẻ là rất cần thiết, dựa vào những điều
nhận thấy ở lớp học, trẻ phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, các
kiến thức kỹ năng được củng cố và bổ sung.Vì vậy, tôi đã chỉ đạo giáo viên dành
một mảng tường trang trí lớp học tích hợp nội dung giáo dục môi trường biển, hải
đảo để trẻ cảm nhận được sự thân thiện, gần gũi với biển, hải đảo, vừa kích thích
trẻ hoạt động tích cực và điều quan trọng hơn cả là tạo cho trẻ sự hứng thú yêu
thích lớp học. Môi trường học tập của trẻ cần được đảm bảo sắp xếp một cách hợp
lý, dẫn dắt trẻ tích cực phát huy trí tưởng tượng, chẳng hạn như từ góc trang trí vẽ
về biển đảo Trường Sa, trẻ sẽ hình dung về biển như thế nào và trên đảo có những
ai, đang làm nhiệm vụ gì… Nhờ đó trẻ sẽ yêu biển hơn và nhận thấy trách nhiệm
của mình với tài nguyên môi trường biển đảo.

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
19


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

Ngoài việc trang trí lớp học, đồ dùng dạy học đóng vai trò hết sức quan
trọng và cần thiết cho giáo viên thực hiện các hoạt động có mục đích, có kế hoạch,
có hệ thống. Qua những đồ dùng trực quan, trẻ hình thành và phát triển tư duy,
ngôn ngữ, mở rộng vốn hiểu biết về thế giới xung quanh. Đồ dùng đưa vào dạy trẻ
phải phong phú về nội dung, đảm bảo tính thẩm mỹ, áp dụng có hiệu quả trong các
hoạt động. Thực tế đồ dùng dạy học của các lớp mẫu giáo 5 tuổi trong nhà trường
đã được đầu tư từ những năm học trước như: Ti vi, đầu đĩa, máy tính có nối mạng
intenet, tranh ảnh…Tuy nhiên, qua nhiều năm sử dụng, những đồ dùng nay đã cũ,
hỏng, chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới của ngành. Vì vậy, việc bổ sung đồ
dùng dạy học bằng hình thức phát động phong trào thi đua làm đồ dùng dạy học
sáng tạo là việc làm cần thiết, giúp giáo viên thực hiện các hoạt động giáo dục tài
nguyên môi truờng biển, hải đảo cho trẻ đạt hiệu quả. Ngay từ đầu năm học khi
triển khai thực hiện tích hợp nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển, hải đảo
vào chương trình giáo dục trẻ 5 tuổi, tôi đã phát động giáo viên thi đua làm đồ
dùng dạy học sáng tạo phục vụ cho việc giáo dục tích hợp như: Sưu tầm các
nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương, vận động phụ huynh ủng hộ các phế liệu vỏ
hộp, vỏ trai, vỏ sò, mút xốp…. Giáo viên đã sáng tạo ra mô hình nội dung giáo dục
về biển, hải đảo và rất nhiều loài động vật sống ở biển bằng các, vỏ sò, vỏ hến, lọ,
xốp… ứng dụng dạy trẻ trong các hoạt động.

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
20

SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

Mô hình quần đảo Trường Sa do các giáo viên trong trường cùng thực hiện
Biện pháp 5: Khuyến khích giáo viên sưu tầm các bài hát, bài thơ, câu
chuyện có nội dung giáo dục về tài nguyên môi trường biển, hải đảo cho
trẻ mẫu giáo 5 tuổi.
Nhà trường đã phát động phong trào thi đua, khích lệ giáo viên sưu tầm các
bài hát, bài thơ, vè, câu chuyện có nội dung giáo dục về tài nguyên môi trường
biển, hải đảo cho trẻ phù hợp với lứa tuổi. Nguồn tư liệu sách báo đa dạng và nhất
là sự hỗ trợ hiện đại của công nghệ thông tin như internet đã tạo điều kiện hỗ trợ
tích cực cho quá trình tìm kiếm, sưu tầm của giáo viên. Một số bài thơ, câu chuyện,
bài hát,.. sau khi sưu tầm, giáo viên đã đưa ra giới thiệu trong các buổi sinh hoạt
chuyên môn để mọi người cùng đánh giá, thảo luận. Đó là những thành quả quý
báu đáng được khích lệ của mỗi giáo viên, góp phần làm phong phú thêm các chủ
đề của hoạt động dạy trẻ.
Giáo viên đã sưu tầm được rất nhiều bài thơ, câu chuyện có nội dung giáo
dục về tài nguyên môi trường biển, hải đảo vào dạy trẻ 5 tuổi. Ví dụ như: Bài
Thơ: Bến cảng Hải Phòng, Rong và Cá, Chú hải quân …

Người thực hiện: Lê Thị Hằng
21


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

Truyện: Con Ốc Biển; Vì sao nước biển lại mặn,…
Thêm vào đó, những câu ca dao mang đậm tính dân tộc, dễ nhớ, dễ thuộc

đưa trẻ lại gần hơn với biển đảo quê hương. Đã đến lúc những câu ca dao thân
thương cần bàn tay bé nhỏ của thế hệ mầm non mới bảo tồn và phát huy:
“Hoàng Sa trời nước mênh mông
Hoàng Sa mây nước bốn bề…”
Ngoài ra, một số giáo viên đã linh hoạt tìm tòi và sưu tầm những cuốn sách, truyện
tranh hấp dẫn để làm tư liệu tham khảo trong việc dạy- học chính khóa hoặc ngoại khóa.
Một số tác phẩm như: “Đất trời Việt Nam” của Lê Văn Lợi nhà xuất bản Thanh niên;
“Chính nghĩa Việt Nam về chủ quyền biển đảo Hoàng Sa, Trường Sa” của nhà xuất bản
Văn học; “Những điều cần biết về hải đảo Việt Nam” nhà xuất bản Thanh niên; “Kể
chuyện biển, đảo Việt Nam” (4 tập) do những chuyên gia có thâm niên nghiên cứu và
giảng dạy về Địa lí như GS. Lê Thông, GS. Đặng Huy Lợi, PGS. Nguyễn Minh Tuệ...
biên soạn; bộ truyện tranh “Thần đồng Đất Việt Hoàng Sa- Trường Sa” (3 tập) do nhóm
tác giả trẻ từ công ty Phan Thị sáng tác với những nét vẽ dễ thương đã tái hiện sinh động
vùng biển nước ta cho trẻ em,… Từ những tài liệu đã sưu tầm, cô giáo cần chọn lọc
những nội dung dễ hiểu nhất, thêm gia vị hài hước để truyền đạt đến trẻ 5 tuổi một cách
nhẹ nhàng, tươi mới. Mạng internet đã cung cấp vô vàn những bài hát dễ thương, ý nghĩa
phù hợp với trẻ mầm non cùng băng hình sinh động về biển đảo Tổ quốc. Những ca từ
đơn giản, đáng yêu cùng nhịp điệu vui tươi, những bài hát về biển đảo thu hút sự chú ý
của trẻ về miền xa xôi ấy của đất nước. Tiêu biểu như là: Ba em là bộ đội hải quân, Bé
yêu biển, Chú bộ đội nơi đảo xa, Hát về anh- người lính hải quân, Hát về Trường
Sa… Trẻ có nhiều nguồn thông tin để tiếp thu kiến thức, mở mang tầm hiểu biết,
phát triển toàn diện những giác quan, từ đó hình thành hành vi tốt khi tham gia
những hoạt động ngoại khóa tập thể. Cô và trẻ đồng hành trong học tập, khám phá
những điều đáng quý về biển đảo, tìm ra góc nhìn mới mẻ nhờ lăng kính thơ ca,
nhạc họa.
Biện pháp 6: Chỉ đạo giáo viên tổ chức các hoạt động ngoại khóa tích
hợp nội dung giáo dục tài nguyên môi trường biển, hải đảo cho học sinh.
Ngoài những hoạt động học tập, vui chơi, chúng ta cũng cần quan tâm đến
các hoạt động ngoại khóa của trẻ nhất là trẻ mầm non. Cho trẻ tham gia các hoạt
động ngoại khóa cũng phần nào giúp trẻ khỏe mạnh tự tin hơn. Tham gia các hoạt

động ngoại khóa còn giúp giáo viên và trẻ được thư giãn, trải nghiệm thực tế và
học tập được nhiều kiến thức khi tham gia các hoạt động này. Trong trường mầm
non hoạt động ngoại khóa rất được coi trọng. Trường tôi từ rất nhiều năm học,
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
22


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

ngoài việc làm tốt công tác chỉ đạo chuyên môn, thực hiện tốt kế hoạch chuyên
môn, còn chỉ đạo, tổ chức tốt các hoạt động ngoại khóa cho trẻ. Nhà trường coi
việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa giúp trẻ học được nhiều kỹ năng sống, kỹ
năng giao tiếp với mọi người xung quanh các lớp bạn đó là những kiến thức thực
sự rất cần thiết cho trẻ.
Do điều kiện địa lý Đăk Lăk là địa phương không có biển và cách biển rất xa
nên việc tổ chức những chuyến thăm quan biển cho trẻ 5 tuổi khá khó khăn đối với
nhà trường. Chính vì vậy, tôi đã tham mưu với Hiệu trưởng tổ chức một số hoạt
động ngoại khóa có tích hợp nội dung giáo dục tài nguyên và môi trường biển, đảo
cho trẻ mẫu giáo lớn theo chủ đề
Ví dụ 1: Trong chủ đề nghề nghiệp có ngày 22/12 là ngày thành lập quân đội
nhân dân Việt Nam. Tôi chỉ đạo khối mẫu giáo lớn tổ chức giao lưu 4 lớp. Tổ chức
cuộc thi "Chúng tôi là chiến sĩ "Mỗi lớp sẽ là các đơn vị khác nhau: Không quân,
Hải quân, Biên phòng, Bộ binh.
Trẻ sẽ trải qua các vòng thi:
- Chào hỏi: Phần chào hỏi các đơn vị sẽ giới thiệu một số nét đặc trưng của
đơn vị mình.Thông qua đó trẻ biết nơi làm việc đóng quân của chú bộ đội hải quân,
trang phục quần áo...
- Tài năng chiến sĩ: Các lớp sẽ cho trẻ hát, đọc thơ, đóng kịch... về đơn vị
mình. Một lần được tiếp thu kiến thức, học hỏi các lớp bạn một cách nhẹ nhàng,

gần gũi, không gò bó. Như biết thêm một bài thơ mới hay bài hát mới....
- Ai khỏe hơn các chú bộ đội: Cho trẻ chơi vận động thi đua các lớp chuyển
hàng. Từ đó rèn luyện tính khéo léo nhanh nhẹn như các chú bộ đội.
Thông qua những buổi giao lưu đó trẻ học được rất nhiều điều, không chỉ
kiến thức mà cả kỹ năng sống và yêu quý các chú bộ đội. Kiến thức trẻ tiếp thu thật
nhẹ nhàng, không nặng nề mà trẻ lại hào hứng tham gia.
Ví dụ 2: Trong chủ đề: “ ngành nghề”, Nhà trường đã phối hợp với Ban đại
diện cha mẹ lên kế hoạch tổ chức cho khối lá tham gia hội thi "Vẽ tranh về biển".
Ban tổ chức sẽ chọn những bức tranh đẹp treo triển lãm tại trường cho trẻ, phụ
huynh cùng xem và bình chọn. Thông qua hội thi, trẻ vừa phát triển tốt thẩm mĩ,
vừa phát huy tính sáng tạo. Không những thế, trẻ được giáo dục tình yêu biển, yêu
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
23


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

thiên nhiên một cách sâu sắc, biết thể hiện những hành động thiết thực bảo vệ biển,
môi trường thiên nhiên như khi được bố, mẹ cho đi tắm biển không vứt rác trên bờ
biển...

Trẻ thi vẽ tranh về biển theo ý tưởng
Qua đó,trẻ hòa đồng hơn với các bạn trong trường, nhờ đó kiến thức đi sâu
vào trong trẻ thật nhẹ nhàng, đơn giản và đầy hứng thú, chương trình học chính của
lớp lá được giảm tải mà lượng kiến thức nền tảng vẫn được đảm bảo.
Ngoài ra, hàng năm nhà trường còn tổ chức rất nhiều các hoạt động ngoại
khóa thu hút đông đảo sự tham gia của các lớp như: Tổ chức ngày hội bé đến
trường, Tổ chức các trò chơi dân gian nhân ngày Tết trung thu, sơ kết học kỳ…
Các hoạt động trò chơi, văn nghệ đều lồng ghép tích hợp về biển, hải đảo và đó

cũng là cơ hội tốt giúp trẻ yêu biển hơn.
Biện pháp 7: Kiểm tra, giám sát việc thực hiện tích hợp nội dung giáo
dục tài nguyên môi trường biển đảo vào chương trình giáo dục trẻ 5
tuổi.
Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện theo kế hoạch là biện pháp hết sức quan
trọng trong công tác quản lý chuyên môn. Kiểm tra là việc xác định tính thực tiễn
của kế hoạch, khả năng áp dụng phù hợp hay không phù hợp với mục đích, nhiệm
vụ, quy định đã đặt ra. Kiểm tra nhằm thu thập thông tin, điều khiển, điều chỉnh bộ
máy đi đến đích. Ta vẫn nói rằng: Không có kiểm tra tức là không có quản lý. Đây
chính là cơ sở để đánh giá, điều chỉnh các sai lệch (nếu có), thiết lập chế độ hoạt
động thông suốt nhằm tạo ra bộ máy làm việc tích cực. Ngoài ra, kiểm tra giúp cho
nhà quản lý đánh giá năng lực thực tế của mỗi giáo viên, từ đó đưa ra biện pháp
khen thưởng hay phê bình chính xác. Vì vậy, để các kế hoạch chuyên môn nói
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
24


SKKN: Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, hải
đảo cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non Họa Mi.

chung và kế hoạch thực hiện tích hợp nội dung giáo dục tài nguyên môi trường
biển đảo vào chương trình giáo dục trẻ 5 tuổi nói riêng diễn ra đúng yêu cầu, đạt
chất lượng cao, người quản lý cần tích luỹ kinh nghiệm kiểm tra và thực hiện
nghiêm túc biện pháp kiểm tra trong mọi hoạt động.
Đối với việc kiểm tra giáo viên, cần kết hợp hình thức kiểm tra báo trước và
đột xuất để thu được những kết quả khách quan nhất, từ đó đánh giá được trình độ
chuyên môn nghiệp vụ, kĩ năng sư phạm của giáo viên, khả năng vận dụng tích
hợp và hiệu quả giáo dục. Trên cơ sở ấy, người quản lý nhận xét, góp ý khích lệ
những ưu điểm nổi bật đồng thời chỉ ra những hạn chế cần khắc phục của giáo
viên, đưa ra biện pháp hỗ trợ chuyên môn kịp thời tới mỗi giáo viên.

*Nội dung kiểm tra:
Kiểm tra về nhận thức của giáo viên về nội dung tích hợp giáo dục tài
nguyên môi trường biển, hải đảo vào chương trình mẫu giáo 5 tuổi.
Kiểm tra việc giáo viên xây dựng lựa chọn nội dung giáo dục tài nguyên môi
trường biển, hải đảo vào chương trình dạy trẻ ở một số chủ đề và các hoạt động
trong ngày.
Kiểm tra việc giáo viên sưu tầm, các bài thơ, bài hát, câu chuyện có nội dung
giáo dục trẻ về tài nguyên môi trường biển, hải đảo vào dạy trẻ có phù hợp với trẻ
5 tuổi không.
Kiểm tra việc giáo viên tổ chức các hoạt động tích hợp nội dung giáo dục tài
nguyên môi trường biển, hải đảo vào chương trình dạy trẻ có phù hợp hiệu quả hay
không.
* Phương pháp kiểm tra, đánh giá
Thăm lớp, dự giờ.
Quan sát cô và trẻ.
Kiểm tra trực tiếp việc giáo viên, thực hiện các hoạt động trong ngày.
Trò chuyện trao đổi trực tiếp với giáo viên, học sinh.
* Hình thức kiểm tra, đánh giá
Kiểm tra theo định kỳ.
Kiểm tra thường xuyên.
Kiểm tra đột xuất.
Biện pháp 8: Chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác tuyên truyền phối hợp
với phụ huynh và cộng đồng.
Quyết định số 373/QĐ- TT ngày 23/3/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê
duyệt “Đề án đẩy mạnh công tác tuyên truyền về quản lý bảo vệ phát triển bền
Người thực hiện: Lê Thị Hằng
25