Sáng kiến kinh nghiệm SKKN một số biện pháp chỉ đạo cơ bản trong công tác chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp một mở trường mầm non

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
"MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO CƠ BẢN TRONG CÔNG TÁC
CHUẨN BỊ CHO TRẺ 5 TUỔI VÀO LỚP MỘT Ở TRƯỜNG MẦM
NON"

1


I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1.

Lý do chọn đề tài

Mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu của giáo dục
Mầm non là hình thành cơ sở ban đầu về nhân cách con người phát triển toàn diện. Trong
đó, chuẩn bị cho trẻ vào lớp một là một nội dung quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu
giáo dục Mầm non và phát triển trí tuệ, giáo dục nhân cách con người toàn diện cho trẻ,
chuẩn bị cho trẻ học tập ở trường tiểu học. Vì vậy, trẻ cần phải có sự rèn luyện về các
thao tác trí tuệ, có sự hiểu biết về bản thân, gia đình, môi trường xung quanh, các biểu
tượng về thời gian, không gian đồng thời có kỷ năng thực hiện hoạt động trí óc như biết
so sánh, phân tích, tổng hợp…..
Bên cạnh đó, mục đích của lớp 1 Tiểu học là làm thế nào để các em có kỹ năng giao tiếp
với cô giáo, bạn bè, yêu cầu kỷ luật, làm quen việc học, không đặt nặng vấn đề kiến thức.
Vì thế, chuẩn bị cho các em vào lớp 1 không phải là chuyện học chữ mà chúng ta cần
chuẩn bị tâm thế cho các em.
Mấy năm gần đây có hiện tượng một số trẻ trước khi vào lớp 1 đã “đọc thông viết thạo”.
Có một số trường Tiểu học lấy đó làm tiêu chuẩn để ưu tiên tuyển trẻ vào lớp 1. Với thực
trạng trên nhiều bài báo của các nhà giáo, phụ huynh lên tiếng. Theo họ chuẩn bị cho trẻ
vào lớp 1 cần quan tâm phát triển toàn diện: về thể lực, các tố chất, năng lực nhận thức,

khả năng sáng tạo, ngôn ngữ, tình cảm, hành vi đạo đức,…
Hiện tượng một số phụ huynh mới đầu năm học lớp 5 tuổi đã nôn nóng tìm nhóm cho con
học chữ hoặc chiều xin đón con về sớm để đưa đến cô giáo lớp 1 dạy chữ hoặc có phụ
huynh đến học kỳ 2 đã cho trẻ nghỉ học để đến học với giáo viên tiểu học mà bất chấp
nguyên tắc đòi hỏi sự phù hợp giữa nội dung, phương pháp dạy học với sự phát triển tâm
sinh lý ở lứa tuổi này, ép trẻ học quá sớm vô tình chúng ta làm mất đi sự tập trung chú ý
và hứng thú học tập của trẻ sau này, đồng thời làm giảm tỉ lệ trẻ 5 tuổi đến lớp mẫu giáo.
Mặc khác, không ít những phụ huynh lại phó mặc con mình cho trường mầm non dẫn đến
việc không tạo ra được sự thống nhất trong công tác chăm sóc - giáo dục trẻ, dẫn đến hiệu
quả chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 không cao.
Trên thực tế hiện nay, rất nhiều phụ huynh, ngay cả giáo viên mầm non, nhất là vùng
nông thôn vẫn còn nhiều quan niệm sai lệch, họ cho rằng chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 chủ
yếu là những phương tiện, sách vở, giày, dép, quần áo và dạy cho các cháu biết viết, biết
đọc, biết làm mấy phép tính cộng trừ đơn giản là được. Đây là những nội dung đi quá xa
và đã lấn sang nội dung dạy học ở lớp 1. Trong khi đó, nhiều nội dung quan trọng chưa
được quan tâm đúng mức như: Phẩm chất, thể lực, trí tuệ và tâm thế đi học…do không
chuẩn bị một cách chu đáo về các điều kiện cần thiết cho hoạt động học tập, nên khi vào
2


lớp 1 các em gặp nhiều khó khăn, bỡ ngỡ, khó thích ứng với cuộc sống và hoạt động ở
trường phổ thông. Điều này không chỉ mang lại những vất vã cho giáo viên Tiểu học, nỗi
khổ tâm cho các bậc cha mẹ mà còn mang lại nhiều hậu quả bất lợi cho các em trong suốt
quá trình học tập ở trường phổ thông. Bên cạnh đó, các nội dung, yêu cầu học tập của các
em ngày càng cao và căng thẳng hơn. Vì vậy, việc cho trẻ làm quen với hoạt động học
tập, với các quan hệ xã hội ở trường tiểu học ngay trong quá trình học tập ở trường mầm
non là rất cần thiết. Cho nên, để giúp trẻ học tập có kết quả ở trường phổ thông thì trong
công tác giáo dục mầm non cần chuẩn bị một cách toàn diện, hợp lý về thể lực, trí tuệ và
phẩm chất cần thiết cho trẻ.
Xuất phát từ tình hình thực tế của địa phương về thực trạng chuẩn bị cho trẻ vào

lớp một, đòi hỏi người cán bộ quản lý phải có giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục
và chuẩn bị một cách toàn diện cho trẻ 5 tuổi trước khi vào lớp 1. Đây là một yêu cầu cần
thiết có tính cấp bách phải nghiên cứu chu đáo để đưa ra các biện pháp có tính khả thi
cao. Nên tôi chọn đề tài “Một số biện pháp chỉ đạo cơ bản trong công tác chuẩn bị
cho trẻ 5 tuổi vào lớp một ở trường mầm non” với mong muốn đóng góp thêm một
phần nhỏ công lao của mình đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục mầm non nhằm
chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non vào lớp một.
2. Mục đích:
Tìm hiểu tình hình thực tế của việc chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp một ở trường
mầm non nơi tôi công tác để đưa ra một số biện pháp cơ bản nhằm góp phần giúp cán bộ
quản lý nhà trường có được các biện pháp hiệu quả trong công tác chỉ đạo chuẩn bị cho
trẻ 5 tuổi vào lớp 1 và giúp cho các cấp quản lý biết được thực trạng để có các giải pháp
thực hiện tốt hơn trong công tác giáo dục mầm non nói chung và chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi
vào lớp 1 nói riêng.
3.

Nhiệm vụ:

Nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn công tác chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1.
Tìm hiểu thực trạng về công tác chuẩn bị cho trẻ 5 vào lớp 1 ở trường mầm non nơi tôi
công tác.
Phân tích kết quả nghiên cứu và rút ra một số biện pháp cơ bản góp phần nâng cao chất
lượng trong công tác chỉ đạo chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 ở trường mầm non.
4.

Đối tượng nghiên cứu:

Trẻ em 5 tuổi ở trường mầm non nơi tôi công tác;
Chương trình chăm sóc giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi;

3


Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi của Bộ giáo dục và đào tạo;
Giáo viên dạy lớp 5 tuổi trong trường mầm non nơi tôi công tác;
Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học của nhà trường;
Nội dung, hình thức và phương pháp chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 ở trường mầm non.
5. Giả thiết nghiên cứu:
Nếu đưa ra được một số biện pháp chỉ đạo trong công tác chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp
1 có hệ thống, khoa học, hiệu quả, phù hợp để tác động vào quá trình dạy và học thì
không chỉ giúp cho trẻ 5 tuổi ở trường mầm non nơi tôi công tác có được tâm thế tốt để
sẵn sàng đi học mà có thể áp dụng cho một số trường có điều kiện, hoàn cảnh và cơ sở
vật chất, trang thiết bị cũng như yếu tố xã hội tương tự như trường mầm non chúng tôi để
giúp các em tự tin, vui vẽ, có hứng thú, ham thích đi học ở các trường phổ thông.
Chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi vào lớp một là một quá trình lâu dài, chúng ta phải có
kế hoạch chuẩn bị cho trẻ ngay từ độ tuổi nhà trẻ đến khi trẻ có đủ điều kiện vào lớp một.
Nếu ở trường mầm non làm tốt công tác chăm sóc giáo dục đúng độ tuổi, có hệ thống,
khoa học, tức là phát triển tối ưu ở đúng độ tuổi của nó thì có nghĩa là chúng ta đã làm tốt
công tác chuẩn bị cho trẻ vào lớp một.
6. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp điều tra- khảo sát thực trạng;
- Phương pháp nắm dư luận xã hội;
- Phương pháp qui nạp;
- Phương pháp hội thảo;
- Phương pháp tham khảo ý kiến của chuyên gia.
7. Dự báo những đóng góp của đề tài:
Nếu nghiên cứu thực trạng về công tác chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 một cách nghiêm
túc, đưa ra các biện pháp có tính khả thi sẽ góp phần:
- Nâng cao nhận thức cho giáo viên mầm non, phụ huynh và toàn xã hội biết được tầm
quan trọng của việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1;

- Giúp các em được học một cách bài bản, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi để
các em tự tin, vui vẽ, có hứng thú, ham thích đi học ở các trường phổ thông;
- Tránh được hiện tượng dạy thêm, học thêm và tránh được dư luận xã hội về quan điểm
trẻ 5 tuổi vào lớp 1 như hiện nay;
4


- Tạo niềm tin cho phụ huynh có con nhỏ chuẩn bị vào lớp 1. Tạo sự tin tưởng của xã hội
về Ngành giáo dục nói chung và bậc học mầm non nói riêng;
- Giúp các nhà quản lý giáo dục biết được thực trạng của việc chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào
lớp 1 hiện nay để có những giải pháp khắc phục phù hợp, kịp thời.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở khoa học
1.1. Cơ sở lý luận
Sinh thời, Chủ Tịch Hồ Chí Minh luôn luôn quan tâm và chăm lo cho sự nghiệp giáo dục
và đào tạo nước nhà. Người coi: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu” trong quá trình xây
dựng và bảo vệ tổ quốc. Người luôn nhắc nhở toàn Đảng, toàn nhân dân ta phải chăm lo
đến sự nghiệp giáo dục. Người căn dặn “Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách
mạng cho họ, đào tạo họ trở thành người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng”
vừa “chuyên”. Đó là tinh thần, là tình cảm sâu sắc của Chủ Tịch Hồ Chí Minh đối với sự
nghiệp giáo dục và đào tạo nước ta.
Người coi “con người” là vốn quý nhất, là yếu tố quyết định của sự nghiệp cách
mạng. Trước đây, Khổng Tử đã từng khuyên nhà cầm quyền phải chăm lo đời sống vật
chất cho dân, phải giáo hóa dân để thực hiện đường lối “đức trị”, thì tư tưởng của Người,
Người cũng thường xuyên nhắc nhở rằng: “Vì lợi ích mười năm trồng cây. Vì lợi ích
trăm năm trồng người”. Hồ Chí Minh đã mượn câu nói trên để chỉ ra tầm quan trọng của
sự nghiệp giáo dục. Trong tư tưởng của Người, tất cả vì “con người”. Đối với giáo dục
thế hệ trẻ, Người viết: Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt
Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay
không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu”.

Trong bài thơ “Nửa đêm” của Bác có đoạn viết:
“Ngủ thì ai cũng như lương thiện,
Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ, hiền
Hiền, dữ đâu phải là tính sẵn,
Phần nhiều do giáo dục mà nên”
Người nhấn mạnh mục đích giáo dục phải gắn liền với nội dung giáo dục, giáo dục
phải toàn diện. “Trong nền giáo dục và học tập phải chú trọng đến các mặt đạo đức cách
mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hóa, kỷ thuật, lao động và sản xuất”.

5


Qua câu nói của Bác chúng ta thấy được việc bồi dưỡng chăm sóc cho thế hệ tương lai rất
quan trọng, nhất là bậc học mầm non cần chăm sóc giáo dục trẻ được tốt vì: Giáo dục
mầm non là khâu đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Nhiệm vụ trọng tâm của
giáo dục mầm non là xây dựng cơ sở ban đầu cho sự nghiệp giáo dục nhân cách con
người mới. Có thể nói rằng sự phát triển nhân cách của trẻ em sau này phụ thuộc khá lớn
vào công tác giáo dục mầm non.
Bậc học Mầm non là nấc thang đầu tiên, làm nền móng cho những bậc thang tiếp theo
của cuộc đời, nhiều nhà khoa học đã nói đến sự cần thiết và vai trò của trường mầm non
trong việc phát triển giáo dục cũng như chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Để vào lớp 1, trẻ cần
được chuẩn bị tâm lý sẵn sàng đi học – hay còn gọi là “Độ chín muồi”. Vì thế, chuẩn bị
đầy đủ cho trẻ về mặt thể chất, trí tuệ, tình cảm – xã hội, ngôn ngữ và một số kỹ năng cần
thiết cho hoạt động học tập ở Tiểu học là yêu cầu quan trọng giúp trẻ thích ứng tốt với
việc học tập ở bậc phổ thông.
Việc chuyển từ trường mầm non sang trường tiểu học là một bước ngoặt trong đời
sống của trẻ. Bước vào trường tiểu học là bước vào một môi trường sống mới với những
hoạt động mới, với những quan hệ mới. Bước vào trường tiểu học, hoạt động học tập trở
thành hoạt động chủ đạo thay cho hoạt động vui chơi ở trường mầm non. Từ hoạt động
vui chơi mang tính chất tương đối tự do nay chuyển sang hoạt động học tập mang tính bắt

buộc, đòi hỏi trẻ phải lao động trí óc một cách nghiêm túc, căng thẳng. Nội dung và tính
chất của hoạt động học tập yêu cầu trẻ phải có những hành vi mới như: Sự tập trung chú
ý tương đối cao trong một thời gian dài, hoạt động thần kinh căng thẳng hơn với sự kiên
trì, nổ lực, có ý chí cao và sự linh hoạt mềm dẻo trong tư duy, tính khái quát, tính lô gic
trong tư duy là yếu tố quan trọng.
Khi học tập ở trường phổ thông một loạt quan hệ xã hội cần được thay đổi: Quan
hệ giữa trẻ với cô giáo ở trường mầm non được thay thế bằng quan hệ “Thầy – trò”, quan
hệ giữa trẻ với trẻ ở trường mầm non là quan hệ bạn bè cùng chơi chuyển sang quan hệ
bạn bè cùng học. Hơn thế nữa, ở trường mầm non trẻ 5 tuổi là lớp “Đàn anh” khi vào lớp
1 các em trở thành “em út” của trường tiểu học.
Để chuẩn bị cho trẻ vào học lớp 1 được thuận lợi, chương trình giáo dục mầm non
cho trẻ năm tuổi chỉ thực hiện việc dạy trẻ nhận biết các chữ cái tiếng Việt và con số từ 110. Các trường mầm non ngoài việc giáo dục trẻ năm tuổi những kỹ năng sống cần thiết
phù hợp với lứa tuổi chỉ được phép thông qua các hoạt động vui chơi nhẹ nhàng giúp trẻ
học đếm, phát triển ngôn ngữ. Điều 24, điều lệ trường mầm non cũng đã qui định rõ các
hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em.

6


Căn cứ để đánh giá chất lượng của trẻ 5 tuổi là Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi do Bộ
giáo dục và đào tạo ban hành gồm 4 lĩnh vực, có 28 chuẩn với 120 chỉ số để đánh giá sự
phát triển của trẻ em 5 tuổi.
1.2. Cơ sở thực tiễn:
Chiều ngày 25 tháng 3 năm 2013, Bộ GD&ĐT đã trao đổi với báo chí về vấn đề cho trẻ
học trước khi vào lớp 1. Theo Vụ trưởng Giáo dục tiểu học Phạm Ngọc Định, Bộ đã có
chương trình giáo dục trẻ mầm non rất phù hợp với lứa tuổi. Trẻ từ 1 đến 5 tuổi cần được
vui chơi là chính, việc học chỉ là làm quen với chữ cái và chữ số mà thôi. Khi vào lớp 1,
theo chương trình của Bộ, tuần đầu tiên trẻ sẽ được làm quen với môi trường mới, lớp,
giáo viên, bạn bè, mục đích để trẻ thích đến lớp. Đây là giai đoạn chuẩn bị cho các cháu
chuyển từ mẫu giáo sang tiểu học…

Ông Phạm Ngọc Định phân tích: “Trước tiên, tôi xin khẳng định, việc cho trẻ học chữ
trước khi vào lớp 1 là phản khoa học. Có 3 lý do cơ bản. Thứ nhất là làm mất đi tâm lý
hào hứng, háo hức của các em và cả của phụ huynh trước khi bước vào môi trường học
tập mới. Thứ hai, nếu người dạy không chu đáo, hoặc hạn chế về trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ thì sẽ hướng dẫn trẻ cầm bút sai, tư thế ngồi, cách viết chữ không đạt chuẩn
mực. Thực tế cho thấy, nếu các em mắc phải những tật này thì sẽ rất khó sửa. Thứ ba, nếu
đạt được những chuẩn mực như đã nêu trên thì việc cho trẻ đi học trước như vậy là ép
sớm, không phù hợp với lứa tuổi, ảnh hưởng không tốt đến quá trình phát triển về tâm lý,
nhận thức. Kết quả nghiên cứu cho thấy, khi bị ép học sớm, trẻ không chỉ bị ảnh hưởng
về mặt tâm lý, mà còn bị ảnh hưởng đến hệ cơ, xương. Quan trọng nhất với trẻ 5 tuổi là
tạo cho trẻ hứng thú khi tới trường”.
“Tôi xin nhấn mạnh, với trẻ học lớp 1, yêu cầu đặt ra là chỉ cần trẻ thích đi học, cảm
nhận được mỗi ngày đến trường là một ngày vui, còn kết quả học tập thì phải dần dần.
Các phụ huynh không nên chạy theo tâm lý đám đông, con mình phải hơn bạn bè, điều
này rất khổ cho trẻ” ông Định nói.
Chương trình học trong sách giáo khoa lớp 1 của Bộ giáo dục và đào tạo đưa ra đã mặc
định rằng người bước vào lớp 1 là chưa biết đọc, biết viết. Đó không phải là điều ngẫu
nhiên mà trên cở sở khoa học người ta đã xem xét, đo lường, tính toán khả năng nhận
thức, cơ tay, cơ thể, sức tiếp thu của đứa bé như thế nào cho phù hợp.
Nếu nhà trường dạy cho các cháu vào lớp 1 một cách đàng hoàng thì việc cho trẻ học
trước, viết trước là không cần thiết thậm chí còn nguy hại ở chỗ khi đứa trẻ đã biết một
cách “lam nham” mà tưởng là biết rồi sẽ không tập trung trong giờ học, do vậy thu nhận
được ít hơn những em chưa biết gì nhưng háo hức nghe cô giảng bài. Các em sẽ có tâm
trạng “cái này biết rồi, cái kia cũng biết rồi” mất sự chú ý.
7


Nếu giáo viên bước vào lớp có số đông học sinh đã biết đọc, biết viết và “chạy” theo
những học sinh này thì vô tình đang đẩy những em còn lại vào một cuộc chơi không bình
đẳng. Nhưng điều này cũng xuất phát từ cách đánh giá thành tích của giáo dục, làm cho

thầy, cô giáo bị cuốn theo thành tích nên làm những chuyện sai lầm, trái cả lương tâm.
Một nền giáo dục giúp cho học sinh dở thành học sinh giỏi phải được đánh giá cao hơn
nền giáo dục làm cho học sinh đã giỏi trở nên giỏi hơn. Một thầy giáo làm cho học sinh
chưa ngoan thành học sinh ngoan phải được đánh giá cao hơn việc người thầy giáo làm
cho học sinh đã ngoan rồi mà ngoan hơn. Nhà sư phạm phải khác một ông “thợ dạy” ở
chỗ ông thợ dạy cứ tiếp tục cái đà cũ còn nhà sư phạm phải tạo được sự thay đổi, biến
chuyển cơ bản giúp cho học sinh hình thành ý thức không phải cứ hơn người khác bằng
bất cứ giá nào là tốt, mà phải hơn chính mình hôm qua mới là tốt.
Nếu chỉ giáo dục và phụ huynh thay đổi cách suy nghĩ cũng sẽ không tạo biến chuyển căn
bản được mà ý thức xã hội phải thay đổi: Việc đánh giá “hơn kém” phải theo một tiêu chí
khác. Không phải so sánh đơn vị mình hơn đơn vị kia mà so sánh đơn vị mình có hơn
chính đơn vị mình hôm qua hay không và có tiếp tục mãi được như thế hay không?
Nhưng trên thực tế việc dạy trước chương trình lớp 1 vẫn diễn ra tràn lan. Một trong
những lý do dẫn đến việc này là do ở trường tiểu học giáo viên cũng đã quen việc trẻ phải
biết đọc, biết viết trước khi vào lớp 1, những đứa trẻ không được học trước trở nên lạc
lõng, mang tâm lý thua kém bạn bè từ ngày đầu đến trường.
Vấn đề này nên nhìn nhận từ hai phía: một phần do nhu cầu xã hội, cụ thể là các
bậc cha mẹ. Với tâm lý lo lắng thái quá, muốn chuẩn bị kỹ càng cho con trước khi đi học
nên một số người đã cho con đi học sớm. Và sau đó nhiều người khác cũng lo sợ con
mình bị tụt hậu. Tôi nghĩ trong số này chắc chắn có nhiều người không biết rõ quy định
của Bộ giáo dục và đào tạo về điều kiện đối với trẻ trước khi vào lớp 1, không biết trong
trường tiểu học giáo viên sẽ dạy thế nào... Không biết và lo sợ nên phải đi theo số đông.
Nhìn từ phía khác, các cơ sở giáo dục cũng có xảy ra tình trạng giáo viên chủ quan nghĩ
trẻ đã biết chữ, biết số nên dạy không đúng quy định phân phối chương trình.
Trong khi Hoạt động chủ đạo để phát triển tâm lý, nhận thức ở mỗi lứa tuổi khác nhau.
Lứa tuổi mầm non thì chơi là chính. Còn ở tiểu học thì hoạt động chủ đạo là học. Để
chuẩn bị tốt hoạt động học của trẻ, theo quy định của Bộ giáo dục và đào tạo, các trường
đều phải dành ra một tuần trước ngày khai giảng để hướng dẫn các em chuẩn bị tâm thế,
làm quen với nề nếp học tập, sinh hoạt trước khi bắt đầu vào học lớp 1. Trong chương
trình giáo dục mầm non cũng đã có chủ đề làm quen với trường tiểu học. Việc cho con đi

học trước là do nhận thức của phụ huynh, hoặc ganh đua, hoặc quá kỳ vọng vào con trẻ…

8


Là người cán bộ quản lý mầm non tôi luôn quan tâm đến việc chăm lo cho chất lượng
giáo dục trẻ, đặc biệt là chất lượng chăm sóc – giáo dục trẻ 5 tuổi để chuẩn bị cho trẻ sẵn
sàng vào lớp 1. Nên tôi đã đi sâu tìm hiểu thực trạng của trường mầm non chúng tôi về
công tác chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1, tôi thấy:
1.3. Thực trạng của trường mầm non
Trường Mầm non chúng tôi là một trường mầm non thuộc vùng nông thôn được thành lập
từ năm 1971. Qua 42 năm xây dựng và phát triển, với phương châm nhà trường là nội lực
cơ bản, Đảng bộ, nhân dân và chính quyền địa phương là động lực tích cực để trường tồn
tại và phát triển cho đến ngày nay. Trường được xây trên diện tích 6393 m 2, từ năm 2007
đến nay trường trở thành trường mầm non có qui mô lớn tập trung tại một điểm. Có 10 lớp
và số học sinh có tại thời điểm này lên đến 341 học sinh. Riêng trẻ 5 tuổi có 102 em trên 3
lớp. Đây là thời kì ổn định của nhà trường về qui mô và số lượng. Chất lượng giáo dục
hằng năm được nâng lên, trường có 06 năm được công nhận trường tiên tiến cấp cơ sở,
được UBND huyện công nhận tập thể lao động tiên tiến. Trường đã được công nhận đạt
chuẩn quốc gia và chuyển sang trường công lập vào năm học: 2010 - 2011.
Năm học 2013 - 2014, trường có 20 giáo viên trực tiếp giảng dạy, 100% giáo viên có
trình độ đạt chuẩn, trong đó có 19 đồng chí có trình độ Đại học và cao đẳng, chiếm tỉ lệ
95%. Trường có tổ chức Chi bộ Đảng gồm 13 đảng viên, chi bộ liên tục đạt cơ sở đảng
trong sạch vững mạnh và giữ vai trò hạt nhân lãnh đạo trong toàn bộ hoạt động của nhà
trường. Các tổ chức Công đoàn; Đoàn thanh niên; Hội cha mẹ học sinh đều hoạt động tích
cực, góp phần cùng nhà trường hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Nhà trường tiếp tục đẩy mạnh và phát huy có hiệu quả cuộc vận động “Hai không” với bốn
nội dung, các cuộc vận động lớn của Ngành, tích cực “Học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh”, thực hiện tốt phong trào “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực”, cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là tấm gương về đạo đức, tự học và sáng tạo”, đặc

biệt thực hiện chủ đề năm học “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và đổi mới
quản lý giáo dục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện”, trường chúng tôi đã quan tâm
đến công tác nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên, tích cực tăng cường
ứng dụng công nghệ thông tin nhằm đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra
đánh giá đối với giáo viên và học sinh. Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ
dùng dạy học nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy. Thực hiện nghiêm túc chương trình, kế
hoạch giảng dạy, các phong trào văn nghệ, thể dục thể thao nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện.
Đội ngũ cán bộ, giáo viên hiện nay có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn khá cao nhưng
do đào tạo chắp vá, cộng thêm điều kiện cơ sở vật chất trường lớp nghèo nàn, thiếu tài
9


liệu tham khảo, ít được đi tham quan, kiến tập học hỏi, trao đổi kinh nghiệm bên ngoài
nhà trường, ít được bồi dưỡng chuyên môn, cập nhật kiến thức mới nên năng lực chuyên
môn còn hạn chế. Thường mỗi năm, trong dịp hè, giáo viên chỉ được bồi dưỡng 1 lần về
nội dung chuyên đề như: Giáo dục an toàn giao thông; vệ sinh thực phẩm; làm quen chữ
cái; hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới... Chất lượng và hiệu quả
của các lớp tập huấn này chưa cao vì lớp học ngắn ngày, đông học viên, ít thời gian thực
hành, kiến tập, tham quan.
Năng lực của nhiều giáo viên vẫn hạn chế và bộc lộ khá rõ ở việc tổ chức các hoạt động
giáo dục cho trẻ. Trong dạy học và tổ chức hoạt động cho trẻ, giáo viên vẫn còn ôm
đồm, đưa nhiều nội dung vào trong một hoạt động, chưa chú ý đến đặc điểm lứa tuổi
của trẻ, nhiều giáo viên chưa biết sử dụng phương pháp giáo dục phù hợp (phương pháp
trực quan, sử dụng hành động nhiều chứ không phải dùng lời là chủ yếu), việc giao tiếp
giữa cô và trẻ còn hạn chế, nên khi tổ chức cho trẻ hoạt động giáo viên thường nói và
làm thay cho trẻ.
Bên cạnh đó, phụ huynh thường có tâm lí ganh đua làm khổ trẻ. Học đúng chương trình
mầm non đã đủ điều kiện cả về thể chất và tâm thế để trẻ bước vào lớp 1. Việc cần làm
của phụ huynh là trò chuyện, khuyến khích trẻ nói suy nghĩ về trường lớp, môi trường

sắp tới của các cháu như thế nào. Cha mẹ chưa chú ý để giúp trẻ phát triển kĩ năng quan
sát, tập trung chú ý, sẵn sàng hòa nhập, nỗ lực học tập, kĩ năng giao tiếp với bạn của trẻ.
Phụ huynh không biết trang bị kiến thức về khoa học tự nhiên cho trẻ thông qua các hình
thức như tham quan trường tiểu học, đi chơi, dã ngoại, hoạt động kể chuyện sáng tạo để
trẻ sớm thích nghi với môi trường mới. Điều đó quan trọng hơn nhiều so với việc cho trẻ
đi học chữ trước khi vào lớp 1.
Đơn vị chúng tôi là một địa phương thuần nông nên vẫn còn một số phụ huynh có quan
niệm học mẫu giáo phải đóng tiền học phí, cứ để con ở nhà đến 6 tuổi vẫn được gọi ra lớp
1 mà không cần phải chuẩn bị tâm thế gì cả, không cần biết đến sức khoẻ trẻ là gì, đó
cũng là một trong những nguyên nhân “ngồi nhầm lớp”, lưu ban, bỏ học giữa chừng.
Trường chúng tôi tuy đã đạt chuẩn và chuyển sang trường công lập năm học 2010 –
2011, nhưng là đơn vị đóng trên địa bàn thuần nông, tỷ lệ con hộ nghèo khá cao (chiếm
30%), kinh tế của địa phương hạn hẹp nên các cơ sở vật chất chưa được đầu tư bổ sung
hàng năm kịp thời theo yêu cầu đòi hỏi của trẻ. Các phòng chức năng còn thiếu, phòng
ngủ, phòng kho của lớp chưa có nên lớp học của bé chật, trang thiết bị chưa đáp ứng
được với thông tư 02 về quy định đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị tối thiểu trong trường
mầm non.
* Thuận lợi:
10


Được sự quan tâm của Đảng và Nhà Nước, chính quyền địa phương, sự quan tâm
của các cấp, các Ngành có liên quan và sự chỉ đạo trực tiếp của lãnh đạo Ngành học mầm
non về phương pháp, hình thức tổ chức chăm sóc giáo dục trẻ. Đồng thời, được sự quan
tâm của các bậc phụ huynh và nhà trường đã tạo điều kiện về cơ sở vật chất, mua sắm
trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi cho trẻ nên các học động dạy và học ở các lớp 5 tuổi ngày
càng được nâng cao chất lượng về mọi mặt.
Trẻ 5 tuổi, ngôn ngữ phát triển mạnh, mở rộng khả năng định hướng trong môi
trường xung quanh của trẻ. Nhờ đó mà trẻ có được phương tiện cơ bản để giao tiếp với
mọi người xung quanh.

Trẻ đã gọi được tên đồ vật, hát được bài hát ngắn và kể được những câu chuyện
đơn giản là nhờ trí nhớ, ngôn ngữ đặc biệt phát triển ở lứa tuổi này.
Trẻ biết tập trung chú ý vào lời nói của người lớn nếu âm thanh ngôn ngữ kết hợp
với cử chỉ, điệu bộ, trẻ bắt đầu biết phân biệt và khái quát hóa những dấu hiệu đặc trưng.
Được sự ưu tiên về phân công giáo viên đứng lớp 5 tuổi nên đội ngũ giáo viên dạy
lớp 5 tuổi trẻ, khỏe, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ. Có trình độ đại học sư phạm mầm non
100%; Trong đó: Biên chế Nhà nước là 5/6 đồng chí.
Ban giám hiệu là những người có năng lực, nắm vững chuyên môn, có trình độ Đại
học 100%.
Một số phụ huynh là những người luôn quan tâm đến việc học tập của các cháu. Tích cực
tham gia vào các hoạt động, các chủ trương của nhà trường đề ra.
Trường công lập được công nhận là trường Mầm non đạt chuẩn Quốc gia, xã đạt
phổ cập giáo dục mầm non trẻ cho năm tuổi.
Trường tổ chức cho trẻ ăn bán trú trên 86,8 %. Riêng trẻ 5 tuổi, trẻ được ăn bán trú
tại trường 100% tạo điều kiện tốt để nhà trường chăm sóc – giáo dục trẻ. Nhà trường đã
rất cố gắng trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ cả về tinh thần lẫn thể chất, tạo điều kiện
tốt nhất để phục hồi suy dinh dưỡng cho trẻ.
* Khó khăn:
Trường chúng tôi thuộc trường nằm trong vùng nông thôn nghèo, kinh phí đầu tư
của địa phương hạn chế. Phụ huynh các cháu chủ yếu là thuần nông nên kinh tế gia đình
có phần eo hẹp, dẫn đến một số trẻ chưa được học ở lớp 4 tuổi, đi học chưa chuyên cần.
Một số phụ huynh do chưa nhận thức đúng đắn về công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở
trường mầm non nói chung và công tác chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 nói riêng nên còn có
biểu hiện nóng vội trong quá trình dạy trẻ học đọc và học viết.
11


Hiện nay do kế hoạch hóa gia đình, mỗi gia đình chỉ có 1 đến 2 con, chính vì thế
mà trẻ được coi là “Trung tâm chú ý của cả nhà” nên chưa hình thành và phát triển tính tự
lập cho trẻ.

Do hạn chế của cơ quan thính giác và bộ máy phát âm nên một số trẻ phát âm chưa
chuẩn.
Một số giáo viên chưa nắm rõ nhiệm vụ, nội dung, trách nhiệm của mình trong việc
chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Và chưa mạnh dạn, tự tin, chưa linh hoạt, sáng tạo trong sử
dụng các phương pháp, hình thức tổ chức để tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm.
Đồ dùng, đồ chơi để tổ chức các hoạt động cho trẻ tuy đã được đầu tư nhưng chưa
đáp ứng với nhu cầu của trẻ, đồ chơi chưa đẹp, chưa giống vật thật, kích thước chưa phù
hợp mà mới chỉ ở mức tương đối. Đặc biệt là chưa đáp ứng với đầy đủ theo thông tư 02
qui định về đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị tối thiểu trong trường mầm non.
Trường tuy đạt chuẩn Quốc gia song cháu đông nên phòng học hơi chật làm ảnh
hưởng đến các hoạt động của trẻ.
Để khắc phục những nguyên nhân dẫn đến khó khăn, tồn tại trên, chúng tôi đã tiến
hành khảo sát ngay từ đầu năm học.
Kết quả khảo sát thực trạng trước khi thực hiện đề tài tại đơn vị tôi có:
- 100% người dân thuần nông; Tỷ lệ sinh con thứ 3 cao; Tỷ lệ huy động trẻ 5 tuổi ra lớp
100%; trẻ 4 tuổi ra lớp 86,7 %; trẻ 3 tuổi ra lớp 59,0 %; trẻ 2 tuổi ra lớp 15%; trẻ 1 tuổi ra
lớp 5%.
Đời sống của nhân dân được nâng lên đáng kể năm 2012 có 23% hộ nghèo, năm 2013
phấn đấu số hộ nghèo giảm xuống còn 18 %.
- 30 % số trẻ trong trường thuộc diện con hộ nghèo.
- 20 % số phụ huynh chưa quan tâm đến việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 ở trường mầm
non.
- 50 % số phụ huynh lo lắng cho con học chữ, học số, học làm tính trước khi trẻ vào lớp
1.
- 40 % số phụ huynh luôn ép trẻ tập viết, tập đọc hàng đêm kể cả thứ 7 và chủ nhật để
chuẩn bị cho trẻ trước khi vào lớp 1.
- 100% trẻ được ăn tại trường, trong đó có 86,8% trẻ ăn bán trú tại trường.
Kết quả điều tra 100 trẻ 5 tuổi tại trường chúng tôi:
- 60% trẻ có kỷ năng nghe, hiểu và giao tiếp thông trường.
12

- 60% trẻ có kỷ năng nghe và làm theo chỉ dẫn của người lớn.
- 70 % trẻ có khả năng phát âm tiếng việt: to, rõ ràng.
- 50 % trẻ biết hướng chữ đọc, viết.
- 60% trẻ biết cầm sách đúng tư thế và thích thú với sách truyện tranh.
- 20 % trẻ biết mối quan mối quan hệ giữa lời nói và chữ viết.
- 40 % trẻ nhận biết được một số chữ cái, từ đơn giản.
- 30 % trẻ phân biệt được sự giống và khác nhau của các chữ cái qua thị giác.
- 30 % trẻ biết tô màu các chữ cái, các hình đơn giản.
- 20% trẻ biết ngồi đúng tư thế khi tô – vẽ và xem sách.
- 80 % trẻ biết cất đồ chơi vào nơi qui định sau khi chơi.
- 50 % trẻ có thói quen văn minh.
- 30 % trẻ còn nói lắp, nói ngọng, nói trống không.
- 14% trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân, 12,5% trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi.
- 10 % trẻ đạt theo chuẩn theo bộ chuẩn phát triển trẻ mầm non 5 tuổi của Bộ qui
định.
- 60% trẻ biết giao tiếp với nhau qua các trò chơi phân vai, các hoạt động hằng
ngày, biết giao tiếp với nhau và mọi người xung quanh.
- 25% trẻ nhận biết được các hình hình học, các khối, các số từ 01 – 10, nhận biết
các nhóm có số lượng từ 01 – 10; biết thêm bớt, chia các nhóm đối tượng thành 2 phần
bằng nhiều cách trong phạm vi 10.
- Ngôn ngữ trẻ phát triển, trẻ nói được một số từ khó khi trả lời các câu hỏi.
- 100% lớp 5 tuổi có môi trường chữ viết trong và ngoài lớp.
- 100% giáo viên đạt chuẩn. Trong đó có 95% giáo viên có trình độ trên chuẩn.
- 95% giáo viên chưa có trình độ tin học, chưa biết soạn bài bằng máy vi tính, chưa
biết sử dụng mạng Internet.
- 50% giáo viên dạy lớp 5 tuổi là những tuyên truyền viên giỏi trong công tác tuyên
truyền cho các bậc cha mẹ nuôi con theo khoa học và chuẩn bị cho trẻ vào lớp một
trường tiểu học.

- 40% giáo viên nắm vững được đặc điểm tâm sinh lý trẻ, biết vận dụng phương
pháp dạy học tích cực, biết tích hợp lồng ghép một cách linh hoạt trong công tác chăm
13


sóc giáo dục trẻ nói chung và trong công tác chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp một nói
riêng.
* Nguyên nhân dẫn đến thành công và hạn chế:
Nguyên nhân khách quan:
Được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước nên giáo dục mầm non đã có những chế độ,
chính sách tương đối phù hợp.
Bộ đã ban hành chương trình giáo dục mầm non theo hệ thống mở, tạo điều kiện khuyến
khích sự chủ động, sáng tạo của cô và trẻ.
Do trình độ nhận thức của xã hội hiện nay, do sự thiếu hiểu biết của bộ phận người dân
thuần túy là nông nghiệp nông thôn.
Do suy thoái kinh tế toàn cầu, do điều kiện, hoàn cảnh của người dân còn gặp nhiều khó
khăn dẫn đến việc tiếp thu cập nhật các thông tin nuôi dạy con theo khoa học còn hạn
chế.
Nguyên nhân chủ quan:
Giáo viên trẻ, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, tâm huyết với nghề.
Giáo viên có trình độ Đại học song trình độ chuyên môn áp dụng vào thực tế chưa đáp
ứng với nhu cầu của trẻ.
Lãnh đạo địa phương tuy đã quan tâm song do nguồn kinh phí của địa phương hạn hẹp
nên chưa mạnh dạn đầu tư cho giáo dục mầm non.
Giáo viên còn lúng túng trước nhận thức chưa đúng của xã hội; một số giáo viên chưa
nhận thức đúng về công tác chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1.
Một số giáo viên còn “chạy” theo, đáp ứng nhu cầu đòi hỏi của phụ huynh để dạy trẻ đọc
thông, viết thạo trước khi vào lớp 1. Trong khi đó lại chưa mạnh dạn đổi mới phương
pháp, hình thức tổ chức chăm sóc – giáo dục các cháu.
Đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị dạy và học chưa đáp ứng với mức độ tối thiểu theo thông

tư 02 của Bộ giáo dục qui định.
Giáo viên không có thời gian tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ, kỷ năng sống cũng như kỷ năng, năng lực tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ.
Nhằm khắc phục những nguyên nhân, hạn chế để nâng cao chất lượng giáo dục,
chuẩn bị tốt cho trẻ 5 tuổi vào lớp một, chúng tôi đã đưa ra những biện pháp khắc phục
cơ bản sau:
2. Các biện pháp cơ bản:
14


2.1. Tuyên truyền nâng cao nhận thức:
* Đối với lãnh đạo địa phương, các bậc phụ huynh, các cơ quan đoàn thể có
liên quan
Tham mưu, tuyên truyền với Lãnh đạo địa phương, quần chúng nhân dân về tầm
quan trọng của giáo dục mầm non nói chung và tầm quan trọng của việc chuẩn bị tốt cho
trẻ vào lớp 1 nói riêng. Tham mưu làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, khuyến khích
các tổ chức, cá nhân đầu tư cơ sở vật chất cho giáo dục mầm non. Làm tốt công tác phổ
cập mầm non cho trẻ 5 tuổi trên địa bàn. Trước hết chúng tôi đã:
- Xây dựng chương trình giáo dục trẻ 5 tuổi theo hướng tích hợp, tổ chức các hoạt động
giáo dục nhằm phát triển ở trẻ tất cả các lĩnh vực, giúp trẻ vững vàng, tự tin khi bước
chân vào trường Tiểu học.
- Tổ chức các hoạt động mời phụ huynh, Lãnh đạo địa phương tham dự nhằm tuyên
truyền cho phụ huynh, Lãnh đạo địa phương hiểu được mục đích ý nghĩa, nội dung của
việc chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp một.
- Phối hợp với trường Tiểu học, chuẩn bị và thống nhất dạy trẻ một số kỹ năng, nội dung,
phương pháp học tập.
- Hướng dẫn phụ huynh sưu tầm sách, chọn sách, hướng dẫn trẻ các kỹ năng học tập cần
thiết nhất.
- Chuẩn bị thể lực cho trẻ là một việc làm quan trọng đòi hỏi chúng ta phải có sự quan
tâm sâu sắc. Một cơ thể khoẻ mạnh là tiền đề vật chất giúp cho trẻ phát triển năng lực

hoạt động trí tuệ ở trường Tiểu học. Phụ huynh cần phải hiểu điều đó để tránh cho trẻ
suốt ngày phải ngồi tập đọc, tập viết, tập tô, tập vẽ …. như một học sinh phổ thông thật
sự.
- Hướng dẫn phụ huynh dạy trẻ biết cách ứng xử với mọi người xung quanh, lễ phép,
kính trọng người lớn nhằm chuẩn bị cho trẻ thích ứng với những quan hệ xã hội ở trường
Tiểu học. Giúp trẻ diễn đạt điều mình muốn một cách mạch lạc, rõ ràng, trình tự cho
người khác hiểu.
- Hướng dẫn phụ huynh cần kết hợp với giáo viên để biết cách dạy trẻ phát âm 29 chữ
cái trong chương trình mẫu giáo, cách làm quen với các mẫu chữ in thường, viết thường,
in hoa.
- Hướng dẫn phụ huynh xây dựng cho trẻ một góc học tập gọn gàng, đẹp mắt, phù hợp
với điều kiện sẵn có của gia đình nhằm giúp trẻ thích thú đối với việc ngồi vào bàn học.
Giúp trẻ chọn lựa sách, đọc sách cho trẻ nghe và trẻ có thể “đọc vẹt” sách. Những việc

15


đọc như thế có một ý nghĩa quan trọng và rất cần thiết cho việc học đọc sau này. Ngoài ra
cần chọn đồ chơi phù hợp với lứa tuổi trẻ đặc biệt là đồ chơi chữ cái, chữ số.
- Phụ huynh cần tạo cho trẻ thói quen tự lập bằng cách khuyến khích trẻ thực hiện trọn
vẹn một vài công việc nhà đơn giản, tự tạo một thời gian biểu học tập – vui chơi và
nghiêm túc thực hiện thời gian biểu ấy.
- Có thể dẫn trẻ đến thăm trường Tiểu học và chỉ cho trẻ biết các phòng, lớp học, sân
chơi…
Gia đình là trường học đầu tiên của trẻ, gia đình là môi trường thuận lợi nhất để đứa trẻ
được xã hội hóa. Không một gia đình nào lại không mong con cháu mình khôn lớn, học
tập tiến bộ để trở thành người có ích cho gia đình và cho xã hội. Trong thực tế, nhiều gia
đình do không nắm được một cách vững vàng đặc điểm tâm sinh lý trẻ, do quá nôn nóng
hoặc một lý do nào đó đã vội nhồi nhét vào đầu trẻ bao nhiêu thứ, nào học đọc, học viết,
học ngoại ngữ….vượt quá sức tải của tâm lý trẻ. Kết quả là trẻ không học được bao

nhiêu, những điều trẻ học thiếu bài bản, thiếu hệ thống sẽ làm cản trở việc học sau này
của trẻ.
Mặt khác, chúng tôi yêu cầu giáo viên là người có hiểu biết khoa học về giáo dục mầm
non cần phải kết hợp với gia đình trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và
trong công tác chuẩn bị cho trẻ vào lớp một nói riêng. Trong sự kết hợp này, chúng tôi,
giáo viên mầm non phải giữ vai trò chủ đạo, dựa trên những yêu cầu chuẩn bị cho trẻ vào
lớp một, chúng tôi đã xây dựng phương hướng kết hợp và trao đổi với gia đình về mục
tiêu, nội dung, phương pháp, biện pháp, hình thức chuẩn bị cho trẻ vào lớp một. Chúng
tôi vạch rõ mục tiêu, nhiệm vụ của gia đình trong công tác chuẩn bị cho trẻ vào lớp một,
trao đổi để các bậc phụ huynh hiểu và thực hiện một cách nghiêm túc mục tiêu, yêu cầu,
nhiệm vụ mà chúng tôi đã vạch ra, tạo điều kiện thuận lợi cho chúng tôi thực hiện có hiệu
quả công tác chuẩn bị cho trẻ vào lớp một. Không còn tình trạng “Trống đánh xuôi, kèn
thổi ngược”. Có được kết quả như vậy là nhờ chúng tôi đã bồi dưỡng giáo viên trở thành
những tuyên truyền viên giỏi và luôn xem công tác chuẩn bị toàn diện cho trẻ vào lớp
một là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng nhằm khẳng định chất lượng chăm sóc - giáo
dục của trường. Tuyên truyền như thế nào? Hình thức ra sao? Để các bậc phụ huynh, các
cấp, các ngành và toàn thể xã hội hiểu được sâu sắc việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp một.
Chúng tôi đã tổ chức tuyên truyền với các bậc phụ huynh bằng nhiều hình thức như: Họp
phụ huynh, mở các hội thảo, diễn đàn tuần lễ chăm sóc giáo dục trẻ thơ, các buổi giao lưu
giữa cô và phụ huynh để bàn về vấn đề nuôi con theo khoa học và các nội dung, hình
thức chuẩn bị cho trẻ vào lớp một. Tổ chức các tiết dạy mẫu mời 100% phụ huynh có trẻ
5 tuổi đến dự.
16


Phối hợp với ban chấp hành hội phụ huynh, hội phụ nữ, đoàn thanh niên và các cơ quan
đoàn thể khác có liên quan, tạo điều kiện để hội phụ huynh của trẻ thường xuyên theo
dõi, kiểm tra chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ và các hoạt động của nhà trường.
* Đối với giáo viên trong trường
Chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020 đã chỉ ra rằng, một trong những nguyên nhân

dẫn đến những hạn chế, yếu kém, bất cập của giáo dục, đào tạo nước ta lâu nay là “chưa
nhận thức đúng vai trò quyết định của đội ngũ nhà giáo…”. Theo chúng tôi, đây là một
nhận định, đánh giá nghiêm túc, khách quan. Từ Hội nghị Trung ương 2, khóa VIII, Đảng
đã chỉ rõ: “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh”.
Luật giáo dục năm 2005 cũng đã khẳng định: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc
đảm bảo chất lượng giáo dục…”. Chính vì vậy, phát huy vai trò của đội ngũ giáo viên
nhằm đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức chăm sóc giáo dục trẻ, chúng ta phải giáo
dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên trong trường. Bởi nhận thức của giáo viên
ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả hoạt động của nhà trường nói chung và công tác chuẩn bị
cho trẻ vào lớp 1 nói riêng. Do vậy hàng năm chúng tôi đã có kế hoạch:
+ Triển khai thực hiện và bố trí cho giáo viên học tập nghiêm cứu nghiêm túc các Nghị
quyết của huyện, tỉnh, trung ương, đường lối chính sách của Đảng và pháp luật của nhà
nước.
+ Xây dựng kỷ cương, phương hướng nhiệm vụ năm học phù hợp và tổ chức thực hiện.
+ Tổ chức chuyên đề chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non, bộ chuẩn phát triển trẻ 5
tuổi.
+ Hàng năm căn cứ vào điều 35; điều 39; điều 40 của điều lệ trường mầm non và Bộ
chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non làm thước đo nhân cách, phẩm chất chính trị, đạo
đức lối sống; kiến thức và năng lực của giáo viên.
+ Nêu gương những giáo viên tiêu biểu trong nhà trường về công tác chăm sóc giáo dục
trẻ; thực hiện các cuộc vận động và các phong trào thi đua trong năm học.
+ Bồi dưỡng kiến thức về công tác chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1; phổ cập giáo dục mầm non
cho trẻ 5 tuổi; kiểm định chất lượng giáo dục trong trường mầm non.
+ Phát động phong trào “giỏi việc trường, đảm việc nhà”.
Sau khi có kế hoạch chúng tôi đã tiến hành tổ chức:
* Bồi dưỡng nhận thức về tư tưởng chính trị
Tăng cường bồi dưỡng chính trị, phẩm chất đạo đức nếp sống trên cơ sở đó xây dựng tập
thể sư phạm đoàn kết, cộng đồng trách nhiệm. Muốn đạt được điều này thì phải làm cho
17

mỗi giáo viên luôn có ý thức phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng Sản. Mỗi một
đảng viên phải thật sự gương mẫu về mọi mặt là hạt nhân của phong trào quần chúng. Vì
vậy phải làm cho giáo viên hiểu được quan điểm đường lối giáo dục của Đảng, nhiệm vụ
của ngành học mầm non bằng cách: Tạo điều kiện cho tất cả giáo viên được học tập nghị
quyết, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tiếp thu các chế độ,
chính sách của chính quyền địa phương, in ấn tài liệu đủ cho 100% giáo viên nghiên cứu
trước, sau đó tổ chức thảo luận, sau mỗi buổi học đều có bài thu hoạch kiểm tra việc hiểu
nội dung, các chủ trương đó như thế nào, việc học tập các chủ trương, đường lối phải
được cụ thể hóa với nhiệm vụ của bậc học. Tổ chức cho giáo viên học tập nhiệm vụ năm
học của ngành, nội qui quy chế của nhà trường, tiếp thu những chính sách đổi mới về
giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng. Từ đó giúp cho giáo viên nhận thức
và xác định đúng vị trí của mình trong giai đoạn hiện nay. Hưởng ứng cuộc vận động
“Hai không”với “4 nội dung” trọng tâm do Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động, trước hết
cần phải chuẩn bị những nội dung để cho giáo viên biết mình cần phải làm gì. Vấn đề thứ
nhất là vấn đề dạy học như thế nào để phát huy tính tích cực ở trẻ, vì vậy đòi hỏi giáo
viên lên lớp phải tận tụy, phải chuẩn bị đồ dùng dạy học thật đầy đủ và chu đáo, áp dụng
đổi mới hình thức, đổi mới phương hướng dạy học một cách hợp lý. Vấn đề thứ hai đó là
chúng ta chăm sóc giáo dục trẻ với mục tiêu phát triển toàn diện nên tất cả các nội dung
phải được cân bằng, như vậy kết quả mới thực chất. Một vấn đề nữa là việc “Học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” được cụ thể hóa bằng các buổi nói chuyện về
Bác Hồ, thi kể chuyện về tấm gương đạo đức của Người trong tập thể giáo viên, từ đó
giúp giáo viên thấm nhuần tư tưởng của Người. Việc học tập tư tưởng chính trị là việc
làm thường xuyên thông qua các cuộc họp hội đồng, chi bộ, công đoàn từ đó giúp giáo
viên có lập trường tư tưởng tốt, xây dựng khối đoàn kết nhất trí cao.
* Bồi dưỡng kiến thức về công tác chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1
Để đội ngũ giáo viên trong trường nhận thức được tầm quan trọng của công tác chuẩn bị
cho trẻ vào lớp 1, chúng tôi đã tổ chức các hội thảo, các buổi chuyên đề chuẩn bị cho trẻ
vào lớp để giáo viên hiểu chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 là chuẩn bị một cách toàn diện, hợp
lý về thể lực, trí tuệ và những phẩm chất cần thiết cho trẻ. Cụ thể:

- Chuẩn bị về mặt phát triển thể lực:
Bác Hồ của chúng ta có nói “Một tâm hồn minh mẫn trong một cơ thể cường
tráng”. Thật vậy, một điều kiện quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập của
học sinh là thể lực. Thể lực phát triển tốt tạo điều kiện thuận lợi cho những tư chất, những
yếu tố sinh học với tư cách là tiền đề vật chất của sự phát triển nhân cách. Chuẩn bị về
mặt thể lực không đơn thuần là sự chuẩn bị về lượng phát triển chiều cao và trọng lượng
cơ thể mà còn phải chuẩn bị về chất, năng lực làm việc bền bỉ, dẻo dai, có khả năng
18


chống lại sự mệt mỏi của thần kinh, cơ bắp, độ khéo léo của bàn tay, tính nhanh nhạy của
các giác quan…để có được những phẩm chất đó, giáo viên cần tạo một chế độ sinh hoạt,
ăn uống, nghỉ ngơi, luyện tập… cho trẻ một cách khoa học và hợp lý cả về thời gian cũng
như phù hợp với đặc điểm phát triển riêng của từng trẻ. Bởi trong thực tế cuộc sống có
nhiều trẻ có cơ thể phát triển cân đối, hài hòa về chiều cao và cân nặng, song khả năng
hoạt động hạn chế, kém linh hoạt, dễ mỏi mệt, khả năng quan sát yếu…Ngược lại, có
những trẻ có chỉ số cân nặng, chiều cao dưới mức trung bình nhưng do tập luyện, các em
có khả năng hoạt động bền bỉ, linh hoạt hơn, các giác quan nhạy bén hơn…
Như vậy, chuẩn bị về mặt thể lực chúng ta không chỉ quan tâm đến sự phát triển về
số lượng mà cần quan tâm đến sự phát triển về chất. Chúng tôi đã chỉ đạo toàn trường
thực hiện nghiêm túc chế độ sinh hoạt và rèn luyện thể chất cho trẻ một các hợp lý như:
Đối với nhà bếp: Các cô nuôi dưỡng phải lên thực đơn phù hợp, đảm bảo chế độ
dinh dưỡng trong ăn uống của trẻ, thay đổi thực đơn hàng tuần, chế biến phải phù hợp,
hấp dẫn tạo điều kiện cho trẻ ăn hết suất, ăn ngon miệng…
Đối với giáo viên: Phải thực hiện nghiêm túc chế độ sinh hoạt của trẻ, vệ sinh sạch
sẽ, hợp lý như: Vệ sinh cá nhân cô, vệ sinh cá nhân trẻ, vệ sinh nhóm lớp, vệ sinh đồ
chơi…và phải thực hiện chương trình rèn luyện thể chất cho trẻ một cách phù hợp đảm
bảo sự an toàn và hứng thú cho trẻ. Kết hợp tuyên truyền với các bậc phụ huynh nuôi dạy
con theo khoa học và giáo dục dinh dưỡng, vệ sinh an toàn thực phẩm cho trẻ.
- Chuẩn bị về mặt phát triển trí tuệ:

Giáo dục mầm non có một ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc chuẩn bị tâm
thế sẵn sàng đi học cũng như tập cho trẻ làm quen những sinh hoạt gần gũi với hoạt động
học tập. Vì vậy, trẻ cần phải có sự rèn luyện về các thao tác trí tuệ, có sự hiểu biết về bản
thân, gia đình, môi trường xung quanh, các biểu tượng về thời gian, không gian đồng thời
có kỷ năng thực hiện hoạt động trí óc như biết so sánh, phân tích, tổng hợp…..
+ Trang bị trí tuệ cho trẻ về thế giới xung quanh:
Trí tuệ ở đây là những hiểu biết nhất định của trẻ về các sự vật, hiện tượng xung
quanh như nắng, mưa, nóng, lạnh, thứ bậc trong gia đình….Đây là việc quan trọng có ý
nghĩa đối với trẻ, việc mở rộng và làm phong phú sự hiểu biết của trẻ về thế giới xung
quanh giúp cho trí tuệ và đạo đức của trẻ em phát triển. Và là điều kiện, là phương tiện
cho trẻ lĩnh hội tri thức trong quá trình học tập ở trường phổ thông. Cho nên trong quá
trình chỉ đạo cần hướng dẫn giáo viên xác định rõ mức độ cụ thể của từng độ tuổi, yêu
cầu trẻ em vào trường phổ thông cần phải biết và hiểu cái gì? các em được phát triển như
thế nào? Cái gì có thể giúp các em phát triển.

19


Những hiểu biết này bao gồm: những kiến thức về tự nhiên, những kiến thức về đời
sống xã hội; Trong quá trình trang bị cho các em những kiến thức về thế giới xung quanh
chúng tôi đã chỉ đạo, hướng dẫn giáo viên thường xuyên cho trẻ có điều kiện để thực
hành cách hệ thống hóa các kiến thức, biết sắp xếp, phân loại các sự vật hiện tượng xung
quanh. Tạo điều kiện cho trẻ thích khám phá, tìm hiểu môi trường xung quanh, thích hoạt
động, thích sáng tạo, chủ động suy nghĩ để giải quyết các vấn đề trong hoạt động nhận
thức.
+ Hình thành cho trẻ biểu tượng về sự vật, hiện tượng xung quanh:
Ở đây biểu tượng là những hình ảnh của các sự vật hiện tượng mà trẻ hình dung
được ở trong đầu mỗi khi nhắc đến. Ví dụ: Khi ta nói Ôtô trẻ sẽ hình dung được ở trong
đầu rằng đó là cái gì, dùng để làm gì….qua đó rèn kỷ năng hoạt động trí óc cho trẻ, chuẩn
bị cho trẻ vào trường phổ thông.

Rèn kỷ năng hoạt động trí óc cho trẻ là rèn những hoạt động trí óc đơn giản như so
sánh sự giống nhau hay khác nhau của hai hay nhiều sự vật, hiện tượng, đối chiếu về kích
thước, hỏi và thử trả lời, đếm….
Rèn luyện cho trẻ khả năng phân tích, so sánh, tổng hợp và sử dụng các thao tác trí
tuệ đó để khám phá những điều mới lạ trong thiên nhiên và trong đời sống xã hội thông
qua các trò chơi, các hoạt động trong sinh hoạt hằng ngày của trẻ, hay đi dạo, đi tham
quan…Tổ chức cho trẻ được trực tiếp tham gia vào hoạt động thực tiễn một cách tích
cực, chủ động, sáng tạo, tạo điều kiện cho trẻ tự quan sát, phân tích, so sánh, khái quát và
kết luận vấn đề dưới sự hướng dẫn, động viên khuyến khích của người lớn sẽ hình thành
lòng ham thích hoạt động trí óc và linh hoạt trong cuộc sống. Nhằm giúp trẻ hiểu được về
các biểu tượng và mối quan hệ số lượng, kích thước, mối quan hệ không gian và một số
hình hình học đơn giản qua đó tập cho trẻ một số nền nếp, thói quen, biết tự mình hoạt
động thực tiễn, biết nhận nhiệm vụ và giải quyết nó. Chính vì thế, chúng tôi đã chỉ đạo
giáo viên nắm vững đặc điểm tâm sinh lý trẻ, nắm vững nội dung chương trình, nắm
vững phương pháp giáo dục trẻ và biết đổi mới hình thức tổ chức chăm sóc giáo dục trẻ,
biết lồng ghép một cách linh hoạt trong việc cho trẻ làm quen với toán.
+ Hình thành khả năng định hướng trong không gian và thời gian:
Khả năng định hướng trong không gian và thời gian là một biểu hiện của sự phát
triển trí tuệ, trẻ xác định được không gian trên, dưới, trước, sau, phải, trái và thời gian
như sáng, trưa, chiều, tối, hôm qua, hôm nay,….là điều kiện cần thiết để trẻ tiếp thu, lĩnh
hội chương trình học tập ở trường phổ thông. Và nó còn có tác dụng giáo dục trẻ có tính
tổ chức, tính gọn gàng, có kỷ luật, biết quý trọng và sử dụng không gian, thời gian hợp lý.
+ Rèn luyện sự tập trung chú ý của trẻ:
20


Ở lứa tuổi mầm non sự chú ý của trẻ là sự chú ý không chủ định, trong khi đó vào
lớp một, các tiết học đòi hỏi không thể thích thì nghe, thích thì học, không thích thì thay
đổi ý định, mà cần tập trung chú ý cao và sự nổ lực tương đối dài để hoàn thành nhiệm vụ
học tập. Do đó, trong công tác giáo dục mầm non cần hình thành và rèn luyện cho trẻ sự

tập trung chú ý có chủ định và sự nổ lực ý chí để giải quyết các nhiệm vụ trí óc căng
thẳng ở trường phổ thông.
Chúng tôi đã hướng dẫn giáo viên trong quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ
phải đặt ra mục đích, nhiệm vụ quan sát, ghi nhớ và hoàn thành những nhiệm vụ, những
công việc mà người lớn yêu cầu. Biết lắng nghe sự chỉ dẫn của người lớn là điều kiện
quan trọng dẫn đến thành công trong công việc của trẻ, cần phải gây hứng thú cho trẻ
trong các hoạt động để trẻ tập trung chú ý hoàn thành nhiệm vụ, cần hình thành ở trẻ kỷ
năng chú ý có chủ định tới những cái mà tự nó không hấp dẫn nhưng cần thiết để lĩnh hội
tri thức là điều quan trọng nhất để trẻ học tập có kết quả tốt ở lớp một.
+ Giúp trẻ làm quen với hoạt động nghệ thuật:
Cho trẻ tiếp xúc và làm quen với hoạt động nghệ thuật là điều kiện cần thiết để trẻ
tiếp thu, lĩnh hội được nội dung các môn học mang tính nghệ thuật ở trường phổ thông
như: Âm nhạc; Mỹ thuật; Lao động – kỷ thuật….chúng tôi đã chỉ đạo và hướng dẫn giáo
viên thực hiện tốt chương trình giáo dục âm nhạc, hoạt động tạo hình, hoạt động phát
triển ngôn ngữ và phương pháp cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học; Làm quen với
môi trường xung quanh không chỉ trên hoạt động chung mà phải biết lồng ghép, tích hợp
vào tất cả các hoạt động trong ngày của trẻ sao cho linh hoạt, phù hợp nhằm giúp trẻ hoạt
động một cách tích cực, sáng tạo để hình thành ở trẻ nhu cầu làm tiền đề cảm thụ và sáng
tạo nghệ thuật.
- Chuẩn bị về mặt tình cảm – xã hội:
Sự phát triển các mặt tình cảm – xã hội là tiền đề quan trọng cho việc học và phát
triển toàn diện nhân cách của trẻ. Chính việc phát triển tính tự tin, tự trọng, thực hiện
nhiệm vụ một cách độc lập; Khả năng tập trung, chấp hành những qui định chung và sự
chỉ dẫn của người lớn (Phù hợp với lứa tuổi của trẻ) là vô cùng cần thiết giúp trẻ học tốt ở
trường phổ thông sau này. Khi trẻ tự tin vào chính bản thân mình, trẻ sẽ học được cách
chủ động, độc lập trong việc thực hiện các nhiệm vụ đến cùng. Vì vậy để chuẩn bị tình
cảm – xã hội giáo viên mầm non cần:
+ Giáo dục cho trẻ ý thức về bản thân như đặt câu hỏi để kích thích trẻ biểu lộ
những suy nghĩ, cảm xúc của mình thông qua hình vẽ, thơ, chuyện. Khuyến khích trẻ tự
tổ chức các trò chơi, đặc biệt là trò chơi phân vai theo chủ đề, giáo dục trẻ có thói quen tự

phục vụ bản thân.
21


+ Giúp trẻ tự lựa chọn và tham gia các hoạt động chơi nhằm phát triển tính tự tin,
tự lực và sáng tạo của trẻ.
+ Giúp trẻ có hứng thú học tập bằng cách thiết kế những hoạt động thú vị vui nhộn,
vừa sức cho trẻ chơi như xếp hình, nấu ăn, gieo hạt và quan sát sự lớn lên của cây…
+ Giáo dục trẻ ý thức chấp hành nội qui, qui định của lớp, ở trường, những nơi
công cộng, chấp hành luật an toàn giao thông.
+ Giáo dục trẻ ý thức và thái độ cư xử phù hợp với người thân trong gia đình như:
ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, em, chú, bác,….
+ Giáo dục trẻ một số hành vi đạo đức và cách ứng xử giữa người với người trong
xã hội, tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè, cô giáo và những người lớn khác trong
trường mầm non, đồng thời giúp trẻ có những biểu tượng chính xác về trường phổ thông,
về các mối quan hệ giữa bạn bè, thầy, cô giáo từ đó kích thích lòng mong mỏi, háo hức
được đến trường học tập của trẻ.
- Chuẩn bị về mặt ngôn ngữ:
Tất cả những nội dung, kiến thức nói đến cùng đều phải thông qua tiếng mẹ đẻ. Vì
vậy, việc chuẩn bị cho trẻ sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt hàng ngày là
việc quan trọng nhất để chuẩn bị cho trẻ vào lớp một.
Ngôn ngữ mạch lạc của trẻ phát triển tốt thì đồng thời các quá trình tâm lý như: Tư
duy, tưởng tượng, trí nhớ, tri giác,…của trẻ cũng phát triển tốt. Việc phát triển ở trẻ khả
năng sử dụng ngôn ngữ trong cuộc sống hằng ngày một cách phong phú, hình thành một
số kỹ năng chuẩn bị cho việc đọc, viết thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao
động, các buổi tham quan, dạo chơi…cần khuyến khích trẻ sử dụng tiếng mẹ đẻ, mở rộng
vốn từ về thế giới xung quanh, tập cho trẻ biết diễn đạt một cách rõ ràng, mạch lạc,
không nói ngọng, nói lắp, nói lí nhí. Trước hết giáo viên cần cung cấp cho trẻ vốn từ,
giúp trẻ hiểu được nghĩa của từ và giúp trẻ hoạt động tích cực bằng lời nói, cần tạo điều
kiện cho trẻ diễn đạt một cách rõ ràng, mạch lạc, ý nghĩ, nguyện vọng của mình, uốn nắn

kịp thời ngôn ngữ của trẻ để trẻ nói đúng câu, không nói câu cụt, không nói lắp, nói
ngọng trong giao tiếp hằng ngày.
Ví dụ: Trong hoạt động chơi của trẻ chúng ta khuyến khích trẻ diễn đạt suy nghĩ và
tiến trình hoạt động của trẻ như: Cháu làm thế này; cháu làm thế kia; hoặc tập cho trẻ kể
lại nội dung câu chuyện mà cô vừa kể.
Tổ chức cho trẻ nói chuyện, trao đổi với nhau là rất cần thiết để phát triển ngôn ngữ
cho trẻ, có thể tổ chức cho trẻ trao đổi, trò chuyện với nhau về những công việc trẻ đã
làm, những niềm vui đã có vào đầu giờ hàng ngày, điều này đã giúp cho trẻ diễn đạt ngôn
22


ngữ một cách tích cực, trẻ phát triển ngôn ngữ nói nhanh hơn. Giáo viên cần tạo điều kiện
cho trẻ nói rõ ràng, sắp xếp các ý theo trình tự cho người khác hiểu. Để chuẩn bị cho việc
học đọc của trẻ giáo viên cần:
+ Tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen văn học và làm quen chữ viết bằng cách: Đổi
mới hình thức tổ chức và phương pháp giáo dục, chú ý phát huy tính tích cực, sáng tạo
của trẻ, tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các hoạt động. Tổ chức các hoạt động cho trẻ làm
quen chữ viết phong phú. Giáo viên cần sáng tạo trong việc hình thành các kỹ năng đọc
sách, xem sách ở trẻ. Tuyên truyền với các bậc phụ huynh về mục đích, ý nghĩa của việc
chuẩn bị cho trẻ vào học lớp một.
+ Cho trẻ làm quen với chữ cái trong các hoạt động giáo dục theo chương trình chăm sóc,
giáo dục mầm non.
+ Làm quen cách đọc các từ, câu đơn giản như hướng dẫn trẻ đọc tên trẻ trong bảng danh
sách lớp, gọi tên một số đồ vật được ghi trên những đồ dùng cá nhân, bảng chữ ghi tên đồ
vật thường dùng (như bút chì, giấy, góc sách ….), nhận biết và vẽ ký hiệu tên của bản
thân.
+ Giáo viên nên đọc sách cho trẻ nghe thường xuyên, có thể sử dụng các giờ như dạo
chơi ngoài trời, trước giờ ăn,….Khi trẻ nghe và nhìn cách cô đọc sách trẻ có thể học được
những kiến thức từ nội dung sách, cách sử dụng sách và nguyên tắc đọc, hướng dẫn trẻ ý
thức giữ gìn và bảo vệ sách. Cần lựa chọn những sách có hình ảnh sinh động ngoài bìa

nhằm gây hứng thú cho trẻ đối với sách. Trẻ nhận ra các từ mới trong truyện, mong muốn
được đọc truyện.
+ Thông qua việc đọc sách trẻ khám phá các ký hiệu và mẫu chữ khác nhau, kích thích sự
tò mò tìm hiểu các từ và chữ.
Thật sai lầm khi đưa ngôn ngữ viết vào chương trình phát triển ngôn ngữ của trẻ
mẫu giáo. Vì tập viết là nhiệm vụ của học sinh lớp một, chỉ đến lớp một học sinh mới có
thể làm việc có hiệu quả. Cho nên chúng tôi đã quán triệt giáo viên không dạy trẻ viết với
bất kỳ lý do nào. Chúng ta chỉ dạy trẻ cách cầm bút, cách ngồi, cách mở sách, cách tô
màu. Để chuẩn bị cho việc học viết giáo viên cần:
+ Tổ chức các hoạt động tập tô, tập vẽ giúp trẻ làm quen với các nét cơ bản của chữ viết
tiếng Việt và biết cách đưa nét tạo thành hình vẽ.
+ Chơi các trò chơi luyện ngón tay nhằm rèn luyện vận động của các cơ nhỏ và sự khéo
léo của các ngón tay, sự phối hợp tay mắt như chơi buộc dây, cài cúc, xếp hột hạt, chơi
lăn bóng, chuyền bóng, ném trúng đích,…

23


+ Tổ chức các hoạt động tạo hình như vẽ tranh, nặn, xé dán, đồ, in hình, vò giấy,… đặc
biệt các hoạt động có sử dụng bút, giấy như làm sách, hoàn thiện bức tranh.
+ Hướng dẫn trẻ biết làm một số đồ chơi đơn giản từ nguyên vật liệu thiên nhiên (quấn
kèn từ lá cây, làm con chuồn chuồn, gấp tàu, máy bay, bè….).
Để giúp ích cho việc học tốt môn tiếng việt ở lớp một, giáo viên cần tổ chức các
hoạt động nghe – nói như: Cho trẻ phát âm các chữ cái, nghe và hiểu nghĩa của các từ,
thể hiện cử chỉ, điệu bộ, nét mặt phù hợp với yêu cần, hoàn cảnh giao tiếp. Bên cạnh đó,
cần cho trẻ tiếp xúc với chữ viết trong môi trường xung quanh, nhận dạng và phát âm các
chữ cái, các từ, xem và nghe đọc các loại sách, phân biệt phần mở đầu, kết thúc của sách.
Cho trẻ làm quen với cách đọc và viết tiếng việt như: Hướng đọc, viết từ trái sang phải,
từ dòng trên xuống dòng dưới, hướng viết của các nét chữ, “đọc” truyện qua tranh vẽ, đọc
diễn cảm. Muốn vậy thì các tranh vẽ cho trẻ xem phải đẹp và to, sử dụng chữ in thường

to và rõ ràng…
Cho trẻ làm quen với các con số, chữ cái ở đây không có nghĩa là dạy cháu tập đọc,
tập viết, tập làm tính…vì tập đọc, tập viết, tập làm tính …là nhiệm vụ của học sinh lớp
một, mà cái chính ở đây là giúp trẻ có những biểu tượng về số lượng, nhận dạng được các
chữ cái, chữ số, phát âm chính xác từng chữ cái…và có một số kỹ năng ban đầu của hoạt
động học tập.
Việc tập cho trẻ đọc, viết, làm tính trước sẽ ảnh hưởng không tốt tới việc học tập
của trẻ ở lớp một, nó sẽ tạo ra sức ỳ và giảm hứng thú học tập của trẻ. Hơn thế nữa kỷ
năng học tập của trẻ còn hạn chế, do vậy việc tập đọc, tập viêt, làm tính quá khó đối với
trẻ. Để trẻ thích ứng và hoàn thành được nhiệm vụ học tập của học sinh lớp một, chúng
tôi đã chỉ đạo giáo viên cần hiểu rõ công việc của mình, tránh làm thay, làm trước những
việc của giáo viên lớp một phải làm.
Mục đích của việc cho trẻ làm quen với chữ cái ở trường mầm non là giúp trẻ nhận
được mặt và phát âm chính xác từng chữ cái. Trên cơ sở đó trẻ thích ứng dần với việc tập
đọc, tập viết ở lớp một. Cho trẻ làm quen với chữ cái là nhiệm vụ rất quan trọng trong
việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp một, giáo viên cần phải lên kế hoạch, chương trình và hình
thức cụ thể giúp trẻ làm quen với chữ cái thích hợp, động viên giáo viên sử dụng trò chơi,
nhất là trò chơi lô tô, ghép thẻ chữ rời, ghép nét rời để giúp trẻ làm quen với chữ cái có
hiệu quả hơn.
- Chuẩn bị một số kỹ năng cần thiết cho hoạt động học tập:
Hiện nay, việc sử dụng phương pháp dạy học tích cực đã giúp trẻ chuyển hoạt động chủ
đạo từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học tập một cách thuận lợi. Để đạt được những
hiệu quả trên cần tạo điều kiện cho trẻ rèn luyện một số kỹ năng cơ bản của hoạt động
24


học tập như việc sắp xếp bàn ghế, cách cầm bút, cầm sách, mở sách, tư thế ngồi đúng…
giúp trẻ thích ứng với hoạt động mới. Thông qua chủ đề “Trường tiểu học” giáo viên cần
hướng dẫn trẻ làm quen với các đồ dùng học tập ở trường phổ thông, thường xuyên cho
trẻ tiếp xúc với sách, truyện, bút, thước. Bên cạnh đó trẻ phải biết cách điều khiển vận

động bàn tay nhỏ bé của mình để thực hiện một cách gọn gàng, dẻo dai các thao tác vận
động trong học tập. trong giờ chơi, giờ ăn giáo viên tập cho trẻ biết sử dụng những đồ
dùng sinh hoạt một cách gọn gàng, khéo léo. Các nhà khoa học đã khẳng định “Những
vận động bàn tay của trẻ càng khéo léo, càng phong phú bao nhiêu càng dễ hình thành
thao tác trí tuệ bấy nhiêu”.
Bồi dưỡng giáo viên trở thành những tuyên truyền viên để tuyên truyền giáo dục
mầm non cho cha mẹ và cộng đồng về nuôi dạy con theo khoa học. Làm tốt công tác phổ
cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi. Tuyên truyền để huy động trẻ ra lớp đạt chỉ tiêu.
Bên cạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ giáo viên trong
trường, chúng tôi còn động viên, khuyến khích đội ngũ giáo viên tích cực tự học, tự bồi
dưỡng để nâng cao trình độ lý luận chính trị, đạo đức lối sống và lương tâm tay nghề phù
hợp với chuẩn mực đạo đức của xã hội, và đạt chuẩn nghề nghiệp theo bộ chuẩn nghề
nghiệp giáo viên mầm non.
2.2. Xây dựng đội ngũ giáo viên
Muốn xây dựng tập thể nhà trường thành một khối thống nhất thì trước tiên người cán bộ
quản lý phải là người trung tâm xây dựng khối đoàn kết trong nhà trường, phải thực sự là
con chim đầu đàn, gương mẫu trong công tác, trong sinh hoạt, đầu tư thời gian nghiên
cứu, học hỏi để nâng cao trình độ lý luận chính trị, đạo đức nghề nghiệp, cập nhật thông
tin kịp thời và nắm vững kiến thức về giáo dục mầm non. Là người cán bộ quản lý phải
luôn gần gũi để tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng, hoàn cảnh từng giáo viên, qua đó có biện
pháp giúp đỡ kịp thời, tạo được niềm tin thật sự của tập thể giáo viên. Đội ngũ cán bộ
quản lý phải luôn thống nhất về quan điểm chỉ đạo, tâm huyết với nghề, luôn biết phối
kết hợp với các đoàn thể trong trường, địa phương làm tốt công tác giáo dục tư tưởng,
xây dựng nhà trường thực sự là tổ ấm, đảm bảo dân chủ, kỷ cương, tình thương, trách
nhiệm để giúp đỡ nhau trong công tác, trong cuộc sống đời thường và từ đó tạo nên cuộc
sống gắn bó với nhau, cùng nhau yên tâm công tác.
Chuẩn bị cho trẻ vào lớp một là công việc phải được tiến hành thường xuyên, liên tục ở
mọi lúc, mọi nơi và phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và toàn xã
hội. Để công tác chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp một có hiệu quả, chúng tôi đầu tư về
thời gian, hỗ trợ kinh phí học tập để động viên giáo viên tích cực tự học, tự bồi dưỡng,

học qua trường lớp, học qua sách báo, đi thực tế tham quan các đơn vị bạn, học qua các
25