TỔNG QUAN VỀ INTERNET VÀ WEB

GV: Nguy n Mai Huy

Bài 1

T ng quan v Internet & Web
I/- L ch s hình thành & phát tri n c a Internet
1- Khái quát
M ng Internet hi n nay khá ph bi n và mang l i r t nhi u l i ích h u d ng
cho ng i s d ng, m t trong nh ng ti n ích ph bi n trên Internet đ c đông
đ o sinh viên, h c sinh và ng i dùng internet thu c gi i trí th c, kinh doanh s
d ng chính là h th ng th tín đi n t (Còn g i là email), Trò chuy n tr c
tuy n (chat), tìm ki m tài nguyên (search engine), ... Ngoài ra các d ch v th ng
m i ph c v cho mua bán tr c tuy n (online trading), d a trên vi c chuy n ngân
đ c b o h b i m ng l i liên k t gi a các ngân hàng trên th gi i, ngày càng
đ c ng i dùng tín nhi m và s d ng nh m t nhu c u thi t y u trong cu c
s ng th ng ngày. T t c nh ng d ch v này vô hình chung đã cung c p m t kh i
l ng thông tin và d ch v kh ng l , ph c v cho đ i s ng c a con ng i thông
qua Internet.

Tính cho đ n th i đi m này, kh i l ng thông tin kh ng l đ c cung c p kèm
theo các d ch v trên Internet, đ c tri n khai ph n l n d a vào h th ng các
trang web liên k t v i nhau. Thông th ng các trang web đ c xây d ng, t ch c
liên k t v i nhau đ hình thành nên nh ng đi m truy c p và cung c p thông tin
trên internet đ c g i là website; M t website có th bao g m nhi u trang web đ
th hi n thông tin và cung c p d ch v cho ng i dùng Internet.
Có hai khái ni m mà m t ng

i dùng Internet c n hi u rõ

-

Internet: Là t p h p nhi u máy tính đ c k t n i v i nhau d a trên các thi t
b v t lý (Cáp đ ng, Cáp quang, V tinh, …) ph c v cho vi c truy n d n thông tin
d ng tín hi u s (Digital Signal). Ph m vi k t n i c a các máy tính này có th
đ c th c hi n trên toàn c u (V t qua kh i gi i h n v không gian c a 1 khu v c hay
c a m t n c) đ k t n i và truy n tin cho nhau.

-

WWW (World Wide Web) còn g i t t là Web, đây là m ng l i các website đ c
k t n i v i nhau đ cung c p thông tin cho ng i dùng d a trên giao th c
HTTP (Hyper Text Transfer Protocol). Có th nói WWW là m t d ch v ho t đ ng
1


Khoa Công Ngh Thông Tin

d a trên n n t ng c a Internet toàn c u, ng i dùng có th truy c p web d a
trên các máy tính đã đ c k t n i Internet.
có th đ c thông tin cung c p
b i WWW, ng i dùng c n ph i s d ng m t lo i ch ng trình, g i là trình
duy t (web browser) đ xem các tài li u web

2 – L ch s phát tri n
Ti n thân c a m ng Internet ngày nay là m ng ARPANET (Advanced Research Projects
Agency- ARPA) đ c b qu c phòng M phát tri n cho m c tiêu liên k t 4 đ a đi m
bao g m: Vi n nghiên c u Stanford,
i h c California - Los Angeles,
i
h c Utah và
i h c California - Santa Barbara (tháng 7 n m 1969). ó chính

là m ng WAN (Wide Area Network) đ u tiên đ c xây d ng trên th gi i.
Thu t ng "Internet" xu t hi n l n đ u vào kho ng n m 1974 (t i th i đi m này,
tên g i chính th c v n đ c g i là ARPANET). Cho đ n n m 1983, giao th c
TCP/IP chính th c đ c coi nh m t tiêu chu n đ i v i ngành quân s M , và t t
c các máy tính th c hi n k t n i v i ARPANET đ u b t bu c ph i s d ng chu n
m i này.
Giao th c TCP/IP ngày càng th hi n nh ng u đi m c a nó, và quan tr ng nh t
là kh n ng liên k t các h th ng m ng khác nhau m t cách d dàng. Chính đi u
này cùng v i các chính sách m c a đã cho phép các h th ng m ng dùng cho
m c đích nghiên c u và th ng m i có th k t n i đ c v i ARPANET, đi u này
thúc đ y vi c t o ra m t siêu m ng (SuperNetwork). Cho đ n n m 1980,
ARPANET đ c đánh giá là m ng tr c t và là ti n thân c a Internet ngày nay.
V i kh n ng k t n i m nh v y, Internet đã th c s tr thành m t h th ng
m ng l n nh t trên th gi i: m ng c a các m ng. Internet đ c s d ng trong
m i l nh v c, t Th ng m i, Chính tr , Quân s , cho đ n Nghiên c u, Giáo
d c, V n hoá, Xã h i... Chính vì th , các d ch v trên Internet không ng ng phát
tri n, t o ra cho nhân lo i m t th i k m i: k nguyên th ng m i đi n t d a
trên n n t ng c a Internet.

2


GV: Nguy n Mai Huy

3 – M t s khái ni m
-

ISP (Internet Service Provider) là thu t ng ám ch nh ng công ty chuyên cung
c p các gi i pháp k t n i Internet, cho các đ n v t ch c hay các cá nhân
ng i dùng. M t s ISP đi n hình Vi t Nam có th k đ n là VNPT, Viettel,

VDC, Netnam, ...

-

IP Address: còn g i là đ a ch IP (IP đ c vi t t t t thu t ng Internet Protocol trong
ti ng Anh). Khi tham gia vào h th ng Internet, vi c đ nh danh máy truy c p
(Client) và máy cung c p d ch v (Server) là r t c n thi t đ đ m b o cho vi c
truy n tin gi a hai đi m m t cách chính xác và an toàn. IP là m t chu i s đ i
di n cho m i máy tính truy c p vào Internet (Ho c h th ng m ng n i b ), chu i s
này t n t i duy nh t trong cùng m t c p m ng (T c là không th có 2 đ a ch IP
trùng nhau trong cùng m t c p m ng). N u xét theo khía c nh th c t thì đ a ch IP
c ng gi ng nh s nhà c a các h dân trong m t thành ph , nh có s nhà mà
m t h dân s ng thành ph A có th g i th tín, b u ph m t i cho m t h
dân khác thông qua b u đi n mà không s b th t l c (ho c g i nh m cho ng i
khác) và d nhiên đ a ch c a m i c n nhà trên cùng m t con đ ng thì không
bao gi trùng nhau (Các IP thu c cùng m t c p m ng có th hi u c ng nh các c n nhà
trong cùng m t thành ph v y).
VD: m t đ a ch IP có th có d ng nh sau:

-

o 111.65.248.132
o 74.125.229.162
o 157.116.226.25
o 67.132.30.211
o 192.168.1.1
o ….
Domain name: thu t ng này th ng đ c g i theo ti ng vi t là “Tên
mi n”. đây, tên mi n đ c hi u là m t chu i ký t đ i di n cho m t máy
tính nào đó trên m ng Internet (Th ng là các máy tính cung c p d ch v ). Do chu i

s IP tr nên khá r i r m và ph c t p đ i v i đa s ng i dùng Internet, đi u
này t o ra m t s khó kh n đ i v i ng i dùng khi truy c p Internet và khai
thác các d ch v web, chính vì th Domain name là m t hình th c đ tr u
t ng hoá các đ a ch IP trong h th ng m ng thành nh ng cái tên, giúp ng i
dùng d nh h n. M t cách đ n gi n, Domain name chính là hình th c cho
phép đ t tên đ i v i các máy tính cung c p d ch v trên Internet, giúp ng i
dùng Internet d dàng h n khi truy c p các d ch v này.

-

Hosting: là d ch v cung c p máy ch đ l u tr thông tin cho các hình th c
d ch v khác nhau trên Internet. VD: Web hosting, Email hosting, File
hosting, … Trên th c t , các hình th c Web hosting và Email hosting là ph
bi t nh t.
n gi n h n, có th hi u v hosting nh th sau: N u ví Domain
name nh s nhà c a các h dân trên th c t thì Hosting chính là n i cho phép
l u tr thông tin c a website (ho c Email), c ng gi ng nh “mi ng đ t” dùng đ
c t nhà, hosting là n i l u tr thông tin c a các trang web trên Internet. Trong
tình hu ng này, Website đ c xem nh nh ng c n nhà đ c x y d ng trên
m nh đ t “hosting”, s n sàng m c a, chào đón các v khách đ n t Internet

-

Web page: Còn g i là trang web, đ c xây d ng d a trên ngôn ng trình bày
d li u HTML, nh m m c đích cung c p thông tin thông qua Internet. Nh ng
thông tin có th hi n th trên trang web có th bao g m: Ch vi t (Text), Hình
3


Khoa Công Ngh Thông Tin

nh (Images), Âm thanh (Sound), Phim, Video clip, Liên k t tr đ n các trang
web khác (Link), … chính vì kh n ng th hi n thông tin phong phú, đa d ng và

“m r ng” nh v y mà ng i ta ví các trang web nh là nh ng tài li u
“Siêu v n b n” (Hyper Text).

d ng

-

Website: Website là t p h p nhi u trang web, đ c s p đ t theo m t logic
nào đó, đ ph c v cho m t m c tiêu c th mà n i cung c p d ch v thông tin
d a trên n n t ng Web t o ra. M t website, khi c n đ a vào ho t đ ng trên
Internet c n ph i đ c c p m t tên mi n (Domain Name) đ giúp ng i dùng
Internet có th truy c p d dàng, đ ng th i ph i có m t Web hosting đ l u
tr các trang web đã đ c l p trình và s n sàng ho t đ ng.
Thông tin c n l u tr trong m t website có th bao g m t t c các d ng thông
tin có th th hi n trên m t trang web nh đã c p m c trên.

-

Web Browser: C n g i là trình duy t web, đây là m t lo i ch ng trình cho
phép truy c p đ n các đ a ch trên Internet và hi n th thông tin là n i dung
c a các trang web mà ng i dùng mong mu n. M t s trình duy t khá ph
bi n hi n nay đ c s d ng trong các máy tính cá nhân nh : Google Chrome,
Firefox, Opera, Safary, Internet Explorer, …

-

Search Engine: Do l ng thông tin đ c cung c p trên Internet r t “kh ng

l ” và c ng khá đa d ng, chính vì th m t v n đ l n và thi t th c đ t ra đ i
v i c ng đ ng Internet chính là: Làm sao đ đ a thông tin mà ng i dùng
mong mu n đ n v i h ? VD: Ng i mu n nghe nh c có th tìm th y chính xác
và nhanh chóng nh ng bài hát mà h mu n nghe, Làm sao đ có th cung c p
cho h c sinh, sinh viên nh ng tài li u chuyên nghành mà h c mong mu n tìm
hi u ? ….
ng tr c v n đ nh v y, m t s công ty có ti m n ng v tài chính c ng
nh công ngh , n ng l c k thu t đã cho ra đ i các search engine đ ph c v
c ng đ ng Internet.
V c b n, Search Engine chính là các ch ng trình đ c l p trình đ ho t
đ ng trên n n t ng web nh m đáp ng cho nhu c u tìm ki m thông tin c a
ng i dùng trên Internet. Hi n nay, m t s Serach Engin r t h u ích và đ c
ng i dùng Internet tín nhi m, s d ng m i khi có nhu c u tìm ki m trên
Internet nh : Google, Bing, Yahoo search, …

-

Social network: là d ch v n i k t các thành viên có cùng s thích
trên Internet l i v i nhau, v i nhi u m c đích khác nhau mà không phân bi t
không gian và th i gian. M ng xã h i th ng tích h p m t s nh ng tính n ng
nh chat, e-mail, phim nh, voice chat, chia s file, blog và xã lu n... M ng xã
h i đã đ i m i hoàn toàn cách th c liên k t các c dân m ng v i nhau và tr
thành m t ph n t t y u th ng ngày đ i v i hàng tr m tri u thành viên trên
kh p th gi i. Có th k đ n m t s m ng xã h i n i ti ng hi n nay nh :
Facebook, Google +, Twitter, pinterest, …

4 – World Wide Web và HTML
-

World Wide Web còn đ c g i t t là Web (hay WWW), đ c xem là “không

gian thông tin toàn c u” mà m i ng i có th truy c p qua các máy tính có k t
n i v i m ng Internet. Web đ c phát minh và đ a vào s d ng vào kho ng
n m 1990, 1991 b i vi n s Vi n Hàn lâm Anh Tim Berners Lee và Robert
Cailliau (B ) t i CERN, Geneva, Switzerland. Có th nói đây là m t cu c cách
4


GV: Nguy n Mai Huy

m ng trên Internet vì ng i ta có th truy c p, trao đ i thông tin m t cách d
dàng, nhanh chóng d a trên Web.

-

Các tài li u World Wide Web đ c l u tr trong m t h th ng siêu v n
b n (hypertext), đ t t i các máy tính trong m ng Internet. Ng i dùng
Internet ph i s d ng m t ch ng trình đ c g i là trình duy t web (web
browser) đ đ c, xem các “siêu v n b n” này.

-

Quá trình truy c p và s d ng các “siêu v n b n” đ c th c hi n nh sau:
Trình duy t web s nh n thông tin t i ô đ a ch (address) do ng i s d ng yêu
c u (Thông tin trong ô đ a ch đ c g i là URL – Uniform Resource Locator), r i sau đó
ch ng trình s t đ ng g i thông tin (request) đ n máy ch ch a trang web
(web server) và hi n th k t qu (do máy ch web cung c p - response) trên trình
duy t t i máy c a ng i dùng. Lúc này, ng i dùng có th theo các liên k t
(hyperlink) trên m i trang web đ k t n i v i các tài li u khác ho c g i thông tin
ph n h i cho máy ch (g i là quá trình t ng tác gi a Client - Server). Ho t đ ng truy
tìm thông tin theo các siêu liên k t th ng đ c g i là quá trình duy t Web

c a ng i dùng.

-

HTML (HyperText Markup Language) là m t ngôn ng trình bày d li u d a trên
nguyên t c “đánh d u”, đ c thi t k ra đ t o nên các trang web v i các m u
thông tin trình bày trên World Wide Web. HTML đ c đ nh ngh a nh là m t
ng d ng đ n gi n c a SGML (Standard Generalized Markup Language) và đ c s
d ng trong các t ch c c n đ n các yêu c u xu t b n v n b n ph c t p thông
qua Internet. HTML đã tr thành m t chu n Internet do t ch c World Wide
Web Consortium (W3C) duy trì. Phiên b n chính th c c a HTML là HTML 4.01
đ c công b vào n m 1999. Và hi n nay, HTML đang đ c phát tri n ti p v i
phiên b n HTML 5, h a h n mang l i di n m o m i cho Web v i nhi u n ng
l c v trình bày đ ho so v i các phiên b n c .

-

Có m t đ c đi m c n l u ý: HTML không đ c xem là ngôn ng l p trình dành
cho máy tính, nó ch đ n thu n là ngôn ng trình bày d li u theo tiêu chu n
c a WWW mà thôi.

II/- M t s d ch v ph bi n trên Internet
+ World Wide Web: D ch v cung c p thông tin trên Internet ho t đ ng d a
trên n n t ng web thông qua giao th c HTTP, s d ng ngôn ng đánh d u d li u
HTTP đ trình bày v n b n
+ Email (Electronic Mail): D ch v th tín đi n t là m t h th ng chuy n nh n th
t qua các m ng máy tính. Email là m t ph ng ti n truy n nh n thông tin r t
nhanh. M t Email có th đ c g i đi d ng mã hoá (hay d ng thông th ng) và đ c
chuy n qua các m ng máy tính, đ c bi t là m ng Internet. M t Email có th
5

Khoa Công Ngh Thông Tin

chuy n m u thông tin t m t máy ngu n t i m t hay r t nhi u máy nh n khác
nhau trong cùng th i đi m.
Ngày nay, email ch ng nh ng có th truy n nh n d li u d ng v n b n (ch
vi t), mà nó còn có th truy n đ c các d ng thông tin khác nh hình nh, âm
thanh, phim và đ c bi t còn có nhi u ph n m m duy t th đi n t ki u m i cho
phép hi n th n i dung c a email d ng HTML khi n cho email tr nên s ng đ ng
h n t i máy tính c a ng i nh n.
Có 2 hình th c duy t và s d ng Email
S d ng ph n m m: Máy tính c a ng i s d ng c n đ c cài đ t m t lo i
ph n m m, th ng g i là email client,. M t s ph n m m đi n hình cho m c
đích này bao g m: Microsoft Outlook, Microsoft Outlook Express, Eudora, …
S d ng Webmail:
c cung c p d i d ng các ng d ng ho t đ ng trên
n n t ng Web, lo i ph n m m này không c n ph i cài đ t mà nó đ c cung
ng b i các công ty chuyên cung c p d ch v email. M t s webmail n i ti ng
và cung c p mi n phí: Yahoo mail, Hotmail, Gmail, outlook, …
+ Chat Online: là hình th c trò chuy n tr c tuy n gi a hai ng i (Ho c m t nhóm
ng i), trong quá trình “Chat”, nh ng thành viên trong nhóm có th g i tin nh n,
hình nh, th m chí c t p tin cho nhau đ cùng th o lu n v m t v n đ nào đó.
M t s d ch v Chat Online n i ti ng hi n nay có th k đ n bao g m: Google
Talk, Skype, Yahoo! Messenger, Apple Messages, AOL Instant Messenger (AIM),
Windows Live Messenger, ...
+ FTP (File Transfer Protocol): Cho phép truy n, nh n d li u d ng t p tin (File)
gi a các máy tính trên m ng Internet. M t s ph n m m (FTP Software) ph bi n
th ng đ c bi t đ n nh : Fileờilla, SmartFTP, WinSCP, BareFTP, FireFTP, …
+ Telnet: D ch v cho phép k t n i và đi u khi n máy tính t xa

+ Internet Archive: là m t th vi n k thu t s đ c thành l p b i Brewster
Kahle vào n m 1996 (Phi l i nhu n), v i m c đích cho phép ng i dùng Internet có
th t i lên (Upload) hay t i v máy tính (download) c a mình các tài li u k thu t s .
Có th nói Archive là m t d ch v l u tr d li u kh ng l ph c v cho m c đích
tìm ki m và chia s tài nguyên trên Internet thông qua ngu n d li u đ c tích lu
do ng i dùng t cung c p
+ Gopher: là m t giao th c l p ng d ng (Application layer) ho t đ ng d a trên
giao th c TCP / IP cho m c đích phân ph i , tìm ki m, và l y tài li u qua Internet
+ DNS (Domain Name System): là h th ng qu n lý tên mi n trên Internet. DNS làm
vi c v i ch c n ng chính “nh m t danh b đi n tho i” trên Internet, v i m c tiêu
là dò tìm tên c a các máy ch đã đ ng ký, d i d ng các Domain name và chuy n
h ng truy c p t i các đ a ch IP trên Internet.
Ví d : khi ta gõ vào thanh đ a ch (Address Bar) c a trình duy t đ a ch
www.google.com thì ngay l p t c, h th ng DNS s chuy n h ng truy c p đ n
máy ch có IP: 113.171.253.18. T ng t , n u b n gõ vào đ a ch
6


GV: Nguy n Mai Huy

www.vnexpress.net thì DNS s t đ ng chuy n h
ch web có IP: 111.65.248.132

ng truy c p th ng đ n máy

III/ - Mô hình Client – Server

Mô hình client-server là m t mô hình n i ti ng và đ c s d ng r ng rãi cho
các mô hình d ch v thông qua Internet. Vi c tri n khai các website trên Internet
(Ho c các ch ng trình ho t đ ng trên n n t ng web) h u nh đ u ng d ng mô hình

này.
Nguyên t c ho t đ ng c a mô hình Client-Server d a trên ý t ng sau: Các máy
truy c p website (đóng vài trò là máy khách - Client) s ti n g i yêu c u (request) v
cho máy máy ch (đóng vai trò cung c p d ch v - Server), máy ch s ti n hành x lý
ng v i m i yêu c u nh n đ c và tr k t qu (Response) cho máy khách. Lúc này
trình duy t trên máy khách (Client marchine) s hi n th thông tin k t qu trên vùng
làm vi c cho ng i dùng t i th i đi m t ng ng.

IV – Khái ni m Static & Dynamic web
-

Static web: i v i nh ng website đ c xây d ng d a trên mã HTML thông
th ng đ c thi t k và b o trì b i các nhà thi t k web. N i dung, thông tin
c a nh ng trang web đ c xây d ng theo cách này đ c xem là “C đ nh”,
“t nh” đ i v i ng i dùng. Nói cái khác, ng i dùng h u nh không th thay
đ i n i dung c a trang web trong quá trình s d ng mà website ch có th b
thay đ i b i chính nh ng ng i t o ra nó mà thôi.

-

Dynamic web: Web đ ng là m t khái ni m hoàn toàn khác, các website đ c
xây d ng theo cách này s cho phép ng i dùng có th t thay đ i, qu n lý
thông tin m t cách ch đ ng d a trên nh ng công c h tr (Nh ng công c này
đ c xây d ng b i nhà phát tri n ph n m m) nh :
ng bài, c p nh t hình nh, thay
đ i menu truy c p tin t c, bài vi t, … do đó quá trình v n hành web hoàn toàn
tho i mái, thu n ti n và ch đ ng b i chính ng i s d ng.

V/- Tài nguyên h c t p
7

Khoa Công Ngh Thông Tin

1 - Công c
Do các tài li u HTML là “thu n text”, chính vì th b n có th s d ng b t c ph n
m m hay công c nào mà b n bi t (nh ng ph n m m có th t o ra file text), đ s d ng
trong quá trình so n th o các tài li u HTML c a mình. Tuy nhiên, b n có th s
d ng m t s công c sau đây: notepad, notepad ++, visual studio, netbeans,
eclipse, Adobe Dreamweaver
-

Notepad:

-

Notepad++: />
-

Visual Studio:

8


GV: Nguy n Mai Huy

-

NetBean:

…

2 - Tài nguyên tham kh o
Trong quá trình thi t k web, có m t s tài nguyên trên Internet mà b n có th tham
kh o, tìm hi u đ ph c v cho công vi c h c t p, nghiên c u và làm vi c c a mình
* HTML – CSS: Nh ng đ a ch cung c p cú pháp, ví d và h ng d n giúp b n
tìm hi u v ngôn ng HTML và CSS bao g m các website sau
-

W3c: />
-

W3schools: />
-

CSS-TRICKS: />
* Icons: N u mu n tìm ki m các Icon, bi u t ng đ trang trí, làm đ p cho
website c a mình. B n có th tìm ki m thông qua các đ a ch sau
9


Khoa Công Ngh Thông Tin

-

Icon finder: />
-

Icon seeker: />
-

Find Icons: />
* Photoshop – photo Image: M t s đ a ch d i đây là n i cung c p nhá nhi u
các m u thi t k b ng Photoshop, hình nh mà b n có th tham kh o ho c t i v ,
s d ng cho vi c thi t k web c a mình
-

Brusheezy: />
-

Creative live: />
-

My photoshop brushes: />
10


GV: Nguy n Mai Huy

-

Photoshop plus: />
* jQuery - javaScript: N u b n mu n tìm hi u v javaScript hay jQuery đ ph c
v cho vi c l p trình d ng “k ch b n” th c thi phía Client, b n có th tham kh o t i
các đ a ch sau
-

javaScript from W3School: />
-

Home & Learn: />
-

HtmlDog: />
-

jQuery: />
-

jQuery UI:
/>
11