VI KHUẨN kỵ KHÍ

bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

bé Y TẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC CẦN THƠ

VI KHUẨN KỴKHÍ

Người trình bày:

TS.BS. TRẦN ĐỖ HÙNG
CHỦNHIỆM BM VI SINH

CẦN THƠ - 2009


•
•
•
•
•
•
•
•

MỤC TIÊU
Sau khi học, sinh viên có khả năng:
1-Biết phân loại vi khuẩn theo nhu cầu oxy
2-Kể một số yếu tố ảnh hưởng đến sự tăng
trưởng
3-Viết ra danh mục và đặc tính những vi khuẩn

gây bệnh nội sinh thường gặp
4-Nhận định tính chất bệnh lý do nhiễm khuẩn
nội sinh thường gặp
5-Liệt kê các vi khuẩn thuộc họ Clostridium
6-Mô tả độc tính và tính sinh bệnh của họ
Clostridium


ĐỊNH NGHĨA
ĐỊNH NGHĨA(Smith 1967):
• Mọc tốt hơn trong môi trường không có oxy
• Không thể nuôi cấy được với số lượng vi khuẩn
ban đầu ít và môi trường không có điện thế oxy
hóa khử thấp
• Sẽ chết khi tiếp xúc với không khí
ĐỊNH NGHĨA(Rosenblatt 1976):
• Chỉ tồn tại trong môi tường thiếu oxy tương đối
hoặc không có oxy
• Không mộc trên môi trường thạch ở khí quyển
bình thường hoặc có thêm 10% co2


VÀI THUẬT NGỮ
• Vkkk rất nhạy cảm với oxy:không mộc trên môi
trường thạch có oxy chỉ 0,5%
• Vkkk nhạy cảm vừa với oxy:mộc trên môi trường
thạch có oxy khoảng 2-8%
• Vkkk chịu oxy: nếu tiếp xúc với oxy vài giờ vẫn
sống được
• Vkvhk: mọc được trong môi trường có 5-10%

oxy
• Vkkk tuỳ nghi:sống được cả trong môi trường kk
và ak
• Vkak tuyệt đối: chỉ tăng trưởng trong môi trường
có oxy


GIẢI THÍCH VỀ SỰ SỐNG KK
• Vkkk thiếu hệ thống cytochrom để sử dụng oxy làm chất
nhận điện tử cuối cùng
• Thiếu men catalase và peroxidase
• Có fumarate reductase chỉ hoạt động trong trạng thái
khử


NHIỄM KHUẨN KK NỘI SINH
CÁC TÁC NHÂN THƯỜNG GẶP
• Trực khuẩn Gram âm:
- Bacteroides
-Fusobacterium
-Mobiluncus
• Cầu khuẩn Gram dương:
-peptostreptococcus
• Trực khuẩn Gram dương không nha bào
-Actinomyces
-Propionibacterium
-Eubacterium, Bifidobacterium, Arachnia
-Lactobacillus
• Cầu khuẩn Gram âm
-Veinolla

NHIỄM KHUẨN KK NỘI SINH
SINH BỆNH HỌC
• Tình trạng hoại tử mô hay thiếu oxy làm giảm
thế oxy hoá khử vk tăng sinh
• Sự hiệp đồng giữa vkkk và vkak
• Khả năng gây bệnh được tạo ra bởi sự đề
kháng của 1 vài loại vkkk
• Hậu quả của việc sử dụng kháng sinh trong điều
trị nhiểm khuẩn khác
MIỄN DỊCH
• Hiện nay sự hiểu biết chưa nhiều


NHIỄM KHUẨN KK NỘI SINH
VI SINH LÂM SÀNG
Nhửng dấu hiệu nhiễm khuẩn kkns
• Dịch chảy ra hôi thúi, màu đen,chứa hạt lưu
huỳnh
• Ổ nhiễm kín, baobọc bởi mô
• Nhiễm khuẩn gần n-mạc
• Mô hoại tử có màng giả,có hơi, tổn thương tuần
hoàn
• Có sử dụng aminoglycosides
• Nk-huyết vàng da, nk hậu phẩu, sẩy thai, viêm
tắc tĩnh mạch,…
• Nuôi cấy hiếu khí âm tính

NHIỄM KHUẨN KK NỘI SINH
ĐIỀU TRỊ
• Clindamycin và metronidazol là thuốc tốt nhất
• Penicillin G trường hợp vk còn nhạy cảm
• Chloramphenicol, cephalosporin, amoxicillin, acid
clavunanic hiệu quả tốt
• Nhóm quinolones ít được sử dụng


NHIỄM KHUẨN KK NGOẠI SINH
CÁC VI KHUẨN THƯỜNG GẶP
• Clostridium botunium gây nhiễm độc thức ăn
• Clostridium tetani gây bệnh uốn ván
• Clostridium difficile gây viêm ruột
• Clostridium perfringens gây hoại thư sinh hơi


CLOSTRIDIUM TETANI
TÍNH CHẤT SINH HỌC
• Hình que dài,di động, nha bào tròn ở tận cùng
• Độc tố là protein gồm 2 phần
-Tetanospasmin độc tố tk gây uốn ván
-Tetanolysin gây hoại tử nhỏ tại vết thương
KHẢ NĂNG GÂY BỆNH
-Gây uốn ván có 3 thể:toàn thân, tại chỗ, và uốn ván rốn
CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ
Dựa vào lâm sàng
-Cắt lọc vết thương, kháng huyết thanh, dãn cơ…
PHÒNG NGỪA
-Tiêm vaccin

CLOSTRIDIUM PERFRINGENS
TÍNH CHẤT VI SINH HỌC
• Hình que, to thẳng, không di động
• Cư trú trong ruột người và thú
• Nha bào hình bầu dục, gần 1 đầu vk
• Độc tố chia thành 5 týp KN(A,B,C,D,E)


CLOSTRIDIUM PERFRINGENS
KHẢ NĂNG GÂY BỆNH
1-Hoại thư sinh hơi:Độc tố alpha týp A
2-Viêm ruột hoại tử:Độc tố beta týp B và C
3-Nhiễm độc thức ăn do týp A và C
MIỄN DỊCH
-Kháng thể đa giá đặc hiệu ngăn chận được
nhiễm khuẩn và nhiễm độc
CHẨN ĐOÁN
-Dựa vào lâm sàng
ĐIỀU TRỊ
-Cắt lọc các mô hoại tử
-Dùng kháng sinh liều cao
-Đôi lúc phải đọan chi
-Đặt bệnh nhân trong buồng oxy đẳng áp


CLOSTRIDIUM DIFFICILE
TÍNH CHẤT SINH HỌC
- Hình que di động, Gram (+)

- Thường người lành mang trùng
- Đề kháng với nhiều loại kháng sinh
KHẢ NĂNG GÂY BỆNH
- Độc tố A(độc tố ruột), độc tố B(gây độc tế bào)
- Gây tiêu chảy-viêm đại tràng giả mạc
CHẨN ĐOÁN
- Nội soi là phương pháp tốt nhất
ĐIỀU TRỊ
- Ngưng sử dụng kháng sinh
- Có thể dùng metronidazol hay vancomycin
uống


CLOSTRIDIUM BOTULINUM
TÍNH CHẤT SINH HỌC
-Hình que, di động, nha bào bầu dục, ở gần 1 đầu vk
-Sản xuất độc tố dạng tiền độc tố
KHẢ NĂNG GÂY BỆNH
-Nhiễm độc thức ăn
-Nhiễm độc từ vết thương
-Ở trẻ con
CHẨN ĐOÁN
-Huyết thanh, chất nôn, dịch tiết từ vết thương
-Phát hiện độc tố bằng phản ứng trung hòa hay điện di
ĐIỀU TRỊ
-Kháng độc tố giai đọan sớm
-Rửa dạ dày-ruột
-Tiêm phòng đối tương nguy cơ nghề nghiệp