Đảng bộ tỉnh yên bái thực hiện nhiệm vụ xây dựng đảng (1991 2011)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.1 MB, 165 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ HỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
QUÁCH THỊ THƢƠNG
HÀ HỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
CH THỊ THƢƠNG
ĐẢNG BỘ TỈNH YÊN BÁI THỰC HIỆN NHIỆM VỤ
XÂY DỰNG ĐẢNG (1991 - 2011)
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ
Hà Nội - 2016
ĐẠIHC
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ HỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
QUÁCH THỊ THƢƠNG
GIA HÀ
HỘI VÀ NHÂN
H THỊ THƢ
VĂN
Ơ
ĐẢNG BỘ TỈNH YÊN BÁI THỰC HIỆN NHIỆM VỤ
XÂY DỰNG ĐẢNG (1991 - 2011)
Chuyên ngành
:
Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
Mã số
:
62 22 56 01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. NGND LÊ MẬU HÃN
Hà Nội – 2016
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án là công trình nghiên cứu của tôi dưới sự hướng dẫn
của PGS.NGND Lê Mậu Hãn.Mậu Hãn.
Các số liệu, tài liệu tham khảo trong luận án đều trung thực và có nguồn gốc
xuất xứ rõ ràng.
Hà Nội, ngày 01 tháng 8 năm 2016
Tác giả luận án
Quách Thị Thƣơng
QQQUuách Thị Thƣơng
LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tôi xin cảm ơn sâu sắc thầy giáo PGS. NGND Lê Mậu Hãn người đã giúp đỡ, hướng dẫn tận tình tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và
thực hiện đề tài này.
Tôi xin cảm ơn thầy giáo, cô giáo, những nhà nghiên cứu lịch sử thuộc
khoa Lịch sử, Trung Tâm Đào tạo, Bồi dưỡng giảng viên Lý luận chính trị,
Viện Lịch sử Đảng, Viện Sử học, Viện Lịch sử Quân sự, Nhà xuất bản chính
trị đã giúp đỡ, đóng góp ý kiến quý báu cho tôi trong quá trình học tập và
nghiên cứu luận án Tiến sĩ tại khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Xã hội
và Nhân Văn.
Tôi xin cảm ơn gia đình, cảm ơn chồng, cảm ơn những người bạn của
vợ chồng tôi đã luôn động viên, giúp đỡ mang đến cho tôi tinh thần cao nhất
để tôi hoàn thành đề tài luận án.
Cuối cùng, sau rất nhiều cố gắng song chắc chắn luận án của tôi không
tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Vì vậy, tôi rất mong tiếp tục nhận được
những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy cô giáo và các bạn để đề tài của
tôi được chặt chẽ, khoa học hơn nữa.
Chân thành cảm ơn!
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ
Trang
Bảng 2.1. Kết quả đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng (1992 - 2000) .... 45
Bảng 3.1. Kết quả đánh giá chất lượng tổ chức cơ sở đảng (2001 - 2011) .... 87
Biểu đồ 2.1. Công tác phát triển đảng viên (1992 - 2000)…………………..46
Biểu đồ 3.1. Công tác phát triển đảng viên (2001 - 2011) .............................. 88
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
ĐẾN NỘI DUNG LUẬN ÁN .......................................................................... 6
1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận án......................................... 6
1.1.1. Một số công trình khoa học nghiên cứu xây dựng Đảng về chính trị, tư
tưởng và tổ chức ................................................................................................ 6
1.1.2. Một số công trình nghiên cứu về xây dựng Đảng ở địa phương trên
phạm vi cả nước .............................................................................................. 12
1.1.3. Những công trình nghiên cứu công tác xây dựng Đảng ở Yên Bái ...... 16
1.2. Nhận xét chung ....................................................................................... 18
1.2.1. Khái quát kết quả của các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài ....... 18
1.2.2. Những vấn đề luận án tập trung nghiên cứu ....................................... 19
Chƣơng 2: ĐẢNG BỘ TỈNH YÊN BÁI THỰC HIỆN NHIỆM VỤ XÂY
DỰNG ĐẢNG TRONG 10 NĂM ĐẦU TÁI LẬP TỈNH (1991 - 2000) ... 20
2.1. Những yếu tố tác động đến quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng
Đảng ................................................................................................................ 20
2.1.1. Tình hình tỉnh Yên Bái sau quyết định tái lập tỉnh của Quốc hội ......... 20
2.1.2. Tình hình Đảng bộ tỉnh Yên Bái............................................................ 21
2.1.3. Chủ trương của Trung ương về xây dựng Đảng ................................... 25
2.2. Quá trình củng cố và phát triển Đảng bộ Yên Bái ............................. 28
2.2.1. Đảng bộ Yên Bái xác định và thực hiện nhiệm vụ chính trị ................. 28
2.2.2. Đảng bộ thực hiện nhiệm vụ tư tưởng .................................................. 36
2.2.3. Đảng bộ thực hiện nhiệm vụ tổ chức .................................................... 41
Chƣơng 3: ĐẢNG BỘ TỈNH YÊN BÁI TIẾP TỤC THỰC HIỆN NHIỆM
VỤ XÂY DỰNG ĐẢNG (2001 - 2011) ........................................................ 58
3.1. Những yếu tố mới tác động đến quá trình thực hiện nhiệm vụ xây
dựng Đảng ...................................................................................................... 58
3.1.1. Tình hình Yên Bái sau 10 năm tái lập tỉnh............................................ 58
3.1.2. Chủ trương của Trung ương về xây dựng Đảng ................................... 59
3.2. Đảng bộ Yên Bái thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng........................ 65
3.2.1. Đảng bộ Yên Bái xác định và thực hiện nhiệm vụ chính trị ................. 65
3.2.2. Đảng bộ thực hiện nhiệm vụ tư tưởng .................................................. 77
3.2.3. Đảng bộ thực hiện nhiệm vụ tổ chức .................................................... 84
Chƣơng 4: MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ KINH NGHIỆM ......................... 101
4.1. Nhận xét quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng của Đảng bộ
tỉnh Yên Bái ................................................................................................. 101
4.1.1. Ưu điểm ............................................................................................... 101
4.1.2. Những hạn chế chủ yếu ....................................................................... 109
4.2. Một số kinh nghiệm chủ yếu ............................................................... 116
4.2.1. Xác định đúng nhiệm vụ chính trị là yêu cầu căn bản để Đảng bộ thực
hiện thành công mục tiêu xây dựng Đảng.................................................... 116
4.2.2. Căn cứ vào đặc điểm tổ chức đảng để xây dựng nội dung thực hiện
công tác tư tưởng đạt hiệu quả ..................................................................... 118
4.2.3. Xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ đức, tài là khâu quyết định thành công
trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng ..................................................... 121
4.2.4. Nâng cao năng lực Ủy ban Kiểm tra để góp sức cùng Đảng bộ thực
hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng ....................................................................... 124
4.2.5. Đảng bộ cần tiếp tục nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ góp phần
gia tăng sức chiến đấu cho Đảng..................................................................126
KẾT LUẬN .................................................................................................. 129
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN
QUAN ĐẾN LUẬN ÁN .............................................................................. 132
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 133
PHỤ LỤC
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong quá trình ra đời và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam,
Đảng luôn coi vấn đề xây dựng Đảng là công tác đặc biệt quan trọng để
xây dựng và giữ vững khối đoàn kết, thống nhất trong Đảng. Vì vậy, ngay
từ khi ra đời Đảng đã không ngừng phát triển, tập hợp được nhân dân thành
một khối đoàn kết vững mạnh chung sức đồng lòng cùng Đảng thực hiện
thắng lợi những nhiệm vụ cách mạng to lớn như giành lại độc lập, tự do và
thống nhất cho nhân dân ở những thập niên giữa thế kỷ XX.
Sau 10 năm đầu tiên lãnh đạo nhân dân trong thời kỳ thống nhất đất nước
(1976 - 1986), Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục được nhân dân tín nhiệm, là tổ
chức chính trị duy nhất lãnh đạo Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam. Trong Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa V
trình Đại hội VI - Đại hội đổi mới (12-1986), Đảng đã trình bày những phương
hướng và mục tiêu chủ yếu về phát triển kinh tế, xã hội trong 5 năm (1986 1990). Đối với công tác xây dựng Đảng, Báo cáo chính trị khẳng định, để Đảng
lãnh đạo thắng lợi công cuộc đổi mới cũng như toàn bộ sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc, Đảng phải được xây dựng vững mạnh cả về
chính trị, tư tưởng, tổ chức. Làm được điều đó Đảng mới thực sự là đội tiên
phong của giai cấp công nhân, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công
nhân, nhân dân và của cả dân tộc.
Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, Báo cáo chính
trị đã đánh giá một số hạn chế, yếu kém tồn tại trong công tác xây dựng
Đảng. Đó là, tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống
đang diễn ra trong một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên với những
biểu hiện tham nhũng, lãng phí, quan liêu vẫn chưa được ngăn chặn, đẩy
1
lùi. Phân hóa giàu nghèo diễn ra ngày càng mạnh trong khi những yếu kém
trong quản lý, điều hành của nhiều cấp, nhiều ngành đã và đang làm giảm
lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, đe dọa sự ổn định, phát
triển của đất nước [37, tr. 173]. Sau những phân tích đánh giá, Báo cáo đưa
ra nhiệm vụ cấp thiết trong công tác xây dựng Đảng là đẩy mạnh tổng kết
thực tiễn, tiếp tục nghiên cứu lý luận tìm ra những quyết sách xây dựng
Đảng Cộng sản Việt Nam thành một Đảng trong sạch, vững mạnh.
Năm 2011, đất nước trải qua 25 năm đổi mới dưới sự lãnh đạo của
Đảng, một chặng đường in đậm những thành tựu đạt được về kinh tế, chính
trị, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại. Vì vậy, việc tổng kết đánh giá 5
nhiệm kỳ này rất quan trọng và nó cần được tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu
hơn nữa cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Trong đó, riêng việc nghiên cứu tổng
kết công tác xây dựng Đảng của Đảng phải luôn được chú trọng, những kinh
nghiệm rút ra sẽ là tri thức thực tiễn quan trọng góp phần nâng cao bản lĩnh
chính trị, năng lực trí tuệ và sức chiến đấu cho Đảng.
Yên Bái là tỉnh miền núi có vị trí chiến lược, gắn liền với nhiều chiến
công trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Trong thế kỷ XX,
nhân dân Yên Bái dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đóng
góp to lớn vào cuộc kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954) và chống Mĩ
(1954 - 1975). Công cuộc đổi mới đất nước tiến hành từ năm 1986 đến năm
1991 thì tỉnh Yên Bái được tái lập. Sự kiện tái lập tỉnh đặt Đảng bộ Yên Bái
trước hàng loạt những nhiệm vụ phải giải quyết, trong đó có những thuận lợi
và khó khăn. Trước hết Đảng bộ đã nhanh chóng kiện toàn bộ máy lãnh đạo
và quản lý, chú trọng xây dựng Đảng về mọi mặt, phát huy tốt các nguồn lực
để thực hiện thắng lợi một số chỉ tiêu kế hoạch, đưa tỉnh Yên Bái ra khỏi
khủng hoảng kinh tế và loại bỏ những yếu tố tiềm ẩn gây mất ổn định về
chính trị.
2
Trên đây là những lý do cốt yếu để nghiên cứu sinh quyết định chọn
đề tài, Đảng bộ tỉnh Yên Bái thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng (1991 2011) làm luận án tiến sĩ.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Luận án làm rõ quá trình Đảng bộ tỉnh Yên Bái thực hiện nhiệm vụ xây
dựng Đảng từ năm 1991 đến năm 2011. Qua đó luận án đúc rút các kinh
nghiệm bổ ích về công tác xây dựng Đảng của Đảng bộ tỉnh Yên Bái.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Phân tích đặc điểm, tình hình Đảng bộ tỉnh Yên Bái và yêu cầu đặt ra
đối với công tác xây dựng Đảng (1991 - 2011).
- Phân tích quá trình Đảng bộ tỉnh Yên Bái vận dụng chủ trương của
Trung ương trong quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng.
- Đánh giá khách quan kết quả quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng
Đảng của Đảng bộ tỉnh Yên Bái trong 20 năm (1991 - 2011).
- Tổng kết những kinh nghiệm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ xây
dựng Đảng của Đảng bộ tỉnh Yên Bái (1991 - 2011).
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận án nghiên cứu chủ trương, giải pháp, kết quả của Đảng bộ tỉnh
Yên Bái trong quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng từ năm 1991 đến
năm 2011.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: nghiên cứu quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng
Đảng của Đảng bộ Yên Bái trên địa bàn tỉnh Yên Bái.
- Về thời gian: nghiên cứu quá trình thực hiện công tác xây dựng Đảng
của Đảng bộ tỉnh Yên Bái từ năm 1991 đến năm 2011. Năm 1991 là thời điểm
tỉnh Yên Bái được tái lập trên cơ sở chia tách tỉnh Hoàng Liên Sơn theo Nghị
3
quyết Quốc hội khóa VIII (kỳ họp thứ 9) đánh dấu mốc thay đổi và phát triển
đầu tiên của Tỉnh. Năm 2011 là thời điểm Đảng bộ tỉnh Yên Bái tiến hành
tổng kết quá trình 20 năm thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng (1991 - 2011) và
xây dựng Đề án tăng cường công tác xây dựng Đảng nhằm nâng cao hơn nữa
năng lực, vai trò lãnh đạo của Đảng bộ trong điều kiện mới của tỉnh.
- Về nội dung: Xây dựng Đảng có nhiều nội dung, luận án tập trung
nghiên cứu quá trình Đảng bộ Yên Bái thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng trên
cơ sở chủ trương của Trung ương với ba nội dung xây dựng Đảng về chính trị,
xây dựng Đảng về tư tưởng và về tổ chức từ năm 1991 đến năm 2011.
4. Cơ sở lý luận, nguồn tài liệu và phƣơng pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Luận án được tiến hành dựa trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin về xây
dựng Đảng kiểu mới của giai cấp vô sản, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan
điểm, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng Đảng.
4.2. Nguồn tài liệu
Nguồn tài liệu sưu tầm và sử dụng để nghiên cứu đề tài được xếp
thành ba nhóm sau:
Thứ nhất, nhóm tài liệu Trung ương như văn kiện, chỉ thị, nghị quyết
Đại hội, Hội nghị của Đảng Cộng sản Việt Nam (1991 - 2011).
Thứ hai, nguồn tài liệu địa phương là quan trọng nhất, cụ thể là hai cuốn
lịch sử Đảng bộ tỉnh Yên Bái giai đoạn 1930 - 2000 và lịch sử Đảng bộ các
huyện, thị trong tỉnh Yên Bái; tiếp đến là các báo cáo trình Đại hội, Hội nghị
Đảng bộ tỉnh; nghị quyết của Đảng bộ tỉnh về xây dựng Đảng; các báo cáo sơ
kết, tổng kết công tác xây dựng Đảng của Tỉnh uỷ Yên bái trong những năm từ
1991 đến 2011.
Thứ ba, nhóm các công trình nghiên cứu về xây dựng Đảng, các bài
báo, tạp chí, luận án gần chuyên ngành hoặc thuộc chuyên ngành của đề tài.
4.3. Phương pháp nghiên cứu
4
Luận án sử dụng chủ yếu là phương pháp nghiên cứu lịch sử kết hợp
với phương pháp lôgíc, ngoài ra còn sử dụng phương pháp phân tích, thống
kê, so sánh để làm rõ quá trình xây dựng Đảng tại Yên Bái về chính trị, tư
tưởng, tổ chức và hiệu quả thực tiễn của nó trong giai đoạn Đảng bộ lãnh đạo
tỉnh Yên Bái bước vào thời kỳ đổi mới.
5. Đóng góp khoa học của luận án
- Luận án trình bày có hệ thống chủ trương của Đảng Cộng sản Việt
Nam về xây dựng Đảng, trên cơ sở đó tổng kết, đánh giá khách quan quá trình
triển khai thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng của Đảng bộ tỉnh Yên Bái từ
năm 1991 đến năm 2011.
- Vấn đề xây dựng Đảng là vấn đề vừa có ý nghĩa về mặt lý luận, vừa
có ý nghĩa về mặt thực tiễn. Những kết quả nghiên cứu của luận án mặc dù
chỉ là bước đầu, còn nhiều hạn chế song có thể hy vọng góp phần nhỏ trong
việc rút ra những kinh nghiệm để vận dụng vào xây dựng Đảng bộ địa
phương trong điều kiện mới.
- Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần cung cấp thêm tài liệu phục
vụ công tác giảng dạy, học tập, nghiên cứu lịch sử Đảng bộ địa phương trong
thời kỳ đổi mới.
6. Bố cục của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các công trình của tác giả
đã công bố liên quan đến đề tài, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận án còn
4 chương:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến nội dung
luận án
Chương 2: Đảng bộ tỉnh Yên Bái thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng
trong 10 năm đầu tái lập tỉnh (1991 - 2000)
Chương 3: Đảng bộ tỉnh Yên Bái đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ xây
dựng Đảng (2001 - 2011)
Chương 4: Một số nhận xét và kinh nghiệm
5
Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN
NỘI DUNG LUẬN ÁN
1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận án
Việc tìm hiểu những nguồn tài liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu cho
thấy nhiều công trình nghiên cứu đã được công bố về chủ đề xây dựng Đảng
nhưng chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu nào về quá trình thực hiện
nhiệm vụ xây dựng Đảng của Đảng bộ tỉnh Yên Bái. Từ đó cùng việc quyết
định tên đề tài chúng tôi đã sưu tầm và xử lý tài liệu liên quan đến luận án. Cụ
thể, các nhóm tài liệu được phân thành như sau: nhóm công trình khoa học
nghiên cứu xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức; nhóm công trình
nghiên cứu về xây dựng Đảng các địa phương trên phạm vi cả nước; nhóm công
trình nghiên cứu trực tiếp về công tác xây dựng Đảng ở Yên Bái.
1.1.1. Một số công trình khoa học nghiên cứu xây dựng Đảng về chính trị,
tư tưởng và tổ chức
Các công trình nghiên cứu về xây dựng Đảng của nhà khoa học đã trình
bày về lý luận và thực tiễn, về phương pháp nghiên cứu và tổng kết kinh
nghiệm nghiên cứu tiêu biểu như sau:
Năm 1999, tác giả Vũ Oanh đã xuất bản cuốn sách Mấy vấn đề về xây
dựng Đảng vững mạnh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới. Với công trình này,
tác giả đã phân tích và làm rõ những yêu cầu, nhiệm vụ của công tác xây
dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức nhằm nâng cao trình độ và hiệu
quả lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị và xã hội. Từ việc xác định
rõ nội dung cụ thể trong công tác xây dựng Đảng, tác giả nhấn mạnh yêu cầu
đối với công tác xây dựng Đảng là phải phục tùng nhiệm vụ chính trị, gắn
nhiệm vụ chính trị với tăng cường mối quan hệ giữa Đảng với nhân dân và xác
định vai trò làm chủ của nhân dân. Tác giả cũng đã chỉ ra mối quan hệ giữa
6
Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ để đưa ra hướng đổi mới
nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng. Cuốn sách đã nêu ra những kinh
nghiệm về xây dựng tổ chức cơ sở đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ đảng viên và
phương pháp kiểm tra góp phần làm rõ hơn việc thực hiện những nhiệm vụ cơ
bản và cấp bách công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn hiện nay.
Năm 2000, cuốn Xây dựng Đảng vững mạnh trong thời kỳ đổi mới
đất nước của hai tác giả Nguyễn Văn Vinh, Nguyễn Đức Thịnh được xuất
bản. Cuốn sách là tập hợp gồm 17 bài viết đăng trên các tạp chí. Nội dung
những bài nghiên cứu trong tác phẩm đã trình bày những kiến thức về mặt
lý luận và thực tiễn sâu sắc, cụ thể: vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong
xây dựng đạo đức, rèn luyện đức và tài của cán bộ, đảng viên; thực hiện tự
phê bình và phê bình, công tác vận động quần chúng; nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ, đảng viên; đổi mới công tác giáo dục chính trị tư tưởng
trong quân đội…Cuốn sách đã đưa ra những giải pháp trong tăng cường
công tác giáo dục, lý luận chính trị và tư tưởng, nâng cao chất lượng đội
ngũ cán bộ, đảng viên.
Cuốn sách Xây dựng Đảng về tổ chức của tác giả Ngô Đức Tính được
xuất bản năm 2003. Đây là cuốn sách chuyên sâu nghiên cứu trong lĩnh vực
xây dựng Đảng về mặt tổ chức. Cuốn sách trình bày tổng quan một số vấn đề
lý luận như các nguyên lý, quan điểm, nội dung cơ bản của Chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng hệ thống tổ chức bộ máy của
Đảng. Nhiều vấn đề cụ thể cũng được đi sâu nghiên cứu như vấn đề khoa học
tổ chức, hệ thống tổ chức bộ máy của Đảng, kiện toàn tổ chức bộ máy của
Đảng để lãnh đạo thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước; những nguyên tắc cơ bản trong xây dựng Đảng; về đoàn kết thống nhất
trong Đảng; tổ chức cơ sở đảng và đảng viên; công tác tổ chức cán bộ của
Đảng và phương thức lãnh đạo của Đảng, phong cách làm việc của người lãnh
7
đạo. Từ đó tác giả rút ra những kinh nghiệm cụ thể về công tác xây dựng
Đảng đã được tổng kết ở một số địa phương.
Năm 2005, cuốn sách Công tác xây dựng Đảng trong thời kỳ đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước của tác giả Bùi Đình Phong, Phạm
Ngọc Anh được phát hành. Cuốn sách trình bày quá trình đẩy mạnh công
nghiệp hóa đất nước và khẳng định vai trò lãnh đạo, đổi mới phương thức
lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định thành công của
sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Ngoài ra, cuốn
sách đi sâu nghiên cứu nhiệm vụ giữ vững bản chất giai cấp công nhân của
Đảng, tăng cường công tác tư tưởng chính trị; xây dựng và phát triển tổ chức
cơ sở đảng; xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa. Cuốn sách đề cập tới những chủ trương của Đảng, nội dung
căn bản của công tác xây dựng Đảng, giúp người đọc hiểu thêm những luận
điểm quan trọng về công tác xây dựng Đảng vào thời điểm đất nước thực hiện
công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Năm 2007, nhà xuất bản Lao động đã xuất bản cuốn Đảng Cộng sản
Việt Nam - những vấn đề cơ bản về xây dựng Đảng của tác giả Mạch Quang
Thắng. Cuốn sách bao gồm những chuyên khảo trên nhiều phương diện khác
nhau như phương pháp luận nghiên cứu lịch sử Đảng; vai trò của Đảng trong
hệ thống chính trị, trong xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa; về xây dựng
chỉnh đốn Đảng; về tăng cường công tác đối ngoại của Đảng. Trong nội dung
tăng cường xây dựng chỉnh đốn Đảng, tác giả đã nghiên cứu những vấn đề cụ
thể từ quan điểm Hồ Chí Minh về Đảng, về tăng cường vai trò lãnh đạo và
sức chiến đấu của Đảng, về xây dựng và chỉnh đốn Đảng trong sự nghiệp đổi
mới, đến vấn đề tổ chức Đảng, về kiểm tra, kỷ luật Đảng, về công tác phát
triển đảng viên…Cuốn sách không chỉ cung cấp luận điểm quan trọng về
công tác xây dựng Đảng mà còn giúp nghiên cứu sinh tiếp cận phương pháp
nghiên cứu những vấn đề của luận án một cách khoa học hơn.
8
Năm 2010, cuốn sách Đảng lãnh đạo công tác tư tưởng trong thời kỳ
đổi mới do Nguyễn Danh Tiên (chủ biên) được xuất bản. Cuốn sách là công
trình nghiên cứu chuyên sâu về công tác tư tưởng trong bối cảnh đất nước
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chủ động và tích cực hội nhập
quốc tế. Trước những điều kiện mới đã đặt ra cho Đảng Cộng sản Việt Nam
phải có những chủ trương kịp thời lãnh đạo công tác tư tưởng đáp ứng
những đòi hỏi thực tiễn. Cuốn sách tổng kết những thành tựu, hạn chế và
đưa ra một số kinh nghiệm của Đảng trong quá trình lãnh đạo công tác tư
tưởng. Những phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp nhằm nâng cao sự lãnh
đạo của Đảng đối với công tác tư tưởng được các tác giả nêu ra có ý nghĩa
thiết thực đối với sự lãnh đạo của Đảng trong thời kỳ mới.
Năm 2010, tác giả Nguyễn Đức Hà đã công bố cuốn sách Một số vấn
đề về xây dựng tổ chức cơ sở đảng hiện nay. Cuốn sách tập hợp các bài
nghiên cứu của tác giả về những vấn đề cơ bản trong xây dựng tổ chức cơ sở
đảng: nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên;
chất lượng sinh hoạt chi bộ trong các loại hình tổ chức cơ sở đảng; đánh giá
chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên; một số vấn đề thực hiện thí điểm
chủ trương Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch Ủy ban nhân dân; xây dựng
đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở xã, phường, thị trấn vững mạnh; một số vấn
đề về thực hiện thí điểm chủ trương Đại hội Đảng bộ cơ sở trực tiếp bầu Ban
Thường vụ, Bí thư, Phó Bí thư; kết quả Đại hội Đảng cấp cơ sở - tiền đề quan
trọng cho sự thành công của Đại hội Đảng cấp trên. Đây là cuốn sách nghiên
cứu chuyên sâu xây dựng Đảng về tổ chức. Những vấn đề cụ thể được tác giả
đi sâu nghiên cứu vừa mang tính lý luận, vừa là sự tổng kết thực tiễn về công
tác xây dựng củng cố tổ chức cơ sở đảng một nội dung quan trọng trong xây
dựng Đảng về mặt tổ chức.
Cuốn sách Lịch sử công tác xây dựng Đảng (1930 - 2011) của tác giả
Nguyễn Trọng Phúc được xuất bản vào năm 2011. Cuốn sách đã cung cấp
9
những vấn đề cơ bản về Đảng Cộng sản Việt Nam với công tác xây dựng
Đảng. Dưới góc độ lịch sử, cuốn sách trình bày lịch sử công tác xây dựng
Đảng theo chuỗi thời gian xuyên suốt từ năm 1930 đến 2011. Cuốn sách đã
hệ thống lại khá chi tiết những chủ trương, phân tích những bước chuyển
quan trọng về mặt nhận thức của Đảng trong xây dựng Đảng qua từng thời
kỳ khác nhau. Với ý nghĩa như vậy, cuốn sách là một cẩm nang trong việc
tra cứu những văn bản có liên quan đến công tác xây dựng Đảng nói chung
góp phần quan trọng trong nghiên cứu một cách hệ thống những văn bản của
Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng Đảng.
Năm 2012, cuốn sách Xây dựng, chỉnh đốn Đảng - Một số vấn đề lý
luận và thực tiễn của tác giả Nguyễn Phú Trọng được xuất bản. Cuốn sách đề
cập đến nhiều vấn đề mang ý nghĩa lý luận như: tư tưởng Hồ Chí Minh về xây
dựng Đảng; hiểu thế nào về bản chất của Đảng ta; vai trò lãnh đạo của Đảng
trong công cuộc đổi mới đất nước; tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cầm
quyền. Đồng thời, cuốn sách có những tổng kết, đánh giá xác đáng về xây
dựng Đảng qua thực tiễn đổi mới ở Việt Nam, đưa ra một số bài học về xây
dựng Đảng trong những năm đổi mới, đặt ra những nhiệm vụ chủ yếu của
công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn hiện nay. Từ đó, tác giả đã đúc kết
những bài học có ý nghĩa sâu sắc về công tác xây dựng Đảng là để tiến hành
đổi mới và chỉnh đốn Đảng đạt kết quả tốt, nâng cao được năng lực lãnh đạo
và sức chiến đấu của Đảng, cần luôn luôn dựa chắc vào tư tưởng Hồ Chí
Minh, quán triệt sâu sắc và thực hiện đầy đủ những quan điểm và tư tưởng Hồ
Chí Minh về xây dựng Đảng, nội dung trong Cương lĩnh và Điều lệ Đảng
nhằm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh để lãnh đạo đất nước và nhân
dân, thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới. Cuốn sách đã giúp tác giả có
thêm nguồn tài liệu tham khảo để bổ sung vào việc xem xét, đánh giá quá
trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng của Đảng bộ Yên Bái.
10
Cuốn sách Một số vấn đề về công tác lý luận, tư tưởng và tổ chức của
Đảng trong thời kỳ đổi mới của tác giả Tô Huy Rứa được xuất bản vào năm
2012. Công trình này đã cung cấp cho chúng ta bức tranh tổng thể về thành
tựu to lớn trong hơn 25 năm đất nước tiến hành công cuộc đổi mới do Đảng
Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo, trong đó có thành tựu về lý luận
trong từng lĩnh vực nghiên cứu, ứng với các lĩnh vực của đời sống xã hội. Đặc
biệt trong khi nhìn nhận về sự hình thành và phát triển những nhận thức lý
luận mới về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, tác giả đã
nhấn mạnh tới vai trò công tác tư tưởng coi đó là nhân tố quan trọng tạo dựng
nên sự gắn bó và phục vụ hiệu quả sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Cuốn
sách đã làm rõ những hạn chế, các vấn đề đặt ra của công tác lý luận, tư tưởng,
tổ chức của Đảng Cộng sản Việt Nam và chỉ ra phương hướng, các giải pháp tạo
sự chuyển biến mạnh mẽ về công tác xây dựng Đảng. Công tác lý luận, tư tưởng
phải tiếp tục đẩy mạnh đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức tạo ra sự chuyển biến
tư tưởng trong Đảng và xã hội, góp phần bảo vệ và phát triển sáng tạo chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ mục tiêu của chủ nghĩa xã hội và
đưa sự nghiệp đổi mới tới thắng lợi.
Những cuốn sách nêu trên đã khái quát những vấn đề mang tính lý
luận về xây dựng Đảng từ chính trị, tư tưởng đến tổ chức. Nhiều vấn đề
thực tiễn cũng được nghiên cứu sâu sắc như: công tác phát triển đảng viên,
công tác kiểm tra giám sát, xây dựng tổ chức cơ sở đảng. Nhiều cuốn sách
bước đầu tổng kết quá trình đổi mới tư duy của Đảng Cộng sản Việt Nam
và quá trình chỉ đạo thực hiện trong xây dựng Đảng, cung cấp thêm tư liệu
tham khảo quý về lĩnh vực xây dựng Đảng.
Các công trình nêu trên đi sâu nghiên cứu chủ trương của Đảng trong
xây dựng Đảng trên ba nội dung chính trị, tư tưởng và tổ chức, một số công
trình đã đề cập đến nâng cao năng lực lãnh đạo chính trị và tổ chức thực hiện
của Đảng, của Đảng bộ nhưng chỉ ở một số vùng miền, một số tỉnh về thực
11
hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng ở những thời kỳ nhất định. Trong những công
trình đã được xuất bản chưa có công trình nào nghiên cứu sâu về quá trình thực
hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng của Đảng bộ Yên Bái (1991 - 2011).
1.1.2. Một số công trình nghiên cứu về xây dựng Đảng ở địa phương trên
phạm vi cả nước
Thứ nhất, các công trình luận văn, luận án của một số tác giả hoàn
thành trong thời gian nghiên cứu đề tài luận án về những lĩnh vực xây dựng
Đảng. Tiêu biểu cho những công trình này phải kể đến:
Năm 1995, tác giả Đỗ Ngọc Ninh đã hoàn thành luận án Phó tiến sĩ
khoa học với đề tài Nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng nông thôn (cấp
xã) vùng đồng bằng sông Hồng hiện nay. Dưới góc độ nghiên cứu thuộc
ngành xây dựng Đảng, luận án trình bày một cách hệ thống những tư tưởng,
quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, của Chủ tịch Hồ Chí Minh và
Đảng Cộng sản Việt Nam về vị trí, vai trò tổ chức cơ sở đảng cũng như sự
vận dụng những tư tưởng, quan điểm đó vào hoàn cảnh cụ thể là tổ chức cơ sở
đảng ở nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng. Trên cơ sở phân tích thực trạng
kinh tế - xã hội nông thôn đồng bằng sông Hồng qua gần 10 năm đổi mới,
luận án đánh giá thực trạng chất lượng tổ chức cơ sở đảng trên hai mặt xây
dựng nội bộ Đảng và lãnh đạo các lĩnh vực, các tổ chức trong hệ thống chính
trị. Từ đó, tác giả đề xuất những giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất
lượng tổ chức cơ sở đảng nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng.
Trong năm 1995, luận án Phó tiến sĩ khoa học lịch sử của tác giả Đặng
Đình Phú với đề tài Nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên ở các tổ chức cơ
sở đảng phường và xã ven đô trong công cuộc đổi mới hiện nay được bảo vệ
thành công. Qua quá trình phân tích sự tác động của công cuộc đổi mới, cơ
chế thị trường và quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đối với đội ngũ
đảng viên, tác giả góp phần làm rõ quan niệm mới về chất lượng đảng viên và
những tiêu chí nổi bật để đánh giá chất lượng đảng viên ở các tổ chức cơ sở
12
đảng phường và xã ven đô trong những năm sau đổi mới đến 1995. Từ sự
đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ đảng viên trong các tổ chức cơ sở
đảng, tác giả đi tới xác định nguyên nhân và đề xuất các giải pháp nhằm nâng
cao chất lượng đội ngũ đảng viên ở loại hình tổ chức cơ sở đảng phường và
xã ven đô thuộc các Đảng bộ thành phố trực thuộc trung ương (Hà Nội, Hải
Phòng, thành phố Hồ Chí Minh).
Năm 2001, tác giả Nguyễn Đức Ái đã hoàn thành luận án tiến sĩ với đề
tài Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng ở nông thôn
vùng cao phía Bắc trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước. Công trình này đã làm rõ một số vấn đề cơ bản về lý luận và quan điểm
của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc nâng cao năng lực lãnh đạo và sức
chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng nông thôn vùng cao phía Bắc. Đồng thời,
công trình phân tích vai trò của tổ chức cơ sở đảng, làm cơ sở đi đến sự khẳng
định năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng là nhân tố cơ
bản quyết định thành công của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở
nông thôn vùng cao phía Bắc. Những đánh giá của tác giả về thực trạng năng
lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng nông thôn vùng cao
phía Bắc là cơ sở để đưa ra những giải pháp chủ yếu, đồng bộ, tương đối toàn
diện và có tính thực tiễn cao nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu
của tổ chức cơ sở đảng.
Luận án tiến sĩ lịch sử với đề tài Nâng cao chất lượng đội ngũ đảng
viên ở nông thôn đồng bằng sông Hồng trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước của tác giả Cao Thị Thanh Vân, bảo vệ
năm 2002 tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Luận án đã đặt ra
và giải quyết thành công nhiều vấn đề trong công tác đảng viên trên cơ sở
nêu rõ 6 tiêu chí đánh giá chất lượng đảng viên ở đồng bằng sông Hồng.
Những tiêu chí đó được đề cập khá toàn diện và góp phần xác định tiêu chí
chung để đánh giá chất lượng đảng viên trong Đảng hiện nay. Qua việc
13
phân tích và đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ đảng viên và công tác
đảng viên ở nông thôn đồng bằng sông Hồng, tác giả đã đi sâu vào những
ưu điểm, hạn chế, yếu kém và làm rõ được nguyên nhân của nó. Tác giả
cũng đã đưa ra những kinh nghiệm, mục tiêu, phương hướng và giải pháp
chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên ở đồng bằng sông
Hồng.
Luận án tiến sĩ lịch sử của tác giả Nguyễn Duy Hạnh nghiên cứu về Sự
ra đời và phát triển Đảng bộ tỉnh Hà Nam từ năm 1930 đến năm 1965 bảo
vệ năm 2008. Luận án tập trung trình bày về quá trình ra đời, phát triển
Đảng bộ tỉnh Hà Nam gắn với thực hiện các nhiệm vụ chính trị trong những
năm 1930 - 1965. Trên cơ sở đó luận án nêu lên những thành công cũng như
hạn chế trong công tác xây dựng Đảng và rút ra những kinh nghiệm để có
thể vận dụng vào xây dựng Đảng bộ địa phương trong sạch vững mạnh trong
công cuộc đổi mới đất nước hiện nay.
Năm 2012, luận án tiến sĩ của Trần Thị Thu Hằng với đề tài Công tác
xây dựng tổ chức cơ sở đảng của Đảng bộ thành phố Hà Nội từ năm 1996
đến năm 2005 được bảo vệ thành công. Luận án tập trung trình bày đặc điểm,
tình hình của Đảng bộ Thành phố Hà Nội và yêu cầu đặt ra đối với công tác
xây dựng tổ chức cơ sở đảng (1996 - 2005). Trên cơ sở chủ trương của Trung
ương, tác giả đã phân tích quá trình Đảng bộ thành phố Hà Nội vận dụng chủ
trương của Trung ương tiến hành lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác xây
dựng tổ chức cơ sở đảng ở Thủ đô Hà Nội thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa. Qua đánh giá khách quan kết quả lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện
công tác xây dựng tổ chức cơ sở đảng tác giả đã đưa ra những kinh nghiệm
nhằm nâng cao vai trò lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác xây dựng tổ chức cơ
sở đảng của Đảng bộ Thành phố Hà Nội trong những năm tiếp theo.
Bên cạnh đó, một số luận văn nghiên cứu về quá trình thực hiện nhiệm
vụ xây dựng Đảng ở các địa phương đã được hoàn thành tại trường Đại học
14
Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội. Một số luận văn
tiêu biểu là công tác xây dựng Đảng của Đảng bộ huyện Yên Khánh (Ninh
Bình) từ 1996 - 2010 của Vũ Thị Hoa (2011), Đảng bộ huyện Ba Vì (Hà Nội)
thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng từ năm 2001 đến 2010 của Khương Thị
Hương (2014), Đảng bộ huyện Sóc Sơn thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng từ
năm 1996 đến 2010 của Ngô Thị Lan Hương (2012) …
Những luận văn, luận án trên đã khái quát được chủ trương của
Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng Đảng, về công tác tổ chức cơ sở
đảng, về đảng viên. Một số công trình đã đề cập sâu đến sự lãnh đạo của
Đảng, của Đảng bộ ở một số vùng, miền, một số tỉnh trong quá trình thực
hiện nhiệm vụ xây dựng đảng ở những thời kỳ nhất định. Tuy nhiên, cũng
chưa có công trình nào nghiên cứu về quá trình thực hiện nhiệm vụ xây
dựng Đảng của Đảng bộ Yên Bái (1991 - 2011).
Thứ hai, các bài viết nghiên cứu về chủ trương và quá trình thực hiện
công tác xây dựng Đảng hoặc một số vấn đề cụ thể trong công tác xây dựng
Đảng ở các địa phương được đăng tải trên tạp chí, website, bản tin và
phương tiện thông tin đại chúng. Một số chuyên đề, bản tin khoa học
nghiên cứu sâu về xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đáng
quan tâm là chuyên đề Xây dựng Đảng qua các thời kỳ cách mạng (1930 2006) của tác giả Ngô Đăng Tri. Dưới góc độ lịch sử Đảng, nội dung
chuyên đề nêu rõ một số vấn đề lý luận về xây dựng Đảng Cộng sản, quá
trình xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam qua các thời kỳ cách mạng, đánh
giá về thành tựu, hạn chế và đưa ra những kinh nghiệm chủ yếu.
Những công trình nêu trên tập trung nêu rõ thành tựu, hạn chế,
những bài học kinh nghiệm và hướng giải pháp trong công tác xây dựng
Đảng nhằm phát huy hơn nữa vai trò lãnh đạo của Đảng ở những thời điểm
lịch sử khác nhau. Đây là cơ sở để tác giả luận án có thể kế thừa, tiếp cận
tư liệu và sự kiện lịch sử, học hỏi phương pháp nghiên cứu trong quá trình
15
thực hiện đề tài. Tuy nhiên trong những công trình này công tác xây dựng
Đảng ở Yên Bái được nhắc đến không nhiều.
1.1.3. Những công trình nghiên cứu công tác xây dựng Đảng ở Yên Bái
Năm 2007, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia đã xuất bản 2 cuốn sách
Lịch sử Đảng bộ tỉnh Yên Bái tập 1 (1930 - 1975) và Lịch sử Đảng bộ tỉnh
Yên Bái tập 2 (1975 - 2000). Hai công trình này đã nêu lên một số vấn đề về
công tác xây dựng Đảng, về chủ trương của Đảng bộ tỉnh Yên Bái trong xác
định nhiệm vụ chính trị, tư tưởng và tổ chức. Những kết quả quá trình thực
hiện chủ trương của Đảng bộ bước đầu được khái quát. Đặc biệt cuốn Lịch sử
Đảng bộ tỉnh Yên Bái tập 2 đã tái hiện được quá trình lịch sử Đảng bộ Hoàng
Liên Sơn (đến năm 1991 là Đảng bộ Yên Bái) lãnh đạo nhân dân thực hiện
quá trình hàn gắn, khắc phục hậu quả chiến tranh (1975 - 1986) và cách thức
tiến hành đổi mới tỉnh Yên Bái trong những năm 1986 - 2000. Cuốn sách đã
trình bày vai trò lãnh đạo của Đảng bộ Yên Bái trong thực hiện những nhiệm
vụ kinh tế - xã hội. Trong nội dung cuốn sách, do công tác xây dựng Đảng
được trình bày dưới dạng biên niên sự kiện nên chưa thể làm nổi bật những
đặc điểm của quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng của Đảng bộ tỉnh
Yên Bái trên các mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức. Nhiệm vụ xây dựng Đảng
chưa được phân tích, đánh giá một cách toàn diện để rút ra những kinh
nghiệm quý báu góp phần xây dựng Đảng bộ trong những năm tiếp theo.
Ngoài ra còn phải kể đến hàng chục các công trình nghiên cứu lịch sử
Đảng bộ thành phố Yên Bái và các huyện, xã, phường trong tỉnh Yên Bái.
Đây là nguồn tư liệu khá phong phú về quá trình thực hiện nhiệm vụ xây
dựng Đảng ở địa phương cũng như trong toàn Đảng bộ. Tuy vậy những công
trình này chủ yếu mang tính liệt kê, khái quát, chưa đi sâu vào đánh giá
những thành tựu và hạn chế trong quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng
Đảng ở Yên Bái.
16
Năm 2004, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia phát hành cuốn Kết hợp
giải quyết tố cáo với kiểm tra đảng viên và tổ chức đảng khi có dấu hiện vi
phạm ở Đảng bộ tỉnh Yên Bái. Cuốn sách tổng kết, đánh giá thực trạng tình
hình thực hiện công tác kiểm tra của Đảng bộ tỉnh Yên Bái trong 8 năm
1996 - 2003, quá trình thực hiện việc kết hợp giải quyết tố cáo với kiểm tra
đảng viên và tổ chức đảng khi có dấu hiệu vi phạm ở Đảng bộ tỉnh Yên Bái.
Trên cơ sở thực tiễn những kết quả thu được, Đảng bộ tỉnh Yên Bái đã bước
đầu rút ra được những bài học kinh nghiệm cần thiết, xác định những giải
pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm tra trong những năm tiếp theo.
Cuốn sách đã cung cấp những số liệu cụ thể về công tác kiểm tra đảng viên
và tổ chức đảng, giúp tác giả luận án bổ sung vào phân tích dữ liệu liên quan
đến nội dung công tác kiểm tra, giám sát của Đảng bộ.
Năm 2005, cuốn sách Đảng bộ Yên Bái 60 năm xây dựng và trưởng
thành (1945 - 2005) hoàn thành. Cuốn sách giúp cho người đọc có một cái
nhìn tổng quát về sự ra đời và những bước phát triển của Đảng bộ Yên Bái
trong những năm 1945 - 2005. Cuốn sách tập hợp gồm 36 bài viết đề cập
đến những chủ trương của Đảng bộ tỉnh Yên Bái cũng như Đảng bộ các địa
phương trong tỉnh Yên Bái về thực hiện những yêu cầu đặt ra đối với
nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó có hai bài viết đề cập một
phần nào đến nội dung xây dựng Đảng là: phát huy truyền thống vẻ vang,
xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, lãnh đạo hoàn thành thắng lợi
nhiệm vụ của tỉnh trong thời kỳ mới (2001 - 2005) và chăm lo công tác xây
dựng Đảng đáp ứng yêu cầu lãnh đạo xây dựng tỉnh Yên Bái phát triển
nhanh, bền vững và toàn diện. Mặc dù nội dung hai bài viết chỉ đề cập đến
xây dựng Đảng ở một giai đoạn ngắn nhưng giúp cho tác giả có thêm
nguồn tư liệu để so sánh về sự thay đổi chủ trương của Đảng bộ Yên Bái
cũng như kết quả đạt được trong công tác xây dựng Đảng vào những thời
điểm khác nhau.
17
Năm 2000, cuốn sách Tỉnh Yên Bái một thế kỷ (1900 - 2000) được xuất
bản. Cuốn sách gồm 9 chương trình bày chi tiết bức tranh tổng thể về tỉnh
Yên Bái từ điều kiện địa lý, nhân văn, những dấu tích thời tiền sử, sơ sử cho
đến quá trình hình thành và phát triển của vùng đất Yên Bái qua những giai
đoạn khác nhau. Trong đó, chương thứ 9 cuốn sách với nội dung tỉnh Yên Bái
được tái lập đẩy mạnh công cuộc đổi mới (1991 - 2000) bên cạnh việc tập
trung phân tích vào quá trình Đảng bộ lãnh đạo thực hiện các chương trình
kinh tế - xã hội cũng đã đề cập sơ lược tới nội dung xây dựng Đảng của Đảng
bộ Yên Bái với những con số mang tính thống kê là chủ yếu.
Những công trình nêu trên mặc dù không đi sâu vào chủ trương của
Đảng bộ tỉnh Yên Bái và quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng nhưng
ít nhiều đã đề cập đến nội dung công tác xây dựng Đảng trong khoảng thời
gian mà đề tài tiến hành nghiên cứu. Vì vậy, luận án đã tham khảo và sử dụng
nguồn tư liệu thống kê này để bổ sung vào nội dung về xây dựng Đảng qua
các giai đoạn.
1.2. Nhận xét chung
1.2.1. Khái quát kết quả của các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Qua việc tìm hiểu và phân tích các công trình nghiên cứu liên quan đến đề
tài luận án “Đảng bộ tỉnh Yên Bái thực hiện nhiệm vụ xây dựng Đảng (1991 2011)”, tôi có một số nhận xét bước đầu về những nội dung nghiên cứu như sau:
Một là, các công trình chủ yếu nghiên cứu về chủ trương và vai trò của
Đảng Cộng sản Việt Nam trong quá trình lãnh đạo những nội dung trong xây
dựng Đảng về chính trị, về tư tưởng, tổ chức. Trong đó, có nhiều công trình
nghiên cứu chuyên sâu trong lĩnh vực xây dựng Đảng về tư tưởng, tổ chức. Đặc
biệt là nội dung xây dựng về tổ chức đảng, về công tác cán bộ, về kiểm tra, giám
sát, về tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân.
Hai là, ngoài những công trình nghiên cứu mang tính lý luận và hệ
thống, có một số ít những công trình nghiên cứu cũng đã đề cập đến các vấn
18
