Luận văn tốt nghiệp cao học
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ
Nguyễn Hồng Mạnh
Nghiên cứu đánh giá hiệu suất giao thức
SCTP
Luận văn Thạc sĩ Công nghệ thông tin
Hà Nội - 2006
1
Luận văn tốt nghiệp cao học
MỤC LỤC
BẢNG DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................... 4
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ VÀ BẢNG BIỂU ............................................. 6
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 8
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG............. Error! Bookmark not defined.
1.1 Khái quát về mạng máy tính ................. Error! Bookmark not defined.
1.1.1 Lịch sử hình thành mạng máy tính. Error! Bookmark not defined.
1.1.2 Kiến trúc mạng ............................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3 Nguyên tắc tổ chức và trao đổi số liệu .......... Error! Bookmark not
defined.
1.1.4 Một số mạng máy tính tiêu biểu..... Error! Bookmark not defined.
1.1.4.1 Mạng diện rộng WAN ................ Error! Bookmark not defined.
1.1.4.2 Mạng cục bộ LAN ...................... Error! Bookmark not defined.
1.2 Mạng Internet ........................................ Error! Bookmark not defined.
1.2.1 Kiến trúc mạng Internet ................. Error! Bookmark not defined.
1.2.2 Mô hình tham chiếu ISO OSI ........ Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Mô hình SNA (Systems Netword Architecture) Error! Bookmark
not defined.
1.2.4 Bộ giao thức TCP/IP ...................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2. GIAO THỨC TRAO ĐỔI SỐ LIỆUError! Bookmark not
defined.
2.1 Một số khái niệm về giao thức trao đổi số liệu .... Error! Bookmark not
defined.
2.1.1 Định nghĩa ...................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2 Đặc tả và kiểm chứng giao thức ..... Error! Bookmark not defined.
2.2 Giao thức TCP (Transmission Control Protocol) Error! Bookmark not
defined.
2.2.1 Giới thiệu TCP ............................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2 Cấu trúc gói số liệu TCP ................ Error! Bookmark not defined.
2.2.3 Thiết lập và kết thúc kết nối ........... Error! Bookmark not defined.
2.2.3.1 Thiết lập kết nối .......................... Error! Bookmark not defined.
2.2.3.2 Kết thúc kết nối .......................... Error! Bookmark not defined.
2.3 Giao thức UDP (User Datagram Protocol) .......... Error! Bookmark not
defined.
2.4 Giao thức truyền tải thời gian thực RTP (Realtime Transfer Protocol)
..................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.5 Hạn chế của TCP, UDP và RTP ........... Error! Bookmark not defined.
2.5.1 Hạn chế của TCP ............................ Error! Bookmark not defined.
2.5.2 Hạn chế của UDP ........................... Error! Bookmark not defined.
2.5.3 Hạn chế của RTP ............................ Error! Bookmark not defined.
2.5.4 Yêu cầu cụ thể của giao thức mới .. Error! Bookmark not defined.
2
Luận văn tốt nghiệp cao học
CHƢƠNG 3: GIAO THỨC SCTP (STREAM CONTROL TRANSMISSION
PROTOCOL) .................................................. Error! Bookmark not defined.
3.1 Lịch sử và mục đích phát triển giao thức SCTP .. Error! Bookmark not
defined.
3.2 Các tính năng nối bật của SCTP ........... Error! Bookmark not defined.
3.3 Đặc tả giao thức SCTP [8]. ................... Error! Bookmark not defined.
3.3.1 Kiến trúc của SCTP. ....................... Error! Bookmark not defined.
3.3.2 Các chức năng chính của SCTP ..... Error! Bookmark not defined.
3.3.3 Gói tin SCTP .................................. Error! Bookmark not defined.
3.3.3.1 Phần tiêu đề (Common header) .. Error! Bookmark not defined.
3.3.3.2 Trƣờng Chunk ............................ Error! Bookmark not defined.
3.3.4 Lƣu đồ trạng thái mô tả việc kết nối SCTP .. Error! Bookmark not
defined.
3.3.4.1.Quá trình thiết lập kết nối giữa hai đầu cuối SCTP ............ Error!
Bookmark not defined.
3.3.4.2. Kết thúc kết nối. ........................ Error! Bookmark not defined.
3.3.4.3. Truyền dữ liệu ........................... Error! Bookmark not defined.
3.3.5 Kiểm soát lỗi và điều khiển tắc nghẽn .......... Error! Bookmark not
defined.
3.3.5.1 Điều khiển tắc nghẽn .................. Error! Bookmark not defined.
3.3.5.2 Kiểm soát lỗi ............................... Error! Bookmark not defined.
3.3.6 Vấn đề an toàn dữ liệu ................... Error! Bookmark not defined.
3.4 SCTP, TCP và UDP - Những điểm giống và khác biệt ................. Error!
Bookmark not defined.
3.5 SCTP- Giao thức vận chuyển dữ liệu của tƣơng lai .. Error! Bookmark
not defined.
CHƢƠNG 4: ĐÁNH GIÁ HIỆU SUẤT......... Error! Bookmark not defined.
CỦA GIAO THỨC ......................................... Error! Bookmark not defined.
4.1 Giới thiệu về đánh giá hiệu suất giao thức ........... Error! Bookmark not
defined.
4.1.1 Khái niệm ....................................... Error! Bookmark not defined.
4.1.2 Tầm quan trọng của đánh giá hiệu suất [2] ... Error! Bookmark not
defined.
4.1.3 Một số độ đo hiệu suất ................... Error! Bookmark not defined.
4.1.4 Các phƣơng pháp đánh giá hiệu suất ............ Error! Bookmark not
defined.
4.2 So sánh các phƣơng pháp đánh giá hiệu suất [2] . Error! Bookmark not
defined.
4.3 Bộ mô phỏng mạng NS-2 (Network Simulator 2) ..... Error! Bookmark
not defined.
4.3.1 Giới thiệu bộ mô phỏng NS-2 ........ Error! Bookmark not defined.
4.3.2 Cấu trúc NS-2................................. Error! Bookmark not defined.
3
Luận văn tốt nghiệp cao học
4.3.3 Mô phỏng giao thức SCTP bằng NS-2 ......... Error! Bookmark not
defined.
CHƢƠNG 5. KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ HIỆU SUẤTError! Bookmark not
defined.
GIAO THỨC SCTP ........................................ Error! Bookmark not defined.
5.1 Mô phỏng đánh giá hiệu suất giao thức SCTP .... Error! Bookmark not
defined.
5.2 Mục đích thực hiện mô phỏng. ............. Error! Bookmark not defined.
5.3 Cấu hình mạng mô phỏng ..................... Error! Bookmark not defined.
5.4 Các mô phỏng đƣợc thực hiện và kết quả ............ Error! Bookmark not
defined.
5.4.1 Đánh giá thông lƣợng chuẩn hoá của giao thức SCTP ........... Error!
Bookmark not defined.
5.4.2 Khả năng chịu lỗi của SCTP khi không chia sẻ đƣờng truyền
chung....................................................... Error! Bookmark not defined.
5.4.3 SCTP và TCP chia sẻ chung đƣờng truyền... Error! Bookmark not
defined.
5.4.4 Đa địa chỉ (Multihome) .................. Error! Bookmark not defined.
5.5 Kết luận ................................................. Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ..................................................... Error! Bookmark not defined.
PHƢƠNG HƢỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEOError!
Bookmark
not
defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 12
BẢNG DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DNS
Domain Name System
ESP
Encapsulating Security Payload
HOLB
Head-of-line Blocking
HTML
Hypertext Markup Language
HTTP
Hypertext Transfer Protocol
IEEE
Institute of Electrical and Electronic Engineers
IETF
Internet Engineering Task Force
IP
Internet Protocol
ISO
International Standards Organization
LAN
Local Area Network
4
Luận văn tốt nghiệp cao học
MD5
Message Digest 5
MDTP
Multi-Network Datagram Transmission Protocol
MTU
Maximum Transfer Unit
MTP
Message transfer part
M3UA
MTP3 user adaptation layer
OSI
Open Systems Interconnection
QoS
Quality of Service
RFC
Request For Comments
RTO
Retransmission Time-Out
RTP
Real Time Protocol
RTT
Round Trip Time
RUTS
Requirements for Unicast Transport/Session
SCCP
Signaling Connection Control Part
SCTP
Stream Control Transport Protocol
SLUM
Support for Lots of Unicast Multiplexed Sessions
SHA-1
Secure Hash Standard 1
SIGTRAN
Signaling Transport
SIP
Session Initiation Protocol
SMTP
Simple Mail Transport Protocol
SNMP
Simple Network Management Protocol
SS7
Signaling System #7
ssthresh
Slow Start Threshold
SUA
SCCP User Adaptation Layer
TCB
Transmission Control Block
TCP
Transmission Control Protocol
TSN
Transmission Sequence Number
UDP
User Data Protocol
URL
Uniform Resource Locators
WWW
World Wide Web
5
Luận văn tốt nghiệp cao học
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ VÀ BẢNG BIỂU
Hình 1.1 Các thành phần mạng máy tính……………………………………13
Hình 1.2 Mô hình ISO-OSI………………………………………………….17
Hình 1.3 Mô hình SNA……………………………………………………...19
Hình 1.4 Bộ giao thức trên mạng Internet…………………………………...20
Hình 2.1 Gói số liệu IP với phần tiêu đề giả………………………………...24
Hình 2.2 Cấu trúc gói số liệu IP……………………………………………..24
Hình 2.3 Thiết lập kết nối……………………………………………………26
Hình 2.4 Kết thúc kết nối……………………………………………………27
Hình 2.5 Cấu trúc gói tin UDP………………………………………………27
Hình 2.6 Kiến trúc của RTP…………………………………………………28
Hình 2.7 Các trƣờng trong gói tin RTP……………………………………...29
6
Luận văn tốt nghiệp cao học
Hình 2.8 Lỗi HOLB………………………………………………………….31
Hình 3.1 Giống nhƣ TCP và UDP, SCTP cũng sử dụng giao thức IP………37
Hình 3.2 Kết nối SCTP………………………………………………………37
Hình 3.3 Kiến trúc SCTP……………………………………………………38
Hình 3.4 Các chức năng của SCTP…………….……………………………39
Hình 3.5 Cấu trúc gói tin SCTP…………………………………………..…41
Hình 3.6 Tiêu đề gói tin SCTP………………………………………………42
Hình 3.7 Cấu trúc chunk của SCTP…………………………………………43
Hình 3.8 Các trƣờng con của chunk Payload Data…………………………44
Hình 3.9 Cấu trúc chunk INIT……………………………………………….45
Hình 3.10 Cấu trúc của SACK………………………………………………47
Hình 3.11 ví dụ về SACK báo nhận lỗi……………………………………...47
Hình 3.12 Cấu trúc chunk HEARTBEAT…………………………………...48
Hình 3.13 Lƣu đồ trạng thái SCTP………………………………………….50
Hình 3.14 Thiết lập kết nối SCTP…………………………………………...51
Hình 3.15 Kết thúc kết nối SCTP……………………………………………53
Hình 3.16 Kết nối của SCTP (hình 1)……………………………………….63
Hình 3.17 Kết nối của SCTP (hình 2)……………………………………….63
Hình 3.18 Kết nối của SCTP và TCP………………………………………..64
Hình 3.19 Thiết lập kết nối của SCTP và TCP……………………………...65
Hình 4.1 Các phƣơng pháp đánh giá hiệu suất………………………………71
Hình 4.2 Cấu trúc của NS-2…………………………………………………74
Hình 4.3 Kiến trúc của NS-2……………………………………………...…75
Hình 4.4 Mô hình nút đa địa chỉ (multihome) của SCTP trong NS-2……….76
Hình 5.1 Mạng mô phỏng…………………………………………………...81
Hình 5.2 Đồ thị thông lƣợng chuẩn hoá theo thời gian mô phỏng…………..83
Hình 5.3 Đồ thị thông lƣợng của SCTP và TCP theo tỉ lệ lỗi……………….84
Hình 5.4 Đồ thị thăng giáng độ trễ gói tin SCTP và TCP theo tỉ lệ lỗi……...85
Hình 5.5 Đồ thị thông lƣợng của SCTP và TCP khi chia sẻ chung đƣờng
truyền………………………………………………………………………...86
Hình 5.6 Đồ thị thông lƣợng của SCTP và TCP khi 4 kết nối………………87
Hình 5.7 Đồ thị thăng giáng độ trễ gói tin của TCP và SCTP khi chia sẻ chung
đƣờng truyền có lỗi………………………………………………………….88
7
Luận văn tốt nghiệp cao học
Hình 5.8 Ảnh hƣởng của đa địa chỉ đối với thông lƣợng của SCTP và TCP..89
Bảng 3.1 So sánh các chức năng của SCTP đối với TCP và UDP…………..68
Bảng 5.1 Các tham số của mô hình mô phỏng………………………………80
Bảng 5.2 Thông lƣợng chuẩn hoá theo thời gian mô phỏng………………...82
Bảng 5.3 Thông lƣợng của SCTP và TCP theo tỉ lệ lỗi……………………..84
Bảng 5.4 Thăng giáng độ trễ gói tin của SCTP và TCP theo tỉ lệ lỗi……….85
Bảng 5.5 Thông lƣợng chuẩn hoá của SCTP và TCP khi chia sẻ chung đƣờng
truyền………………………………………………………………………..86
Bảng 5.6 Thông lƣợng chuẩn hoá của 4 kết nối……………………………..87
Bảng 5.7 Thăng giáng độ trễ của SCTP và TCP khi chia sẻ chung đƣờng
truyền có lỗi………………………………………………………………….88
MỞ ĐẦU
Thế kỷ 21 đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của Công nghệ
thông tin, sự hội tụ của Công nghệ thông tin với viễn thông cũng nhƣ sự phát
triển của mạng thông tin máy tính toàn cầu Internet.
Mạng Internet đã ra đời và phát triển hơn 30 năm qua. Hiện nay,
Internet đã mở rộng thành một liên mạng trên phạm vi toàn cầu, là mạng của
tất cả các mạng và đƣợc coi là cơ sở hạ tầng truyền thông của xã hội loài
ngƣời hiện nay và tƣơng lai. Internet đã trở thành một thƣớc đo đánh giá sự
phát triển của một quốc gia, của một khu vực, thâm nhập vào các công sở,
trƣờng học, khách sạn...Với Internet, con ngƣời có thể liên lạc với nhau dù ở
bất cứ nơi nào trên trái đất, miễn là nơi đó có mạng đƣợc kết nối với mạng
Internet. Và thông qua Internet, khoảng cách dƣờng nhƣ thu hẹp lại.
8
Luận văn tốt nghiệp cao học
Bộ giao thức TCP/IP đƣợc sử dụng ngay từ những ngày đầu tiên và giữ
vai trò quyết định đối với sự hoạt động của mạng. TCP hoạt động tốt trong
các mạng truyền thông sử dụng đƣờng truyền có dây với tỉ suất lỗi bít thấp,
tin cậy và các máy tính nối mạng cố định. Đối với các mạng nhƣ vậy, việc
mất gói số liệu đối với TCP là một tín hiệu báo tắc nghẽn đã xẩy ra và nó sẽ
phản ứng bằng cách giảm lƣu lƣợng đƣa vào mạng.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển của các
công nghệ mạng, hàng loạt các ứng dụng mới sử dụng Internet nhƣ truyền số
liệu video, điện thoại IP (IP telephony), hội thảo từ xa (teleconferencing), học
từ xa... Các ứng dụng này yêu cầu sử dụng môi trƣờng truyền thông có tính
liên tục và yêu cầu chất lƣợng truyền tải dữ liệu khác với các ứng dụng truyền
thống (email, Web...). Các ứng dụng này có thể lƣu trữ dữ liệu tại các server
và ngƣời dùng phải tải về rồi bắt đầu sử dụng, hay truyền thông âm thanh và
hình ảnh có thể tƣơng tác thời gian thực (real-time interactive audio and
video). Các ứng dụng này đòi hỏi việc truyền thông tin đa phƣơng tiện phải
đáp ứng trong thời gian thực và độ trễ cũng nhƣ thăng giáng độ trễ (jitter)
thông tin phải nhỏ. Đối với các ứng dụng nhƣ vậy, việc sử dụng giao thức
TCP đạt hiệu quả thấp, không đáp ứng đƣợc sự yêu cầu.
Ngoài ra, thực tế cũng yêu cầu cần phải mở rộng Internet, cho phép kết
nối các mạng khác nhau vào Internet và sử dụng nhiều loại môi trƣờng truyền
với các đặc tính rất khác nhau về độ trễ lan truyền, lỗi truyền, băng thông...
Giao thức TCP phản ứng với sự mất gói tin do chất lƣợng đƣờng truyền xấu
giống nhƣ phản ứng với hiện tƣợng tắc nghẽn, đó là giảm lƣu lƣợng đƣa vào
mạng [4]. Phản ứng nhƣ vậy rõ ràng là không thích hợp và làm cho hiệu suất
của TCP bị giảm rất trầm trọng.
Để cải thiện điều này, có hai hƣớng. Hƣớng thứ nhất là đề xuất và áp
dụng nhiều phƣơng pháp khác nhau để cải thiện hiệu suất của TCP. Các
phƣơng pháp này đƣợc chia thành hai loại chính: loại thứ nhất là các phƣơng
pháp thực hiện che dấu sự mất gói số liệu không phải do tắc nghẽn, làm cho
các đƣờng truyền chất lƣợng kém thể hiện ra trƣớc bên gửi nhƣ một đƣờng
9
Luận văn tốt nghiệp cao học
truyền tốt nhƣng với thông lƣợng có thể nhỏ hơn[7]; loại thứ hai bao gồm các
phƣơng pháp cải tiến giao thức TCP bằng một số cơ chế, làm cho bên gửi có
khả năng phân biệt đƣợc nguyên nhân gây ra mất gói số liệu, nhờ đó tránh
đƣợc sai lầm làm giảm hiệu suất của TCP [2]. Bản chất của phƣơng pháp này
là không thực hiện thuật toán tránh tắc nghẽn khi không xẩy ra tắc nghẽn.
Tuy nhiên, các ứng dụng mới xuất hiện đòi hỏi độ tin cậy nhƣng không
nhất thiết phải đảm bảo tính tuần tự của toàn bộ khối lƣợng dữ liệu truyền tải
mà thƣờng chỉ yêu cầu đảm bảo tính tuần tự trong từng phần của dữ liệu. Sự
đảm bảo tuần tự dữ liệu toàn bộ của TCP có thể làm tăng độ trễ của dữ liệu
khi truyền tải (nhƣ lỗi HOLB). Ngoài ra, TCP không có cơ chế dự phòng về
đƣờng truyền, nếu đƣờng truyền bị “đứt”, kết nối sẽ kết thúc, do vậy khó đảm
bảo tính sẵn sàng, trong khi đó đây lại là một yêu cầu bắt buộc của các ứng
dụng này…
Chính vì thế, hƣớng thứ hai là xây dựng giao thức mới hoàn toàn, tiếp
thu các kinh nghiệm xây dựng từ các giao thức trƣớc, bao gồm cả TCP và
UDP. Giao thức mới sẽ đáp ứng các yêu cầu truyền dữ liệu với các ứng dụng
đa phƣơng tiện, ứng dụng thời gian thực hiện nay và các ứng dụng khác trong
tƣơng lai với hiệu suất cao nhất có thể. Một trong các giao thức đƣợc xây
dựng theo hƣớng trên là SCTP (Stream Control Transmission Protocol).
Tháng 10/2000, SCTP đƣợc chính thức đề xuất làm một giao thức
chuẩn hoá bằng tài liệu RFC 2960 (Request for comment). Tuy nhiên, tại Việt
Nam, SCTP vẫn chƣa đƣợc nghiên cứu đánh giá một cách đầy đủ và cơ bản,
cũng nhƣ khả năng ứng dụng vào trong thực tiễn. Đây là lý do mà chúng tôi
chọn đề tài “Nghiên cứu và đánh giá hiệu suất giao thức SCTP”.
Mục tiêu chính của luận văn này là cung cấp một cái nhìn toàn diện về
giao thức SCTP với những đánh giá và so sánh SCTP với các giao thức truyền
tải số liệu đang đƣợc sử dụng rộng rãi trên mạng nhƣ TCP, UDP, một số đánh
giá bƣớc đầu về hiệu suất giao thức SCTP và khả năng ứng dụng của SCTP
trong thực tế.
10
Luận văn tốt nghiệp cao học
Luận văn này bao gồm phần mở đầu, 5 chƣơng và kết luận, với nội
dung các chƣơng đƣợc trình bầy tóm tắt dƣới đây:
Chƣơng 1, trình bầy tổng quan về lịch sử hình thành, kiến trúc, nguyên
tắc tổ chức và trao đổi số liệu của mạng máy tính, các mô hình tham chiếu của
mạng máy tính.
Chƣơng 2, trình bầy các khái niệm cơ bản về giao thức trao đổi số liệu,
các giao thức trao đổi số liệu phổ biến của mạng Internet là TCP, UDP và
RTP, hạn chế của các giao thức này trong truyền tải tín hiệu điện thoại, dẫn
đến việc cần xây dựng giao thức mới đáp ứng và các yêu cầu cụ thể của giao
thức mới này.
Chƣơng 3, trình bầy về lịch sử hình thành, đặc tả giao thức SCTP, cấu
trúc gói tin, kiểm soát lỗi và điều khiển tắc nghẽn, đảm bảo an ninh của
SCTP... các điểm giống và khác của SCTP với các giao thức trao đổi số liệu
khác, nhất là so sánh với TCP.
Chƣơng 4, trình bầy về đánh giá hiệu suất giao thức, các phƣơng pháp
đánh giá hiệu suất, giới thiệu về bộ mô phỏng NS-2 và khả năng của bộ mô
phỏng NS-2 trong việc mô phỏng giao thức SCTP.
Chƣơng 5, trình bầy việc thực hiện mô phỏng giao thức SCTP: cấu
hình mạng mô phỏng, xác định thông lƣợng chuẩn hoá của giao thức, so sánh
với TCP về khả năng truyền tải dữ liệu và khắc phục lỗi, các kết luận rút ra từ
các kết quả này.
11
Luận văn tốt nghiệp cao học
12
Luận văn tốt nghiệp cao học
TÀI LIỆU THAM KHẢO
A. Tài liệu Tiếng Việt
1. Vũ Duy Lợi (2002), Mạng thông tin máy tính, Nhà xuất bản Thế giới.
2. Nguyễn Đình Việt (2003), "Đánh giá hiệu suất mạng thông tin máy
tinh", Luận án tiến sỹ toán học.
B. Tài liệu Tiếng Anh
3. Armando L. Caro Jr, keyur Shah, Janardhan R Iyengar, Raul D. Amer,
"Congestion Control: SCTP vs TCP"
4. Machael J Karel, Van Jacobson (1988), "Congestion Avoidance and
Control".
5. Laila Daniel (8/2001), "Reliability and availability in Stream control
transport protocal".
6. Gonzalo Carmarillo, Henning Schulzringne & Raimo Kantola (2002),
"Signalling Transport protocal".
7. N.H.Vaida, P.Krishna, Bikram S.Bakshi, , D.K.Pradhan (1996),
"Improving performance of TCP over wireless Networks", Texas A&M
University Technical Report, Tr-96-014
8. RFC2960 -SCTP
9. RFC793 - TCP
10.RFC1889 - RTP
11. />12. />13. />14. Rumana Alamgir, William Ivancic, "Effect of congestion control on
the performance of TCP and SCTP over satellite networks"
15. Rajesh Rajamani, Sumil Kumar & Nikhil Gupta (2002), "SCTP versus
TCP: comparing the performance of transport protocals for web
traffic".
16. T.Henderson, E.Sahouria, S.Mc Canne & R.H.Katz (1998), "On
improving the fairness of TCP congestion avoidance".
13
Luận văn tốt nghiệp cao học
17. D. Chiu and R. Jain (1989), "Analysis of the increase and decrease
algorithms for congestion avoidance in computer network".
18.Jae Chung, Mark Claypool, "Ns by example".
19. Leonard Kleinrock, Fellow (1993), "On the modeling and analysis of
computer networks", proceeding of the IEEE vol 81
20.Eitan Altman & Tania Jimenez (2003-2004), "Ns simulator for
beginners", lecture-node.
21.Helen M.Robison, Randall R.Stewart and Ken A.Morneault (2004),
"Next generation transport", Cisco system users magazine, second
quarter 2004.
22.Kevin Fall, Kannan Varadhan (2005), “The NS manual”, Chƣơng 33
Phần 6.
14