Đề thi học sinh giỏi môn Sinh học lớp 9 trường THCS Thèn Sin, Tam Đường năm 2016 - 2017

ĐỀ KIỂM TRA HỌC SINH GIỎI
PHÒNG GD&ĐT TAM ĐƯỜNG
TRƯỜNG THCS THÈN SIN

Lớp: 9 - Môn: Sinh học
Năm: 2016 - 2017
Thời gian: 150 phút
(không kể thời gian chép đề)

A. ĐỀ BÀI
I. LÝ THUYẾT (12 điểm)

Câu 1 (5đ):
a) Tại sao nói trong giảm phân thì giảm phân I mới thực sự là phân bào giảm
nhiễm, còn lần phân bào II là phân bào nguyên nhiễm?
b) Điểm khác nhau cơ bản giữa cơ chế tổng hợp ARN với ADN là gì?
c) Nêu bản chất mối quan hệ giữa gen và tính trạng qua sơ đồ sau:
Gen (1 đoạn ADN )  m ARN  Prôtêin  tính trạng
Câu 2 (2,5đ): Thường biến là gì? Phân biệt thường biến với đột biến?
Câu 3 (4,5đ): Cơ chế và hậu quả những đột biến xảy ra ở cặp NST số 21 ở người? Cách
phát hiện?
II. BÀI TẬP (8 điểm)
Câu 4 (4,0đ)
Ở lúa, thân cao và hạt mẩy là 2 tính trạng trội hoàn toàn so với thân thấp và hạt
lép. Hai cặp tính trạng chiều dài thân và hình dạng hạt di truyền độc lập với nhau.
Trong 1 phép lai phân tích của các cây F1 người ta thu được 4 kiểu hình có tỉ lệ ngang
nhau là thân cao, hạt mẩy; thân cao, hạt lép; thân thấp, hạt mẩy; thân thấp, hạt lép.
a) Giải thích kết quả và lập sơ đồ lai phân tích của F1 nói trên.
b) Cây F1 nói trên có thể được tạo ra từ phép lai giữa 2 cây bố mẹ có kiểu gen
và kiểu hình như thế nào?
Câu 5 (4,0đ)

Trong 1 đoạn phân tử ADN, hiệu số nuclêôtit loại A với một loại khác bằng
10% tổng số nuclêôtit của đoạn ADN. Cho biết loại T bằng 750 nuclêôtit.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


a) Tính chiều dài, khối lượng của đoạn ADN nói trên.
b) Gen trên tự nhân đôi 4 lần, tính số lượng nuclêôtit từng loại môi trường nội
bào cung cấp.

B. HƯỚNG DẪN CHẤM
Hướng dẫn chấm

Câu
1
- Ta nói GP 1 mới thực sự là phân bào giảm nhiễm vì: khi kết thúc GP 1 bộ
a
(1đ) NST trong TB giảm đi một nửa về nguồn gốc NST so với TB ban đầu.
- GP 2 là phân bào nguyên nhiễm vì: ở lần phân bào này chỉ xảy ra sự phân
chia các cromatit trong các NST đơn bội kép đi về 2 cực TB. Nguồn gốc
NST trong các TB con không thay đổi vẫn giống như khi kết thúc GP 1 ->
GP 2 là phân bào nguyên nhiễm.

Điểm
0,5
0,5

b
Điểm khác nhau giữa cơ chế tổng hợp ADN và ARN:
(2đ)
Cơ chế tổng hợp ADN

Tổng hợp ARN
- Xảy ra trên cả 2 mạch đơn của - Xảy ra trên từng mạch riêng rẽ tại
phân tử ADN.
1 mạch đơn của gen.
- Nguyên liệu tổng hợp là 4 loại - Nguyên liệu tổng hợp là 4 loại nu : A,
nu: A,T, G, X.
U, G, X.
- NTBS : A-T, G- X

- NTBS : A- U, G – X.

- Enzim xúc tác chủ yếu là ADN - Enzim xúc tác chủ yếu là ARN
pôlimeraza
pôlimeraza.
- Từ 1 ADN mẹ tạo ra 2 ADN con - Mỗi lần tổng hợp tạo ra 1 ARN có
giống hệt ADN mẹ. Trong mỗi
số lượng, thành phần và trật tự các đơn
ADN con có 1 mạch mới được
phân giống mạch bổ sung của gen
tổng hợp mới.
(chỉ thay T bằng U)
c

*Bản chất, mối quan hệ giữa gen và tính trạng thông qua sơ đồ: Gen

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

1

(2đ)

mARN Prôtein tính trạng: ADN là khuôn mẫu tổng hợp ARN, ARN là
khuôn mẫu tổng hợp chuỗi axit amin cấu thành nên protein của cơ thể.
Prôtêin trực tiếp biểu hiện thành tính trạng của cơ thể.

1

- Trong đó trình tự các nu trên ADN quy định trình tự các nu trên ARN,
thông qua đó ADN quy định trình tự các axit amin trong chuỗi axit amin cấu
thành prôtêin, prôtêin tham gia vào cấu trúc và hoạt động sinh lí của tế bào
và biểu hiện thành tính trạng của cơ thể.
2
* Thường biến: là những biến đổi kiểu hình của cùng 1 kiểu gen dưới
(2,5)
ảnh hưởng trực tiếp của điều kiện môi trường.

0,5
2

* Phân biệt thường biến với đột biến:
Thường biến

Đột biến

- Là những biến đổi kiểu hình, - Biến đổi vật chất di truyền (ADN,
không biến đổi vật chất di truyền NST) dẫn tới biến đổi kiểu hình.
(ADN, NST).
- Biến đổi riêng rẽ từng cá thể, gián
- Diễn ra đồng loạt, có định hướng.

đoạn, vô hướng.
- Không di truyền được
- Di truyền được.
- Có lợi, giúp cơ thể thích nghi với
- Đa số có hại, có khi có lợi.
điều kiện sống.
- Là nguồn nguyên liệu cho chọn giống và tiến hó
- Không dùng làm nguyên liệu cho
chọn giống và tiến hóa.
3
*Cơ chế và hậu quả của những đột biến xảy ra ở cặp NST 21 ở người:
(4,5)
- Đột biến cấu trúc NST:
- Cơ chế: NST 21 bị mất 1 đoạn
- Hậu quả: ung thư máu
* Đột biến thể dị bội:
- Cơ chế:

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

1
2


+ Trong quá trình phát sinh giao tử cặp NST 21 ở bố hoặc mẹ không phân li
tạo ra 2 loại giao tử: 1 loại giao tử chứa 2 NST 21; 1 loại giao tử không chứa
NST 21.

1,5

+ Trong quá trình thụ tinh tạo hợp tử: giao tử mang 2 NST 21 kết hợp với
giao tử bình thường tạo hợp tử chứa 3 NST 21 gọi là hội chứng Đao
* Hậu quả: Hội chứng Đao: cổ ngắn, gáy rộng và dẹt, khe mắt xếch, lông mi
ngắn và thưa, lưỡi dài và dày, ngón tay ngắn, cơ thể phát triển chậm, si đần,
thường vô sinh.
* Cách phát hiện: làm tiêu bản tế bào bạch cầu nuôi cấy rồi quan sát NST
dưới kính hiển vi:
- Nếu thấy cặp NST 21có 2 chiếc không bằng nhau thì đó là thể đột biến mất
đoạn NST bị ung thư máu.
- Nếu thấy cặp NST 21 có 3 NST thì đó là hội chứng Đao.
4

1,5

a)
* Quy ước: A – thân cao
B – hạt mẩy

a – thân thấp
b – hạt nép

F2 cho 4 kiểu hình có tỉ lệ ngang nhau:
1 thân cao, hạt mẩy :1 thân cao, hạt nép : 1thân thấp, hạt mẩy : 1thân thấp,
hạt nép.
* Xét sự phân li của từng cặp tính trạng:
- Tính trạng chiều dài thân:
thâncao
11
=
= 1:1

thânthâp
11

-> Cây F1 cho 2 giao tử, vậy cây F1 dị hợp 1 cặp gen về chiều dài thân: Aa.
- Tính trạng hình dạng hạt:
11
hatmay
=
= 1:1
11
hatnep

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


-> Cây F1 cho 2 giao tử, vậy cây F1 dị hợp 1 cặp gen về hình dạng hạt: Bb.
=> Như vậy cây F1 dị hợp 2 cặp gen có kiểu gen là AaBb
* Sơ đồ lai
F1

0,25

thân cao, hạt mẩy

x

thân thấp, hạt nép

AaBb
GF1

0,25

aabb

AB; Ab; aB; ab

ab

F2 - Tỉ lệ KG: 1AaBb : 1 Aabb : 1aaBb : 1 aabb
- Tỉ lệ KH: 1cao, mẩy : 1cao, nép : 1thấp, mẩy : 1 thấp nép
b)
F1 dị hợp 2 cặp gen, có thể được tạo ra từ các phép lai sau:
*Trường hợp 1: P1

cao, mẩy x thấp, nép
AABB

*Trường hợp 2: P2

cao, nép x thấp, mẩy
AAbb

5

aabb

aaBB
1

a)
- Số lượng nuclêôtit của đoạn gen trên là:
Ta có hệ phương trình sau:
%A +%G = 50%

0,25

%A -%G = 10%
=> A = T = 30% = 750 (nuclêôtit)
G = X = 20% = 500 (nuclêôtit)

0,25

- Số lượng nuclêôtit của đoạn gen trên: N = 2500(nuclêôtit)
- Chiều dài của đoạn gen trên là:
L=

N .3,4
= 4250 (Å)
2

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

0,25
0,25


- Khối lượng của gen là: M = 300.N = 750000 (ĐvC)
b)
- Số lượng nuclêôtit từng loại môi trường nội bào cung cấp là:

A’ = T’ = (24 – 1). A = 11250 (nuclêôtit)
G’ = X’ = (24 – 1). G = 7500 (nuclêôtit)

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí