Đề luyện thi số 1 môn ngữ văn THPT quốc gia 2016

Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

ĐỀ SỐ 1
Chuyên đề: LUYỆN THI THPT QUỐC GIA NĂM 2016

VIDEO và LỜI GIẢI CHI TIẾT chỉ có tại website MOON.VN
[Truy cập tab: Ngữ Văn – Khoá học: LUYỆN ĐỀ THI THPT QUỐC GIA 2016]

I. PHẦN ĐỌC HIỂU
Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 4:
Bởi nơi ta về có mười tám thôn vườn trầu,
mỗi vườn trầu có bao nhiêu mùa hạ
Chị đợi chờ quay mặt vào đêm
Hai mươi năm mong trời chóng tối
Hai mươi năm cơm phần để nguội
Thôi tết đừng về nữa chị tôi buồn
Thôi đừng ai mừng tuổi chị tôi
Chị tôi không trẻ nữa, xóm làng thương ý tứ vẫn kêu cô
Xóm làng thương không khoe con trước mặt
Hai mươi năm chị tôi đi đò đầy
Cứ sợ đắm vì mình còn nhan sắc
Vẫn được tiếng là người đứng vậy
[…]
Nhưng chị tôi không thể làm như con rắn que cời
Lột cái xác già nua dưới gốc cây cậm quẫy
Chị thiếu anh nên chị bị thừa ra
Trong giỗ tết họ hàng nội ngoại
Bao nhiêu tiếng cười vẫn côi cui một mình
Những đêm trở trời trái gió

Tay nọ ấp tay kia
Súng thon thót ngoài đồn dân vệ
Moon.vn - Học để khẳng định mình

1

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

Một mình một mâm cơm
Ngồi bên nào cũng lệch
Chị chôn tuổi xuân trong má lúm đồng tiền
(Trích Đường tới thành phố - Hữu Thỉnh,
theo www.dantri.com.vn, 27/4/2014)
Câu 1. Chỉ ra phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn thơ.
Câu 2. Nỗi cô đơn, lẻ bóng của chị tôi được thể hiện qua những chi tiết, hình ảnh nào?
Câu 3. Nêu ý nghĩa biểu đạt của từ côi cui trong câu thơ: Bao nhiêu tiếng cười vẫn côi
cui một mình.
Câu 4. Sử dụng 02 phương thức biểu đạt, ghi lại cảm nhận của anh/chị về câu thơ: Chị
chôn tuổi xuân trong má lúm đồng tiền. Chỉ rõ các phương thức biểu đạt đã sử dụng.
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 5 đến câu 8:
“BÔNG HỒNG GAI” LÀNG NHIẾP ẢNH
Nguyễn Thị Phương Dung
(chủ nhân thương hiệu đồ cưới Luciola và tiệm thời trang Elpis)
Tốt nghiệp lớp 12, Dung không đăng kí thi đại học như bạn bè. Đam mê nhiếp ảnh và
từng được thử sức ở lĩnh vực này suốt các năm cấp Ba, cô nàng quyết tâm hiện thực hóa

giấc mơ làm việc trong ngành thời trang, ảnh cưới. Dùng tiền dành dụm ba năm từ việc
chụp ảnh chân dung và làm người mẫu cho các shop thời trang, tạp chí, Dung mở một tiệm
chụp ảnh cưới nhỏ ở Biên Hòa.
Hoạt động một thời gian, cửa tiệm bị... đóng cửa vì cô nàng chẳng có kinh nghiệm về
quản lý hay tính toán phương hướng kinh doanh. Sau thất bại đầu, Dung tiếp tục tích góp
bằng việc chụp chân dung, rồi hùn vốn với một người bạn lần thứ hai kinh doanh nhưng
cũng mau chóng tan rã vì bất đồng quan điểm. Dung vẫn kiên trì mở cửa tiệm ảnh cưới lần
thứ ba nhưng vẫn không thành công. Nản lòng, gia đình cũng lo lắng, Dung tính gác lại
giấc mơ chụp ảnh của mình. Cô nàng bán chiếc máy ảnh yêu quý để mua xe máy và bắt đầu
công việc văn phòng tại Sài Gòn.
Sau một thời gian làm văn phòng, trái tay, lại nhớ nghề, cô nàng nghỉ việc, bán xe để có
vốn thử sức mình lần nữa. Tiền vốn ít ỏi, không đủ kinh phí đầu tư máy ảnh, đồ dùng. Con
đường phía trước trở nên bế tắc. Nhưng chính sự “máu lửa” và quyết tâm khiến Dung có
động lực tiếp tục theo đuổi đam mê. Không có máy ảnh nên cô nàng thuê lại máy từ một
người bạn và chú ruột cho mỗi lần chụp, tích góp tiền bạc làm vài bộ đầm cưới đơn giản.
Những ngày đầu chụp chỉ có hai người, Dung phải tự học luôn việc trang điểm, làm tóc, tự
mày mò photoshop, cắm hoa... Không có tiền nhưng Dung cũng gom hết để đi học những
khóa ngắn hạn chuyên về kinh doanh và quản lý - có những thứ cần phải học bài bản mới
có thể phát triển, đây là những gì Dung rút kinh nghiệm từ vô số lần thất bại trước.
Nhỏ con, nhưng luôn phải mang theo một chiếc máy nặng hơn 3 kí suốt 8 tiếng một
Moon.vn - Học để khẳng định mình

2

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

ngày. Tối đến thức đến 3-4 giờ sáng để chỉnh album, tự tay làm hoa cưới. Một năm trời
ngày nào cũng lặp lại chu trình kinh khủng như vậy. Cuối cùng thì may mắn cũng mỉm
cười. Cửa tiệm nhỏ trong hẻm ngày nào của cô nàng giờ trở thành một thương hiệu được
biết đến. Cái tên Luciola có chỗ đứng trong giới nhiếp ảnh. Thậm chí cô nàng còn được các
nghệ sĩ tin tưởng mời chụp cho đám cưới của mình.
Hiện Phương Dung vừa cho ra mắt một thương hiệu thời trang riêng của bản thân. Rõ
ràng nếu bạn đủ quyết tâm, đủ kiên nhẫn, mọi giấc mơ đều có thể trở thành hiện thực.
(Theo Hoa học trò, số ra ngày 24/8/2015, tr.16)
Câu 5. Sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông, Phương Dung lựa chọn con đường
nào? Điều gì đã thôi thúc Dung lựa chọn con đường đó?
Câu 6. Theo anh/chị, vì sao Phương Dung liên tục thất bại?
Câu 7. Điều gì làm nên thành công hôm nay của Phương Dung?
Câu 8. Sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông, anh/chị sẽ tiếp tục làm gì? Vì sao?
II. PHẦN LÀM VĂN
Câu 1. Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về
câu nói sau đây của M.Gor-ki:
Khi công việc là thú vui thì cuộc sống là sự hưởng thụ bất tận. Còn nếu công việc là
nghĩa vụ thì cuộc sống sẽ là nô dịch, khổ sai.
Nhận xét về hình tượng nhân vật Mị trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài), có ý
kiến cho rằng: Truyện đã khắc họa thành công diễn biến tâm lí nhân vật Mị. Ý kiến khác lại
cho rằng: Tác phẩm thể hiện tài năng miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật Mị.
Bằng cảm nhận của anh/chị về hình tượng nhân vật Mị trong đoạn trích dưới đây, hãy
bình luận các ý kiến trên.
Trên đầu núi, các nương ngô, nương lúa gặt xong, ngô lúa đã xếp yên đầy các nhà kho.
Trẻ con đi hái bí đỏ, tinh nghịch, đã đốt những lều canh nương để sưởi lửa. Ở Hồng Ngài
người ta thành lệ cứ ăn Tết khi gặt hái vừa xong, không kể ngày, tháng nào. Ăn Tết như thế
cho kịp lúc mưa xuân xuống thì đi vỡ nương mới. Hồng Ngài năm ấy ăn Tết giữa lúc gió
thổi vào cỏ gianh vàng ửng, gió và rét rất dữ dội.
Nhưng trong các làng Mèo Đỏ, những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xòe

như con bướm sặc sỡ […]. Đám trẻ đợi Tết, chơi quay, cười ầm trên sân chơi trước nhà.
Ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi. Mị nghe tiếng sáo vọng lại,
thiết tha bổi hổi. Mị ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi.
Mày có con trai con gái rồi
Mày đi làm nương
Ta không có con trai con gái
Ta đi tìm người yêu.
Tiếng chó sủa xa xa. Những đêm tình mùa xuân đã tới.
Moon.vn - Học để khẳng định mình

3

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

Ở mỗi đầu làng đều có một mỏm đất phẳng làm cái sân chơi chung ngày Tết. Trai gái,
trẻ con ra sân chơi ấy tụ tập, đánh pao, đánh quay, thổi sáo, thổi khèn và nhảy. […]
Ngày Tết, Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Rồi say, Mị lịm
mặt ngồi đấy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát, nhưng lòng Mị thì đang sống về ngày
trước. Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa
xuân này, Mị uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như
thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo Mị.
Rượu đã tan lúc nào. Người về, người đi chơi đã vãn cả. Mị không biết, Mị vẫn ngồi trơ
một mình giữa nhà. Mãi sau Mị mới đứng dậy, nhưng Mị không bước ra đường chơi, mà từ
từ bước vào buồng. Chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi Tết. Mị cũng chẳng buồn đi. Bấy
giờ Mị ngồi xuống giường, trông ra cái cửa sổ lỗ vuông mờ mờ trăng trắng. Đã từ nãy, Mị

thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị
trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. Bao nhiêu người có chồng cũng đi chơi ngày Tết.
Huống chi A Sử với Mị, không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau! Nếu có nắm lá
ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại, chỉ
thấy nước mắt ứa ra. Mà tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường.
Anh ném pao, em không bắt
Em không yêu, quả pao rơi rồi…
Lúc ấy, A Sử vừa ở đâu về, lại đang sửa soạn đi chơi. A Sử thay áo mới, khoác thêm hai
vòng bạc vào cổ rồi bịt cái khăn trắng lên đầu. Có khi nó đi mấy ngày mấy đêm. Nó còn
muốn rình bắt mấy người con gái nữa về làm vợ. Cũng chẳng bao giờ Mị nói gì.
Bây giờ Mị cũng không nói. Mị đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào
đĩa đèn cho sáng. Trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo. Mị muốn đi chơi, Mị cũng sắp đi
chơi. Mị quấn tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách. A Sử đang sắp bước ra,
bỗng quay lại, lấy làm lạ. Nó nhìn quanh, thấy Mị rút thêm cái áo. A Sử hỏi:
- Mày muốn đi chơi à?
Mị không nói. A Sử cũng không hỏi thêm nữa. A Sử bước lại, nắm Mị, lấy thắt lưng trói
hai bàn tay Mị. Nó xách cả một thúng sợi đay ra trói đứng Mị vào cột nhà. Tóc Mị xõa
xuống, A Sử quấn luôn tóc lên cột, làm cho Mị không cúi, không nghiêng được đầu nữa.
Trói xong vợ, A Sử thắt nốt cái thắt lưng xanh ra ngoài áo rồi A Sử tắt đèn, đi ra, khép cửa
buồng lại.
Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu còn nồng
nàn, Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. “Em không
yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào…”. Mị vùng bước đi. Nhưng tay
chân đau không cựa được. Mị không nghe tiếng sáo nữa. Chỉ còn nghe tiếng chân ngựa
đạp vào vách. Ngựa vẫn đứng yên, gãi chân, nhai cỏ. Mị thổn thức nghĩ mình không bằng
con ngựa.
Chó sủa xa xa. Chừng đã khuya. Lúc này là lúc trai đang đến bên vách làm hiệu, rủ
người yêu dỡ vách ra rừng chơi. Mị nín khóc, Mị lại bồi hồi.
Cả đêm ấy Mị phải trói đứng như thế. Lúc thì khắp người bị dây trói thít lại, đau nhức.
Lúc lại nồng nàn tha thiết nhớ. Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa. Mị lúc mê,

lúc tỉnh. Cho tới khi trời tang tảng rồi không biết sáng từ bao giờ.
(Theo Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục, 2008, tr.6-8)
Moon.vn - Học để khẳng định mình

4

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

GỢI Ý ĐỌC HIỂU ĐỀ SỐ 1
I. PHẦN ĐỌC HIỂU
Câu 1
Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn thơ: biểu cảm.
Câu 2
Nỗi cô đơn, lẻ bóng của chị tôi được thể hiện thông qua hàng loạt các chi tiết, hình ảnh:
chị quay mặt vào đêm, mong trời chóng tối, cơm phần để nguội, tết đừng về nữa chị tôi
buồn, thiếu anh nên chị bị thừa ra, côi cui một mình, tay nọ ấp tay kia, một mình một mâm
cơm, ngồi bên nào cũng lệch…
Câu 3
Từ côi cui đặc tả sự lầm lũi và nỗi cô đơn của nhân vật chị tôi khi chồng đi chiến trận.
Câu 4
Thí sinh cảm nhận được tứ thơ thật “đắt” trong câu thơ Chị chôn tuổi xuân trong má
lúm đồng tiền: Câu thơ vừa tô đậm vẻ đẹp duyên dáng, đằm thắm của chị tôi, vừa khắc họa
bi kịch cá nhân của người phụ nữ có chồng đi chiến đấu (tuổi xuân phai tàn, khát vọng hạnh
phúc bị chôn vùi bởi chiến tranh đã chia cắt, làm biệt li đôi lứa vợ chồng).
Thí sinh sử dụng 02 phương thức biểu đạt đã học một cách phù hợp để ghi lại cảm nhận

đó. Chỉ rõ các phương thức biểu đạt đã sử dụng.
Câu 5
Sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông, Phương Dung làm việc trong ngành thời trang,
ảnh cưới. Lí do của sự lựa chọn này chính là niềm đam mê, yêu thích.
Câu 6
Sở dĩ Phương Dung thất bại liên tục vì chị có ít kinh nghiệm về quản lí, về tính toán
phương hướng kinh doanh và bất đồng quan điểm với bạn làm chung.
Câu 7
Sự kiên trì, niềm đam mê, kinh nghiệm sau mỗi lần thất bại cùng việc học hỏi không
ngừng để bù đắp những thiếu sót trong công việc là các yếu tố làm nên thành công của
Phương Dung ngày hôm nay.
Câu 8
Thí sinh chia sẻ chân thành sự lựa chọn và lí do lựa chọn con đường đi tiếp cho tương
lai của mình sau khi tốt nghiệp Trung học phổ thông.
II. PHẦN LÀM VĂN
Câu 1
1. Yêu cầu về kĩ năng
- Biết cách làm bài nghị luận xã hội, bàn về một tư tưởng đạo lí;
Moon.vn - Học để khẳng định mình

5

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

- Vận dụng tốt các thao tác lập luận;

- Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp;
- Sáng tạo trong diễn đạt, trong cách nhìn nhận về vấn đề nghị luận.
2. Yêu cầu về kiến thức
Trên cơ sở những hiểu biết về một tư tưởng, đạo lí, thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ của
mình về vấn đề cần bàn luận theo những cách khác nhau nhưng phải hợp lí, có sức thuyết
phục. Dưới đây là một số gợi ý:
* Giải thích ngắn gọn ý nghĩa của câu nói
Từ việc giải thích ý nghĩa của các từ ngữ thú vui (niềm vui, sự hứng thú), sự hưởng thụ
bất tận (tận hưởng thành quả lao động tốt đẹp, viên mãn), nghĩa vụ (làm việc gì đó một
cách ép buộc, miễn cưỡng), nô dịch, khổ sai (làm việc với tâm thế khổ sở, nặng nề, khó
nhọc), thí sinh cần thấy được M.Gorki muốn khẳng định, đề cao giá trị của tinh thần yêu lao
động, ý thức tự giác trong lao động ở mỗi người.
* Trình bày suy nghĩ về lòng yêu lao động, ý thức tự giác trong lao động
Thí sinh cần trình bày được ý kiến của mình về vấn đề bàn luận, trong đó cần nêu được:
- Vì sao khi công việc là thú vui thì cuộc sống là sự hưởng thụ bất tận? (Khi tìm thấy
niềm vui trong công việc, ta sẽ làm việc với tâm lí thoải mái, nhẹ nhàng, không bị gò bó, áp
lực, ta sẽ dốc hết tâm sức, nhiệt tình cho công việc; hiệu quả làm việc sẽ cao hơn, ta sẽ thấy
yêu công việc của mình hơn...); (Lấy dẫn chứng minh họa cụ thể.)
- Vì sao nếu công việc là nghĩa vụ thì cuộc sống sẽ là nô dịch, khổ sai? (Khi làm việc
chỉ bằng nghĩa vụ, làm một cách miễn cưỡng, gượng ép, ta sẽ trải qua tâm lí nặng nề, do đó
hiệu quả công việc sẽ không cao, thậm chí không đạt yêu cầu, trở lại ta sẽ thêm chán công
việc mình đang làm...); (Lấy dẫn chứng minh họa cụ thể.)
- Để tìm thấy thú vui trong công việc, chúng ta phải làm gì? (Lựa chọn và gắn bó với
công việc mình yêu thích; tự tìm/ tạo hứng thú cho công việc của mình; gặp khó khăn thì
nhờ sự trợ giúp của mọi người; chinh phục công việc bằng cách đặt ra các mục tiêu ngắn
hạn, các thành tích đơn giản...)
* Bài học nhận thức và hành động
- Hứng thú là một trong những chất xúc tác giúp ta tìm thấy niềm vui trong học tập,
trong công việc.
- Chủ động tìm kiếm hứng thú học tập cho bản thân.

Câu 2
1. Yêu cầu về kĩ năng
- Biết cách làm bài nghị luận văn học;
- Vận dụng tốt các thao tác lập luận;
- Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp;
- Sáng tạo trong diễn đạt, trong cách nhìn nhận về vấn đề nghị luận.

Moon.vn - Học để khẳng định mình

6

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

2. Yêu cầu về kiến thức
Trên cơ sở hiểu biết về tác giả Tô Hoài và tác phẩm Vợ chồng A Phủ, thí sinh có thể
cảm nhận về hình tượng nhân vật Mị trong đoạn trích và bình luận các ý kiến theo những
cách khác nhau nhưng phải hợp lí, có sức thuyết phục. Dưới đây là một số gợi ý:
* Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm, các ý kiến
- Tô Hoài là một trong những nhà văn lớn của văn học Việt Nam hiện đại.
- Vợ chồng A Phủ là một trong những tác phẩm tiêu biểu làm nên tên tuổi của nhà văn
Tô Hoài.
- Nhân vật chính trong tác phẩm là Mị. Xung quanh hình tượng nhân vật này, có hai ý
kiến (dẫn ý kiến).
* Cảm nhận về hình tượng nhân vật Mị trong đoạn trích
Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ, Mị là hình tượng nhân vật chính, được tác giả tập

trung khắc họa chủ yếu thông qua diễn biến tâm lí. Tâm lí nhân vật Mị được thể hiện đậm
nét trong hai thời điểm: đêm tình mùa xuân (đoạn trích đã cho) và đêm mùa đông trên núi cao.
Thí sinh tập trung phân tích hình tượng nhân vật Mị trong đoạn trích, thực chất cũng là
phân tích diễn biến tâm lí nhân vật để thấy được sự thức tỉnh của tâm hồn Mị sau chuỗi
ngày dài bị tê liệt khi sống trong thân phận làm dâu gạt nợ ở nhà thống lí Pá Tra.
Đồng thời với quá trình phân tích diễn biến tâm lí nhân vật, thí sinh cũng cần thấy được
nghệ thuật khắc họa tâm lí nhân vật của nhà văn Tô Hoài: khắc họa tâm lí nhân vật thông
qua cử chỉ, hành động; qua dòng suy nghĩ, ý thức; qua sự đan xen giữa hồi ức với hiện tại, ý
thức và tiềm thức.
Việc phân tích diễn biến tâm lí nhân vật Mị và nghệ thuật khắc họa tâm lí nhân vật
chính là cơ sở để bình luận các ý kiến.
GỢI Ý CHI TIẾT
a) Giới thiệu khái quát về nhân vật Mị
- Mở đầu tác phẩm là hình ảnh một cô gái âm thầm, lẻ loi, sống như gắn vào với những
vật vô tri vô giác.
- Mị vốn là một cô gái trẻ đẹp; có tài thổi sáo; rất chăm làm; và hiếu thảo không quản
ngại khó khăn, sẵn sàng làm nương ngô giả nợ cho bố.  Mị đáng được hưởng tình yêu và
hạnh phúc.
- Số phận làm dâu gạt nợ: Vì món nợ truyền kiếp từ đời trước cha mẹ Mị không có đủ
tiền cưới phải vay nhà thống lí, bố của thống lí Pá Tra bây giờ [...] chưa trả hết nợ mà Mị
bị bắt về làm dâu gạt nợ trong nhà thống lí Pá Tra.  Chi tiết tố cáo hình thức bóc lột bằng
cách cho vay nặng lãi của bọn địa chủ, phong kiến ở miền núi trước Cách mạng.
- Cuộc đời làm dâu gạt nợ - cuộc đời nô lệ khổ sai, bị bóc lột, đọa đày về thân xác và
chà đạp về tinh thần. Mị trở thành tê liệt, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa.
b) Diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân
* Không gian tưng bừng:

Moon.vn - Học để khẳng định mình

7

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

- Hình ảnh: các nhà kho đầy lúa, các đống lửa sưởi, gió thổi, cỏ gianh vàng ửng, những
chiếc váy hoa phơi trên mỏm đá,
- Màu sắc: màu vàng rộm của ngô lúa chất đầy trong các nhà kho, màu vàng đỏ của bí
đỏ, màu vàng từ các đống lửa do trẻ con đốt, màu sắc sặc sỡ từ những chiếc váy hoa…
- Âm thanh: tiếng sáo, tiếng khèn, tiếng chó sủa, tiếng cười ầm của đám người tụ tập
chơi đùa.
 Các chi tiết về hình ảnh, màu sắc, âm thanh gợi lên bức tranh rực rỡ, sinh động, vui
tươi của những người Mèo trên núi cao khi Tết đến xuân về. Những đêm tình mùa xuân ở
Hồng Ngài đã làm cho tâm hồn Mị hồi sinh trở lại.
* Mị:
- Tâm hồn Mị thiết tha bổi hổi khi nghe tiếng sáo từ đầu núi vọng lại. Mị ngồi nhẩm
thầm (không phải là “hát thầm”) bài hát của người đang thổi, tức là khẽ khàng nhắc lại theo
sự hồi tưởng, thậm chí không liền mạch, lúc nhớ lúc quên lời bài hát của người đang thổi.
Có lẽ trước đây Mị cũng đã từng thổi sáo hoặc hát bài hát này rồi. Giờ đây, nghe tiếng sáo
ngoài đầu núi vọng lại, trong Mị đã thức dậy điều gì đó quen thuộc, lâu nay bị lãng quên.
Phải chăng Mị đã tìm thấy sự đồng điệu với chính tiếng sáo ấy. Tiếng sáo gợi nhớ gợi
thương đã làm cô thức tỉnh sau chuỗi ngày cam chịu, đánh thức khát vọng hạnh phúc, khát
vọng tình yêu tự do.
- Mị lén lấy hũ rượu uống ực từng bát. Cách uống ực từng bát rượu khiến người đọc
cảm nhận dường như không phải Mị đang uống rượu mà là uống từng bát cay đắng, uất hận
vào lòng. Những cay đắng, uất hận đó chất chồng, dồn đẩy, nghẹn ắng trong lòng Mị.
Men rượu đã làm cô hồi tưởng về ngày trước. Tiếng sáo gọi bạn tình văng vẳng trong

tai Mị. Bao nhiêu kỉ niệm đẹp thời con gái đã sống dậy trong lòng: Mị từng thổi sáo giỏi và
có bao nhiêu người mê, ngày đêm thổi sáo đi theo. Hồi tưởng lại mùa xuân tươi đẹp thời
con gái, điều đó cho thấy Mị đã được thức tỉnh. Khát vọng sống như ngọn lửa đã bừng sáng
tâm hồn Mị.
Đoạn văn đồng hiện những suy nghĩ của Mị cả ở hiện tại (Mị lịm mặt ngồi đấy nhìn mọi
người nhảy đồng, người hát; Tai Mị văng vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng.; Mùa xuân này,
Mị uống rượu bên bếp và thổi sáo.), cả trong quá khứ (lòng Mị thì đang sống về ngày trước;
Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi.; Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm đã thổi sáo đi theo
Mị.).
Quá khứ đan xen với hiện tại, làm nên một dòng tâm tư đứt nối, chập chờn không liền
mạch, rất phù hợp để diễn tả sự thức tỉnh của ý thức trong Mị. Nhớ về quá khứ đẹp đẽ thời
con gái, dù hồi ức tươi đẹp có nhập nhòa, đứt đoạn bởi hiện tại đớn đau, tâm hồn Mị đang
cựa quậy, đòi thức dậy sau một giấc ngủ vùi.
Những câu văn không đơn thuần là lời kể của nhà văn mà còn là dòng suy nghĩ của
nhân vật. Tác giả đã nhập thân vào nhân vật để viết lên những tiếng lòng của Mị.
- Mị từ từ bước vào buồng:
+ Với tâm trạng phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng như những đêm Tết
ngày trước.  Mị đã thức tỉnh, tự ý thức là mình trẻ lắm, mình vẫn còn trẻ và khao khát đi
chơi như bao người phụ nữ đã có chồng khác.
Moon.vn - Học để khẳng định mình

8

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

+ Khát vọng sống như ngọn lửa bùng cháy bao nhiêu thì Mị lại phẫn uất bấy nhiêu.
Phẫn uất và đau khổ cho thân phận và số phận trớ trêu đầy bi kịch. Bao nhiêu người có
chồng cũng đi chơi ngày Tết huống chi A Sử và Mị lại không có lòng với nhau mà vẫn phải
ở với nhau. Không thể cam chịu mãi kiếp nô lệ, kiếp làm dâu gạt nợ nên Mị đã muốn ăn lá
ngón cho chết ngay.  Ý thức về cái chết lại xuất hiện, nhưng lần này nó có ý nghĩa khác,
nó thể một ý thức sâu sắc về sự sống. Mị đã phân biệt được sống và tồn tại để thấy sự tồn
tại của mình thật vô nghĩa.
+ Uất ức, nước mắt Mị ứa ra khi tiếng sáo gọi bạn tình vẫn lửng lơ bay ngoài đường.
Tâm hồn Mị diễn biến rất phức tạp trong quá trình thức tỉnh, nổi loạn. Mị đang sống trong
nghịch lí giữa thân phận con dâu gạt nợ và niềm vui phơi phới muốn đi chơi Tết.
- Mị vào buồng nhưng lần này không phải để nhìn qua cái lỗ vuông để nghĩ đến cái chết
mà Mị đã hành động một cách mạnh mẽ, ngang nhiên trước mặt A Sử khi hắn xuất hiện bất
ngờ trong buồng : Mị cũng chuẩn bị đi chơi Tết như bao người con gái khác. Cô đã xắn
thêm miếng mỡ bỏ vào đĩa đèn cho sáng rồi quấn tóc lại, với tay lấy cái váy hoa và rút thêm
cái áo.
 Hàng loạt hành động nổi loạn của Mị diễn ra liên tiếp khi tiếng sáo đang rập rờn
trong đầu Mị. Tiếng sáo gọi bạn tình như đem đến cho Mị sức mạnh mới, khơi gợi lòng
khát khao tự do, khát khao yêu đương và hạnh phúc. Khi Mị với tay lấy chiếc váy hoa tức là
cô đã thức tỉnh, được sống lại thời con gái với bao ước mơ đẹp đẽ.
- Sự trỗi dậy mạnh mẽ của Mị đã phải trả giá hết sức nặng nề. Chỉ sau một câu hỏi: Mày
muốn đi chơi à?, A Sử đã trói tay Mị vào cột nhà bằng một thúng sợi đay. Hai tay Mị bị trói
bằng dây thắt lưng, tóc Mị bị quấn lên cột, Mị không cúi, không nghiêng đầu được nữa. Thể
hiện diễn biến tâm trạng và hành động của Mị trong cảnh ngộ bị trói trong đêm tình mùa
xuân, ngòi bút nghệ thuật của Tô Hoài tưởng như đã nhập hồn vào nhân vật. Trong bóng
tối, Mị đứng im lặng. Hơi rượu vẫn còn nồng nàn như nâng đỡ tâm hồn Mị. Quên nỗi đau
khổ và đau đớn hiện tại, Mị vẫn thả hồn theo tiếng sáo và vùng bước đi. Nhưng cuối cùng
cô vẫn phải trở lại với thực tại khắc nghiệt, đau đớn, khổ nhục khi tay chân đầu không cựa
được. Mị thổn thức nghĩ mình không bằng con ngựa khi nghe tiếng ngựa gãi chân, nhai cỏ,
tiếng chó sủa xa xa.
Cô nín khóc, bồi hồi trong trạng thái lúc tỉnh lúc mê. Dây trói thít lại đau nhức nhưng

Mị vẫn nồng nàn tha thiết nhớ. Bị trói đứng suốt đêm, khi bàng hoàng tỉnh thì trời đã sáng,
chỉ nghe thấy tiếng lửa, không một tiếng động.
 Khép lại khát vọng được đi chơi, được sống tự do trong những đêm tình xuân, Mị lại
rơi vào tình cảnh bi đát còn hơn cả trước đó. Kết cục ấy cũng là lời lên án, tố cáo đối với
hành động tàn độc của cha con thống lí, đại diện cho giai cấp thống trị ở miền núi dã áp bức
con người tới mức không còn nhân tính.
Tô Hoài đã khắc họa thành công diễn biến tâm trạng nhân vật thông qua cử chỉ, hành
động; qua dòng suy nghĩ, ý thức; qua sự đan xen giữa hồi ức với hiện tại, ý thức và tiềm
thức...
* Bình luận các ý kiến
- Hai ý kiến đều đúng, đều thể hiện cảm nhận sâu sắc về nội dung (ý kiến thứ nhất) và

Moon.vn - Học để khẳng định mình

9

Hotline: 0432 99 98 98


Khóa LUYỆN THI THPT QG 2016 – GV: Vũ Thị Dung

Facebook: DungVuThi.HY

nghệ thuật (ý kiến thứ hai) xoay quanh hình tượng nhân vật Mị trong đoạn trích.
- Hai ý kiến không mâu thuẫn, loại trừ nhau mà thống nhất với nhau, làm thành một
nhận định đầy đủ, trọn vẹn về nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật của nhà văn Tô Hoài. Đây
là một trong những nét đặc sắc nghệ thuật nổi bật của tác phẩm.
- Diễn biến tâm lí nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân và tài năng miêu tả tâm lí nhân
vật của Tô Hoài cho thấy sự am hiểu, đồng cảm, xót thương, bênh vực, tin tưởng... - tấm
lòng nhân đạo của nhà văn đối với nhân vật của mình.

Moon.vn - Học để khẳng định mình

10

Hotline: 0432 99 98 98