Bài 26 hiệu điện thế giữa hai đầu dụng cụ dùng điện

KIểM TRA BÀI CŨ
?1. Hiệu điện thế có ở đâu? Kí hiệu? Đơn vị?
Trả lời:
Hiệu điện thế được tạo ra giữa hai cực của nguồn điện.
Hiệu điện thế được kí hiệu bằng chữ U
Đơn vị đo hiệu điện thế là Vôn (V).
1V = 1000mV; 1KV = 1000V
?2. Công dụng của vônkế? Cách nhận biết? Thao tác sử dụng vônkế?
Trả lời:
Người ta dùng vôn kế để đo hiệu điện thế.
Trên mặt vôn kế có ghi chữ V
Thao tác sử dụng vôn kế
B1: Chọn thang đo phù hợp có giới hạn đo lớn gấp 1,5 đến 2 lần giá trị ước lượng cần đo
B2: Điều chỉnh kim chỉ thị về 0
B3: Mắc hai chốt của vôn kế vào hai vị trí cần đo (chốt dương mắc về phía cực dương chốt
âm được mắc về phía cực âm của nguồn điện
B4: Đọc số chỉ trên dụng cụ đo theo đúng quy tắc, ghi lại giá trị đo được
?3. Số vôn ghi trên mỗi nguồn điện có ý nghĩa gì?
Trả lời:
Số vôn ghi trên mỗi nguồn điện là giá trị hiệu điện thế giữa hai cực của nó khi chưa mắc
vào mạch.


CHỦ ĐỀ 13. CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ
HIỆU ĐIỆN THẾ
 Tiết 28 – Bài 24. Cường độ dòng điện.
 Tiết 29 – Bài 25. Hiệu điện thế.
 Tiết 30 – Bài 26. Hiệu điện thế giữa hai đầu dụng cụ dùng điện.

220V -750W

220V -60W

220V -1200W

220V -75W

Vậy các số vôn này có ý nghĩa
giống như ý nghĩa của số vôn
được ghi trên các nguồn điện
không?

ĐẶT VẤN ĐỀ


I.Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn
1. Bóng đèn chưa được mắc vào
mạch điện
Thí nghiệm 1: Nối vôn kế với hai đầu
bóng đèn như hình 26.1
Nhận xét : Giữa hai đầu bóng đèn khi
chưa mắc vào mạch có hiệu điện thế
bằng 0 .

+

V

-

+

_

Hình 26.1
-Các bước tiến hành thí nghiệm
Bước 1: Nối vôn kế với hai đầu bóng đèn
như hình 26.1 SGK .
Bước 2: Quan sát số chỉ của vôn kế .
Bước 3: Nhận xét về hiệu điện thế giữa hai
đầu bóng đèn khi chưa mắc vào mạch .


I.Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn
1. Bóng đèn chưa được mắc vào mạch điện
Thí nghiệm 1:
Nhận xét : Giữa hai đầu bóng đèn khi chưa mắc vào
mạch có hiệu điện thế bằng 0 .

2. Bóng đèn được mắc vào mạch điện
Thí nghiệm 2: Sử dụng ampe kế và vôn kế có giới hạn đo
phù hợp, mắc mạch điện như sơ đồ hình 26.2

+
A
-

+-

K

Nguồn điện
Bóng đèn pin

+V Hình 26.2
Kết quả
Loại mạch điện

Số chỉ của
vôn kế
(V)

Số chỉ của
ampe kế
(A)

Nguồn
điện
một pin

Mạch hở

U0=

I0 =

Mạch kín

U1=

I1=

Nguồn
điện hai
pin

Mạch kín

U2 =

I2=

Bảng 1

Bước 1: Mắc mạch điện như sơ đồ hình 26.2.
SGK
+ Mắc chốt dương ( + ) của ampe kế và của
vôn kế về phía cực dương(+) của nguồn điện .
+ Hai chốt của vôn kế được mắc trực tiếp vào
hai đầu bóng đèn.
Bước 2: Đọc và ghi số chỉ của ampe kế, của
vôn kế khi đóng và ngắt công tắc vào bảng 1
SGK .
Bước 3: Thí nghiệm tương tự với nguồn điện
hai pin .


I.Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn
1. Bóng đèn chưa được mắc vào mạch điện

+-

Thí nghiệm 1:
Nhận xét : Giữa hai đầu bóng đèn khi chưa mắc vào mạch có hiệu điện thế bằng 0 .

2. Bóng đèn được mắc vào mạch điện
Thí nghiệm 2: Sử dụng ampe kế và vôn kế có giới hạn đo phù hợp, mắc mạch điện như
sơ đồ hình 26.2
Nhận xét:
Khi hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn bằng 0 thì ………… dòng điện chạy qua bóng
đèn
Khi hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn càng ….. …….. thì dòng điện chay qua bóng
đèn có cường độ càng …………..

+ Nguồn điện
A
Bóng đèn pin
-220V750W

không có
Lớn (nhỏ)
Lớn (nhỏ)

K

+V -

Hình
26.2

m ỗi
n
ê
r
t
i
n gh
ô
t
v
ố
biếghi
S
vôn
o
* Vậy số
h
c
n
ụ điệ
c
ức
g
m
n
h
ụ
n
d trên mỗi
Số

chỉ
ị
đ
thế dụng cụ
n
ệ
i
đ
của
ệu
ạt vôn
Kết
o
hiquả
h
ó
đ
ụ ý nghĩa
điện
g ccó
n
ụ
d
g.
Loại mạch
ể
điện
nkế(V)
đ
ờ

ư
h
t
nh nào ?
ng bìthế
độnhư

Số chỉ
của ampe
kế(A)

Nguồn Mạch hở
điện
một pin Mạch kín

U0=

I0 =

U1=

I1=

Nguồn Mạch kín
điện hai
pin

U2=

I2=

I.Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn
1. Bóng đèn chưa được mắc vào mạch điện
Thí nghiệm 1:
Nhận xét : Giữa hai đầu bóng đèn khi chưa mắc vào mạch có hiệu điện thế bằng 0 .

A

2. Bóng đèn được mắc vào mạch điện
Thí nghiệm 2:
Nhận xét:
Khi hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn bằng 0 thì không có dòng điện chạy qua bóng đèn
Khi hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn càng lớn (nhỏ) thì dòng điện chay qua bóng đèn có
cường độ càng lớn (nhỏ)
Chú ý: Số vôn ghi trên mỗi dụng cụ điện cho biết hiệu điện thế định mức để dụng cụ đó
hoạt động bình thường.
II. Sự tương tự giữa hiệu điện thế và sự chênh lệch mức nước.

Máy

+
-

a)

Bơm
nước

Một bóng đèn

b) có ghi
2,5 V. Hỏi
mắc
đèn này
Hình
26.3
vào hiệu điện thế là
Mắc đèn vào
bao nhiêu để nó không
mạch
bị hỏng
? có hiệu

điện thế 2,5V

B


I.Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn
1. Bóng đèn chưa được mắc vào mạch điện
2. Bóng đèn được mắc vào mạch điện
II. Sự tương tự giữa hiệu điện thế và sự chênh lệch mức nước .

A
Máy

+
-

III. Vận dụng .

a)

b)

nước

chênh lệch mức nước
Khi có sự
……………….. … giữa
dòng nước
hai điểm A và B thì có …………. …chảy
từ A đến B.
hiệu điện thế
b) Khi có ……………….. giữa hai đầu
dòng điện
bóng đèn thì có …………… chạy qua
bóng đèn.

c)

Bơm

c) Máy bơm nước tạo ra sự
chênh lệch mức nước
……………………....... tương tự như
hiệu điện thế
dòng điện
………….. .. tạo ra ……………...

a)

b)

B

Hình 26.3
C5: Hãy quan sát hình 26.3 a và b để
tìm hiểu sự tương tự giữa một số bộ
phận trong các hình này. Từ đó tìm từ,
cụm từ thích hợp cho trong ngoặc
(chênh lệch mức nước, dòng nước,
nguồn điện, hiệu điện thế, dòng điện)
điền vào chỗ trống các câu sau:


I.Hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn
1. Bóng đèn chưa được mắc vào mạch điện
Thí nghiệm 1:
Nhận xét : Giữa hai đầu bóng đèn khi chưa mắc vào mạch có hiệu điện thế bằng 0 .

2. Bóng đèn được mắc vào mạch điện
Thí nghiệm 2:
Nhận xét:
Khi hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn bằng 0 thì không có dòng điện chạy qua bóng đèn
Khi hiệu điện thế giữa hai đầu bóng đèn càng lớn (nhỏ) thì dòng điện chay qua bóng đèn có cường
độ càng lớn (nhỏ)
Chú ý: Số vôn ghi trên mỗi dụng cụ điện cho biết hiệu điện thế định mức để dụng cụ đó hoạt động
bình thường.
II. Sự tương tự giữa hiệu điện thế và sự chênh lệch mức nước .

III. Vận dụng

C6. Trong những trường hợp nào dưới
đây có hiệu điện thế bằng không ? ( không
có hiệu điện thế)
A.Giữa hai đầu bóng đèn điện đang sáng
B. Giữa hai cực của pin càng mới
C. Giữa hai đầu của bóng đèn pin được
tháo rời khỏi đèn pin
D. Giữa hai cực của Ắc quy đang thắp sáng
đèn của xe máy
C7. Cho mạch điện như sơ đồ hình 26.4.
Biết rằng khi công tắc đóng, đèn sáng. Hỏi
khi công tắc ngắt thì giữa hai điểm nào có
hiệu điện thế (khác không)?
A. Giữa hai điểm A và B
B. Giữa hai điểm E và C
C. Giữa hai điểm D và E
D. Giữa hai điểm A và D
A
+

K

B

+ -

C

A_
D

E


VẬN DỤNG
C8. Vôn kế trong sơ đồ nào trong hình 26.5 có số chỉ khác
không ?
K
+ + V _
A
C
K

+ V _

+ -

+ -

B
K

+ V

_

D

K

+ -

_

V +


Giữa hai đầu bóng đèn khi chưa mắc
vào mạch có hiệu điện thế bằng 0
Hiệu điện thế giữa
hai đầu bóng đèn

Khi hiệu điện thế giữa hai đầu bóng
đèn càng lớn (nhỏ) thì dòng điện chay
qua bóng đèn có cường độ càng lớn
(nhỏ)
Số vôn ghi trên mỗi dụng cụ điện cho
biết hiệu điện thế định mức để dụng
cụ đó hoạt động bình thường
Khi có sự chênh lệch mức nước
giữa hai điểm A và B thì có
dòng nước chảy từ A đến B.

Sự tương tự giữa hiệu
điện thế và sự chênh
lệch mức nước

Máy bơm nước tạo ra sự chênh

lệch mức nước tương tự như hiệu
điện thế tạo ra dòng điện
Khi có hiệu điện thế giữa hai đầu bóng
đèn thì có dòng điện chạy qua bóng đèn.


CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT





. Về nguyên tắc, cần phải sử dụng hiệu điện thế định mức đã quy định
cho mỗi dụng cụ điện.
. Tuy nhiên các dụng đốt nóng bằng điện( như bóng đèn dây tóc, bếp
điện, bàn là…) vẫn có thể hoạt động ( dưới mức bình thường) với hiệu
điện thế nhỏ hơn hiệu điện thế định mức.
. Nhưng đặc biệt lưu ý rằng, nếu sử dụng hiệu điện thế nhỏ hơn hiệu
điện thế định mức cho các động cơ ( như quạt điện, máy bơm nước, tủ
lạnh…) và các thiết bị điện tử ( như rađiô, tivi, máy vi tính…) thì có thể
gây hỏng cho các dụng cụ và thiết bị điện này. Đối với các thiết bị điện
này, người ta thường dùng một dụng cụ gọi là “ổn áp” có tác dụng điều
chỉnh để luôn có hiệu điện thế bằng hiệu điện thế định mức.


GHI NHỚ

 Trong mạch điện kín, hiệu điện thế giữa hai đầu
bóng đèn tạo ra dòng điện chạy qua bóng đèn đó.
 Đối với một bóng đèn nhất định, hiệu điện thế giữa

hai đầu bóng đèn càng lớn thì dòng điện chạy qua
bóng đèn có cường độ càng lớn.
 Số vôn ghi trên mỗi dụng cụ điện cho biết hiệu điện
thế định mức để dụng cụ đó hoạt động bình thường.


BÀI TẬP

1. BÀI VỪA HỌC:
+ Học ghi nhớ và đọc phần có thể em
chưa biết .
+ Làm bài tập 26.1-26.7 BTVL7 .
2. BÀI SẮP HỌC:
THỰC HÀNH: ĐO CƯỜNG ĐỘ DÒNG ĐIỆN VÀ HIỆU
ĐIỆN THẾ ĐỐI VỚI ĐOẠN MẠCH NỐI TIẾP
Mỗi học sinh đọc nội dung bài và trả lời các câu hỏi vào
báo cáo thực hành


Kết thúc tiết học


Loại mạch điện

Kết quả đo

Vôn kế (V)

Ampe kế (A)

Mạch hở

Uo=………..

Io=………….

Nguồn điện một pin

Mạch kín

U1=………..

I1=…………..

Nguồn điện hai pin

Mạch kín

U2=……….

I2=…………..

-

-

K

+

+
0

-+
50

K

+_

0

100

+5-0

+_

100

AA
m

AA
m

+

_

+

_