Bài 15 mạch điều khiển tốc độ động cơ điện xoay chiều một pha

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ LỚP 12C

Giáo viên: VÕ HOÀNG HẢI
Trường THPT Trần Quốc Tuấn1


2


Thay đổi số vòng dây Stato để điều chỉnh tốc độ:

220V

Số1

1600V

300V
C

Số 2

A

300V

1600V

Rôto

B

D
3


Thay đổi số vòng dây Stato để điều chỉnh tốc độ:

220V

Số1

1600V

300V
C

Số 2

A

300V

1600V

Rôto

B

D

4


5


III. MỘT SỐ MẠCH ĐIỀU KHIỂN TỐC ĐỘ ĐỘNG CƠ
MỘT PHA.

6


Chức năng của các linh kiện:
Ta : Triac điều khiển điện áp trên quạt
VR : Biến trở để điều chỉnh khoảng thời gian dẫn của triac
R : Điện trở hạn chế
Da : Điac định ngưỡng điện áp để triac dẫn
C : Tụ điện tạo điện áp ngưỡng đễ mở thông triac và mở
thông điac
K : Công tắc

7


Triac dẫn

K
U1

Ta

Tụ nạp
NẠPđầy
ĐiỆN

VR
R

C
Động cơ
hoạt động
Đ

Sơ đồ điều khiển động cơ một pha
bằng triac
8


Nguyên lí làm việc
- Khi đóng khóa K sẽ có dòng điện nạp vào tụ điện. Triac
không mở thông khi chưa có dòng điện kích đặt tại cực
điều khiển G
Khi tụ nạp đầy, điện áp định mức của tụ cũng là điện áp
ngưỡng mở thông triac. Khi triac dẫn sẽ cung cấp điện
cho động cơ hoạt động.
- Để điều khiển tốc độ của động cơ, thì thay đổi điện áp nạp
vào tụ điện bằng biến trở VR, khi đó sẽ thay đổi thời gian
nạp điện cho tụ và thay đổi thời gian dẫn của triac.
VD: Giảm điện trở VR, tụ nạp nhanh hơn, triac dẫn nhiều
hơn, điện áp đưa vào động cơ liên tục hơn nên động cơ quay

với tốc độ lớn hơn và ngược lại.
9


III. MỘT SỐ MẠCH ĐIỀU KHIỂN TỐC ĐỘ ĐỘNG CƠ
MỘT PHA.

10


Khi điện áp tụ tăng tới ngưỡng điện áp thông
của điac. Điac dẫn, có dòng điều khiển chạy vào cực
điều khiển triac, triac được mở thông cấp điện cho
động cơ hoạt động.

11


K
TRIAC DẪN

TỤNẠP
XẢ ĐIỆN
TỤ
ĐIỆNC

~220V

ĐIAC DẪN

R1

R2

U

U1

U2

+UDA
-UDA

ωt
UC

12

d)


III. MỘT SỐ MẠCH ĐIỀU KHIỂN TỐC ĐỘ ĐỘNG CƠ
MỘT PHA.
K

VR

U1

K

T
C

R

U2

T
VR

U1

DA

Đ

c)

a)
U

U1

U2

R

Đ

U

C

U2
t

U1

U2

+UDA

t

-UDA

UC

UC
b)

d)

Sơ đồ điều khiển động cơ điện xoay chiều một pha bằng triac

13


Tổng kết bài

Câu1: Nêu nhận xét về điện áp đưa vào động cơ một pha khi điều khiển bằng
mạch điện tử?
U
U1

=> Điện áp được điều khiển gián đoạn.

U2

+UDA
-UDA

ωt
UC
d)

Câu2: Khi sử dụng triac để điều khiển tốc độ động cơ, cần tác động vào thông số
nào của nguồn cấp điện cho động cơ ?
=>Trị số hiệu dụng của điện áp đưa vào động cơ.

Câu3: So với điều khiển động cơ quạt bằng phím bấm, thì điều khiển bằng
điện tử có ưu và nhược điểm gì?
Ưu điểm: Tốc độ thay đổi dễ dàng, liên tục, kích thước gọn, linh hoạt, chính xác, ít
sửa chữa bảo dưỡng…..
Nhược điểm: giá thành, sự phức tạp mạch điều khiển…
14