Bài Giảng Cảm Giác Ấm Thanh Và Cảm Giác Thăng Bằng

C¶m gi¸c ©m thanh
vµ c¶m gi¸c th¨ng b»ng


Mục tiêu học tập:
1- Trình bày được cấu trúc tai giữa và tai
trong.
2-Trình bày được cấu trúc cơ quan Corti và
cơ chế tiếp nhận âm thanh.
3- Trình bày được đường dẫn truyền và
trung khu phân tích thính giác.
4- Trình bày được cấu trúc soan nang, cầu
nang và các ống bán khuyên.
-5- Trình bày được các phản xạ tiền đình.


C¶m gi¸c ©m thanh
(Chøc n¨ng thÝnh gi¸c)


1. Cấu trúc chức năng phần ngoại biên
1.1. Tai ngoµi. Mµng nhÜ : dÇy 0,1mm, S=55mm2
1.2. Tai gi÷a.
Gồm: xương
búa, xương đe,
xương bàn đạp.

X­¬ng bóa
X­¬ng ®e
X­¬ng bµn ®¹p

Cöa sæ
bÇu dôc

Cöa sæ bÇu dôc
- Vßi Estachie
Mµng nhÜ

Cöa sæ
trßn


- Diện tích màng nhĩ 55mm2 ,
- DiÖn tích cửa sổ bầu dục 3,2mm2,
- HÖ X.con khuyÕt ®¹i 1,3 lÇn.
§ộ khuyếch đại
c­êng ®é ©m:
55
3,2

x 1,3 = 22 lần


1.3. Tai trong
Cã c¬ quan tiÒn ®×nh (c¬ quan th¨ng b»ng)
vµ èc tai (c¬ quan thÝnh gi¸c).


-

èc tai

- Màng tiền đ×nh.
- Màng nền (màng nhĩ)
Hai màng nối tiếp nhau qua
lỗ Helicotrema và chia ốc tai
thành 3 thang:


Chia ốc tai thành 3 thang:
+ Thang trªn: thang tiền
đ×nh, chøa ngoại dịch (nhiÒu
Na+, Ýt K+)
+ Thang giữa: thang trung
gian, chứa nội dich (nhiÒu K+,
Ýt Na+)
+ Thang dưới: thang nhĩ,
chứa ngoại dịch


2. Cơ quan corti

- N»m trên màng nền, có hai lớp tế bào nhận
cảm (TB l«ng): 60-70 chiÕc l«ng
Kinocilium
- Mµng m¸i

Nh©n

Sîi h­íng t©m

Sîi ly t©m


3-C¬ chÕ tiÕp nhËn kÝch thÝch âm thanh



Cách truyền âm phụ thuộc tần số âm:
TS > 2000 phần
đáy ốc tai (gần cửa
sổ bầu dục)
TS 800 2000
phần giữa ốc tai
TS < 800... đỉnh
ốc tai, qua lỗ
Helicotrema.


* Sù tiÕp nhËn ©m thanh cña TB l«ng:

-TB l«ng líp

trong cã ng­
ìng kt cao
- TB l«ng líp
ngoµi cã ng­
ìng kt thÊp


4.Cấu trúc chức năng phần trung ương

4.1.§­êng
dÉn truyÒn
thÝnh gi¸c.

ThÓ gèi gi÷a
Cñ n·o sinh
t­ sau
Nh©n èc

H¹chèc
D©y
xo¾n
tai
Phøc hîp
n. tr¸m trªn


4.2. Vá n·o thÝnh gi¸c.
- Thuú th¸i d­
¬ng, gåm 3 håi
- Trung khu nghe
vµ hiÓu lêi (vïng
Wernicke)


4.3. ThÝnh lùc.
- Tai ng­êi nghe ®­îc ©m cã tÇn sè
16 - 20.000 Hz
- C­êng ®é ©m: 0 - 140 dB
- ©m nghe tèt nhÊt cã:

TÇn sè: 1000 - 2000 Hz.
C­êng ®é: 30 - 70 dB
- Ng­ìng vÖ sinh: < 85 dB
§o b»ng m¸y thÝnh lùc kÕ (Audiometer)


cảm giác thăng bằng
(chức năng cơ quan tiền đình)
Cơ quan tiền đình nhận cảm về
thay đổi tốc độ chuyển động cơ thể
trong không gian TKTW điều
chỉnh lại fx trương lực giữ thăng
bằng cơ thể.


1-Cấu trúc chức năng phần
ngoại vi.
Cơ quan tiền
đình gồm:
- Soan nang,
cầu nang.
- 3 vòng bán
khuyên.


1.1- Soan nang, cÇu nang (Vestibulum)
Cã CQ ®¸ tai (Otolit) gåm : TB ®Õ,TB thô c¶m cã
l«ng, mµng ®¸ vµ ®¸ tai.
Khi thay ®æi tèc ®é chuyÓn ®éng th¼ng → mµng
®¸ di ®éng → ®Ò lªn c¸c l«ng cña tÕ bµo g©y → HP

tÕ bµo
A1-copy.jpg


1.2- Ba ống bán khuyên
Xếp theo 3 mặt phẳng
không gian:
- ống trước: Mf trước-sau
- ống sau: Mf phải-trái
- ống bên (ngang): MF
ngang
Một đầu ống có bóng
(ampula) trong chứa nội
dịch và các tế bào lông


. Trên mặt TB có 60-100 cái lông, trong đó có
A1-copy.jpg

lông dài và lớn nhất là Kinocilium.
. Nằm trong mào bóng (Cristae ampularis)
. Đáy tế bào tiếp xúc synap với các sợi CG ,
cùng các sợi từ soan nang, cầu nang Dây VIII


Khi c/động quay,
nội dịch chuyển
ngược chiều, tác
động lên tế bào
lông gây hf TB

lông.
Khi TB c/động về
phía lông lớn (phía
soan nang) khử
cực (HP), nếu
c/động ngược lại
tăng phân cực
(ƯC).


2- Cấu trúc, chức năng phần tW.
* Hạch Scarpa: Neuron có 2 đầu: tiếp xúc
với tế bào lông, đầu kia gom lại thành dây
tiền đình (thuộc dây VIII).
Dây tiền đình qua ống tai trong hộp sọ
góc cầu tiểu não hành tuỷ Nhân
tiền đình cùng bên.


Nhân tiền đình có 4 nhân:
- Nhân trên + nhân ngoài có sợi vào tiểu
não (liên hệ 2 chiều)
- Xuống tuỷ sống làm tăng trương lực cơ
- Đến bó dọc giữa nhân các dây TK vận
nhãn tham gia fx v/động nhãn cầu.
- Đến thể lưới, từ đây liên hệ với nhân dây
IX, X. (liên quan FX thực vật)


3.các phản xạ tiền đình

3.1. Phản xạ chỉnh thế:
Khi c/động KT tiền đình điều hoà trư
ơng lực cơ và các động tác duy trì thăng
bằng.
3.2- Phản xạ rung giật nhãn cầu (nustagmus)
Là FX đặc trưng x/hiện khi cơ thể xoay vòng.
Biểu hiện: nhãn cầu di chuyển 2 chiều, chiều
chậm ngược với hướng xoay cơ thể rồi giật
nhanh trở lại.