Bài Giảng Chức Năng Tuyến Giáp Và Tuyến Cận Giáp

Bµi 3

Chøc n¨ng tuyÕn gi¸p
vµ tuyÕn cËn gi¸p


1. TuyÕn gi¸p
Lµ tuyÕn NT
to nhÊt (20g),
n»m tr­íc
sôn nhÉn vµ
sôn gi¸p.


- §¬n vÞ cÊu
tróc CN lµ c¸c
nang gi¸p.
- Xen kÏ gi÷a
c¸c nang lµ tÕ
bµo c¹nh nang.


1.1- Hormon tuyÕn gi¸p.

1.1.1- T3, T4.
Do tÕ bµo nang gi¸p bµi tiÕt.

* BC ho¸ häc:
Lµ tyrosin g¾n iod.
Iod vµo c¬ thÓ ⇒ TB nang gi¸p, råi oxy
ho¸ ion iod ⇒ iod ph©n tö.

iod ®­îc g¾n vµo tyrosin ë vÞ trÝ C3, C5.


MIT + DIT ⇒T3 (Triiodothyronin)
DIT + DIT ⇒T4 (Tetraiodothyronin hay Thyroxin)
- T4 # 75%, d¹ng dù tr÷ ; T3 d¹ng ho¹t ®éng.


T3, T4 dù tr÷ trong nang gi¸p d­íi d¹ng
thyroglobulin.
Trong m¸u T3, T4 + c¸c protein ⇒ d¹ng
vËn chuyÓn TBPA vµ TBG.
M¸u

TB nang

Lßng nang


* Tác dụng:
+ Phát triển cơ thể và biệt hoá tổ chức:
- Phát triển cơ thể và làm biệt hoá cấu
trúc, CN các TB và mô.
- Phối hợp với GH và HM SD, làm cơ thể
phát triển cân đối, hài hoà.
- Đặc biệt Td với sự p.triển cấu trúc xương,
răng, da, lông, móng, cơ và thần kinh.

+ Tác dụng lên chuyển hoá năng lượng:
- Tăng CH ở TB (trừ các TB não, phổi, lách
và võng mạc).
- Tăng tốc độ phản ứng hoá sinh, tăng sử
dụng oxy, tăng CHCS.
- Tăng kích thước và h/đ của ty thể.
- Khi cao T3, T4 làm CH năng lượng
chuyển thành dạng nhiệt


+ T¸c dông CH protein.
- B.th­êng, T3, T4 → t¨ng tæng hîp protein,
→ c¬ thÓ ph¸t triÓn, biÖt ho¸ TB vµ m«.
- NÕu T3, T4 qu¸ cao → tho¸i biÕn protein
ë m«→ teo c¬, nh­îc c¬, xèp x­¬ng, trong
n­íc tiÓu cã nhiÒu creatinin, kali vµ acid
uric…


+Tác dụng lên CH lipid.
Tăng thoái biến lipid, giảm dự trữ mỡ ở mô
tăng acid béo, giảm cholesterol máu.

+Tác dụng lên CH glucid.
- Tăng thoái biến glucid ở mô, tăng phân
giải glycogen glucose ở gan.
- Tăng tân tạo đường. Tăng hấp thu
glucose ở ruột.
Kết quả: T3, T4 làm tăng đường máu.

+ Tác dụng lên CH muối, nước:
T3, T4 tham gia điều hoà cân bằng nướccác chất điện giải, điều hoà sự phân bố nư
ớc.
Thiếu T3, T4 gây ra phù niêm dịch, đái ít.
+ T3, T4 rất cần cho sự hấp thu vitamin
B12, giúp tạo máu và chuyển caroten
thành vitamin A


+Tác dụng lên hệ tim-mạch.
Tăng hưng phấn và sử dụng oxy ở cơ
tim, giãn mạch.
Bệnh Basedow dễ dẫn đến suy tim.
+Tác dụng lên hệ TK-cơ.
Hưng phấn TK giao cảm và TK trung ư
ơng, đặc biệt giúp hoàn thiện CN vỏ não.
Thiếu T3, T4 trẻ sẽ bị đần, giảm thời gian
d/t xung TK qua synap.


+ T3, T4 rÊt cÇn cho sù p/t b×nh th­
êng cña bé m¸y SD.
* §iÒu hoµ bµi tiÕt T3, T4.
+ Do c¸c t¸c nh©n cña m«i tr­êng.
+ Do TRH, TSH vµ chÝnh T3, T4.


1.1. 2- Calcitonin.

Do tế bào cạnh nang bài tiết.
- BC hoá học:
Polypeptid, 22 acid amin, TLPT: 3.500.
-Tác dụng:
+ Giảm hình thành và h/đ TB huỷ
xương (huỷ cốt bào: osteoclast).


+ Tăng lắng đọng calci ở xương.
+ Tăng hấp thu calci ở thận.
Kết quả: calcitonin làm giảm calci
máu, (nhưng không quan trọng đối
với người lớn).


- Điều hoà bài tiết.
Do nồng độ calci máu quyết định.
Khi nồng độ calci máu tăng 10% thì
calcitonin được tăng tiết 2-3 lần.


2-Rối loạn chức năng tuyến
giáp.
2.1- Ưu năng tuyến giáp
* Trước tuổi dậy thì:
Gây dậy thì sớm, cơ thể nhanh đạt tới mức
trưởng thành.


* Sau tuổi dậy thì (bệnh Basedow).

- Bướu cổ, lồi mắt, nhịp tim nhanh,
CHCS tăng (trên 30%).
- Chân tay run, hồi hộp, dễ kích thích,
ăn nhiều, uống nhiều, gầy sút cân
nhanh.
- Xét nghiệm: độ tập trung I131 tăng, [T3, T4]
tăng, TRH và TSH giảm.


2.2- Nhược năng tuyến giáp
* Tước tuổi dậy thì: Lùn tuyến giáp (lùn
không cân đối), chậm lớn, trí tuệ không
phát triển (bệnh đần)...
* Sau tuổi dậy thì:
Bệnh phù niêm (Myxoedeme): Mắt híp,
môi dày, nói khó, ngực ngắn, mặt to tròn,
da, lông, tóc, móng kém p/t, CHCS giảm.


2.3- Bướu cổ lành tính.
Còn gọi bướu cổ địa phương
Tuyến giáp phì đại do thiếu iod.
Bướu cổ lành tính nếu không được điều trị
sẽ phát triển rất lớn hoặc chuyển thành
Basedow hoặc Myxoedeme.


2.TuyÕn cËn gi¸p
ë ng­êi cã 4 tuyÕn cËn gi¸p, nhá
(6x3x2 mm), n»m ë 4 cùc cña tuyÕn

gi¸p.
Lµ tuyÕn cã tÝnh sinh m¹ng.
Khi phÉu thuËt c¾t tuyÕn gi¸p ph¶i rÊt
chó ý tr¸nh c¾t bá tuyÕn cËn gi¸p.


TuyÕn C.gi¸p cã hai lo¹i tÕ bµo:
- TB chÝnh bµi tiÕt hormon cËn gi¸p
- TB ­a oxy ch­a râ chøc n¨ng


2.1- Hormon tuyÕn cËn gi¸p:
Parathormon (PTH).
- Do TB chÝnh bµi tiÕt, lµ polypeptid,
84 acid amin, TLPT: 8.500.

-T¸c dông.
§iÒu chØnh nång ®é calci vµ phosphat
m¸u.


+Tác dụng lên xương.

. Giảm s.lượng
và h.tính TB tạo
xương.
(Osteoblast)
Osteocyte

Tiểu quản

. Tăng s.lượng và
h.tính TB huỷ xư
ơng.
(Osteoclast)

Kết quả: Ca++
máu