tiêt 37 - đọc văn - tỏ lòng

Tiết 37: Đọc văn:


I Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
- Phạm Ngũ Lão (1255-1320). Quê: Làng Phù ủng,
huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên
- Thuộc tầng lớp bình dân. Đầu tiên là khách trong nhà
Trần Hưng Đạo, sau là con rể.
- Có nhiều công lớn trong cuộc chống Nguyên Mông.
- Là người văn võ toàn tài
- Văn thơ chỉ còn lại hai bài: Tỏ lòng, Viếng thượng
tướng quốc công Hưng Đạo đại vương.


2. Bài thơ
-

Chữ Hán
Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
Nhan đề: Tỏ lòng Thuật hoài
+ Thuật: kể, bày tỏ
+ Hoài: nỗi lòng
Tỏ lòng: Bày tỏ khát vọng, hoài bão trong lòng.
- Bố cục:
Hai phần: + Hai câu đầu: Vẻ đẹp hào hùng của con
người thời Trần
+ Hai câu sau: Vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách, lí
tưởng của tác giả

II §äc - hiÓu
1 Hai c©u ®Çu: VÎ ®Ñp hµo hïng cña con ng­êi
thêi TrÇn.


c©u 1,2 c¸ch dÞch
®· chÝnh x¸c ch­a ?


II. Đọc hiểu
1.Hai câu đầu:Vẻ đẹp hào hùng của con người thời
Trần.
- Câu 1,2 cách dịch chưa hoàn toàn chính xác.
+ Hoành sóc: không phải múa giáo mà cầm
ngang ngọn giáo.
+ Câu 2: có hai cách hiểu:
Khí thôn ngưu: Là khí thế nuốt trôi trâu.
Là khí thế át cả sao ngưu, làm
mờ cả sao ngưu.


Hình ảnh viên tư
ớng thời Trần đư
ợc thể hiện như
thế nào ở hai câu
thơ đầu ?


II.Đọc hiểu
1.Hai câu thơ đầu: Vẻ đẹp hào hùng của con người

thời Trần.
- Hình ảnh Viên tướng thời Trần xuất hiện trong bối
cảnh:
+ Không gian: mở rộng theo sông núi
+ Thời gian: trải dài theo tháng năm mấy thu
- Con người thời Trần hiện lên trong tư thế hiên
ngang, hào hùng:
Cầm ngang ngọn giáo mà bảo vệ non sông đã mấy
thu rồi tư thế lớn lao kì vĩ mang tầm vóc vũ trụ.


- Hình ảnh quân đội thời Trần:
Sức mạnh 3 quân: như hổ báo ( tượng trưng cho sức
mạnh dân tộc)
Biện pháp nghệ
thuật nào được sử
dụng ở câu thơ thứ
hai ?


Ba quân như hổ báo, khí thế hùng dũng nuốt trôi
trâu :tác giả sử dụng nghệ thuật so sánh ( quân đội
như hổ báo ) và nghệ thuật phóng đại, cường điệu
( nuốt trôi trâu)
- Tác giả ca ngợi sức mạnh quân đội nhà Trần, đồng
nghĩa với việc tự hào về sức mạnh của dân tộc.
Hai câu thơ vẽ lên hai hình ảnh kì vĩ:
+ hình ảnh con người thời Trần với tư thế hiên ngang
bảo vệ non sông đất nước.
+ hình ảnh dân tộc , sức mạnh kì vĩ sánh ngang tầm vũ

trụ
Hai hình ảnh ấy lồng ghép lên nhau tạo ấn tượng
mạnh mẽ về con người và sức mạnh dân tộc mang
đậm hào khí Đông A


Thảo luận nhóm
Em hiểu như thế nào về nợ công danh ?
Cái tâm của nhà thơ thể hiện như thế nào qua câu thơ
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu ?
Qua đây em hiểu như thế nào về nhân cách của tác giả ?


2. Hai câu sau: Vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách, lí tưởng của tác
giả.
- Nợ công danh: Là quan niệm tích cực của người xưa thời
phong kiến.
+ Lập công: để lại sự nghiệp
+ Lập danh: để lại tiếng thơm
Công danh là món nợ đời phải trả của kẻ làm trai- nghĩa là
người đàn ông phải lập công danh, để lại tiếng thơm cho
đời , cho dân, cho nước.
- Thời bình: học hành, đọc sách, ghi tên bảng vàng
làm quan giúp dân giúp nước.
- Thời chiến: lập chiến công đánh giặc bảo vệ non
sông.
Trả Xong nợ công danh, là hoàn thành nghĩa vụ với dân tộc, với đất nư
ớc

- Chí làm trai: có tác dụng cổ vũ, động viên con
người từ bỏ lối sống cá nhân, tầm thường, ích kỉ,
sẵn sàng hi sinh chiến đấu cho sự nghiệp cứu nư
ớc.
- Cái tâm của người anh hùng Phạm Ngũ Lão: thể
hiện qua nỗi thẹn
+ Phạm ngũ Lão thẹnchưa có tài mưu lược lớn
như Vũ Hầu Gia Cát Lượng đời Hán để trừ giặc,
cứu nước.
Đó là cái thẹn cao cả, cái thẹn làm nên nhân
cách lớn, thể hiện một cáI tâm chân thành và trong
sáng của người anh hùng.


Hai câu thơ thể hiện lí tưởng, ước mơ, khát vọng
cháy bỏng của tác giả muốn lập công, muốn cống
hiến để đền vua, trả nợ nước, tỏ rõ chí khí của người
anh hùng. Cái lí tưởng và khát vọng ấy có tác dụng
lớn với thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.
Tóm lại: Bài thơ vừa bộc lộ khát vọng của nhà thơ,
vừa bày tỏ trách nhiệm đối với tổ quốc, tình cảm ý
chí, khí phách của quân dân thời Trần, những người
làm rạng danh đất nước một thời. Đó là hào khí
Đông A, là cảm hứng yêu nước trong thơ.


TIẾT HỌC KẾT THÚC ,
CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐT!