Bài giảng sinh học 7 thao giảng đặc điểm chung và vai trò của ngành chân khớp (9)

NGÀNH CHÂN KHỚP

LỚP GIÁP XÁC

LỚP HÌNH NHỆN

LỚP SÂU BỌ


Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
Hãy quan sát hình 29.1  6
Nêu đặc điểm
các phần phụ?

Hình 29.1. Đặc điểm cấu tạo phần phụ

=> Phần phụ chân khớp
phân đốt, các đốt khớp động
với nhau làm phần phụ rất
linh hoạt


Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
Hãy quan sát hình 29.1  6

Nêu chức năng các
phần phụ? (1.Mơi
trên; 2.Hàm trên;
3.Hàm dưới).
=> Cơ quan miệng gồm nhiều phần
phụ: (Mơi trên, hàm trên, hàm
dưới) → Bắt, giữ và chế biến mồi.
Hình 29.2. Cấu tạo cơ quan miệng


Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
Hãy quan sát hình 29.1  6
Nêu đặc điểm
sự phát triển
của chân
khớp?

Hình 29.3. Sự phát triển của chân khớp

=>Sự phát triển và tăng
trưởng gắn liền với sự lột
xác, thay vỏ cũ bằng vỏ
mới thích hợp với cơ thể.


Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
Hãy quan sát hình 29.1  6
Nêu tác dụng
lớp vỏ kitin?
Cơ dọc
Vỏ kitin
Cơ lưng bụng
=>Vỏ kitin vừa che chở bên
ngồi, vừa làm chỗ bám cho cơ.
Do đó có chức năng như xương .
Hình 29.4. Lát cắt ngang qua
ngực châu chấu


Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
Hãy quan sát hình 29.1  6
Nêu đặc điểm
của mắt kép?

=>Mắt kép gồm nhiều ơ mắt
ghép lại, mỗi ơ mắt có đủ
màng sừng, thể thuỷ tinh và
các dây thần kinh thị giác.
Hình 29.5. Cấu tạo mắt kép

Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
Hãy quan sát hình 29.1  6
Nêu tâp tính
của kiến?

=>Một số lồi kiến biết
chăn ni các con rệp sáp
để hút dịch ngọt do rệp
tiết ra làm nguồn thức ăn.
Hình 29.6. Tập tính ở kiến


Em hãy đánh dấu () vào ô trống vuông để chọn lấy các đặc
điểm được coi là đặc điểm chung của ngành chân khớp.



1. Phần phụ chân khớp phân đốt. Các đốt khớp động với nhau
làm phần phụ rất linh hoạt.
2. Cơ quan miệng gồm nhiều phần phụ tham gia để: bắt, giữ
và chế biến mồi.



3. Sự phát triển và tăng trưởng gắn liền với sự lột xác, thay
vỏ cũ bằng vỏ mới thích hợp với cơ thể.



4. Vỏ ki tin vừa che chở bên ngoài, vừa làm chỗ bám cho cơ.
Do đó có chức năng như xương, được gọi là bộ xương ngoài.
5. Mắt kép (ở tôm, sâu bọ) gồm nhiều ô mắt ghép lại. Mỗi Ô
có đủ màng sừng, thể thuỷ tinh và các dây thần kinh thị giác
6. Một số loài kiến biết chăn nuôi các con rệp sáp để hút dịch
ngọt do rệp tiết ra làm nguồn thức ăn.


Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
-Chân phân đốt khớp động.
-Có bộ xương ngồi bằng kitin.
-Qua lột xác mà tăng trưởng cơ thể.

Nêu đặc điểm
chung của
ngành chân
khớp?


Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
II.Sự đa dạng ở chân khớp

Bảng 1. Sự đa dạng về cấu tạo và môi trường sống của chân khớp
Thảo luận nhóm, đánh dấu () và ghi theo yêu cầu để hoàn thành
bảng 1.
Môi trường sống
S
T
T

1
2

Tên đại
diện

Giáp xác
(Tôm sông)

Hình nhện
(Nhện)

3 Sâu bọ

Nước

Nơi
ẩm

Ở
cạn

Râu

Các
phần
Số
cơ
thể lượng

2



2 đôi

2




3

Không
có



1 đôi

Chân

ngực
( số
đôi)

Cánh
K có

5 đôi



4 đôi



3 đôi

có

2 đôi

(Châuchấu)

Em hãy rút ra nhận xét về cấu tạo và môi trường sống
của chân khớp?


Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
II.Sự đa dạng ở chân khớp
-Chân khớp có sự đa dạng
về cấu tạo và mơi trường
sống.


Bảng 2. Đa dạng về tập tính.
S
T
T

Các tập tính

Tôm

Tôm ở
nhờ

Nhện







Ve
sầu

Kiến

1

Tự vệ và tấn công.

2

Dự trữ thức ăn.



3

Dệt lưới bẫy mồi.



4

Cộng sinh để tồn tại.

5

Sống thành xã hội.



6

Chăn nuôi động vật khác.



7

Đực, cái nhận biết nhau
bằng tín hiệu.

8

Chăm sóc thế hệ sau.

Ong
mật
















∇ Đánh dấu () vào ô trống ở bảng 2 chỉ rõ tập tính đặc trưng của
từng đại diện của chân khớp.


Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
II.Sự đa dạng ở chân khớp
III.Vai trò thực tiễn
-Chân khớp có sự đa dạng
về cấu tạo và mơi trường
sống.
-Chân khớp có sự đa dạng
về tập tính.


Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
II.Sự đa dạng ở chân khớp
III.Vai trò thực tiễn


STT

Tên các đại diện
có ở địa phương

Tôm sông

1

2

Lớp giáp xác Tép

Lớp hình
nhện

Lớp sâu bọ

Thực phẩm
Thực phẩm

Nhện chăng lưới

Bắt sâu bọ có hại
Hại cây trồng, hại
động vật

Nhện đỏ , ve bò
Thực phẩm,
dược phẩm

Bướm

Thụ phấn cho hoa

Ong mật

Cho mật , thụ phấn

Mọt hại gỗ

Có hại

Thực phẩm, xuất
khẩu

Cua đồng

Bọ cạp

3

Có lợi

Sâu non ăn lá

Hại đồ gỗ trong nhà


Bài 29: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH CHÂN KHỚP.

I.Đặc điểm chung
II.Sự đa dạng ở chân khớp
III.Vai trò thực tiễn

*Có lợi:
-Làm thuốc
-Làm thực phẩm
-Thụ phấn cho cây
*Có hại:
-Hại cây trồng
-Hại đồ gỗ trong nhà
-Lan truyền bệnh

Nêu vai trò
thực tiễn của
ngành chân
khớp?


Đặc điểm cấu tạo nào khiến chân khớp đa dạng về tập tính và
về môi trường sống?

- Các phần phụ có cấu tạo thích nghi với từng môi trường
sống như:
+ Ở nước là chân bơi.
+ Ở cạn là chân bò.
+ Ở trong đất là chân đào bới.
-Phần phụ miệng cũng thích nghi với các thức ăn lỏng, rắn
… khác nhau.
- Đặc điểm thần kinh (đặc biệt là não phát triển) và các
giác quan phát triển là cơ sở để hoàn thiện các tập tính
phong phú ở sâu bọ.

Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà
-Học thuộc bài cũ
-+ Hoàn thành vở bài tập.
-Trả lời câu hỏi 1, 2, 3 (sgk trang 98).
- Nghiên cứu trước bài 31: Cá chép (sgk trang 102).
- Về nhà quan sát trước cấu tạo ngoài của cá chép.