Bài 2 dân số và gia tăng dân số

Céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam
54 d©n téc


TiÕt 2 - Bµi 2

D©n sè vµ gia t¨ng d©n sè


TIẾT 2 - BÀI 2: DÂN SỐ VÀ GIA TĂNG DÂN SỐ
i.Sè d©n:
B¶ng sè liÖu 14 níc ®«ng d©n trªn thÕ giíi n¨m (2004)
Stt

Tªn níc

Sè d©n
(TriÖu ngêi)

Stt

Tªn níc

Sè d©n
(TriÖu ngêi)

1

TRUNG QUỐC

1287

8

BĂNGLAĐÉT

138,4

2

ẤN ĐỘ

1049

9

NIGIÊRIA

133,9

3

HOA KÌ

300

10

NHẬT BẢN

127,2

4

INĐÔNÊXIA

234,9

11

MÊHICÔ

104,9

5

BRAXIN

182

12

PHILIPPIN

6

PAKIXTAN

150,7

13

LB ĐỨC

82,1

7

LB NGA

145

14

VIỆT NAM

81,7

84

B¶ng sè liÖu d©n sè c¸c níc ®«ng nam ¸ n¨m 2009
Stt

Tªn níc

Sè d©n
(TriÖu ngêi)

1

INĐÔNÊXIA

231.591.670

2

PHILIPPIN

92.217.391.

3

VIỆT NAM

87.232.210

7

CAMPUCHIA

14.154.943

4

THÁI LAN

66.982.746

8

LÀO

6.318.284

Sè d©n
(TriÖu ngêi)

Stt

MYANMA

60.603.503

9

6

MALAYSIA

27.763.309

10
11

Stt
5

Tªn níc

Tªn níc

Sè d©n
(TriÖu ng
êi)

SINGAPOR

5.009.236

ĐÔNG TIMOR

1.114.22
9

BRUNEI

409.872


Số dân của nước ta năm 1999 và 2003 là bao
nhiêu? So với các nước Đông Nam Á và thế giới,
dân số nước ta đứng thứ mấy?

Năm 1999 : 76,3 triệu người
Năm 2003 : 80,9 triệu người
Đứng hạng 14 thế giới và thứ 3 khu vực Đông
Nam Á sau Inđônêxia và Philippin.


TIẾT 2 - BÀI 2: DÂN SỐ VÀ GIA TĂNG DÂN SỐ
i. Sè d©n:

ii. gia t¨ng d©n sè:

?

Dựa biểu đồ trên , nêu nhận xét về tình hình dân số ở nước
ta ?Vì sao tỉ lệ gia tăng tự nhiên giảm nhưng dân số vẫn tăng
nhanh?


- Từ năm 1954 – 2003 : Nhìn chung dân số liên tục tăng nhanh,tốc
độ tăng gần đây chậm lại.
-Từ 1954 đến 2003 tỉ lệ gia tăng tự nhiên giảm từ 3,9% xuống
1,3%. Dân số nước ta vẫn tăng : năm 2003 tăng 4,6 triệu người so
với năm 1999.
Tỉ lệ sinh còn cao trên 1,0%. Số người dân thực hiện kế hoạch hoá
gia đình còn ít, số người đẻ con thứ 3 còn nhiều.


?

Hiện tượng “bùng nổ dân số” ở nước ta xảy ra khi

nào ?
“Bùng nổ dân số” ở nước ta bắt đầu từ cuối những năm 50 và
chấm dứt vào những năm cuối thế kỉ XX.


?

Nhờ đâu mà tỉ lệ sinh hiện nay ở Việt Nam ở mức thấp

?
- Nhờ thành tựu to lớn của công tác dân số - KHHGD nên
tỉ lệ gia tăng tự nhiên có xu hướng giảm.


Nhãm 1

Th¶o luËn nhãm
Nhãm 2

ĐỐI VỚI KINH TẾ
-Phát triển kinh tế……….
-Thu nhập bình quân đầu
người …………

ĐỐI VỚI XÃ HỘI
- Việc làm…………….
- Y tế, giáo dục, văn hóa……
- Các tệ nạn xã hội…………

HẬU QUẢ
CỦA DÂN SỐ ĐÔNG
VÀ TĂNG NHANH
Nhãm 3
ĐỐI VỚI MÔI TRƯỜNG
-Môi trường bị………….
- Tài nguyên: Đất, nước,
khoáng sản …………..

BÀI 2: DÂN SỐ VÀ GIA TĂNG DÂN SỐ
ĐỐI VỚI KINH TẾ
- Phát triển kinh tế: chậm
- Thu nhập bình quân đầu
Người: thấp

ĐỐI VỚI MÔI TRƯỜNG
- Môi trường: bị ô nhiễm
- Tài nguyên: Đất, nước,
khoáng sản: bị cạn kiệt

HẬU QUẢ
CỦA DÂN SỐ ĐÔNG
VÀ TĂNG NHANH
ĐỐI VỚI XÃ HỘI
- Việc làm: thiếu
- Y tế, giáo dục, văn hóa:
phát triển chậm
- Các tệ nạn xã hội: phát
sinh


BÀI 2: DÂN
VÀ ®Õn
GIA kinh
TĂNGtÕDÂN SỐ
¶nhSỐ
hëng

§ãi nghÌo

ThÊt nghiÖp


ảnh hởng đến Xã hội

Thất nghiệp

Bệnh viện quá tải

Trẻ em thất học

Giao thông tắc nghẽn


¶nh hëng ®Õn m«I trêng

Níc s«ng bÞ «
nhiÔm do chÊt
th¶i c«ng
nghiÖp

R¸c th¶i « nhiÔm
nguån níc

KhÝ th¶i c«ng nghiÖp


Tµi nguyªn c¹n kiÖt

ChÆt ph¸ rõng

§èt n¬ng lµm rÉy

Khai th¸c vµng

Khai th¸c than



Lợi ích

Kinh tế
phát triển

Đời sống,
giáo dục,
y tế đợc
cải thiện

Hạn chế
ô nhiễm
môi trờng

Giảm sức
ép tới
tài nguyên

Tiết kiệm nguồn năng lợng

Xác đònh các vùng có tỉ lệ gia tăng tự nhiên của dân số
cao nhất, thấp nhất, cao hơn trung bình cả nước? Ngun nhân?
C¸c vïng
Cả nước
Thành thị
Nơng thơn
Trung du và miền núi Bắc Bộ
+ Tây Bắc
+ Đơng Bắc
Đồng bằng sơng Hồng
Bắc Trung Bộ
Dun hải Nam Trung Bộ
Tây Ngun
Đơng Nam Bộ
Đồng bằng sơng Cửu Long

TỈ LỆ GIA TĂNG TỰ NHIÊN
CỦA DÂN SỐ NĂM 1999 (%)
1,43
1,12
1,52
2,19
1,30
1,11
1,47
1,46
2,11
1,37

1,39

Bảng 2.1: Tỉ lệ gia tăng tự nhiên của dân số ở các vùng, năm 1999


TØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn:
Cao nhÊt:

(T©y B¾c)

ThÊp nhÊt:
Hång)

(§B s«ng


C¸c vïng
Cả nước
Thành thị
Nông thôn
Trung du và miền núi Bắc Bộ
+ Tây Bắc
+ Đông Bắc
Đồng bằng sông Hồng
Bắc Trung Bộ
Duyên hải Nam Trung Bộ
Tây Nguyên
Đông Nam Bộ
Đồng bằng sông Cửu Long

TỈ LỆ GIA TĂNG TỰ NHIÊN
CỦA DÂN SỐ NĂM 1999 (%)
1,43
1,12
1,52
2,19
1,30
1,11
1,47
1,46
2,11
1,37
1,39

Bảng 2.1: Tỉ lệ gia tăng tự nhiên của dân số ở các vùng, năm 1999


TIẾT 2 - BÀI 2: DÂN SỐ VÀ GIA TĂNG DÂN SỐ
III. C¬ cÊu d©n sè:
NHÓM TUỔI

NĂM 1979

NĂM 1989

NĂM 1999

NAM

NỮ

NAM

NỮ

NAM

NỮ

0 – 14

21,8

20,7

20,1

18,9

17,4

16,1

15 – 59

23,8

26,6

25,6

28,2

28,4

30,0

60 trở lên

2,9

4,2

3,0

4,2

3,4

4,7

Tổng số

48,5

51,5

48,7

51,3

49,2

50,8

Tỉ lệ hai nhóm tuổi nam và nữ có sự chênh lệch :
•Nhóm tuổi 0-14 nam nhiều hơn nữ , nhóm tuổi từ 15 trở lên nữ
nhiều hơn nam .
•Cơ cấu dân số theo nhóm tuổi thay đổi : nhóm tuổi 0-14 giảm ,
nhóm tuổi từ 15 trở lên tăng .


I. Điền từ thích hợp vào chỗ chấm(….) trong nội dung sau:
®«ng dân.
Việt Nam là quốc gia…......
Từ cuối những năm 50 của thế kỉ XX nước ta bắt đầu có
bïng næ d©n sè
hiện tượng………..…............Nhờ
thực hiện tốt chính sách
dân số, kế hoạch hóa gia đình nên………………...
tØ lÖ gia t¨ng
tù có
nhiªn
………...của
dân số
xu hướng giảm .
Cơ cấu dân số theo độ tuổi của nước ta đang
gi¶m
sù thay ®æi lệ trẻ em………xuống,
có…….............tỉ

tỉ lệ người trong độ
t¨ng
tuổi lao động và trên độ tuổi….
…lên


Dựa vào kiến thức đã học và vốn hiểu biết chọn đáp án
đúng - sai?
STT

1

Con người cần sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu
quả vì:
Dân số đông và tăng nhanh, nguy cơ mất cân đối
giữa cung và cầu về năng lượng.

2

Nguồn tài nguyên năng lượng là vô hạn.

3

Là biện pháp hàng đầu đảm bảo an ninh năng lượng
quốc gia.

4

Tồn tại thói quen tiêu dùng lãng phí, kém hiệu quả.

Đ

S

X

X

X
X


BÀI TẬP 3

BÀI 2: DÂN SỐ VÀ GIA TĂNG DÂN SỐ

TÝnh tØ lÖ gia t¨ng tù nhiªn :

* C¸ch tÝnh:
TØ lÖ GTTN (%) =
* Cách vẽ:

TØ suÊt sinh – tØ suÊt tö

Rút ra nhận xét.

10

Kẻ trục tọa độ: + Trục tung: trị số (‰)
+ Trục hoành: số năm

Vẽ :
+Tỉ suất sinh bằng đường màu xanh.
+ Tỉ suất tử bằng đường mà đỏ.
+ Khoảng cách giữa đường tỉ suất sinh và đường tỉ
suất tử chính là tỉ lệ gia tăng tự nhiên của dân số.
-Lập bảng chú giải
Ghi tên biểu đồ .


BIỂU ĐỒ TỈ LỆ GIA TĂNG TỰ NHIÊN CỦA DÂN SỐ
NƯỚC TA THỜI KÌ 1979-1999
(‰)

TØ suÊt sinh
TØ suÊt tö

5

- Kho¶ng c¸ch gi÷a
vµ
lµ tØ
lÖ t¨ng tù nhiªn cña
d©n sè

4
3
2

Tỉ lệ tăng tự
nhiên

1
1979

1999

N¨m


 HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
 Làm bài tập 3 trang 10
 Lấy số liệu về mật độ dân số Việt
Nam hiện nay, tình hình phân bố dân
cư
Liên hệ thực tế về sự khác biệt giữa
quần cư nông thôn và quần cư thành
thị .