Tác gia Nam Cao

Tiết 98
NAM CAO
A . Mục tiêu bài học
Giúp HS thấy được:
1 . Những điểm chính về cuộc đời, con người Nam Cao có ảnh hưởng sâu sắc đến sự
nghiệp sáng tác của ông
2 . Thấy được tư tưởng nhân đạo sâu sắc bao trùm toàn bộ những tác phẩm trước cách
mạng của Nam Cao
3 . Quan điểm nghệ thuật đúng đắn, sâu sắc, tiến bộ,phong cách nghệ thuật độc đáo
với sự đóng góp to lớn của ông vào sự nghiệp phát triển của nền văn xuôi nghệ thuật
Việt Nam
B . Phương tiện thực hiện.
- SGK + SGV tài liệu tham khảo
- Băng đóa,hình ảnh minh họa
C . Cách thức tiến hành
GV tổ chức giờ dạy bằng giáo án điện tử.
D . Tiến trình lên lớp
1 . Ổn đònh lớp.
2. Kiểm tra bài cũ :gợi học sinh nhớ lại tác phẩm Lão Hạc rồi dẫn dắt vào bài
3 . Lời giới thiệu bài mới
Ở THCS các em đã làm quen với nhà văn Nam Cao qua tác phẩm Lão Hạc.Lên lớp 11 các
em gặp lại nhà văn Nam Cao không chỉ qua tác phẩm cụ thể mà còn tìm hiểu Nam Cao với tư
cách là một tác gia lớn. Vậy khi tìm hiểu về một tác gia lớn chúng ta xem xét những điều gì,
đó ehính là nội dung chúng ta tìm hiểu trong tiết học hôm nay.
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung cần đạt
Gv:Khi tìm hiểu về một tác gia ta thường
tìm hiểu những đặc điểm gì ?
Hs : Trả lời.
Gv:Căn cứ SGK, em hãy tóm tắt những
điểm quan trọng về cuộc đời Nam Cao?
(quê hương, gia đình, bản thân)

Gv: nhấn mạnh những nét lớn có ảnh
hưởng đến sự nghiệp sáng tác của Nam
Cao.Minh hoạ hình ảnh
I. VÀI NÉT VỀ CUỘC ĐỜI VÀ CON NGƯỜI
1. Cuộc đời
Nam Cao (1915 – 1951) tên khai sinh Trần Hữu
Tri
- Quê hương:
Làng Đại Hoàng, phủ Lí Nhân, tỉnh Hà Nam
(Vùng đồng chiêm trũng nghèo ,nạn cường hào ác
bá đục khoét tàn tệ)
- Gia đình : Nông dân nghèo ,đông con
(được Nam Cao phản ánh trong nhiều sáng tác
của mình)
- Bản thân :
.Trí thức,thất nghiệp dở
.1943 ->1951 Nam Cao tích cực các công tác Cách
mạng. Tháng 11/1951, ông hi sinh trên đường công
tác (Hoàng Giáp _ Ninh Bình )
=> Nam Cao : nhà văn – liệt só.
+ Trước cách mạng : Sống lay lắt vì thất nghiệp+Tham gia hoạt động ,tận t Cách MạngTrở thành nhà văn,chiến só.
Gv: Đọc SGK em biết được những đặc
điểm cơ bản nào về con người Nam Cao?
HS: xem Sgk và trả lời, GV nhận xét, bổ
sung
+ Nam Cao không vì bất mãn cá nhân mà
trở nên khinh bạc
+ Ở Nam Cao có một tấm lòng rất đáng trân
trọng... Chính tấm lòng đó giúp Nam Cao
thoát khỏi sự cám dỗ của lối sốâng hưởng lạc,

tư ïnguyện đến với con đường nghệ thuật “vò
nhân sinh ” và đây cũng chính là cái gốc
nhân đạo của Nam Cao.
Gv:Giải thích khái niệm “ quan điểm
nghệ thuật”.
Gv : Dựa vào SGK, em hãy chỉ ra những
quan điểm nghệ thuật của Nam Cao?
Hs : (trả lời)
Gv: Sau những dòng văn đó Nam Cao
muốn phát ngôn những quan điểm gì về
nghệ thuật?
Hs: giải thích. Gv nhận xét bổ sung .
Gv: Đánh giá quan điểm nghệ thuật của
Nam Cao.
2.Con người
_Trước Cách mạng : Nam Cao mang nặng tâm sự
u uất, bất đắc chí (Đây không chỉ tâm sự riêng của
Nam Cao mà còn là nỗi bi phẫn chung của những
người trí thức lúc bấy giờ)
_Tấm lòng đôn hậu, chan chứa yêu thương, đặc
biệt là người nông dân
_Tinh thần tự đấu tranh với bản thân để tự vượt
mình, cố thoát khỏi lối sống tầm thường nhỏ nhen,
vươn tới lẽ sống tốt đẹp .
II . QUAN ĐIỂM NGHỆ THUẬT
“Chao ôi! ,Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng
lừa dối ,không nên là ánh trăng lừa dối ,nghệ thuật
có thể chỉ là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những
kiếp lầm than …”(Trăng sáng)
-> Văn chương phải phản ánh chân thực đời sống

xã hội
“Nó phải chứa đựng một cái gì lớn lao, mạnh
mẽ,vừa đau đớn lại vừa phấn khởi .Nó ca tụng lòng
thương ,tình bác ái,sự công bình …Nó làm cho
người gần người hơn ”(Đời thừa)
->Văn chương phải thể hiện nội dung nhân đạo
sâu sắc
“Văn chương không cần đến những người thợ khéo
tay, làm theo môt vài kiểu mẫu đưa cho .Văn
chương chỉ dung nạp được những người biết đào
sâu, biết tìm tòi, khơi những nguồn chưa ai khơi, và
sáng tạo những cái gì chưa ai có”(Đời Thừa )
-> Nhà văn phải tìm tòi, sáng tạo, lao động nghệ
thuật nghiêm túc, có lương tâm.
=> Quan điểm nghệ thuật đúng đắn tiến bộ.
Gv chuyển ý: không chỉ dừng lại ở quan
niệm, Nam Cao đã thực hiện rất xuất sắc
quan điểm đó trong sự nghiệp sáng tác
của mình
Gv:+Quá trình sáng tác của Nam Cao
chia thành mấy mấy giai đoạn?
+Trước Cách mạng Nam Cao viết về
những đề tài nào?
Hs:xem sgk trả lời
Gv:+Viết về người trí thức tiểu tư sản t/g
đề cập đến những vấn đề gì ở họ? Nêu
những tác phẩm tiêu biểu?
+Viết về đề tài này Nam Cao thể hiện
thái độ gì?
Hs:xem sgk và trả lời. Gv nhận xét, bổ

sung
Gv:+Viết về người nông dân Nam Cao
quan tâm tới những loại người nào?
+Ởû những loại người này tác giả đi
sâu vào phản ánh những điều gì ?
+Thái độ của tác giả đối với xã hội, đối
với số phận những người nông dân đó
như thế nào ?
Hs:trả lời…Gv bổ sung, nhấn mạnh thêm.
Gv:Sau Cách mạng Nam Cao có những
tác phấm nào tiêu biểu? Những tác phẩm
đó viết về đề tài gì?
Hs:Xem sgk trả lời
Gv:Chú ý đoạn văn cuối cùng trong Sgk
hãy nêu những đặc điểm chính về phong
cách nghệ thuật của Nam Cao?
Hs: trả lời. Gv giải thích, phân tích rõ
từng đặc điểm nghệ thuật.
III . SỰ NGHIỆP VĂN HỌC
1. Quá trình sáng tác:
a.Trước Cách mạng : hai đề tài chính
* Đề tài người trí thức tiểu tư sản:
(Đời Thừa ,Trăng sáng, Sống mòn…)
- Miêu tả chân thực, cảm động tình cảnh nghèo
khổ của người trí thức (nhà giáo,nhà văn…)
- Đi sâu khám phá bi kòch tinh thần của họ (những
người có tài, có tâm huyết, nhưng bò gánh nặng
cơm áo đời thường làm chết mòn; sự đấu tranh bên
trong của họ để vươn tới cuộc sống tốt đẹp)
-> Phê phán xã hội cũ ( đã bóp nghẹt sự sống , tàn

phá tâm hồn con người), thể hiện niềm tin vào
cuộc sống tốt đẹp

* Đề tài người nông dân
( LãoHạc, Dì Hảo, Ởû hiền, Chí Phèo, Tư cách
mõ,Lang Rận…)
- Những người có số phận hẩm hiu, bò ức hiếp
nhiều nhất.
_ Những người bò lăng nhục, bò tha hoá biến chất
-> Kết án gay gắt xã hội tàn bạo (tàn phá cả linh
hồn, thể xác người nông dân); phát hiện, khẳng
đònh bản chất đẹp đẽ, cao quý trong tâm hồn của
họ.
=> Nam Cao là một nhà văn có tấm lòng nhân
đạo sâu sắc.
b. Sau Cách mạng:
(Đôi mắt (1948),Nhật ký ở rừng (1948)…)
_Viết về người trí thức trong kháng chiến
-> Đặt ra vấn đề “Đôi mắt”(quan điểm, lập
trường) cho văn nghệ só lúc bấy giờ
3 . Nghệ thuật
- Ngòi bút Nam Cao vừa tỉnh táo, sắc lạnh, vừa
nặng tróu suy nghó ,đằm thắm yêu thương
- Xây dựng nhân vật điển hình.
- Sở trường miêu tả, phân tích tâm lí nhân vật.
- Cốt truyện giản dò giàu sức khái quát, triết lí
- Ngôn ngữ giản dò, linh hoạt, tinh tế
Gv : Nếu được đưa ra một nhận xét chung
nhất về nhà văn Nam Cao, em sẽ đưa ra
nhận xét gì?

Hs:Trả lời. Gv kết luận.
4. Củng cố: Bằng câu hỏi trắc nghiệm:
Nam Cao là :
A. Nhà văn của trí thức.
B. Nhà văn của nông dân.
C. Nhà văn của cả trí thức và
nông dân.
D. Tất cả A, B, C đều sai.
5. Dặn dò:_Học bài cũ
_Soạn bài “Chí Phèo”
IV.KẾT LUẬN
Nam Cao là một cây bút văn xuôi xuất sắc với
quan điểm nghệ thuật tiến bộ, phong cách nghệ
thuật độc đáo. Ông xứng đáng là một trong những
nhà văn hàng đầu của dòng văn học hiện thực nói
riêng và văn học Việt Nam nói chung.
Trả lời câu hỏi củng cố : đáp án đúng : C
E. Tham khảo;
1. Truyện ngắn Nam Cao, Tủ sách vàng , NXB Kim Đồng
2. NamCao, về tác gia và tác phẩm, NXB Giáo dục
Trở thành nhà văn,chiến só.