Bài 8 cấu tạo và tính chất của xương

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂK LĂK
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO CƯM’GAR

Bài giảng :Tiết 8 – Bài 8
CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG
Chương trình: Môn sinh lớp 8
Nhóm GV thực hiện: Nguyễn Thị Bích Diệp
Đỗ Thị Thơ
Gmail:
Trường: THCS Nguyễn Huệ
CưM’gar- Đăk Lăk

Tháng 12/2014


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

I.Cấu tạo của xương
1.Cấu tạo xương dài :

Quan sát H8-1 Xương dài gồm
những phần nào ?
-Cấu tạo của từng phần và H8-2
kết hợp với thông tin SGK em hãy
Sụn
cho biết :
Mô xương xốp
-Xương dài gồm những
phần nào ?
-Cấu tạo của từng phần
Mô xương

cứng

Nan xương

Khoang xương

Hình 8-2:cấu tạo đầu
xương dài

Hình 8-1: Cấu tạo xương
dài (xương đùi)


KIỂM TRA BÀI CŨ

Câu 1 : Bộ xương người
gồm mấy phần ? Mỗi
phần gồm những xương
nào ?

Bộ xương người : gồm 3 phần
Xương đầu :
- Xương sọ : có 8 xương lớn ghép lại
thành hộp sọ lớn chứa não .
- Xương mặt nhỏ , xương hàm ít phát triển
có hình thành lồi cằm .
Xương thân:
-Cột sống: gồm nhiều đốt khớp lại với
nhau, có 4 chỗ cong .
-Lồng ngực :gồm các xuơng sườn gắn với

cột sống và gắn với xương ức
Xương chi:
-Xương chi trên: nhỏ bé ,linh hoạt.
-Xương chi dưới to ,khoẻ ,chắc,ít cử động


Xương đùi ếch
không bị gãy
để giải thích được
Xương đùi ếch
m nay chúng ta
không bị gãy
ểu qua bài “cấu
chất của xương”

Các em hãy xem cô làm
một thử nghiệm sau

2 đầu bàn , để lên đĩa treo ở
g rồi lần lượt thêm vào các
i 3,5kg . Đố các em xương


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

I.Cấu tạo của
1.Cấu
tạo xương dài :
xương

Căn
cứ
vào
hình
o hình
dạng
và
cấu
tạo
ấu tạo
người ta phân biệt
hân biệt
Vậy những xương nàyba
cóloại
cấuxương
tạo như
ương
:xương
dàiđi,xương
thế nào ?chúng ta sẽ
lần lượt
tìm hiểu
.Trước tiên chúng ta
tìm và
hiểu
cấu tạo
ngắn
xương
dẹt
của xương dài .

BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

- Hai đầu xương là mô xương
xốp có các nan xương xếp
theo kiểu vòng cung, bọc hai
đầu xương là lớp sụn.

Sụn
Mô xương xốp

Mô xương
cứng

Nan xương

Khoang xương

Thân xương hình ống có
Thân
xương
hìnhmô
ống
có màng xư
màng
xương,
xương
cứng, khoang xương chứa
tủy.

-


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

I.Cấu tạo của xương
1.Cấu tạo xương dài :

- CấuCấu
tạo tạo
hìnhhình
ống giúp
xương
và ở
ống,
nan nhẹ
xương
vữngđầu
chắcxương xếp vòng cung có
- Nan
xương
tác
nghĩa
gìxếp
đốivòng
vớicung
chứccónăng
dụng phân tán lực, làm tăng khả năng
chịu nâng
lực. đỡ của xương? Sụn

Người ta ứng dụng cấu
tạo xương hình ống và
cấu trúc hình vòm vào
thực tiễn để làm gì?

ý

Mô xương xốp

Mô xương
cứng

Nan xương

Khoang xương

Hình 8-2:cấu tạo đầu
xương dài

Hình 8-1: Cấu tạo xương
dài (xương đùi)


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

Trong xây dựng người ta đã vận dụng kiểu hình ống của xương và
cấu trúc hình vòm của nan xương vào thiết kế trụ cầu hoặc vòm
cửa để vừa đảm bảo độ bền vững mà lại tiết kiệm được nguyên vật
liệu khi thi công.

BI 8 TIT 8:CU TO V TNH CHT CA XNG

I.Cu to ca xng
1.Cu to xng di :
2.Chc nng ca xng di :

Qua kiến thức vừa phân tích kết hợp thông tin
bảng 8-1 SGK hãy thảo luận nhóm viết đặc điểm
cấu tạo và chức nng của xương dài dưới dạng
sơ đồ ?


BI 8 TIT 8:CU TO V TNH CHT CA XNG

I.Cu to ca xng
1.Cu to xng di :
2.Chc nng ca xng di :
Hai đầu xư
ơng
Xng
di

Sụn bọc đầu xương -> giảm ma sát
Mô xương xốp có các nan xương
->phân tán lực, chứa tuỷ đỏ
Màng xương -> giúp xương to ra bề ngang

Một Thân
xương

Mô xương cứng -> chịu lực
Khoang xương -> chứa tủy đỏ (trẻ em),
tuỷ vàng( người lớn)


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

I.Cấu tạo của xương
1.Cấu tạo xương dài :
2.Chức năng của xươg dài :
3.Cấu tạo xương ngắn và xương dẹt :
Quan
sátngắn
tranh,
Xương
vàtìm điểm khác
nhau
cơ bản
giữatạo
xương dài với
xương
dẹt cấu
Gồm :mô xương
xương
ngắn
và
xương
dẹt
?

gồm những thành
cứng ở bên ngoài và
phầnnhau
nào?
Điểm khác
cơ
bên trong là mô
bản giữa xương dài
xương xốp gồm
với xương ngắn và
nhiều nan xương và
xương dẹt là :xương
hốc trống nhỏ chứa
ngắn và xương dẹt
tuỷ đỏ
không có cấu tạo
hình ống
Hình 8-3: Cấu tạo xương
ngắn điển hình là đốt sống

Hình 8-1: Cấu tạo xương
dài (xương đùi)


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

I.Cấu tạo của xương
1.Cấu tạo xương dài :
2.Chức năng của xươg dài :
3.Cấu tạo xương ngắn và xương dẹt :

-Không có cấu tạo hình ống
-Ngoài là mô xương cứng (mỏng )
-Trong toàn là mô xương xốp ,chứa tuỷ đỏ

II.Sự to ra và dài ra của xương
- Xương to ra về bề ngang là nhờ
cácvào thông tin SGK em
Dựa
tế bào màng xương phân chia hãy cho biết xương to ra về
bề ngang do đâu ?


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

II.Sự to ra và dài ra của xương
Mô tả thí nghiệm chứng minh
vai trò của sụn tăng trưởng :
dùng đinh platin đóng vào vị trí
A, B, C, D ở xương đùi một con
bê. B và C ở phía trong sụn tăng
trưởng. A và D ở phía ngoài sụn
tăng trưởng của hai đầu xương.
Sau vài tháng được kết quả như
hình vẽ.

Hình 8-5: Vai trò của
sụn tăng trưởng trong
sự dài ra của xương

BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

II.Sự to ra và dài ra của xương
Dựa vào kiến thức toán học :Em
Từ
em xét
hãykhoảng
rút ra vai
tròhai
của
hãyđó
nhận
cách
sụn
điểmtăng
B vàtrưởng
C ,A và?B ,C và D ban
đầu với sau vài tháng làm thí
Sụn tăng trưởng giúp xương
nghiệm ?
dài
Saura
vài. tháng nhận thấy
:khoảng cách hai đỉnh B và C
không đổi ,còn khoảng cách giữa
các đỉnh Avà B ,C và D dài hơn
trước
Về mặt cấu tạo thì đoạn AB và
CD có gì khác đoạn BC ?

Đoạn AB và đoạn CD có sụn tăng
trưởng, còn đoạn BC không có
sụn tăng trưởng.

Hình 8-5: Vai trò của
sụn tăng trưởng trong
sự dài ra của xương


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

I.Cấu tạo của xương
II.Sự to ra và dài ra của xương
-Xương to ra về bề ngang là nhờ các tế
bào màng xương phân chia
-Xương dài ra do các tế bào ở sụn tăng
trưởng phân chia và hoá xương


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

Ở tuổi dậy thì các tế bào
của sụn tăng trưởng phân
chia rất nhanh nên đây là
lứa tuổi có sự thay đổi
nhanh về chiều cao .Vì
thế chúng ta cần có chế
độ dinh dưỡng hợp lí và
tập thể dục thể thao vừa
sức, thường xuyên, đều

đặn để bộ khung xương
phát triển tốt và khỏe
mạnh.

Hình 8-4: Phim chụp sụn tăng
trưởng ở xương trẻ em


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

Chế độ dinh dưỡng hợp lý là :bữa
Dựa
vào
kiếnchất
thức
môn
ăn phải đủ
bốn
nhóm
:gluxitthể dục
emthao
hãy kể tên
Một
số môn
protein
–lipit
vàthể
tinh
bột.Ngòai
ra

một
số
môn
thểmôn
thao
Dựa
vào
kiến
thức
phải
cung
cấp
thêm
vitamin
và
giúp phát
triển
nhanh
giúpđặc
phát
triển
chiều
……………Em
hãy
cho
khoáng
chất
biệt
là canxi.Canxi
cao

nhanh
? dưỡng
chiều
cao
như
:bơi
biết
chế
độ
dinh
có nhiều
trong
tôm
,cua
,tép
hợp
lýđá,bóng
giúpnành
phátvà
triển
lộitrứng
,bóng
rổ
,sữa
đậu
các loại
nhanh
chiều
cao
? đạp

rau .Cần
ănhay
uốngđi
đa
dạng
các loại
,cầu
lông
xe
thức ăn ,không kiêng kem và
….thường xuyên tắm nắng để phát
triển chiều cao tối ưu


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

Chiều cao trung bình của người Việt Nam là 1,64 m ở
nam và 1,53 m ở nữ, thấp hơn so với nhiều nước. Cứ 10
năm, chiều cao người Việt chỉ tăng thêm 1 cm.


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

Nhìn vào trên ta thấy chiều cao trung bình của ngườì Việt Nam thấp hơn rất
nhiều so với các nước trên thển giới .Nên các em đang ở lứa tuổi phát triển
là những chủ nhân tương lai của đất nước phải về nhà lựa chọn cho mình
một môn thể thao phù hợp và tích cực luyện tập kết hợp với ăn uống đủ chất
dinh dưỡng để phát triển được chiều cao tối ưu. Góp phần nâng cao chiều cao
của nước nhà .

BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

I.Cấu tạo của xương
II.Sự to ra và dài ra của xương
III.Thành phần hoá học và tính chất
của xương
Thí nghiệm1: Lấy một xương đùi ếch trưởng
thành .Ngâm trong cốc đựng dung dịch axit
clohidric 10% .Sau 10-15 phút lấy ra ,thử uống
cong xem xương cứng hay mềm ?
Dùng
kẹp gắp
xương trong
đã ngâm
rửa
Khi
ngâm
xương
axit
Dựa
vào
thức
môn
hoá
học
vào cốc
nước
lã thử
uốn

clohidric
có kiến
hiện tượng
gì xảy
ra?xem
em
hãycứng
cho biết
bọt khí nổi lên khi
xương
hay mềm?
Có
hiện xương
tượng nổi
ngâm
đóbọt
là khí
khí gì ?
Khí CO2 chứng tỏ xương có muối CaCO3.
-Xương mềm dẻo, uốn cong được.
2HCL
+ CaCO3. -> CACL2 + CO2 +H2O


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

III.Thành phần hoá học và tính chất của xương
Thí nghiệm 2: Đốt một xương đùi
ếch trên ngọn lửa đèn cồn cho
đến khi xường không cháy nữa

,không còn thấy khói bay lên
.Bóp nhẹ phần xương đã đốt .Có
nhận xét gì ?

Khi đốt xương trên ngọn lửa đèn
Phần
nào tượng
của xương
cháy có mùi
cồn
có
hiện
gì
?
Khi xương không còn cháy nữa
khét?
không còn thấy khói bay lên . Bóp
phần đã đốt, nhận xét hiện tượng?
Đốt
xương
bópcó
thấy
xương
vỡ vụn ra
Xương
cháy
mùi
khét
Cháy chỉ có thể là chất hữu cơ

BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

III.Thành phần hoá học và tính chất của xương
Xương có hai đặc tính cơ bản: mềm dẻo và bền chắc. Nhờ
tính mềm dẻo nên xương có thể chống lại tất cả các lực cơ
Xương gồm 2 thành
học tác động vào cơ thể, nhờ tính bền chắc mà bộ xương
phần
hoá
học
giao
có thể nâng
đỡ cơ
thể.
Độ là:cốt
bền chắc
của xương người
và muối
khoáng
(chủ
trưởng thành
có thể
gấp
30thí
lần
so với loại
gạch tốt. Sở dĩ
Từ
các

nghiệm
trên,
canxi
).thể
Sựtrên
kếtlàranhờ
xương có yếu
đượclà
hai
tínhcó
chất
thành phần
em
rút
kếtvào
luận
hóa học. Xương
tạo
từ
2phần,
chất chính:
hợp 2 được
thành
này
gìcấu
vềphần
thành
tính một loại
chất hữu cơ
gọicho

là cốt
giao và
một
số chất vô cơ là các
làm
xương
bền
chắc
chất của xương?
muối can-xi. Chất khoáng làm cho xương bền chắc, cốt
và có tính mềm dẻo.
giao đảm bảo tính mềm dẻo. Tỉ lệ cốt giao thay đổi tùy
theo tuổi. Trong xương người trưởng thành, cốt giao
chiếm 1/3 còn các muối can-xi chiếm khoảng 2/3. Nếu ta
đem tách riêng hai chất này thì xương không đạt đủ hai
đặc tính trên.


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

III.Thành phần hoá học và tính chất của xương
- Xương gồm 2 thành phần hoá học là:cốt giao và muối khoáng
(chủ yếu là canxi ). Sự kết hợp 2 thành phần này làm cho xương
bền chắc và có tính mềm dẻo.
Về tỉ lệ chất cốt giao thay đổi theo lứa tuổi . Ở trẻ em
Tại
xương
giàcòn người
phần
cốtngười

giao
cốt giao nhiều hơnThành
nênsao
xương
mềm
dẻo
hơn,
già cốt giao ít hơn.ít nên giòn
gãy?
giòn ,dễ
dễ gãy.
Xương người già dòn dễ gãy và các tế bào xương không
còn khả năng phân chia vì thế xương người già khi bị
gãy sẽ lâu lành hơn trẻ em. Còn xương trẻ em các tế bào
còn khả năng phân chia nên nhanh chóng hình thành các
tế bào xương mới vì thế dễ tạo ra các tật ở chỗ bị gãy
nếu ta băng bó không cẩn thận.


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

ĐÂY LÀ HÌNH ẢNH GÌ ?


BÀI 8 – TIẾT 8:CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG