Bài giảng sinh học 9 thao giảng thoái hóa do tự thụ phấn và giao phối gần (26)

Câu 1: Người ta thường sử dụng các biện
pháp nào để gây đột biến trên cây trồng?
- Sử dụng đột biến bằng các tác nhân vật lí,
hóa học.
Câu 2: Tại sao người ta ít sử dụng
phương pháp gây đột biến trong chọn
giống vật nuôi?
- Các động vật bậc cao: Cơ quan sinh sản
nằm sâu trong cơ thể, dễ gây chết khi xử lí
bằng các tác nhân lí hoá học.


Cây ngô là cây giao phấn có hoa đơn tính
trên cùng một cây


Giao phấn
.. ..
....... ........ ..
....................
.. .......
. ...
.......
.

Tự thụ phấn bắt buộc
..
........
..... .... ....
..........

.
...... . ........
..
..

.......
..

.

. . .
..
...
.. . .

..
.

.....

Sự thụ phấn là gì?
 Tự thụ phấn và giao phấn khác nhau ở điểm căn bản nào?


 Thực hiện tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn nhằm
mục đích gì?
CÁCH Việ
THỰ
c thự
C HIỆ

c hiệNn tự thụ phấn bắt buộc ở cây giao phấn nhằm
+ Tự thụ
mụphấ
c đích
n bắtạ
t buộ
o dòcn: g thuần
- Dùng túi cách ly lấy phấn cây nào thì rắc lên đầu nh cây đó.
- Sau đó, lấy hạt của từng cây gieo riêng thành từng hàng .
- Chọn những cây có đặc điểm mong muốn cho tự thụ phấn.
- Làm như vậy qua nhiều thế hệ sẽ tạo được dòng thuần.
+ Nuôi cấy hạt phấn tạo cây đơn bội: Dùng cônsixin tác động lên
hạt phấn đang phân chia tạo cây lưỡng bội  rút ngắn được thời
gian tạo dòng thuần)


Quan sát một số hiện tượng phát triển không bình
thường ở thực vật và động vật

2,93m

Giống ngô đó 2,46m
qua 15 thế hệ

Giống ngô đó
qua 30 thế hệ
2,34 m

Ns: 47,6 tạ/ha

Ns: 24,1 tạ/ha

Ns: 15,2 tạ/ha



Tiết: 38, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1) Hiện tượng thoái hoá do tự
thụ phấn ở cây giao phấn:


Hình 34.1. Hiện tượng thoái hóa do tự thụ phấn bắt buộc ở ngô
 Dạng ban đầu: cây điển hình ở quần thể giao phấn.
 Từ 1-7: cây tự thụ phấn sau 1-7 thế hệ


Kết quả quá trình tự thụ phấn bắt buộc ở cây ngô

2,93m

Tự

Tự

thụ

thụ

phấn

qua
15
thế
hệ

Ns: 47,6 tạ/ha

2,46m

Ns: 24,1 tạ/ha

phấn
qua
30
thế
hệ

2,34 m

Ns: 15,2 tạ/ha


 Giống Ban
thoáđầu
i hóa so với giống ban đầu đượcThối
biểu hiệhóa
n như thế nào?


Tiết: 37, bài 34

I. Hiện tượng thoái hoá:
1) Hiện tượng thoái hoá do tự
thụ phấn ở cây giao phấn:
- Biểu hiện: Cây ngô tự thụ phấn
sau nhiều thế hệ chiều cao cây
giảm, bắp dò dạng, hạt ít.

 Hiện tượng thoái hoá do tự
thụ phấn ở cây ngô biểu hiện
như
thế nà
 Tìm
vío?dụ về hiện tượng
 Ví
dụ:giống ở một số thực
thoá
i hoá
ngc?xiêm thoái hoá: quả
vậ-t Hồ
khá
nhỏ, không ngọt, ít quả
-Bưởi thoái hoá: quả nhỏ,
khô
-Lúa bông nhỏ, ít hạt và lép
Ở nhiều dòng bộc lộ các đặc
điểm có hại như: bạch tạng,
thân lùn, bắp dò dạng, kết
hạt ít.

 Trong trồng trọt cần có biện pháp gì để khắc phục lại
giống bò thoái hóa?
- Chọn giống có độ thuần chủng cao, có nguồn gốc rõ ràng,
có tên giống cụ thể
-Vận dụng tốt các biện pháp kó thuật
-Thu hoạch đúng thời gian, quét sạch sân phơi hạt giống, …


TIẾT: 37, BÀI 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ
phấn ở cây giao phấn:
2. Hiện tượng thoái hoá do giao
phối gần ở động vật:


F1 x

hoặc

F1 x

F1

P

Giao phối gần


Tiết: 37, bài 34

I. Hiện tượng thoái hoá:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ
phấn ở cây giao phấn:
2. Hiện tượng thoái hoá do giao
phối gần ở động vật:
- Giao phối gần là sự giao phối giữa
con cái sinh ra từ một cặp bố mẹ
hoặc giữa bố mẹ với con cái.




Tiết: 37, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ
phấn ở cây giao phấn:
2. Hiện tượng thoái hoá do giao
phối gần ở động vật:
- Giao phối gần là sự giao phối
giữa con cái sinh ra từ một cặp bố
mẹ hoặc giữa bố mẹ với con cái
- Biểu hiện: Ở động vật thế hệ con
cháu sinh trưởng phát triển yếu,
khả năng sinh sản giảm, quái thai,
dò tật bẩm sinh.

 Biểu hiện của hiện tượng
thoái hóa giống ở động vật?
Trong chăn nuôi để khắc
phục hiện tượng thoái hóa

giống cần phải làm gì?
Chọn giống có độ thuần chủng
cao, có nguồn gốc rõ ràng, có
tên giống cụ thể.


Biểu hiện của thoái hóa ở thực
vật
-

Phát triển chậm

-

Chiều cao giảm

-

Năng suất giảm

-

Bộc lộ đặc điểm xấu, dị dạng, bị
chết

Biểu hiện của thoái
hóa ở động vật
- Sinh trưởng, phát
triển yếu
- Năng suất giảm, Sinh

sản giảm
- Dị tật, quái thai, chết
non


Tiết: 37, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ
phấn ở cây giao phấn:
2. Hiện tượng thoái hoá do giao
 Vậy biểu hiện chung của
phối gần ở động vật:
thoái hoá giống là gì?
- Giao phối gần là sự giao phối
giữa con cái sinh ra từ một cặp bố
mẹ hoặc giữa bố mẹ với con cái
- Biểu hiện: Ở động vật thế hệ con
cháu sinh trưởng phát triển yếu,
khả năng sinh sản giảm, quái thai,
dò tật bẩm sinh.
* Hiện tượng thoái hoá giống:
- Là hiện tượng các thế hệ con
cháu có sức sống kém dần, bộc lộ
tính trạng xấu, năng suất giảm.


Tiết: 37, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ
phấn ở cây giao phấn:

2. Hiện tượng thoái hoá do giao
phối gần ở động vật:
II. Nguyên nhân của hiện tượng
thoái hoá giống:


Quan sát sơ đồ sau: cho biết AA, Aa: tốt ; aa: xấu
P

AA

F1 đời đầu

aa
Aa

Tû lƯ %
DÞ hỵp tư
100

®ång hỵp tư
0

F2

aa

Aa

aa

50=(1/2)1

50

F3

aa

Aa

aa

25 = (1/2)2

75

F4

aa

Aa

1,25=(1/2)3

87,5

..
.
Fn

aa

(½)n

1-(1/2)n

aa

aa


…

Câuu 1:1:TỉQua
cá
thế
lệ đồ
ngc hợ
p
tă
hệngtự(AA,
thụ aa),
phấtỉn lệ
hoặdòc
hợ
p (Aa)
giao
phốgiả
i m

cận huyết,
Câu 2: Gen lặn (a)
tỉ lệ thể đồng hợp và
thường là tính trạng xấu
thể
dòi khi
hợpở trạ
biếnng thá
đổii
gây hạ
như
đồng thế
hợpnàlặon? (aa) và
Câuc 2:
i sao
thụ
đượ
biểTạ
u hiệ
n ratựkiể
u
hình,
lặnphấ
gâyn
phấn cò
ở ncâgen
y giao
hạ
ở thể phố
dò hợ

vài giao
i pgầ(Aa)
n ở
không biểu hiện
động vật lại gây ra
hiện tượng thoái
hoá?

…

THẢP
O LUẬ
ĐÁ
ÁNN

…

…


Tiết: 37, bài 34
I. Hiện tượng thoái hoá:
1. Hiện tượng thoái hoá do tự thụ
phấn ở cây giao phấn:
2. Hiện tượng thoái hoá do giao
phối gần ở động vật:
II. Nguyên nhân của hiện tượng
thoái hoá giống:
Nguyên nhân: do tự thụ phấn và
giao phối gần (cận huyết) vì qua

nhiều thế hệ tạo ra các cặp gen
đồng hợp lặn gây hại.

 Vậy nguyên nhân nào dẫn
đến hiện tượng thoái hoá
giống?