Bài 55 tiến hóa về sinh sản

BÀI
BÀI 55
55


Một số hình thức sinh sản của động vật


I. Sinh sản vô tính

Hình 1. Các bước sinh sản ở trùng roi

Trùng roi sinh sản bằng cách nào ?
F Trùng roi sinh sản bằng cách phân đôi cơ thể


Sinh sản của Thuỷ tức

Thuỷ tức sinh sản bằng cách nào ?
Thủy tức sinh sản bằng cách mọc chồi


I. Sinh sản vô tính

Trùng roi: sinh sản bằng cách phân đôi cơ thể

Sinh sản của Thuỷ tức

Phân đôi cơ thể
Một cơ thể
(không có sự kết hợp giữa

tinh trùng và trứng)

(Trùng roi)

Mọc chồi
(thủy tức)

Sinh sản vô tính vô tính là gì?

Cơ thể
mới


I. Sinh sản vơ tính
Sắp xếp các loài động vật tương ứng dưới đây theo các
hình thức sinh sản vô tính?
Trùng biến hình
Thuỷ tức

San hơ

Trùng roi

Trùng giày

Kiểu sinh sản

Phân đơi
Mọc chồi

Tên động vật

Trùng roi, Trùng giày, trùng biến hình
San hơ, Thuỷ tức,…


Raän nöôùc

Trinh saûn


I. Sinh sản vô tính
-Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết

hợp giữa tế bào sinh dục đực (tinh trùng) và tế bào sinh
dục cái (trứng).
-Có 2 hình thức chính: Sự phân đôi cơ thể và mọc chồi

Có những hình thức
sinh sản vô tính nào?


II. Sinh sản hữu tính

Hình 3. Hoạt động giao phối ở ếch

Hình 4: thụ tinh của trứng và tinh trùng ở người

Quan sát hình thức giao phối và thụ tinh trên, cho biết:
Thế nào là sinh sản hữu tính?

II. Sinh sản hữu tính

Hình 3. Hoạt động giao phối ở ếch

hoạt động giao phối ở gà

Thụ tinh trong
Thụ tinh ngoài
Sinh
sản
hữuthụ
tính
có ngoài
những
thụđược
tinh nào?
Trứng
được
tinh
Trứng
thụ
Trứng
được
thụ
tinh
ngoài hình thức
Trứng
được

thụ tinh
tinh
cơ
ởở bên
cơ thể
thể mẹ
mẹ
bên trong
trong cơ
cơ thể
thể mẹ
mẹ


II. Sinh sản hữu tính

Cá
Cáthể
thểlưỡng
lưỡngtính
tính

Cá
Cáthể
thểđơn
đơntính
tính


II. Sinh sản hữu tính

Sinh
Sinh sản
sản hữu
hữu tính
tính là
là hình
hình thức
thức sinh
sinh sản
sản
có
có sự
sự kết
kết hợp
hợp giữa
giữa tế
tế bào
bào sinh
sinh dục
dục đực
đực
(tinh
(tinh trùng)
trùng) và
và tế
tế bào
bào sinh
sinh dục
dục cái

cái
(trứng).
(trứng). Trứng
Trứng được
được thụ
thụ tinh
tinh sẽ
sẽ phát
phát triển
triển
thành
thành phôi.
phôi.


(nhóm 2 HS, thời gian 5 phút)
1. So sánh hình thức sinh sản vô tính và
hình thức sinh sản hữu tính?
2.Giun đất, giun đũa, cá thể nào là
lưỡng tính, phân tính và có hình thức thụ
tinh ngoài hoặc thụ tinh trong ?


Câu 1. So sánh hình thức sinh sản vô tính và sinh sản
hữu tính ?
Hình
thức
sinh sản

Vô tính

Hữu tính

Số cơ thể
tham gia
1 cơ thể

Kế thừa
đặc điểm
2 cơ thể 1 cơ thể 2 cơ thể

X

Sự kết hợp giữa
tinh trùng
và trứng
Có

X
X

Không
có
X

X

X

Từ nội dung bảng em hãy cho biết hình
thức sinh sản nào ưu chiếm ưu thế hơn? Vì sao?

Sinh sản hữu tính ưu thế hơn.
• Vì có sự kết hợp giữa các
đặc điểm sinh học khác
nhau của hai cá thể (thông
qua trứng và tinh trùng để
cho ra hợp tử)
 con sinh ra hơn hẳn bố mẹ


Câu 2.Giun đất, giun đũa, cá thể nào là lưỡng tính, phân
tính và có hình thức thụ tinh ngoài hoặc thụ tinh trong ?
-Giun đất lưỡng tính, thụ tinh ngoài.

Lỗ sinh dục
cái
Lỗ sinh dục
đực

Hoạt động ghép đơi của giun đất

Giun đũa


Câu 2.Giun đất, giun đũa, cá thể nào là lưỡng tính, phân
tính và có hình thức thụ tinh ngoài hoặc thụ tinh trong ?
-Giun đũa phân tính, thụ tinh trong.

Giun cái có lỗ sinh dục cái

Giun đực có lỗ sinh dục đực

Hình 4. Hình dạng giun đũa

Giun đũa


Kể tên một số động
vật có hình thức sinh
sản hữu tính?


III. Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính

Tùy
Tùy theo
theo mức
mức độ
độ tiến
tiến hóa,
hóa, sự
sự hoàn
hoàn chỉnh
chỉnh
hình
hình thức
thức sinh
sinh sản
sản hữu
hữu tính

tính được
được thể
thể hiện
hiện ởở
các
các mặt
mặt sau
sau đây:
đây: sự
sự thụ
thụ tinh
tinh trong,
trong, đẻ
đẻ con,
con,
thai
thai sinh,hình
sinh,hình thức
thức chăm
chăm sóc
sóc trứng
trứng và
và con
con


Thảo luận nhóm, lựa chọn các câu trả lời để hoàn thành bảng sau
Tên loài

Thụ tinh

Sinh sản

Phát triển phôi

Trai sông

Thụ tinh ngoài

Đẻ trứng

Biến thái

Châu chấu

Thụ tinh trong

Đẻ trứng

Biến thái

Cá chép

Thụ tinh ngoài

Đẻ trứng

Trực tiếp không
nhau thai

Tập tính bảo vệ
trứng
Không
Không
Không

Ếch đồng

Thụ tinh ngoài

Thằn lằn
đuôi dài

Thụ tinh trong

Chim bồ câu

Thụ tinh trong

Đẻ trứng

Trực tiếp không
nhau thai

Làm tổ, ấp trứng

Thỏ

Thụ tinh trong

Đẻ con

Trực tiếp có
nhau thai

Đào hang, lót ổ

Những câu
lựa chọn

Đẻ trứng

Đẻ trứng

-Thụ tinh
ngoài
-Thụ tinh
trong

-Đẻ con
-Đẻ trứng

Biến thái
Trực tiếp không
nhau thai

-Biến thái
-Trực tiếp không
nhau thai
-Trực tiếp có nhau

thai

Tập tính
nuôi con
ấu trùng tự đi kiếm mồi
ấu trùng tự đi kiếm mồi

Con non tự đi kiếm mồi

Không

Nòng nọc tự đi kiếm mồ

Không

Con non tự đi kiếm mồi

-Đào hang, lót ổ
-Làm tổ, ấp trứng
-Không (đào hang
và làm tổ)

Bằng sữa diều,
mớm mồi
Bằng sữa mẹ
-Bằng sữa diều, mớm
mồi
-Bằng sữa mẹ
-Con non (ấu trùng
hay nòng nọc) tự đi

kiếm mồi

Bảng. Sự sinh sản hữu tính và tập tính chăm sóc con ở động vật


Hãy đọc bảng theo cột dọc và cho biết chiều
hướng tiến hoá trong sinh sản hữu tính (về thụ
tinh, sinh sản, phát triển phôi, tập tính bảo vệ
trứng và nuôi con?


Bảng. Sự sinh sản hữu tính và tập tính chăm sóc con ở động vật
Tên loài

Thụ tinh

Sinh sản

Phát triển phôi

Trai sông

Thụ tinh ngoài

Đẻ trứng

Biến thái

Châu chấu

Thụ tinh trong

Đẻ trứng

Biến thái

Cá chép

Thụ tinh ngoài

Đẻ trứng

Trực tiếp không
nhau thai

Tập tính bảo vệ
trứng
Không
Không
Không

Ếch đồng

Thụ tinh ngoài

Thằn lằn
đuôi dài

Thụ tinh trong

Chim bồ câu

Thụ tinh trong

Đẻ trứng

Trực tiếp không
nhau thai

Làm tổ, ấp trứng

Thỏ

Thụ tinh trong

Đẻ con

Trực tiếp có
nhau thai

Đào hang, lót ổ

Những câu
lựa chọn

Đẻ trứng
Đẻ trứng

-Thụ tinh
ngoài

-Thụ tinh
trong

-Đẻ con
-Đẻ trứng

Biến thái
Trực tiếp không
nhau thai

-Biến thái
-Trực tiếp không
nhau thai
-Trực tiếp có nhau
thai

Tập tính
nuôi con
ấu trùng tự đi kiếm mồi
ấu trùng tự đi kiếm mồi

Con non tự đi kiếm mồi

Không

Nòng nọc tự đi kiếm mồ

Không

Con non tự đi kiếm mồi

-Đào hang, lót ổ
-Làm tổ, ấp trứng
-Không (đào hang
và làm tổ)

Bằng sữa diều,
mớm mồi
Bằng sữa mẹ
-Bằng sữa diều, mớm
mồi
-Bằng sữa mẹ
-Con non (ấu trùng
hay nòng nọc) tự đi
kiếm mồi


Hãy đọc bảng theo cột dọc và cho biết chiều
hướng tiến hoá trong sinh sản hữu tính (về thụ tinh,
sinh sản, phát triển phôi, tập tính bảo vệ trứng và
nuôi con?
+ Thụ tinh: thụ tinh trong tiến hoá hơn thụ tinh
ngoài
+ Sinh sản: Đẻ con tiến hoá hơn đẻ trứng
+ Phát triển phôi: Phát triển trực tiếp tiến bộ hơn
phát triển qua biến thái
+ Tập tính bảo vệ trứng và nuôi con: Làm tổ, nuôi
con bằng sữa mẹ là tiến bộ nhất.
+ Thai sinh tiến hoá nhất

THỤ
TINH
TRONG
Thằn Lằn

THỤ TINH
NGOÀI
Ếch Đồng

ThụThụ
tinhtinh
trong
:
trong
số lượng
ưu việttrứng
hơn
với thụ
đượcsothụ
tinh
tinh ngoài
nhiều
như thế
sự
Thụ
phát
triển
của
tinh

trong
nào?
trứng
tiến an
hóatoàn
hơn
hơn
cơ thể
thụ(trong
tinh ngoài
mẹ).


Một số loài động vật đẻ trứng

Một số loài động vật đẻ con

Phôi phát triển
trực tiếp trong cơ
đẻ lấy
con chất
thể Sự
mẹ,
tiến hoá hơn
dinhsodưỡng
với đẻ từ cơ
thể trứng
mẹ như
thế nào?
 phôi

được
bảo vệ an toàn
hơn, không phụ
thuộc vào môi
trường bên ngoài
như đẻ trứng.