Bài 38 các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật

Hãy cho biết
phát triển
của ếch
thuộc kiểu
nào?

Phát triển qua biến thái hoàn toàn ở ếch


Phát triển của châu
chấu thuộc kiểu nào?

Phát triển qua biến thái không hoàn toàn ở châu chấu


Bài 38

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG
ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ
PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT


Gà Ri
1,6 kg

Gà công
nghiệp
4,5 kg

? Hãy so ?

sánh
giới hạn
tốisự
đasai
của
2 giống
Nguyên
nhânlớn
của
khác
đó ? gà trên?

Do nhân tố di truyền


? Ngoài nhân tố di truyền, quá trình sinh trưởng
và phát triển ở động vật còn chịu ảnh hưởng của
những nhân tố nào?

Nhân tố bên trong

GIỚI TÍNH

Nhân tố bên ngoài

THỨC ĂN
NHIỆT ĐỘ

HOOCMÔN

ÁNH SÁNG


1. Hoocmôn của cơ thể chủ yếu do bộ phận nào sinh
ra?
A. Tuyến ngoại tiết

B. Hệ thần kinh

C. Tuyến nội tiết

D. Hệ hô hấp

2. Vai trò cuả hoocmôn trong cơ thể:
A. Điều hoà các quá trình sinh lí cuả cơ thể (trao đổi
chất, chuyển hoá )
B. Đảm bảo tính ổn định của môi trường bên trong
cơ thể
C. Tác động thông qua đường máu nên chậm nhưng
kéo dài và trên diện rộng
D. Cả A, B, C đúng


3. Tính chất của hoocmôn:
A. có tính đặc hiệu ( mỗi hooc môn chỉ ảnh hưởng đến
một hoặc một số cơ quan xác định)
B. có hoạt tính sinh học rất cao (chỉ với một lượng nhỏ
cũng gây hiệu quả rõ rệt)
C. không mang tính đặc trưng cho loài (dùng insulin của
bò để chữa bệnh tiểu đường cho người)

D. Cả A, B và C



Nhóm
động vật

ĐV có
xương
sống

Tên
hoocmôn

Nơi sản
xuất
(Tuyến
nội tiết)

Tác dụng sinh lí

Một số
bệnh do rối
loạn nội tiết


?
Nêu
tên
của

các
hoocmôn
ảnh
hưởng
đến
? Các hoocmôn đó do các tuyến nội tiết nào tiết ra?
sinh trưởng và phát triển của ĐVCXS?
HM sinh
trưởng

Tirôxin

Ơstrôgen

Testostêrôn

Tuyến yên

Tuyến giáp

Buồng trứng

Tinh hoàn


-Kích thích phân chia tế bào và tăng
kích thước của tế bào qua tăng tổng
hợp prôtêin.
- Kích thích phát triển xương (xương
dài ra và to lên)

? Nêu
các tác
dụng
sinh lí
của
các
hooc
môn ?

Kích thích chuyển hóa ở tế bào và kích
thích quá trình sinh trưởng và phát triển
bình thường của cơ thể

Kích thích sinh trưởng và phát triển
mạnh ở giai đoạn dậy thì nhờ:
+ Tăng phát triển xương
+ Kích thích phân hóa tế bào để hình
thành các đặc điểm sinh dục phụ thứ
cấp.
- Riêng testostêrôn còn làm tăng mạnh
tổng hợp prôtêin, phát triển mạnh cơ
bắp


Dựa vào tác dụng sinh lí của các loại hoocmoon, hãy thảo luận
nhóm (1bàn là 1 nhóm) để trả lời các câu hỏi trong mục I.1 trang
153 SGK (4 phút):
?1: Hình 38.2 minh họa 3 loại người: người bình thường, người bé
nhỏ và người khổng lồ

a. Hãy chỉ ra trường hợp nào là do tuyến yên sản xuất ra quá
ít hoặc quá nhiều hoocmôn sinh trưởng (GH) vào giai đoạn trẻ
em?
b. Tại sao tuyến yên sản xuất ra quá ít hoặc quá nhiều
hoocmôn sinh trưởng lại gây ra hậu quả như vậy?
?2: Tại sao trong thức ăn và nước uống thiếu iôt thì trẻ em sẽ
chậm lớn (hoặc ngừng lớn), chịu lạnh kém, não ít nếp nhăn, trí
tuệ thấp?
?3. Tại sao gà trống con sau khi cắt bỏ tinh hoàn thì phát triển
không bình thường: mào nhỏ, không có cựa, không biết gáy và
mất bản năng sinh dục?


Một số bệnh do rối loạn hoạt
động của tuyến yên


1a ? Hãy chỉ ra trường hợp nào là do tuyến yên sản xuất ra
quá ít hoặc quá nhiều hoocmon sinh trưởng vào giai đoạn trẻ
em?

1

Người
khổng lồ

Người bình
thường

2

- Người bé nhỏ
là hậu quả do
tuyến yên tiết ra
quá ít hoocmôn
vào giai đoạn trẻ
em

3

Người bé
nhỏ

- Người khổng lồ
là hậu quả do
tuyến yên tiết ra
quá nhiều
hoocmôn sinh
trưởng vào giai
đoạn trẻ em


1b? Tại sao tuyến yên sản xuất ra quá ít hoặc quá nhiều
hoocmôn sinh trưởng lại gây ra hậu quả như vậy?

1

Người
khổng lồ

Người bình
thường

2

- Quá ít HM sinh trưởng:
giảm phân chia tế bào, giảm
sự tăng số lượng và kích
thước tế bào, xương phát
triển kém  trẻ em chậm
lớn hoặc ngừng lớn.

3

Người bé
nhỏ

- Quá nhiều HM sinh trưởng:
tăng cường quá trình phân
chia tế bào, tăng số lượng và
tăng kích thước tế bào, tăng
cường phát triển xương 
cơ thể phát triển quá mức và
trở thành người khổng lồ


? Nếu biết người bị
bênh lùn do thiếu
hoocmôn sinh
trưởng (GH) thì cần

tiêm GH ở giai đoạn
nào? Tại sao?

Hai anh em sinh đôi
John Rice và Greg Rice (Mỹ)
Cần tiêm GH ở tuổi thiếu nhi vì khi đó tốc độ sinh trưởng diễn ra
mạnh nên GH mới phát huy được tác dụng; còn đến giai đoạn
trưởng thành, tốc độ sinh trưởng chậm lại và dừng hẳn thì GH
không phát huy được tác dụng, trái lại có thể gây tác hại


? Nếu hoocmôn sinh trưởng quá dư thừa ở
giai đoạn trưởng thành có thể gây hậu quả
gì?
Thừa GH ở giai đoạn
trưởng thành làm tăng
q.trình phân chia tế bào,
tăng số lượng và kích
thước tế bào ở mặt, đầu
xương  Bệnh to đầu
ngón.

Bàn chân
người bệnh to đầu ngón


Một số bệnh do rối loạn hoạt
động của tuyến giáp

?2. Tại sao trong thức ăn và nước uống thiếu
iốt thì trẻ em sẽ chậm lớn hoặc ngừng lớn,
chịu lạnh kém, não ít nếp nhăn, trí tuệ thấp?
- Iôt là một trong hai thành phần cấu tạo nên tirôxin.
Thiếu Iôt dẫn đến thiếu tirôxin.
-Thiếu tiroxin làm giảm quá trình chuyển hóa nên giảm
sinh nhiệt ở tế bào  chịu lạnh kém.
- Thiếu tiroxin còn làm giảm quá trình phân chia và lớn
lên bình thường của tế bào  trẻ em và động vật non
chậm lớn hoặc ngừng lớn, não ít nếp nhăn, số lượng tế
bào não giảm vì vậy trí tuệ thấp

? Hãy nêu những biện pháp phòng tránh
thiếu Iốt?


Thiếu Iôt trong khẩu phần
ăn  tirôxin không tiết ra 
tuyến giáp tăng cường hoạt
động gây phì đại tuyến 
bướu cổ

Bướu cổ nhược giáp


- Bệnh bazơđô do tuyến
giáp hoạt động mạnh tiết
nhiều hoocmôn tirôxin làm
tăng cường trao đổi chất,
tăng tiêu dùng ôxi, nhịp

tim nhanh, người bệnh
luôn trong trạng thái hồi
hộp, căng thẳng, mất ngủ,
sút cân nhanh.

Bướu cổ cường giáp
(Bệnh Bazơđô)

- Do tuyến giáp hoạt động
mạnh nên cũng gây bướu
cổ, mắt lồi do tích nước
(phù nề) ở các tổ chức sau
cầu mắt


Khi cắt bỏ tuyến
giáp của nòng nọc
thì nòng nọc có
biến đổi thành ếch
được không?
Vì sao?

Ở ếch nhái: Tiroxin do tuyến giáp tiết ra gây biến thái
từ nòng nọc thành ếch. Thiếu Tiroxin: Nòng nọc không
biến thành ếch được.


Một số bệnh do rối loạn hoạt động của
buồng trứng và tinh hoàn

- HM ơstrôgen :
+ Nếu nồng độ quá cao : gia tăng nguy cơ nhồi
máu cơ tim, đột quỵ, ung thư vú…
+ Nếu nồng độ giảm quá thấp (trường hợp suy
buồng trứng hoặc cắt tử cung): dễ mắc chứng
loãng xương và tăng mỡ máu
-HM Testostêrôn:
+ quá cao: dậy thì sớm, u tinh hoàn…
+ quá thấp: chậm dậy thì, có thể vô sinh…