Bài 43

CHÖÔNG III: VIRUT VAØ
BEÄNH TRUYEÀN NHIEÃM
BAØI 43


I. Khái niệm:
I. Khái niệm:
1.
1.
Sự phát hiện ra vi rút:
Sự phát hiện ra vi rút:
Từ trước Công nguyên, đã có nhiều tài
Từ trước Công nguyên, đã có nhiều tài
liệu về một số bệnh mà sau này người ta xác
liệu về một số bệnh mà sau này người ta xác
đònh là do virut gây nên như bệnh dại, bại liệt,
đònh là do virut gây nên như bệnh dại, bại liệt,
đậu mùa.
đậu mùa.
Năm 1892 D.I.Ivanopxki, nhà khoa học
Năm 1892 D.I.Ivanopxki, nhà khoa học
người Nga khi lấy dòch ép của lá cây thuốc lá
người Nga khi lấy dòch ép của lá cây thuốc lá
bò bệnh khảm, cho lọc qua nến lọc vi khuẩn rồi
bò bệnh khảm, cho lọc qua nến lọc vi khuẩn rồi
lấy dòch ép này nhiễm vào lá cây thuốc lá
lấy dòch ép này nhiễm vào lá cây thuốc lá
không bò bệnh thì thấy cây cũng bò mắc bệnh.
không bò bệnh thì thấy cây cũng bò mắc bệnh.

Soi dưới kính hiển vi, ông không quan sát
Soi dưới kính hiển vi, ông không quan sát
thấy mầm bệnh, nuôi cấy trên thạch không có
thấy mầm bệnh, nuôi cấy trên thạch không có
khuẩn lạc. Ông cho rằng mầm bệnh là một loại
khuẩn lạc. Ông cho rằng mầm bệnh là một loại
vi sinh vật nhỏ hơn vi khuẩn, năm 1898 người ta
vi sinh vật nhỏ hơn vi khuẩn, năm 1898 người ta
gọi là virut (nghóa là mầm độc).
gọi là virut (nghóa là mầm độc).
Năm đó, người ta cũng phát hiện ra virut
Năm đó, người ta cũng phát hiện ra virut
gây bệnh cho động vật (bệnh lở mồm long móng
gây bệnh cho động vật (bệnh lở mồm long móng
ở trâu bò).
ở trâu bò).
Năm 1915 phát hiện ra virut ở vi khuẩn và
Năm 1915 phát hiện ra virut ở vi khuẩn và
được gọi là thể thực khuẩn (
được gọi là thể thực khuẩn (
Bacterio
Bacterio
phagơ gọi
phagơ gọi
tắt là phagơ)
tắt là phagơ)

•
Từ cách phát hiện ra virut,

Từ cách phát hiện ra virut,
có nhận xét về đặc điểm
có nhận xét về đặc điểm
chung của virut?
chung của virut?
•
(kích thước, cấu tạo, cách
(kích thước, cấu tạo, cách
dinh dưỡng)
dinh dưỡng)

2. Khái niệm
2. Khái niệm
•
Vi rút là một thực thể sống chưa có cấu tạo
Vi rút là một thực thể sống chưa có cấu tạo
tế bào chúng gồm hai phần chính: vỏ là prôtêin
tế bào chúng gồm hai phần chính: vỏ là prôtêin
(capsit) và lõi là axit nuclêic.
(capsit) và lõi là axit nuclêic.
•
Kích thước rất nhỏ trung bình 10 - 100 nm.
Kích thước rất nhỏ trung bình 10 - 100 nm.
•
Đời sống kí sinh bắt buộc trong tế bào chủ,
Đời sống kí sinh bắt buộc trong tế bào chủ,
ngoài tế bào chủ được gọi là hạt virut hay virion
ngoài tế bào chủ được gọi là hạt virut hay virion

Virut có được coi
Virut có được coi
là một cơ thể sinh
là một cơ thể sinh
vật không?
vật không?


Vì sao?
Vì sao?

Virut chưa được coi là 1 cơ thể sống mà
chỉ là dạng sống vì virut cấu tạo quá đơn
giản, không có cấu tạo tế bào, bên ngoài cơ
thể vật chủ chúng không có các đặc điểm
cơ bản của cơ thể sống: sinh trưởng, phát
triển, chuyển hóa vật chất … sống kí sinh
bắt buộc, chỉ nhân lên và phát triển trong
tế bào chủ.
Tuy nhiên, chúng vẫn được xếp vào VSV
vì chúng vẫn có khả năng nhân lên và di
truyền các đặc điểm của mình cho thế hệ
sau.


II- Hỡnh thaựi vaứ caỏu taùo
II- Hỡnh thaựi vaứ caỏu taùo

Dựa vào hình thái ngoài của
Dựa vào hình thái ngoài của
virut người ta chia virut
virut người ta chia virut
thành mấy loại?
thành mấy loại?

1. Hình thái của virut gồm 3 loại:
1. Hình thái của virut gồm 3 loại:
•
- Cấu trúc xoắn: virut khảm thuốc lá
- Cấu trúc xoắn: virut khảm thuốc lá
(TMV).
(TMV).
•
- Cấu trúc khối: virut ênô và HIV.
- Cấu trúc khối: virut ênô và HIV.
•
- Cấu trúc hỗn hợp: virut của vi khuẩn
- Cấu trúc hỗn hợp: virut của vi khuẩn
(phagơ T2).
(phagơ T2).





CAÁU TRUÙC HOÃN HÔÏP
CAÁU TRUÙC HOÃN HÔÏP

Dựa vào những hình dưới đây em hãy điền
Dựa vào những hình dưới đây em hãy điền
thông tin thích hợp vào bảng trang 145/sgk
thông tin thích hợp vào bảng trang 145/sgk

Đặc điểm
Loại virut
Hình dạng, kích
thước
Axit
nuclêic
Vỏ prôtêin Vỏ ngoài
Virut hình trụ
xoắn (TMV)
Virut
khối
đa
diện
Virut
ênô
Virut
HIV
Virut dạng
phối hợp
(Phage T2)