Bài 19 quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

Bài 20 – Tiết 85+86
Quan sát, tưởng tượng, so sánh và
nhận xét trong văn miêu tả


Sơn Tinh


Tiết 85+86:
SÁNH

QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO
VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN
MIÊU TẢ

I. Quan sát, tưởng tượng, so sánh
và nhận xét trong văn miêu tả:
1. Tìm hiểu bài tập:


Đoạn 1: Cái chàng Dế Choắt,
người gầy gò và dài lêu nghêu
như một gã nghiện thuốc phiện.
Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ
ngắn củn đến giữa lưng, hở cả
mạng sườn như người cởi trần
mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè,
nặng nề, trông đến xấu. Râu ria
gì mà cụt có một mẩu và mặt
mũi thì lúc nào cùng ngẩn ngẩn
ngơ ngơ.

(Tô Hoài)


Đoạn 1: Cái chàng Dế Choắt,
người gầy gò và dài lêu nghêu
như một gã nghiện thuốc phiện.
Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ
ngắn củn
đến giữa lưng,
hở cả mạng sườn như người cởi
Đôi càng bè bè,
trần mặc áo gi-lê.
nặng nề, trông đến xấu Râu ria
gì mà mặt mũi
cụt. có một mẩu
và ngẩn ngẩn
thì lúc
ngơ
nào cũng
ngơ.
(Tô Hoài)


- Hình ảnh so sánh:
…gầy gò và dài
lêu nghêu

như một gã nghiện thuốc
phiện

… cánh chỉ ngắn củn
đến giữa lưng, hở cả
mạng sườn

như người cởi trần
mặc áo gi-lê


Đoạn 1: Cái chàng Dế Choắt,
người gầy gò và dài lêu nghêu
như một gã nghiện thuốc phiện.
Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ
ngắn củn đến giữa lưng, hở cả
mạng sườn như người cởi trần
mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè,
nặng nề, trông đến xấu. Râu ria
gì mà cụt có một mẩu và mặt
mũi thì lúc nào cùng ngẩn ngẩn
ngơ ngơ.
(Tô Hoài)


Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông
ngòi, kênh rạch càng bủa giăng. Tiếng của
những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng
sóng từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm
không ngớt vọng về. Dòng sông Năm Căn
mênh mông, nước đổ ra biển ngày đêm , cá
nước bơi hàng đàn đen trũi giữa những đầu

sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông
rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng
đước dựng lên cao ngất.
Nếu yêu cầu miêu tả đặc điểm của sông
nước Cà Mau và dòng sông Năm Căn thì
đoạn văn trên đã đáp ứng đủ yêu cầu đó
chưa?


Đoạn 2

Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi,
kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện.
Trên thì trời xanh, dưới thì nước xanh, chung quanh
mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào
bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng
tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày
đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối {…}.
Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ
ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn
đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa
những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con
sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng
đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành
vô tận.
(Đoàn Giỏi)


Càng đổ dần về hướng mũi
Cà Mau thì sông ngòi, kênh

rạch càng bủa giăng. Tiếng
của những khu rừng xanh
bốn mùa, cùng tiếng sóng
từ biển Đông và vịnh Thái
Lan ngày đêm không ngớt
vọng về. Dòng sông Năm
Căn mênh mông, nước đổ
ra biển ngày đêm , cá nước
bơi hàng đàn đen trũi giữa
những đầu sóng trắng.
Thuyền xuôi giữa dòng con
sông rộng hơn ngàn thước,
trông hai bên bờ, rừng đước
dựng lên cao ngất.

Hết giờ

Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau
thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa
giăng chi chít như mạng nhện. Trên
thì trời xanh, dưới thì nước xanh,
chung quanh mình cũng chỉ toàn
một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào
bất tận của những khu rừng xanh
bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ
biển Đông và vịnh Thái Lan ngày
đêm không ngớt vọng về trong hơi
gió muối {…}. Dòng sông Năm Căn
mênh mông, nước ầm ầm đổ ra
biển ngày đêm như thác, cá nước

bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp
xuống như người bơi ếch giữa
những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi
giữa dòng con sông rộng hơn ngàn
thước, trông hai bên bờ, rừng đước
dựng lên cao ngất như hai dãy
trường thành vô tận.


Sông ngòi, kênh
rạch bủa giăng chi
chít

như mạng nhện


…trên thì trời xanh


…dưới thì nước xanh


…chung quanh mình cũng chỉ toàn một
sắc xanh cây lá


…tiếng rì rào bất tận của những khu rừng
xanh bốn mùa

…tiếng sóng rì rào… không ngớt vọng về


…
nước
ầm
ầm đổ
ra
biển
ngày
đêm
như
thác


…cá
nước
bơi
hàng
đàn
đen trũi
nhô lên
hụp
xuống

như
người
bơi
ếch
giữa

những
đầu
sóng
trắng


…trông
hai bên
bờ,
rừng
đước
dựng
lên cao
ngất
như
hai
dãy
trường
thành
vô tận


Câu hỏi:
Để tả được như những
đoạn văn trên, người viết đã
làm những công việc gì?


BÀI VĂN MIÊU TẢ
QUAN SÁT

NHẬN XÉT

TƯỞNG TƯỢNG

Liên tưởng, tưởng
tượng để miêu tả đối
tượng về:
+ Âm thanh
+ Màu sắc
+ Đường nét
+ Tính chất,……

SO SÁNH

- Chọn sự vật có nét
tương đồng với sự vật
được miêu tả.
- Sử dụng phương tiện
so sánh: như, bằng,
không hơn, chẳng kém,
thua, là, ……



Chuẩn bị:
- Cả lớp chia thành bảy đội.
- Mỗi đội cử nhóm trưởng: phải là người viết chữ đẹp, nhanh.
- Các thành viên còn lại cần có giấy nháp.
Luật chơi như sau:

-Trên màn hình sẽ xuất hiện đối tượng cần miêu tả.
- Các đội lần lượt xem tất cả các bức tranh.
- Sau đó vận dụng các thao tác cần có khi làm văn miêu tả để viết
một đoạn văn (từ 3 đến 5 câu) miêu tả đối tượng mà mình đã quan
sát.
Lưu ý:
- Đoạn văn phải có sự liên kết chặt chẽ, không phải miêu tả từng
bức tranh rồi gộp lại mà phải miêu tả toàn cảnh.
- Thời gian cho mỗi đội là 5 phút.


• Hoa gạo.