NÓI GIẢM NÓI TRÁNH LỚP 8

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ !


KIỂM TRA BÀI CŨ:
Thế nào là nói quá ? Nói quá có tác dụng gì ?
Trong các câu sau, câu nào sử dụng biện pháp tu
từ Nói quá ? Nêu tác dụng của của phép tu từ Nói
quá được dùng ?
A.

Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống như chung một giàn.

B.

Những kẻ vá trời khi lỡ bước,
Gian nan chi kể việc con con !

C.

Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm


Em chọn cách nói nào trong
hai cách nói sau đây ? Giải
thích vì sao ?
- Các bác sĩ pháp y đang mổ xác chết của nạn nhân.
- Các bác sĩ pháp y đang phẩu thuật tử thi của nạn nhân.

TIẾT 39

NÓI GIẢM NÓI TRÁNH

I- NÓI GIẢM NÓI TRÁNH VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI GIẢM NÓI TRÁNH:

Ví dụ 1:
- …đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách
mạng đàn anh khác…
Đọc ngữ liệu 1, cho biết những từ ngữchết
in
- … đi …
đậm trong các đoạn trích có nghĩa gì ?
- … chẳng còn.
-> Giảm nhẹ, tránh sự đau buồn.
Cho biết cách nói nào dưới
Ví dụ 2:
Tạiđây
saonhẹ
người
viếttếlại
nhàng,
nhịdùng
hơn
Bầu sữa -> Tránh thô tục,
cách
diễnngười
đạt này
đối với
nghe??

Thảo luận cặp: (1 phút)
tăng cảm giác êm dịu.

Thử thay thế từ bầu sữa bằng một từ ngữ
khác rồi rút ra nhận xét vì sao tác giả
Con dạo này lười lắm.
Nguyên
lại dùng từ ngữ này ?
Con dạo này không được
chămHồng
chỉ lắm.

Ví dụ 3:


TIẾT 39

NÓI GIẢM NÓI TRÁNH

I- NÓI GIẢM NÓI TRÁNH VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI GIẢM NÓI TRÁNH:

Ví dụ 1:
- …đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin
và các vị cách mạng đàn anh
khác…
Giảm nhẹ, tránh sự đau buồn.
- … đi …
- … chẳng còn.
Ví dụ 2: Bầu sữa -> Tránh thô tục, tăng cảm giác êm dịu.

Ví dụ 3:
Con dạo này không được chăm chỉ lắm. -> Tế nhị, nhẹ nhàng.

Những cách dùng từ ngữ trong các câu trên được gọi
GHI NHỚ / SGK TRANG 108
là phép tu từ Nói giảm nói tránh, em hãy cho biết thế nào là
nói giảm nói tránh và tác dụng của cách nói này ?


TIẾT 39

NÓI GIẢM NÓI TRÁNH

I- NÓI GIẢM NÓI TRÁNH VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI GIẢM NÓI TRÁNH:
Ví dụ 1:
Thảo luận nhóm: (3 phút)
- …đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và
Sử dụng cách nói giảm
các vị cách mạng đàn anh khác…
nói tránh cho những câu sau và cho biết
- … đi …
- … chẳng còn.
em đã dùng cách gì để nói giảm nói
tránh ?
-> Giảm nhẹ, tránh sự đau buồn.
a. Ông ấy ăn cắp tài sản của nhà nước.
Ví dụ 2: Bầu sữa
-> Ông ấy tham ô của công.
-> Tránh thô tục, tăng cảm giác êm dịu.
Dùng từ đồng nghĩa.

Ví dụ 3:
Con dạo này không được chăm chỉ lắm. b. Cái nón của bạn xấu quá.
-> Cái nón của bạn chưa được đẹp.
-> Tế nhị, nhẹ nhàng.
Dùng cách nói phủ định trong
Ghi nhớ:
cặp từ trái nghĩa.
Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu
từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, c. Ông ấy sắp chết.
tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ,
-> Ông ấy chỉ nay mai thôi.
nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.
Dùng cách nói trống.


TIẾT 39

NÓI GIẢM NÓI TRÁNH

I- NÓI GIẢM NÓI TRÁNH VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI GIẢM NÓI TRÁNH:
Ví dụ 1:
Những cách nói giảm nói tránh:
- …đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và
các vị cách mạng đàn anh khác…
- Dùng từ đồng nghĩa (đồng nghĩa, đồng
nghĩa ngữ cảnh - từ Hán Việt)
- … đi …
- … chẳng còn.
- Dùng cách nói phủ định trong cặp
từ trái nghĩa.

-> Giảm nhẹ, tránh sự đau buồn.
Ví dụ 2: Bầu sữa
- Dùng cách nói trống.
-> Tránh thô tục, tăng cảm giác êm dịu.
Ví dụ 3:
Con dạo này không được chăm chỉ lắm.
Em hãy đặt ít nhất là
-> Tế nhị, nhẹ nhàng.

Ghi nhớ:

Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu
từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển,
tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ,
nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.

một câu sử dụng một
trong các cách nói
giảm nói tránh trên ?


TIẾT 39

NÓI GIẢM NÓI TRÁNH

II- LUYỆN TẬP:
I- NÓI GIẢM NÓI TRÁNH VÀ TÁC
DỤNG CỦA NÓI GIẢM NÓI TRÁNH: Bài tập 1: Điền từ ngữ nói giảm nói tránh:
a. đi nghỉ
Ví dụ 1:

b. chia tay nhau
- …đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và
các vị cách mạng đàn anh khác…
c. khiếm thị
- … đi …
d. có tuổi
- … chẳng còn.
e. đi bước nữa
-> Giảm nhẹ, tránh sự đau buồn.
Bài tập 2:
Ví dụ 2: Bầu sữa
Câu có sử dụng cách nói giảm nói tránh:
-> Tránh thô tục, tăng cảm giác êm dịu.
a2 ) Anh nên hoà nhã với bạn bè !
Ví dụ 3:
các từnên
ngữ
nóinữa
giảm
b2 Điền
) Anh không
ở đây
! nói
Con dạo này không được chăm chỉ lắm.
Thảo
luận
cặp:
(2
phút)
tránh

sau
đây
vào
chỗ
trống:!
c1 ) Xin đừng hút thuốc trong phòng
-> Tế nhị, nhẹ nhàng.
So sánh mỗi cặp câu a, b, c

Ghi nhớ:

Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu
từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển,
tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ,
nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.

đi và
nghỉ,
thị,nào
chia
chokhiếm
biết câu
sửtay
nhau,
tuổi,
bướcnói
nữa.
dụngcó
cách
nóiđigiảm

tránh ?


TIẾT 39

NÓI GIẢM NÓI TRÁNH

II- LUYỆN TẬP:
I- NÓI GIẢM NÓI TRÁNH VÀ TÁC
DỤNG CỦA NÓI GIẢM NÓI TRÁNH: Bài tập 1: Điền từ ngữ nói giảm nói tránh:
a. đi nghỉ
c. khiếm thị
Ví dụ 1:
- …đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và
b. chia tay nhau
d. có tuổi
các vị cách mạng đàn anh khác…
e. đi bước nữa
Bài tập 2:
- … đi …
Câu có sử dụng cách nói giảm nói tránh:
- … chẳng còn.
a2 ) Anh nên hoà nhã với bạn bè !
-> Giảm nhẹ, tránh sự đau buồn.
b2 ) Anh không nên ở đây nữa !
Ví dụ 2: Bầu sữa
c1 ) Xin đừng hút thuốc trong phòng !
-> Tránh thô tục, tăng cảm giác êm dịu.
Bài tập 3:
Ví dụ 3:

Trường hợp cần nói giảm nói tránh:
Con dạo này không được chăm chỉ lắm.
- Khi cần phải nói năng lịch sự, có văn hoá.
-> Tế nhị, nhẹ nhàng.
Thảo
luận
(5 phút)
- Khi quan
tâm,
tônnhóm:
trọng người
nghe.
Ghi nhớ:
hợpnhững
khôngtrường
nên nói
Cho biết
hợpgiảm
nào nói
nêntránh:
sử
Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu Trường
cáchthiết
nói giảm
nóithẳng,
tránh và
Khi cần
phải nói
nóitrường
đúng

từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, dụng
hợp nào thì không nên sử dụng cách nói
tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, mức độ sự thật.
giảm nói tránh ?
nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.


TIẾT 39

NÓI GIẢM NÓI TRÁNH

Xác định những cách nói giảm nói tránh trong các trường
hợp sau và cho biết tác dụng của các cách nói giảm nói tránh ?
a. Xin lỗi, mình đi vệ sinh một tí.
-> Từ đồng nghĩa: Tránh thô tục.
b. Trước kia khi bà chưa về với Thượng đế chí nhân, bà cháu ta
đã từng sung sướng biết bao !
-> Từ đồng nghĩa: giảm sự đau buồn.
c. Chữ viết của bạn chưa được đẹp lắm !

-> Phủ định (từ trái nghĩa): Thái độ lịch sự, tế nhị.
d. Lão làm bộ đấy ! Thật ra thì lão chỉ tâm ngẩm thế, nhưng cũng
ra phết chứ chả vừa đâu: Lão vừa xin tôi một ít bả chó …
-> Nói trống: Thái độ lịch sự với người đối thoại.


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học thuộc lòng ghi nhớ. Xem nắm lại các ngữ liệu đã phân tích.
Làm các bài tập: 2 (d,e), 3 Sgkh trang 109.
Chuẩn bị: Luyện nói kể chuyện theo ngôi kể kết hợp với miêu tả

và biểu cảm.
- Ôn tập về ngôi kể. Cho các dẫn chứng về ngôi kể thứ nhất và
ngôi thứ ba.
- Chuyển ngôi kể trong đoạn trích “ Tức nước vỡ bờ”
- Kể một câu chuyện cho cả lớp nghe (có kết hợp yếu tố miêu tả
và biểu cảm).


CHÀO TẠM BIỆT QUÝ THẦY CÔ !