LIPID VÀ CÁC SẢN PHẨM CHUYỂN HOÁ LIPID

LIPID VÀ CÁC SẢN PHẨM
CHUYỂN HOÁ LIPID


ĐẠI CƯƠNG
Lipid

Không tan trong nước (hoặc tan rất ít)

Hòa tan dễ dàng trong dung môi hữu cơ
(cồn,eter..)

Có 2 danh từ

Lipid (dầu mỡ, phospholipid)
Lipoid (steroid)

Vai trò:
- Dự trữ, cung năng lượng (1g dầu mỡ = 9,3kcal)
- Dự trữ ở màng tế bào (phospholipid)
- Dung môi cho các vitamin (A,D,E và K)
- Cung cấp nước nội sinh (100g mỡ

107g nước)


PHÂN LOẠI TỔNG QUÁT
Lipid: ester rượu + a.béo
Lipid thuần: ester rượu + acid béo
- Triacylglycerol: glycerol + acid béo
- Chất sáp (Waxes): alcohol cao phân tử + acid béo

Lipid tạp: rượu + a.béo + chất khác
- Phospholipid: Glycerol +a.béo + a. phosphoric + chất có
nitrogen
- glycolipid: Acid béo + carbohydrate + chất có nitrogen
- Sulfolipid, Aminolipid, Lipoprotein

Các chất chuyển hoá từ lipid
- Cholesterol, acid mật, vitamin D, hormone steroid...


CÁC THÀNH PHẦN CỦA LIPID
Acid Béo

Acid béo bão hòa CnH2n+1COOH
Tên

Công thức

Acetic acid

CH3COOH

Propionic acid

CH3CH2COOH

Butyric acid

CH3CH2CH2COOH

Palmitic acid

C15H31COOH

Stearic acid

C17H35COOH

Arachidic acid

C19H39COOH

Lignoceric acid C23H47COOH


CÁC THÀNH PHẦN CỦA LIPID
Acid Béo

Acid béo không bão hòa

Acid béo thiết yếu (EFA-Essential fatty acid) – vitamin F





CÁC THÀNH PHẦN CỦA LIPID
Rượu

TRIACYLGLYCEROL (mỡ trung tính)

Cấu tạo

Tính chất
Nhiệt độ
Tính hoà tan: tan trong dung môi hữu cơ, không tan
trong nước, tạo nhũ tương


Tính chất
Phản ứng thủy phân (acid,bazo,enzyme lipase)


Tính chất
Chỉ số lý hóa glycerid
- Chỉ số (A): Số mg KOH trung hòa A.béo tự do/1g
chất béo. Đây là chỉ số đánh giá chất lượng lipid.
Chỉ số A cho lipid sử dụng được khoảng 3-4 (<10)
- Chỉ số xà phòng (X): mg KOH trung hòa a.béo kết
hợp và acid béo tự do khi xà phòng hóa 1g chất
béo. Chỉ số xà phòng =chỉ số acid + chỉ số ester
hóa


-Chỉ số iode: Số g Iodebão hòa hết vị trí nối đôi của 100g
glycerid


PHOSPHOLIPID

Lipid + nhóm phosphate + nhóm chất hữu cơ N


PHOSPHOLIPID
phosphatid

- Tham gia cấu trúc màng tế bào
- Vận chuyển a.béo vào oxi hóa ở gan.




Những chất chuyển hóa của lipid
Chức năng:
- Tham gia trong cấu trúc màng tế bào (thần kinh,
mô não, tế bào động vật, thức vật….)
- Chất dẫn truyền xung động thần kinh ở synap
ngoại biên (Acetyl Choline)


STEROID VÀ STEROL

Steroid = Sterol + acid béo
- Tiền chất của vitamin D3, D2: xúc tác hấp thu Ca ở
ruột

- Acid mật: tiêu hóa mỡ
- Hormon Steroid: aldosterone, testosterone, estrogen,
progesterone, glucocorticoid, mineralo-corticoid

6. CHOLESTEROL