LUẬN văn THẠC sĩ xây DỰNG ĐẢNG và CHÍNH QUYỀN NHÀ nước CHẤT LƯỢNG xây DỰNG đội NGŨ sĩ QUAN dự bị ở THÀNH PHỐ hà nội HIỆN NAY

MỤC LỤC
Trang
3

MỞ ĐẦU

Chương 1. CHẤT LƯỢNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ SĨ QUAN
DỰ BỊ Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI – NHỮNG VẤN ĐỀ
11

1.1

CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
Những vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ SQDB và chất

11

1.2

lượng xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội
Thực trạng chất lượng và một số kinh nghiệm nâng cao
chất lượng xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố

34

Hà Nội
Chương 2. YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ BẢN NÂNG
CAO CHẤT LƯỢNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ SĨ
2.1

QUAN DỰ BỊ Ở THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY

Sự phát triển của tình hình nhiệm vụ và yêu cầu nâng cao

54

chất lượng xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố
2.2

Hà Nội hiện nay
Những giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng xây dựng đội

54

ngũ sĩ quan dự bịở Thành phố Hà Nội hiện nay
KẾT LUẬN

61
94

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

96
102


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết đầy đủ
Bảo vệ Tổ quốc
Dự bị động viên

Lực lượng vũ trang
Quân sự, quốc phòng
Quốc phòng, an ninh
Sĩ quan dự bị
Xã hội chủ nghĩa

Chữ viết tắt
BVTQ
DBĐV
LLVT
QS, QP
QP,AN
SQDB
XHCN

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

2


Xây dựng lực lượng dự bị động viên mà nòng cốt là xây dựng đội
ngũSQDBcó vị trí đặc biệt quan trọng, là vấn đề có ý nghĩa chiến lược trong xây
dựng Quân đội. Điều đó vừa thể hiện sự kế thừa nghệ thuật xây dựng LLVT của
cha ông ta vừa là bước phát triển tư duy mới về QP,AN của Đảng và Nhà nước
về xây dựng LLVT cách mạng.Đó cũng là sở để xây dựng nền quốc phịng tồn
dân, xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ vững
chắc. Đồng thời xây dựng lực lượng DBĐV còn là cơ sở từng bước tinh giảm
lực lượng thường trực, giảm chi phí cho quốc phịng, tạo điều kiện xây dựng lực

lượng thường trực cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; chuẩn
bị đất nước có đủ khả năng ứng phó thắng lợi với những âm mưu, thủ đoạn của
chiến lược “diễn biến hịa bình”, bạo loạn lật đổ, sẵn sàng đánh thắng mọi cuộc
chiến tranh xâm lược, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Thành phố Hà Nội là địa bàn chiến lược quan trọng, trung tâm kinh tế,
văn hóa chính trị của đất nước; là một trong những địa bàn quan trọng nhất
mà kẻ thù đang tập trung chống phá toàn diện và quyết liệt. Trước tình hình
đó địi hỏi LLVT Thủ đơ nói chung, lực lượng DBĐV nói riêng phải được
xây dựng tồn diện, trong đó vấn đề chất lượng xây dựng đội ngũ SQDB là
yêu cầu bức thiết hiện nay.Trong thời gian qua, công tác xây dựng đội ngũ
SQDBđã được Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, cũng như Thành ủy và
Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội quan tâm, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tạo
mọi điều kiệnthuận lợi để xây dựng đội ngũ SQDB; do đó đã khẳng định
được vị trí, vai trị và thu được kết quả bước đầu đáng khích lệ. Tuy nhiên,
thực tế công tác xây dựng đội ngũ SQDB ở Thành Phố Hà Nội cũng còn bộc
lộ nhiều vấn đề hạn chế, bất cập trong nhận thức, trách nhiệm của chủ
thể;trong quy trình cơng tác cũng như số lượng, cơ cấu, chất lượng đội ngũ
SQDB hiện nay; chưa phát huy đầy đủ vai trò chức năng của các thành viên
trong cơ chế trong q trình xây dựng; cơng tác đăng ký, quản lý, giáo dục,
huấn luyện và thực hiện chính sách chế độ đối với SQDB còn thiếu thường

3


xuyên và chưa kịp thời… đòi hỏi cần phải tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, phát
triển để chất lượngxây dựng đội ngũ SQDB ngày một tốt hơn.
Hiện nay, trước những diễn biến nhanh chóng và phức tạp của tình hình
thế giới, khu vực, trong nước; trước yêu cầu sự nghiệp CNH, HĐH đất nước,
cũng như sự phát triển mới của nhiệm vụ BVTQ và nhiệm vụ QP,AN; trước
những biến đổi mạnh mẽ và tác động của mặt trái cơ chế thị trường, cùng với

đó là sự chống phá quyết liệt của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch
đối với cách mạng nước ta. Tư duy mới về nhiệm vụ BVTQ đòi hỏi phải tăng
cường xây dựng nền quốc phịng tồn dân, xây dựng LLVT nhân dân đủ sức
hồn thành nhiệm vụ BVTQ trong mọi tình huống. Theo quan điểm đó trong
thời bình, việc xây dựng LLVT bao gồm xây dựng lực lượng thường trực có
chất lượng cao, số lượng phù hợp; đồng thời phải đặc biệt coi trọng xây dựng
lực lượng DBĐV hùng hậu theo quan điểm Nghị quyết Đại hội đảng toàn
quốc lần thứ XI, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ IX: “Thí điểm
đổi mới phương thức tổ chức lực lượng DBĐV cho phù hợp với yêu cầu
nhiệm vụ BVTQ trong tình hình mới”. Xây dựng lực lượng DBĐV vững
mạnh là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố, trong đó xây dựng đội ngũSQDB
có vai trị đặc biệt quan trọng, bởi lẽ “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”.
Trước những yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ xây dựng và BVTQ
trong tình hình mới, nhiệm vụ củng cố QP,AN và xây dựng khu vực phòng thủ
ở Thành phố Hà Nội; đòi hỏi chất lượng xây dựng đội ngũ SQDB ở Thành phố
Hà Nội hiện nayphải chủ động, nhạy bén, nắm vững sự phát triển của tình hình,
nhiệm vụ và vấn đề đặt ra đối với công tác xây dựng đội ngũ SQDB để thực
hiện tốt các khâu, các bước trong quy trình xây dựng đội ngũ SQDB.
Với những lý do trên, tác giả chọn vấn đề: “Chất lượng xây dựng đội
ngũ SQDB ở Thành phố Hà Nội hiện nay” làm đề tài nghiên cứu là vấn đề
có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài

4


Xây dựng đội ngũsĩ quan nói chung và xây dựng đội ngũ SQDB nói
riêng ln được sự quan tâm nghiên cứu của các nhà khoa học. Trong những
năm gần đây có các cơng trình tiêu biểu sau:
* Nghiên cứu về đội ngũ cán bộ quân đội

Trần Danh Bích (1998), Xây dựng cơ cấu hợp lý đội ngũ cán bộ Quân đội
nhân dân Việt Nam trong giai đoạn mới,[08]. Đoàn Văn Phú (2001), Xây dựng
đội ngũ cán bộ của Trường sĩ quan Pháo binh hiện nay,[54]. Phạm Ngọc Thụy
(2004), Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì cơ quan ở Học viện Quốc phòng trong
giai đoạn hiện nay,[57]. Nguyễn Duy Kỳ (2004), Xây dựng đội ngũ cán bộ chỉ
huy cấp phân đội ở Binh chủng Tăng - Thiết giáp trong giai đoạn hiện nay,
[39]. Lê Thanh Tính (2005), Xây dựng đội ngũ cán bộ Điều tra hình sự trong
Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn hiện nay,[59]. Phan Văn Dũng
(2006),Xây dựng đội ngũ cán bộ Kỹ thuật của các lữ đoàn xe tăng, Binh chủng
Tăng - Thiết giáp hiện nay,[19]. Hoàng Quốc Long (2007), Xây dựng đội ngũ
cán bộ cơ quan quân sự huyện, thị xã của tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn hiện
nay,[40]. Ngô Quốc Việt (2010), Xây dựng đội ngũ cán bộ Hậu cần cơ quan
quân sự cấp huyện trên địa bàn Quân khu 2 giai đoạn hiện nay,[67].
Các đề tài trên đã tập trung làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác
cán bộ trong quân đội, căn cứ vào đường lối xây dựng đội ngũ cán bộ của
Đảng, đường lối xây dựng nền quốc phịng tồn dân và xây dựng LLVT nhân
dân; các tác giả đã đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường sự lãnh đạo của
cấp ủy đảng các cấp, tạo sự chuyển biến về nhận thức, trách nhiệm của các tổ
chức, các lực lượng đối với công tác xây dựng đội ngũ cán bộ. Mỗi đề tài tuy
có cách tiếp cận khác nhau, nhưng nhìn chung đều tập trung bàn các biện
pháp xây dựng đội ngũ cán bộ về số lượng và chất lượng để hình thành cơ cấu
cán bộ hợp lý, phát triển toàn diện, vững chắc nhằm đáp ứng yêu cầu xây
dựng quân đội trong giai đoạn mới.

5


* Nghiên cứu về lực lượng dự bị động viên và đội ngũ sĩ quan dự bị
Các cơng trình, đề tài nghiên cứu.
Bộ Quốc phịng (2002),Nâng cao chất lượng chính trị lực lượng DBĐV

[05]. Đề tài khẳng định trong xây dựng lực lượng DBĐV, chất lượng chính trị
quân nhân dự bị giữ vị trí, vai trị quyết định. Từ chất lượng chính trị qn
DBĐV hiện nay thì chất lượng chính trị của quân DBĐV cơ bản được giữ
vững. Tuy nhiên, việc quản lý, giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện nâng cao chất
lượng chính trị của đội ngũ này cịn nhiều hạn chế. Mặt khác, trong điều kiện
đất nước phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN, toàn bộ hoạt động
quản lý xã hội, trong đó có nội dung quản lý quân DBĐV chưa theo kịp sự
phát triển của tình hình kinh tế - xã hội. Cịn có biểu hiện chưa thật sự coi
trọng quản lý quân DBĐV, trong đó có nội dung quản lý chất lượng chính trị.
Trong khi, mặt trái của cơ chế thị trường đã và đang tác động đến phẩm chất
chính trị, đạo đức, lối sống của các tầng lớp xã hội, làm cho một bộ phận bị
suy thối về chính trị, đạo đức, lối sống, trong đó có cán bộ và đảng viên. Do
đó cần có những giải pháp cơ bản và đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng
chính trị quân DBĐV hiện nay.
Tổng Cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam (2015), Giáo trình
cơng tác đảng, cơng tác chính trị, Dùng cho đào tạo cán bộ chính trị cấp chiến
thuật, chiến dịch, tập 5, [64]. Đã đề cập công tác đảng, công tác chính trị trong
xây dựng và huy động lực lượng DBĐV. Xác định vị trí, vai trị, nhiệm vụ xây
dựng và huy động lực lượng DBĐV; nêu rõ xây dựng quân nhân dự bị, tổ chức
biên chế, sắp xếp các đơn vị DBĐV là khâu cơ bản, quan trọng trong xây dựng
lực lượng DBĐV. Có thực hiện tốt các cơng việc đó thì mới nắm được lực
lượng dự bị và phương tiện kỹ thuật, mới tổ chức huấn luyện, nâng cao được
chất lượng quân nhân dự bị và đơn vị DBĐV. Hơn nữa, quân nhân dự bị nằm
trong dân, hoạt động ở nhiều nơi, nhiều lĩnh vực và thường xuyên biến động,
do đó càng phải coi trọng xây dựng chặt chẽ lực lượng DBĐV.
6


Võ Nguyên Giáp (1973), “Vũ trang trong quần chúng cách mạng xây
dựng Quân đội nhân dân” [33]. Đề cập “Học thuyết quân sự Việt Nam” mang

tính đặc thù, điểm nổi bật trong xây dựng LLVT của Nhà nước phong kiến Việt
Nam so với nhiều Nhà nước phong kiến ở Châu Âu là chế độ “Tồn dân là
binh” chứ khơng phải “quân đánh thuê”, đã đề cập yêu cầu thực hiện tốt kế sách
“Ngụ binh ư nông” đối với xây dựng LLVT cách mạng. Đây là tư tưởng lớn,
phản ánh nét đặc sắc nghệ thuật quân sự Việt Nam, là cơ sở để xây dựng lực
lượng DBĐV nói chung cũng như xây dựng đội ngũ SQDB nói riêng hiện nay.
Học viện Chính trị (2001), Tổ chức xây dựng và huy động nguồn lực
lượng DBĐV cấp huyện (đồng bằng) các tỉnh phía Bắc trong tình hình hiện
nay[35]. Phạm Ngọc Phán (2001), Cơng tác đảng, cơng tác chính trị trong
xây dựng và huy động lực lượng DBĐV giai đoạn cách mạng mới [51]. Các
tác giả đã xác định vị trí, vai trị tổ chức xây dựng, huy động lực lượng
DBĐV và yêu cầu nhiệm vụ xây dựng lực lượng DBĐV giai đoạn cách mạng
mới, trên cơ sở đánh giá thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân, rút ra kinh nghiệm,
đề xuất hệ thống các giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng, hiệu quả trong tổ
chức xây dựng và huy động lực lượng DBĐV cấp huyện (đồng bằng) các tỉnh
phía Bắc vàxây dựng, huy động lực lượng DBĐV giai đoạn cách mạng mới
của đất nước.
Hồ Sỹ Cung (2001), Nâng cao bản lĩnh chính trị của SQDB thuộc các
đơn vị DBĐV ở Thủ đô Hà Nội hiện nay [18]. Trên cơ sở đánh giá thực trạng
bản lĩnh chính trị của SQDB ở các đơn vị DBĐV của Thủ đô Hà Nội, xác định
nguyên nhân, rút ra những kinh nghiệm, từ đó đề xuất những giải pháp cơ bản
cần tập trung nâng cao bản lĩnh chính trị của SQDB ở các đơn vị DBĐV của
Thủ đô Hà Nội; như vậy, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu đối tượng là bản lĩnh
chính trị của SQDB, trong phạm vi các đơn vị DBĐV của Thủ đô Hà Nội.
Trần Phước Nha (2002), Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xây
dựng đội ngũ SQDB của Quân khu 5 trong tình hình hiện nay [50]. Từ việc
7


đánh giá thực trạng công tác xây dựng đội ngũ SQDB trên địa bàn Quân khu

5, làm rõ những đặc điểm về địa lý, tình hình kinh tế, xã hội trên địa bàn có
tác động chi phối trực tiếp đến việc xây dựng đội ngũ SQDB; xác định hệ
thống giải pháp xây dựng đội ngũ SQDB. Những giải pháp trên là cơ sở lý
luận quan trọng giúp cho các tỉnh, thành phố trên địa bàn Quân khu 5 xác
định giải pháp xây dựng đội ngũ SQDB phù hợp sát với từng địa phương.
Phan Viết Đô (2011), Công tác đảng, công tác chính trị trong nhiệm
vụ đào tạo SQDB ở Trường Quân sự Quân khu 1 hiện nay[32].Tác giả đã nêu
những vấn đề lý luận và thực tiễn công tác đảng, cơng tác chính trị trong
nhiệm vụ đào tạo SQDB ở Trường Quân sự Quân khu 1, từ đó chỉ xác định
những yêu cầu, giải pháp công tác đảng, công tác chính trị trong nhiệm vụ
đào tạo SQDB ở Trường Quân sự Quân khu 1.
Về các bài báo đăng trên Tạp chí, có:
Bùi Minh Thứ (2002),“Qn khu Thủ Đơ: 5 năm thực hiện Pháp lệnh
DBĐV” [58]. Trịnh Duy Huynh (2002),“Công tác xây dựng lực lượng DBĐV
Thái Bình một số biện pháp và kinh nghiệm bước đầu” [38].Nguyễn Như
Hoạt (2004),“Công tác tổ chức xây dựng lực lượng DBĐV Quân khu Thủ
Đô” [34]. Nguyễn Song Phi (2011), “Nâng cao chất lượng DBĐV trong tình
hình mới” [53]. Đã đề cập việc thực hiện Pháp lệnh về DBĐV, tình hình tổ
chức thực hiện Chỉ thị số 06/CT-BQP ngày 16 tháng 03 năm 2010 của Bộ
trưởng Bộ Quốc phịng “Về thí điểm tổ chức xây dựng các đơn vị DBĐV” xác
định yêu cầu cấp thiết đẩy mạnh đào tạo, xây dựng đội ngũ SQDB trong giai
đoạn hiện nay.
Nguyễn Chí Hướng (2011), “Giải pháp xây dựng lực lượng DBĐV
vững mạnh ở Quảng Trị” [37]. Đề cập thực trạng, những bất cập trong công
tác xây dựng lực lượng DBĐV nói chung và xây dựng SQDB của tỉnh Quảng
trị; xác định những giải pháp chủ yếu xây dựng lực lượng DBĐV nói chung
và xây dựng SQDB phù hợp với đặc điểm, địa bàn Quảng trị.
8

Như vậy, trong những năm qua, đã có nhiều cơng trình khoa học đề cập
tới cơng tác xây dựng đội SQDB. Mỗi cơng trình khoa học có đối tượng,
phạm vi và phương pháp nghiên cứu cụ thể khác nhau. Nhưng chưa có cơng
trình khoa học nào nghiên cứu một cách có hệ thống, trực tiếp, tồn diện về
vấn đề: " Chất lượng xây dựng đội ngũ SQDBở Thành phố Hà Nội hiện nay".
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích
Nghiên cứulàm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn, đề xuất
những giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng xây dựng đội ngũ SQDBởThành
phốHà Nội hiện nay.
* Nhiệm vụ
Luận giải làm rõ những vấn đề cơ bản về đội ngũ SQDB, chất lượng
xây dựng đội ngũ SQDBởThành phố Hà Nội.
Đánh giáđúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra một số kinh
nghiệm về nâng cao chất lượng xây dựng đội ngũ SQDB ở Thành phố Hà Nội.
Xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản nâng cao chất
lượng xây dựng đội SQDB ở Thành phố Hà Nội hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu
Chất lượng xây dựng đội ngũ SQDB ở Thành phố Hà Nội là đối tượng
nghiên cứu của luận văn.
* Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu về hoạt động xây dựng đội ngũ SQDB ở
Thành phố Hà Nội, tài liệu, số liệu, tư liệu phục vụ cho đề tài được giới hạn từ
năm 2010 đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận
Đề tài dựa trên quan điểm, nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội, xây dựng đội ngũ cán bộ
9

trong quân đội; Nghị quyết, đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt
Nam; luật, nghị định của Chính phủ; nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung
ương và Bộ Quốc phòng về xây dựng lực lượng DBĐV và xây dựng đội ngũ
SQDB. Đồng thời luận văn cũng nghiên cứu, tiếp thu những thành tựu lý luận
của các ngành khoa học xã hội và nhân văn quân sự.
* Cơ sở thực tiễn
Thực tiễn công tác xây dựng đội SQDB ởThành phố Hà Nội, với các số
liệu, tài liệu, thống kê, tổng kết của các cơ quan trực thuộc Thành phố Hà
Nội, kết quả điều tra, khảo sát trong quá trình thâm nhập thực tế và kinh
nghiệm nghiên cứu của tác giả.
* Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, đề tài sử
dụng tổng hợp phương pháp nghiên cứu của các khoa học liên ngành và
chuyên ngành, trong đó chú trọng các phương pháp phân tích - tổng hợp,
lơgíc - lịch sử, hệ thống, cấu trúc, so sánh, điều tra khảo sát, tổng kết thực tiễn
và phương pháp chuyên gia.
6. Ý nghĩa của đề tài
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần cung cấp cơ sở khoa học giúp
cho cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp củaThành phố Hà Nội, cán bộ
chủ trì, cơ quan chính trị của Bộ tư lệnh Thủ đô Hà Nội, các cơ quan quân sự
huyện (quận, thị xã) thuộc Thành phố Hà Nộixác định chủ trương, biện pháp
lãnh đạo, chỉ đạo, tiến hành xây dựng đội ngũ SQDB.
Đề tài có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu,
giảng dạy môn công tác đảng, cơng tác chính trị ở các Nhà trường qn đội.
7. Kết cấu của đề tài
Đề tài gồm phần mở đầu, 2 chương (4 tiết), kết luận, danh mục tài liệu
tham khảo và phụ lục.

10

Chương 1
CHẤT LƯỢNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ SĨ QUAN DỰ BỊỞ THÀNH PHỐ HÀ
NỘI – NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1.1. Những vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị và
chất lượng xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội
1.1.1. Đội ngũ sĩ quan dự bịvànhững vấn đề cơ bản về xây dựng đội
ngũ sĩ quan dự bịở Thành phố Hà Nội
* Khái quát một số nét cơ bản về Thành phố Hà Nội
Hà Nội là Thủ đơ nước Cộng hịa XHCN Việt Nam, là trung tâm chính
trị hành chính quốc gia, nơi đặt trụ sở của các cơ quan Trung ương của Đảng,
Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan đại diện ngoại giao, tổ
chức quốc tế; là trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục, khoa học cơng nghệ, kinh
tế và giao dịch quốc tế của cả nước. Thủ đô Hà Nội từ một thành phố chỉ rộng
152km2, với 53 nghìn dân sinh sống sau khi tiếp quản năm 1954, qua 4 lần
điều chỉnh địa giới hành chính, đến nay Thủ đơ Hà Nội đã có diện tích
3.344,7km2, dân số 7,3 triệu người, trở thành đơ thị có diện tích lớn nhất cả
nước và là một trong 17 thủ đơ có quy mơ lớn trên thế giới.
Sau 30 năm đổi mới và 16 năm thực hiện nghị quyết số15- NQ/ TW
ngày 15 tháng 12 năm 2000 của Bộ Chính trị "Về phương hướng, nhiệm vụ
phát triển Thủ đơ Hà Nội trong thời kỳ mới", Hà Nội đã đạt được nhiều thành
tựu to lớn, toàn diện, tạo sự chuyển biến căn bản trong đời sống xã hội, góp
phần rất quan trọng vào thành tựu chung của vùng và cả nước. Trong q
trình xây dựng và phát triển, Thủ đơ Hà Nội đã vinh dự được Đảng và Nhà
nước phong tặng danh hiệu “Thủ đô Anh hùng”, ba lần được tặng Huân
chương sao vàng và được tổ chức UNESCO vinh danh là “ Thành phố vì hịa
bình”. Ngày 21 tháng 11 năm 2012 Luật Thủ đô đã được Quốc hội nước
Cộng hịa XHCN Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 4 thơng qua và chính thức

có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2013. Luật Thủ đô đã trao cho Thủ đô Hà

11


Nội cơ chế, chính sách để tạo dựng, nâng vị thế và tầm quan trọng cho "trái
tim của cả nước". Trong luật đã quy định rất rõ những chính sách đặc thù để
đầu tư, phát triển và bảo vệ Thủ đơ.
Về cơ cấu hành chính, Hà Nội là thủ đơ và là thành phố trực thuộc
trung ương của Việt Nam, gồm có 30 đơn vị hành chính cấp huyện, trong đó
có 1 thị xã, 12 quận và 17 huyệnvới 389 xã, 177 phường và 21 thị trấn; trong
đó có cả đồng bằng, trung du, miền núi. Hà Nội là địa phương có nhiều đơn vị
hành chính cấp huyện nhất Việt Nam. Tồn thành phố có diện tích
3.345,0 km2, với dân số khoảng 6.474.200 người, mật độ trung bình là 1.935
người/km2, mật độ dân cư phân bố không đồng đều tại các đơn vị hành chính
cấp huyện, trong đó cao nhất là quận Đống Đa đạt 36.286 người/km2 và thấp
nhất là huyện Ba Vì đạt 579 người/km2.
Cơ cấu kinh tế Thủ đô đã và đang tiếp tục chuyển dịch đúng hướng dịch
vụ - công nghiệp - nông nghiệp, đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH, trong đó cơ cấu
nội ngành cơng nghiệp, dịch vụ chuyển dịch tích cực theo chiều sâu, chú
trọng phát triển và nâng dần tỷ trọng các phân ngành có hàm lượng cơng nghệ
cao, giá trị gia tăng lớn.
Hệ thống chính trị ở địa phương thường xuyên được kiện tồn, ngày
càng được hồn thiện. Cơng tác xây dựng đảng được tiến hành thường xuyên
liên tục, hầu hết các tổ chức đảng đều phát huy tốt vai trò chức năng, lãnh đạo
hồn thành nhiệm vụ chính trị. Bộ máy chính quyền địa phương vững mạnh
thực sự của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; thế trận lịng dân vững chắc,
kịp thời ngăn ngừa, đẩy lùi và làm thất bại các âm mưu, hoạt động chống phá
của các thế lực thù địch, giữ vững ổn định mọi mặt của địa phương.
Cùng với sự phát triển chung về mọi mặt của cả nước, kế hoạch phát

triển kinh tế - xã hội và củng cố QPAN trong những năm qua không ngừng
được củng cố phát triển theo chiều hướng tích cực. Nhận thức của các cấp,
các ngành trong hệ thống chính trị của địa phương và quần chúng nhân dân có
12


sự chuyển biến theo chiều hướng tích cực; ý thức về QPAN trong cán bộ,
nhân dân không ngừng được nâng lên, sự kết hợp hai nhiệm vụ chiến lược
xây dựng và BVTQ được tiến hành chặt chẽ ngay trong quy hoạch, kế hoạch
phát triển kinh tế - xã hội gắn với QP, AN, tạo nên lực lượng, tiềm lực, thế
trận QP, AN ngày càng vững chắc.
* Quan niệm đội ngũ sĩ quan dự bịở Thành phố Hà Nội
Nghị định 26/2002/NĐ-CP ngày 21 tháng 3 năm 2002 của Chính phủ
về SQDB Quân đội nhân dân Việt Nam, tại Điều 2 đã xác định: “SQDB là sĩ
quan Quân đội nhân dân Việt Nam phục vụ ở ngạch dự bị, gồm SQDB hạng
1, SQDB hạng 2 theo hạng tuổi quy định tại khoản 1, Điều 13 Luật sĩ quan
quân đội nhân dân Việt Nam ngày 21 tháng 12 năm 1999” [10,tr.01].
Sĩ quan dự bị là sĩ quan thuộc ngạch dự bị được phân hạng theo độ tuổi,
được phong, thăng quân hàm theo Luật sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam,
được đăng ký quản lý tại cơ quan quân sự địa phương nơi công tác hoặc cư
trú; được bồi dưỡng, huấn luyện, kiểm tra theo định kỳ, sắp xếp vào đơn vị
DBĐV (trong thời bình), gọi nhập ngũ theo lệnh động viên; SQDB trong thời
gian tập trung huấn luyện, kiểm tra có đầy đủ nghĩa vụ và quyền lợi như sĩ
quan tại ngũ.
Theo Từ điển Tiếng Việt, Đội ngũ: “Tập hợp gồm một số đông người,
cùng chức năng hoặc nghề nghiệp, thành một lực lượng”[65,tr.328]
Với cách tiếp cận trên, có thể quan niệm: Đội ngũ SQDBở Thành phố
Hà Nộilà một bộ phận cấu thành của đội ngũ SQDB Quân đội nhân dân Việt
Nam, gồm những công dân được đăng ký trong ngạch dự bị, được bổ nhiệm
chức vụ lãnh đạo, chỉ huy trong các đơn vị DBĐV,sẵn sàng động viên vào

phục vụ tại ngũ, hiện đang cư trú, công tác, lao động và học tập trong tất cả
các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
Như vậy, đội ngũ SQDB của là một bộ phận cấu thành của đội ngũ
SQDB Quân đội nhân dân Việt Nam, sẵn sàng được động viên vào phục vụ
13


tại ngũ trong thời bình khi qn đội có nhu cầu; là lực lượng dự trữ, nguồn
bổsung sĩ quan cho các đơn vị của Bộ Quốc phịng và LLVTThủ đơ trong thời
kỳ đầu chiến tranh.
Đội ngũ SQDB ở Thành phố Hà Nội, gồm những SQDB đăng ký hộ
khẩu gia đình tại các địa phương của Thành phố Hà Nội; tham gia công tác
lao động và học tập trong tất cả các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội
trên địa bàn Thành phố Hà Nội; tuy nhiên do tác động nhu cầu thị trường lao
động, nên có trường hợp vẫn đăng ký tạm vắng để đi làm ăn ở các địa bàn xa.
* Chức trách, nhiệm vụcủa đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội
Theo Nghị định 26/2002/NĐ-CP ngày 21 tháng 3 năm 2002 của Chính phủ
về SQDB Quân đội nhân dân Việt Nam, SQDB có chức trách, nhiệm vụ như sau:
Một là, chịu sự quản lý của chính quyền và cơ quan quân sự địa
phương nơi cư trú hoặc nơi công tác và đơn vị dự bị động viên.
Hai là, sĩ quan dự bị phải chấp hành nghiêm các quy định của quân đội
và đơn vị khi được gọi tham gia huấn luyện, tập trung kiểm tra sẵn sàng động
viên, sẵn sàng chiến đấu.
Ba là, khi có lệnh gọi tập trung vào các đơn vị dự bị động viên, sĩ quan dự bị
phải hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao theo cương vị đã được bổ nhiệm.
Bốn là, vào phục vụ tại ngũ theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung
một số Điều của Luật sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam.
* Đặc điểm của đội ngũ sĩ quan dự bịở Thành phố Hà Nội
Một là, tuổi đời, nghề nghiệp đa dạng phong phú, ở tất cả các thành
phần kinh tế, từ lao động trí óc đến lao động chân tay.

Hạn tuổi quy định cao hơn sĩ quan thường trực, hiện nay hạn tuổi cao
nhất của SQDB như sau: Cấp uý: 51; thiếu tá: 53; trung tá: 56; thượng tá: 57;
đại tá: 60; cấp tướng: 63 [Phụ lục 5]. Tuy nhiên tuổi đời của đội ngũ SQDB ở
Thành phố Hà Nội không đồng đều, phần lớn là SQDB trẻ [Phụ lục 4] đặc
điểm này ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng bồi dưỡng, huấn luyện và
quản lý đơn vị DBĐV của đội ngũ SQDB.
14


Về nghề nghiệp, phần lớn SQDB ở Thành phố Hà Nội làm nghề tự do,
nên ngoài thời vụ sản xuất có mặt tại địa phương, thời gian cịn lại một bộ
phận SQDB đăng ký tạm vắng đi làm ăn xa địa bàn; SQDB là cán bộ công
chức nhà nước được công tác ở các cơ quan, ban, ngành chiếm tỉ lệ 31,42%;
số SQDB còn lại tham gia ở tất cả các thành phần kinh tế chiếm tỉ lệ 68,58%
[Phụ lục 4]. Mơi trường làm việc khơng có điều kiện tiếp xúc với phương tiện
kỹ thuật và khoa học công nghệ hiện đại; chính đặc điểm này đã tác động đến
chất lượng bồi dưỡng, huấn luyện nâng cao trình độ chuyên nghiệp quân sự,
năng lực quản lý chỉ huy để đáp ứng yêu cầu sẵn sàng đối phó với chiến tranh
xâm lược bằng vũ khí cơng nghệ cao của kẻ thù. Do đó cơng tác đăng ký,
quản lý SQDB phải bảo đảm chặt chẽ, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, huấn
luyện SQDB phải hết sức khoa học, thông báo lệnh động viên phải chủ động
sớm hơn (Theo Pháp lệnh DBĐV, thông báo lệnh trong thời gian trước 15
ngày), có như vậy mới đảm bảo quân số SQDB tham gia thực hiện các nhiệm
vụ được giao.
Hai là, đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội có trình độ văn hóa,
trình độ chun nghiệp qn sự, năng lực quản lý chỉ huy, kinh nghiệm cơng
tác khơng đồng đều.
Trình độ văn hóa khơng đồng đều, theo số liệu điều tra, thống kê tháng
12/2015 thì SQDB của có trình độ trung học cơ sở 12,91%, trung học phổ
thông 61,15%; cao đẳng 14,83%,đại học 10,01%, cao học 1,10% [Phụ lục 4].

Trình độ văn hóa khơng đồng đều giữa các vùng, nơng thơn và đô thị, giữa
địa phương với các cơ quan, ban, nghành, trường họcvà nhà máy, xí nghiệp
dẫn đến năng lực, kinh nghiệm quản lý, chỉ huy chưa đồng đều.
Đội ngũ SQDB có đầu vào từ nhiều nguồn khác nhau: Từ thường trực
chuyển sang, bao gồm sĩ quan khi thôi phục vụ tại ngũ còn đủ tiêu chuẩn và
điều kiện chuyển sang ngạch dự bị; cán bộ là quân nhân chuyên nghiệp khi thơi
phục vụ tại ngũ cịn đủ tiêu chuẩn và điều kiện được phong quân hàm SQDB,

15


chiếm tỉ lệ 30,00%; hạ sĩ quan xuất ngũ đào tạo SQDB 17,59%; hạ sĩ quan dự
bị hạng 1 hoàn thành tốt nhiệm vụ đã qua đào tạo SQDB được phong quân hàm
SQDBchiếm tỉ lệ 29,67%; cán bộ công chức ngoài quân đội, sinh viên tốt
nghiệp đại học trở lên đã qua đào tạo SQDB, được phong quân hàm SQDB
chiếm tỉ lệ 22,74%; qua phục vụ tại ngũ 84,79%; qua chiến đấu, phục vụ chiến
đấu 0,41% [Phụ lục 4]. Do đó, về chất lượng, nhất là trình độ chun nghiệp
qn sự, năng lực quản lý chỉ huy, kinh nghiệm công tác không đồng đều.
Ba là, đội ngũ sĩ quan dự bịở Thành phố Hà Nội được kế thừa truyền
thống trong đấu tranh cách mạng “Quyết tử cho tổ quốc quyết sinh ” của lực
lượng vũ trang Thủ đô
Thực tiễn qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc
Mỹ, quân và dân Hà Nội đã thể hiện lòng tin vững chắc vào sự lãnh đạo của
Đảng. Trong những năm tháng ác liệt, khó khăn nhiều mặt, song vẫn một lòng,
một dạ theo Đảng, theo cách mạng, tạo thành khối đoàn kết các dân tộc anh em
để đấu tranh chống kẻ thù trước đây cũng như cần cù, chịu khó, tự lực, tự
cường trong xây dựng và bảo vệ Thủ đơ ngày nay. Chính vấn đề đó đã hình
thành những phẩm chất, nhân cách người SQDBở Thành phố Hà Nội, được
biểu hiện ở bản lĩnh chính trị kiên định vững vàng, chấp hành nghiêm lệnh
động viên, khắc phục hoàn cảnh khó khăn của gia đình để hồn thành chức

trách, nhiệm vụ được giao; Nghị quyết chuyên đề của Đảng uỷ Bộ Tư lệnh Thủ
Đô Hà Nội về xây dựng đội ngũ SQDB trong thời kỳ mới đã đánh giá: “trước
tác động của tình hình thế giới, khu vực và mặt trái của cơ chế thị trường; song
đội ngũ SQDB vẫn có bản lĩnh chính trị kiên định vững vàng, khắc phục khó
khăn, vươn lên hồn thành chức trách nhiệm vụ được giao, nét nỗi bật là từ
trước tới nay chưa từng có trường hợp chống lệnh động viên” [30, tr.03].
Bốn là, đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội phân bố không đồng
đều giữa các quận, huyện trên địa bàn
Địa bàn rộng, mật độ dân số phân bố không đều cao nhất là quận Đống
Đa đạt 36.286 người/km2 và thấp nhất là huyện Ba Vì đạt 579 người/km2. Do
16


đó tạo ra tỉ lệ phân bố SQDB giữa các huyện khơng đồng đều; chính đặc điểm
này đã gây khó khăn trong xây dựng cơ cấu hợp lý đội ngũ SQDB giữa các địa
phương, cũng như việc bảo đảm số lượng theo phương thức động viên mới
“Gần, gọn địa bàn” trong xây dựng lực lượng DBĐV; tác động, ảnh hưởng
mạnh mẽ đến các khâu, các bước trong xây dựng đội ngũ SQDB hiện nay.
* Vị trí, vai trị của đội ngũ sĩ quan dự bịở Thành phố Hà Nội
Đội ngũ SQDB là một bộ phận của đội ngũ SQDB trong Quân đội nhân
dân Việt Nam, được bổ nhiệm vào các chức vụ lãnh đạo, chỉ huy quản lý đơn
vị DBĐV, có vị trí, vai trị đặc biệt quan trọng trong lực lượng DBĐV, được
biểu hiện cụ thể:
Một là, đội ngũ sĩ quan dự bịở Thành phố Hà Nộilà lực lượng nòng cốt
và là người trực tiếp chỉ huy, quản lý quân nhân dự bị trong các đơn vị dự bị
động viên
Đội ngũ SQDB ở Thành phố Hà Nội gồm phần lớn những người được
rèn luyện nhiều năm trong quân ngũ, 100% được đào tạo qua trường, được
bồi dưỡng, huấn luyện hàng năm theo từng chức danh chỉ huy quản lý và
chun mơn nghiệp vụ khác về qn sự, trong đó có những sĩ quan đã qua

thực tế chiến đấu, theo điều tra, thống kê tính đến tháng 12 năm 2015 có
84,79% qua phục vụ tại ngũ; đào tạo dài hạn: 16,03%; đào tạo ngắn hạn:
26,10%; đào tạo SQDB: 56,47%; bổ túc SQDB: 1,40%; có 30% SQDB từ sĩ
quan thường trực chuyển sang, 0,41% đã từng trực tiếp chiến đấu và phục vụ
chiến đấu [Phụ lục 4]; vì vậy họ có kinh nghiệm, bản lĩnh tiếp cận nhanh với
các quân nhân thuộc quyền, triển khai một cách nhanh chóng, hợp lý về các
bước tiến hành trên các mặt công tác từ chỉ huy tham mưu; cơng tác đảng,
cơng tác chính trị; hậu cần, kỹ thuật....trong đơn vị DBĐV. Mặt khác, SQDB
ở Thành phố Hà Nội là người trực tiếp quản lý quân nhân dự bị theo phân
cấp, do cùng “ngụ binh ư nơng” nên SQDB có điều kiện theo dõi nắm chắc
những biến động về số lượng, chất lượng, những thay đổi về nhân sự và cả

17


môi trường sinh hoạt, làm việc, cư trú cũng như đời sống, hoàn cảnh riêng tư
của quân nhân dự bị thuộc quyền. Do đó, đội ngũ SQDBở Thành phố Hà Nội
là lực lượng nòng cốt và là người trực tiếp chỉ huy, quản lý quân nhân dự bị
trong đơn vị DBĐV để thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu,
phòng chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn ...
Hai là, đội ngũ sĩ quan dự bịở Thành phố Hà Nộicó vai trị quyết định
trong thực hiện chương trình, kế hoạch và chất lượng quản lý, huấn luyện,
diễn tập hàng năm của các đơn vị dự bị động viên
Hằng năm, đội ngũ SQDB được bồi dưỡng, tập huấn nâng cao trình độ
kiến thức và năng lực quản lý chỉ huy đơn vị. Quá trình tập trung huấn luyện,
diễn tập sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu hoặc làm các nhiệm vụ khác của đơn vị
DBĐV, thì đội ngũ SQDB cùng với sĩ quan thường trực của khung DBĐV là
người trực tiếp chỉ huy, quản lý theo cương vị, chức trách được bổ nhiệm
trong đơn vị DBĐV, vừa đảm nhiệm huấn luyện các nội dung về quân sự,
chính trị, hậu cần, kỹ thuật, chuyên môn theo quy định cho đơn vị thuộc

quyền. Do đó họ có vai trị quyết định trong thực hiện chương trình, kế hoạch
và chất lượng huấn luyện, diễn tập hàng năm của các đơn vị DBĐV.
Ba là, đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nộilà chỗ dựa, lực lượng
chính trị tin cậy, trung thành và là nguồn bổ sung cán bộ cho chính quyền, các
cơ quan, ban, ngành đồn thể chính trị - xã hội của địa phương
Đội ngũ SQDB ở Thành phố Hà Nội gồm những người được tuyển
chọn có lý lịch rõ ràng, đủ tiêu chuẩn chính trị để bồi dưỡng phát triển thành
đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung
thành với Đảng, với Tổ quốc với nhân dân, có phẩm chất đạo đức tốt; có trình
độ kiến thức chun mơn, trình độ hiểu biết nhất định về kinh tế - văn hóa xã hội; Do đó, họ là chỗ dựa, lực lượng chính trị tin cậy, trung thành của cấp
ủy Đảng, chính quyền địa phương, mặt trận đoàn thể, nhân dân địa phương;
thực tế cho thấy, đội ngũ SQDB ở Thành phố Hà Nội luôn là người tiên
phong trong thực hiện và tham gia tuyên truyền, vận động và hướng dẫn nhân
18


dân thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước cũng như các
chương trình phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, củng cố QP, AN, trật tự an
toàn xã hội tại địa phương. Hơn nữa, chính vì đội ngũ SQDB ở Thành phố Hà
Nội là những người đủ tiêu chuẩn chính trị để bồi dưỡng phát triển thành đảng
viên Đảng Cộng sản Việt Nam, nên họ còn là nguồn bổ sung cán bộ cho chính
quyền, các cơ quan, ban, ngành đồn thể chính trị - xã hội của địa phương.
Thực tế hiện nay có 31,42% SQDB ở Thành phố Hà Nội đang là cán bộ, cơng
chức nhà nước cơng tác tại cấp uỷ, chính quyền cơ sở và cơ quan địa phương
các cấp trong địa bàn Thành phố Hà Nội [Phụ lục 4].
Bốn là, đội ngũ sĩ quan dự bịở Thành phố Hà Nộinói riêng và đội ngũ
sĩ quan dự bị cả nước nói chung là lực lượng dự bị chiến lược chuẩn bị cho
đất nước sẵn sàng chống chiến tranh xâm lược
Chuẩn bị đất nước sẵn sàng chống chiến tranh xâm lược là một nội
dung cơ bản của nhiệm vụ BVTQ; quá trình chuẩn bị đó bao gồm nhiều mặt:

Chuẩn bị tiềm lực chính trị tinh thần, tiềm lực kinh tế, tiềm lực quân sự, tiềm
lực khoa học công nghệ... Mỗi mặt chuẩn bị đều có vị trí, tầm quan trọng
riêng, nhưng có liên quan chặt chẽ và tác động qua lại lẫn nhau, trong đó
chuẩn bị LLVT là một nội dung quan trọng và trực tiếp nhất. Chuẩn bị LLVT
nhân dân là chuẩn bị LLVT thời chiến, bao gồm xây dựng LLVT quần chúng
rộng khắp, vững chắc và xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy,
tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Để phù hợp với khả năng của nền kinh tế đất
nước, phù hợp với sự phát triển tình hình, nhiệm vụ hiện nay; trong thời bình
chúng ta chỉ duy trì một lực lượng qn đội cần thiết có chất lượng cao để sẵn
sàng đối phó có hiệu quả các tình huống và làm nịng cốt triển khai kế hoạch
động viên chuẩn bị đất nước từ thời bình sang thời chiến. Do đó phải chuẩn bị
lực lượng DBĐV hùng hậu, nên cơng tác động viên qn đội nói chung, xây
dựng lực lượng DBĐV mà nòng cốt là đội ngũ SQDB nói riêng giữ vị trí đặc
biệt quan trọng, có ý nghĩa chiến lược trong công tác chuẩn bị lực lượng sẵn
sàng chống chiến tranh xâm lược.
19


* Quan niệm xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội
Theo từ điển Tiếng Việt, Xây dựng: “Làm cho hình thành một tổ chức,
hay một chỉnh thể về xã hội, chính trị, kinh tế, văn hoá theo một phương
hướng nhất định” [65].
Quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng về xây dựng đội
ngũ cán bộ, từ đặc điểm, nhiệm vụ và từ thực tiễn xây dựng đội ngũ SQDB ở
Thành phố Hà Nội, có thể quan niệm:
Xây dựng đội ngũ SQDBở Thành phố Hà Nội là tổng thể các hoạt động
của cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương, các cơ quan, ban ngành, đồn thể
chính trị - xã hội của địa phương (nịng cốt là cơ quan qn sự) với một quy
trình thống nhất và hệ thống các nội dung, hình thức, biện pháp đồng bộ, nhằm
tạo nên đội ngũ SQDBở Thành phố Hà Nội có số lượng, cơ cấu chuyên nghiệp

quân sự hợp lý và chất lượng cao sẵn sàng bổ sung cho các đơn vị.
Quan niệm trên chỉ ra:
Mục đích xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội là, nhằm
tạo nên trên địa bàn một đội ngũ SQDB có số lượng phù hợp theo nhu cầu biên
chế, cơ cấu chuyên nghiệp quân sự hợp lý sẵn sàng bổ sung cho các đơn vị.
Chủ thể, lực lượng, đối tượng xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bịở Thành
phố Hà Nội
Chủ thể lãnh đạo, quản lý điều hành, xây dựng đội ngũ SQDBở Thành
phố Hà Nội là hệ thống cấp ủy đảng, chính quyền địa phương, trực tiếp nhất
là Đảng ủy cơ quan quân sự các cấp thuộc Thành phố Hà Nội.
Lực lượng tham gia xây dựng đội ngũ SQDBở Thành phố Hà Nội là hệ
thống chính trị, các cơ quan (đơn vị) chức năng của Thành uỷ, Ủy ban nhân
dân; các cơ quan, đơn vị của Đảng uỷ- Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, Ban chỉ
huy quân sự huyện, quận, thị xã, Ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn và
các khung thường trực đơn vị DBĐV của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Thủ đô
Hà Nội nhận nguồn SQDBở Thành phố Hà Nội.

20


Đối tượnglà đội ngũ SQDB thuộc quyền đăng ký, quản lý ở Thành phố
Hà Nội để sắp xếp biên chế vào các đơn vị DBĐV thuộc Bộ Quốc phòngtrên
địa bàn theo chỉ tiêu được giao và các đơn vị DBĐV của LLVTở Thành phố
Hà Nội. Tuy nhiên, xây dựng đội ngũ SQDB là xây dựng đội ngũ của những
người cán bộ, một quá trình thống nhất và tác động qua lại biện chứng giữa tổ
chức và bản thân đội ngũ, do đó việc phân biệt chủ thể hay đối tượng cũng chỉ
mang tính tương đối. Bản thân đội ngũ SQDB và từng SQDB vừa là đối
tượng xây dựng dưới góc độ tác động của tổ chức nhưng đồng thời cũng là
chủ thể khi biến quá trình xây dựng thành quá trình tự xây dựng của chính
bản thân đội ngũ SQDBở Thành phố Hà Nội.

* Nội dung, qui trình xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội
Nội dung, quy trình xây dựng đội ngũ SQDB phải thực hiện nhiều khâu,
nhiều bước của công tác cán bộ và công tác động viên quân đội; hơn nữa do đặc
điểm đội ngũ SQDB hiện tại đang lao động, công tác ở nhiều lĩnh vực khác
nhau. Do đó, tiến hành xây dựng đội ngũ SQDB phải tiến hành song song ở cả
trong và ngoài quân đội. Xây dựng đội ngũ SQDB của Thành phố Hà Nội có đầy
đủ nội dung quy trình theo Nghị định số: 26/2002/NĐ-CP ngày 21 tháng 3 năm
2002, Nghị định của Chính phủ về SQDB Quân đội nhân dân Việt Nam.
Tuy nhiên, do đặc điểm, nhiệm vụ của Thành phố Hà Nội, trên cơ sở quán
triệt tốt đường lối, quan điểm công tác cán bộ của Đảng, Nghị quyết của Quân ủy
Trung ương về xây dựng đội ngũ sĩ quan, vận dụng, cụ thể hóa tiêu chuẩn, nhiệm
vụ của người SQDB phù hợp với thực tiễn; xây dựng đội ngũ SQDBở Thành phố
Hà Nội cần tập trung vào nội dung quy trình ở các khâu, các bước sau:
Một là,xây dựng quy hoạch, kế hoạch xây dựng đội ngũ sĩ quan dự
bịởThành phố Hà Nội
Xây dựng quy hoạch, kế hoạch xây dựng đội ngũ SQDB là tổng thể những
việc dự định làm gồm nhiều nội dung, nhiều mặt cơng tác sắp xếp có hệ thống
được quy vào một mục đích nhất định, thực hiện trong một thời gian đã xác định.
Đây là bước cơ bản đầu tiên để chủ thể xây dựng đội ngũ SQDBở Thành phố Hà
21


Nội lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra việc tổ chức thực hiện. Do vậy, xây
dựng quy hoạch, kế hoạch xây dựng đội ngũ SQDBở Thành phố Hà Nội là một
khâu quan trọng, cơ bản, thường xuyên trong xây dựng đội ngũ SQDB.
Xây dựng quy hoạch, kế hoạch xây dựng đội ngũ SQDBở Thành phố
Hà Nội là hệ thống các văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn (Nghị quyết,
chỉ thị, hướng dẫn, kế hoạch); văn bản nghiên cứu, theo dõi, báo cáo (Báo
cáo, sơ đồ, biểu đồ, lịch, chương trình cơng tác, thống kế).
Xây dựng quy hoạch, kế hoạch xây dựng đội ngũ SQDBở Thành phố

Hà Nội trên cơ sở nắm vững căn cứ, có tính khoa học, tồn diện, cân đối,
đồng bộ, chính xác, sát thực tế, có tính khả thi và phải coi trọng khâu hiệp
đồng tổ chức thực hiện.
Hai là, tạo nguồn sĩ quan dự bị
Tạo nguồn vừa là một nội dung cơ bản vừa là biện pháp tích cực nhằm
giải quyết số lượng, nâng cao chất lượng SQDB; đảm bảo cho sự cân đối,
đồng bộ về số lượng, cơ cấu theo chức danh, chuyên nghiệp quân sự và nâng
cao chất lượng đội ngũ SQDB, có ý nghĩa quyết định nâng cao chất lượng các
đơn vị DBĐV, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Làm tốt cơng tác tạo nguồn là nhiệm vụ thường xuyên, có ý nghĩa quan
trọng trong xây dựng đội ngũ SQDBở Thành phố Hà Nội hiện nay. Quá trình
tiến hành tạo nguồn SQDB phải bảo đảm tính chủ động, tích cực, thường xuyên,
liên tục, bảo đảm số lượng, từng bước nâng cao chất lượng và phải phù hợp với
đặc điểm tình hình kinh tế - xã hội của đất nước và ở Thành phố Hà Nội, phù
hợp với yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay, có trọng tâm, trọng điểm.
Ba là, đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện đội ngũ sĩ quan dự bị
Đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện là biện pháp trực tiếp nhất nhằm xây
dựng và nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ qn sự, khả năng sẵn sàng
chiến đấu cho từng người và đội ngũ SQDB; là nhiệm vụ trung tâm, thường
xuyên để xây dựng quân đội vững mạnh trong thời bình.

22


Công tác đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện SQDB là một nội dung quan
trọng của công tác động viên quân đội, xây dựng lực lượng DBĐV, xây dựng
đội ngũ SQDB và là công tác đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện cán bộ của Đảng
trong quân đội; bao gồm hệ thống các biện pháp giáo dục, huấn luyện cho học
viên đào tạo SQDB và SQDB nhằm xây dựng, từng bước nâng cao, hoàn
thiện tri thức, năng lực tổ chức chỉ huy, quản lý đơn vị, năng lực thực hành

tác chiến, huấn luyện trong thời bình và thời chiến của SQDB.
Bốn là, đăng ký, quản lý sĩ quan dự bị
Để xây dựng đội ngũ SQDBở Thành phố Hà Nội hùng hậu, đáp ứng
yêu cầu nhiệm vụ giai đoạn hiện nay, bảo đảm khi cần thiết có thể huy động
nhanh chóng theo kế hoạch phải thực hiện tốt nội dung đăng ký, quản lý
SQDB; đây là nội dung quan trọng, nhằm nắm chắc tình hình số lượng, chất
lượng của từng người và đội ngũ SQDB, làm cơ sở lập kế hoạch sắp xếp, bổ
nhiệm, đề bạt, miễn nhiệm, chuyển ngạch và giải ngạch SQDB.
Đội ngũ SQDBở Thành phố Hà Nộiđược xây dựng trong nhân dân, dựa
vào nhân dân và thực tế họ ‘‘vừa là quân vừa là dân’’ trong thời bình. Hiện
nay, lực lượng này rất lớn, họ là những người được giác ngộ về chính trị, tư
tưởng, có kiến thức khoa học nghệ thuật qn sự, chun mơn nghiệp vụ và
có trình độ năng lực quản lý, chỉ huy bộ đội; nếu được đăng ký, quản lý chặt
chẽ thì sẽ là lực lượng nòng cốt để xây dựng các đơn vị DBĐV vững mạnh
toàn diện, sẵn sàng tăng cường cho đội ngũ sĩ quan thường trực khi cần thiết,
đồng thời là lực lượng nịng cốt giữ vững ổn định chính trị ở địa phương.
Trách nhiệm tổ chức đăng ký, quản lý SQDB trước hết là của cấp uỷ, chính
quyền địa phương của các cấp, các ngành, trong đó cơ quan quân sự địa
phương đóng vai trị tham mưu và trực tiếp tổ chức thực hiện.
Năm là, sắp xếp, bổ nhiệm, đề bạt, nhận xét đánh giá sĩ quan dự bị
Sắp xếp, bổ nhiệm, đề bạt, nhận xét đánh giá SQDB là những nội dung
cơ bản của xây dựng đội ngũ SQDB, có ý nghĩa quyết định việc xây dựng và
nâng cao chất lượng các đơn vị DBĐV; khi sắp xếp, bổ nhiệm, đề bạt, nhận
23


xét đánh giá phải kết hợp chặt chẽ công tác tư tưởng, cơng tác tổ chức và
cơng tác chính sách; phải quán triệt các quan điểm cán bộ, nguyên tắc công
tác các bộ; nắm vững thực trạng từng người và đội ngũ SQDB từng khu vực,
từng địa bàn; trên cơ sở đăng ký, quản lý đánh giá phẩm chất, trình độ năng

lực SQDB để sắp xếp, bổ nhiệm, đề bạt đúng nhằm phát huy khả năng, sở
trường, điều kiện phục vụ trong ngạch dự bị của họ.
Có thể khẳng định, sắp xếp, bổ nhiệm, đề bạt, nhận xét đánh giá SQDBở
Thành phố Hà Nội vừa là nội dung, vừa là động lực, biện pháp để thực hiện mục
tiêu xây dựng và nâng cao chất lượng từng người và đội ngũ SQDB, đáp ứng
yêu cầu xây dựng và huy động lực lượng DBĐVở Thành phố Hà Nội hiện nay.
Sáu là, thực hiện chính sách đối với sĩ quan dự bị
Thực hiện chính sách đối với SQDB là nội dung quan trọng trong xây
dựng đội ngũ SQDB, vừa là vấn đề chấp hành đường lối của Đảng, chính sách
và luật pháp của Nhà nước, vừa có vai trị rất to lớn đối với xây dựng động
cơ, ý thức trách nhiệm, tinh thần tự giác thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ
SQDB trong sự nghiệp xây dựng và BVTQ hiện nay.
Yêu cầu đặt ra việc thực hiện chính sách đối với đội ngũ SQDBở
Thành phố Hà Nội đòi hỏi các cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương phải
quán triệt và thực hiện tốt chủ trương, chính sách đối với SQDB mà Đảng,
Nhà nước đã ban hành, phải chính xác, kịp thời, đầy đủ và công bằng, đồng
thời phát huy nỗ lực của địa phương trong đầu tư, quan tâm giúp đỡ trong
công việc và đời sống của SQDB; làm tốt công tác khen thưởng đối với cá
nhân và địa phương có thành tích cao trong xây dựng đội ngũ SQDB.
* Hình thức, biện phápxây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội
Một là, xây dựng và thực hiện tốt các khâu, các bước trong xây dựng
đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội
Xây dựng và thực hiện tốt các khâu, các bước trong xây dựng đội ngũ
SQDB ở Thành phố Hà Nội là vấn đề có ý nghĩa quyết định đến chất lượng
xây dựng đội ngũ SQDB.
24


Tổ chức xây dựng quy hoạch, kế hoạch xây dựng đội ngũ SQDB ở Thành
phố Hà Nội chặt chẽ, khoa học, có hệ thống. Trên cơ sở nghị quyết, chỉ thị, hướng

dẫn của trên và tình hình thực tiễn của địa phương để xây dựng quy hoạch, kế
hoạch đội ngũ SQDB sát với yêu cầu nhiệm vụ. Chủ động, tích cực tạo nguồn,
đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện đội ngũ SQDB, từng bước nâng cao chất lượng
nguồn đào tạo đồng thời nâng cao chất lượng huấn luyện chú trọng nâng cao năng
lực quản lý, chỉ huy của động ngũ SQDB đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trước mắt và
lâu dài.Tổ chức đăng ký, quản lý,sắp xếp, bổ nhiệm, đề bạt, nhận xét đánh giá
SQDB chặt chẽ, khoa học đảm bảo khi cần thiết có thể huy động thực hiện nhiệm
vụ được ngay. Giải quyết tốt chính sách đối với SQDB và gia đình SQDB đặc biệt
giai đoạn huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu.
Hai là, phát huy vai trò lãnh đạo, quản lý của cấp ủy, chính quyền địa
phương các cấp trong xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội
Xây dựng đội ngũ SQDB là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn
quân, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, do đó phải phát huy vai trị lãnh đạo,
quản lý của cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp đối với xây dựng đội ngũ
SQDB. Đây là vấn đề quan trọng hàng đầu nhằm đề cao trách nhiệm đóng
góp trí tuệ, sức lực đảm bảo cho việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện xây
dựng đội ngũ SQDB đạt kết quả cao trong thực tiễn.
Ba là, phát huy tốt vai trò của các cơ quan, đơn vị trong xây dựng đội
ngũ sĩ quan dự bị ở Thành phố Hà Nội
Các cơ quan, đơn vị phải làm tốt vai trò tham mưu theo chức năng cho
cấp uỷ, chính quyền địa phương; đồng thời quản lý chặt chẽ đội ngũ SQDB ở
cơ quan, đơn vị mình; đẩy mạnh cơng tác tun truyền giáo dục về vị trí, vai
trị xây dựng đội ngũ SQDB; có sự quan tâm, tạo điều kiện về thời gian, vật
chất để SQDB ở cơ quan, đơn vị mình tham gia bồi dưỡng, huấn luyện và
nhận mọi nhiệm vụ khác khi có lệnh động viên theo nhiệm vụ của trên.

25