Sáng kiến kinh nghiệm SKKN dạy học theo dự án trong bộ môn giáo dục công dân 12

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
" DẠY HỌC THEO DỰ ÁN TRONG BỘ MÔN GIÁO DỤC CÔNG
DÂN 12"

1


PHẦN MỞ ĐẦU
1/ Lí do chọn đề tài.
Năm học 2010 – 2011 với chủ đề “Tiếp tục đổi mới quản lí, nâng cao chất lượng giáo
dục”, cùng với các phong trào thực hiện Hai không với bốn nội dung, cuộc vận động học
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, mỗi thầy cô giáo là tấm gương đạo
đức, tự học và sáng tạo, xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực, năm học
diễn ra trong thời điểm đất nước diễn ra nhiều sự kiện chính trị, kinh tế văn hoá xã hội
trọng đại của đất nước đã đặt ra cho thầy và trò của nhà trường nói riêng và ngành
giáo dục nói chung không ít những thời cơ để phát triển cũng như thách thức. Một
trong những nhiệm vụ trọng tâm được chọn là khâu đột phá để giải quyết cơ bản các
nhiệm vụ của năm học là đổi mới phương pháp dạy và học, thúc đẩy tính tích cực của
người học theo phương châm lấy học sinh làm trung tâm.
Nhận thức sâu sắc được điều đó bản thân tôi trong những năm qua đã cố gắng bồi
dưỡng chuyên môn, đặc biệt là học hỏi để áp dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học
tích cực bên cạnh các phương pháp dạy học truyền thống. Trong đợt bồi dưỡng chuyên
môn hè vừa qua chúng tôi được học tập nhiều kĩ thuật dạy học mới và đã thống nhất áp
dụng cụ thể vào một số bài học trong năm nay để thí điểm, từ đó rút kinh nghiệm cho
các giai đoạn tiếp theo.
Một trong những kĩ thuật mới đó mà bản thân tôi đã áp dụng là kĩ thuật dạy học theo dự
án, đây là một kĩ thuật dạy học tích cực, được đánh giá là hiệu quả, đã áp dụng phổ biến
ở cấp THCS nhưng lại mới mẻ ở cấp THPT. Chính vì lẽ đó tôi quyết định chọn đề tài
“ÁP DỤNG KĨ THUẬT DẠY HỌC THEO DỰ ÁN VÀO MÔN GIÁO DỤC CÔNG

DÂN 12” để làm đề tài kinh nghiệm cho mình, vừa là đánh giá lại kết quả thực tế, vừa
muốn qua đây để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp.
2/ Tình hình nghiên cứu của đề tài.
Trong các tài liệu nghiên cứu hiện nay về kĩ thuật dạy học theo dự án thì chủ yếu
chuyển tải phần lí thuyết đại cương nói chung dưới dạng các công trình nghiên cứu,
được giới thiệu qua các lớp tập huấn hoặc trên các trang mạng mà chưa có một tài liệu
chính thống mang tính pháp quy. Có chăng là một số bài soạn ở những môn tự nhiên
được các nhà nghiên cứu dung để minh hoạ cho tài liệu của mình mà chưa có cụ thể về
môn Giáo dục công dân cấp THPT.
3/ Mục đích, nhiệm vụ của đề tài.
Đề tài nhằm tìm hiểu một cách hệ thống từ các lí thuyết của kĩ thuật dạy học theo dự
án, hình dung cách thực hiện, áp dụng một cách sáng tỏ, thuần thục. áp dụng vào dạy học

2


cụ thể ở môn Giáo dục công dân khối 12, từ đó đánh giá rút ra những bài học kinh nghiệm
để tiếp tục thực hiện trong các giai đoạn tiếp theo, cũng như làm tư liệu để trao đổi giữa
các đồng nghiệp.
4/ Đối tượng, phương pháp nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu là học sinh 4 lớp 12a3, 12a4, 12a5, 12a6 của trường THPT số 2
TP Lào Cai năm học 2010 – 2011.
Phương pháp nghiên cứu được áp dụng là: logic lịch sử, quy nạp, diễn dịch...
5/ Ý nghĩa thực tiễn của đề tài.
Đề tài sẽ góp phần nhất định trong việc phân tích, đánh giá thuận lợi, khó khăn cũng như
hiệu quả vận dụng kĩ thuật dạy học theo dự án trong môn Giáo dục công dân lớp 12
trong thời gian qua. Đề xuất một số kinh nghiệm vận dụng.
Đề tài có thể xem như là một tư liệu tham khảo cho giáo viên trong việc
đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh

3


PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
1. Định nghĩa Dạy học theo dự án

Học theo dự án (Project Work) là hoạt động học tập nhằm tạo cơ hội cho học sinh tổng
hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực học tập, và áp dụng một cách sáng tạo vào thực tế cuộc
sống.
Dạy học theo dự án là một mô hình dạy học lấy học sinh làm trung tâm. Nó giúp phát
triển kiến thức và các kỹ năng liên quan thông qua những nhiệm vụ mang tính mở,
khuyến khích học sinh tìm tòi, hiện thực hoá những kiến thức đã học trong quá trình
thực hiện và tạo ra những sản phẩm của chính mình. Chương trình dạy học theo dự
án được xây dựng dựa trên những câu hỏi định hướng quan trọng, lồng ghép các chuẩn
nội dung và tư duy bậc cao trong những bối cảnh thực tế.
Bài học thiết kế theo dự án chứa đựng nhiều kỹ thuật dạy học khác nhau, có thể lôi cuốn
được mọi đối tượng học sinh không phụ thuộc vào cách học của họ. Thông thường học
sinh sẽ được làm việc với các thầy cô giáo và những thành viên trong lớp, trong cộng
đồng để giải quyết vấn đề, hiểu sâu nội dung hơn. Các phương tiện kỹ thuật cũng được
sử dụng để hỗ trợ việc học. Trong quá trình thực hiện dự án có thể vận dụng nhiều cách
đánh giá khác nhau để giúp học sinh tạo ra những sản phẩm có chất lượng.
Những đặc điểm của bài học được thiết kế theo dự án một cách hiệu quả Có rất
nhiều kiểu dự án được tiến hành trong lớp học. Một dự án được coi là hiệu quả khi nó
đạt được sự cân bằng giữa khả năng thực hiện của học sinh với ý đồ thiết kế của giáo
viên, chỉ rõ những công việc học sinh cần làm. Những đặc điểm dưới đây sẽ giúp nhận
diện rõ thế nào là bài học theo dự án hiệu quả.
2. Học sinh là trung tâm của quá trình dạy học

Bài học theo dự án được thiết kế cẩn thận, lôi cuốn học sinh vào những nhiệm vụ mở

và có tính thực tiễn cao. Các nhiệm vụ của dự án kích thích khả năng ra quyết định,
niềm cảm hứng, say mê của học sinh trong quá trình thực hiện và tạo

4


ra sản phẩm cuối cùng. Học sinh lĩnh hội kiến thức bài học thông qua việc tìm hiểu và
tự quyết định mức độ hoàn thành các nhiệm vụ của dự án. Giáo viên giữ vai trò người hỗ
trợ hay hướng dẫn. Học sinh hợp tác làm việc với nhau trong các nhóm, phát huy tối
đa năng lực cá nhân khi đảm nhận những vai trò khác nhau.
3. Dự án tập trung vào những mục tiêu học tập quan trọng gắn với các chuẩn

kiến thức kĩ năng của môn học.
Những dự án tốt được phát triển dựa trên những nội dung cốt lõi của chương trình đáp
ứng các chuẩn quốc gia và địa phương. Dự án có các mục tiêu rõ ràng gắn với các chuẩn
và tập trung vào những hiểu biết của học sinh sau quá trình học. Từ việc định hướng
vào mục tiêu, giáo viên sẽ chọn lựa hình thức dạy học phù hợp, lập kế hoạch đánh giá
và tổ chức các hoạt động dạy và học. Kết quả của dự án được thể hiện kết tinh trong
sản phẩm của học sinh và quá trình thực hiện nhiệm vụ, ví dụ phần thuyết trình đầy
thuyết phục hay ấn phẩm thông tin thể hiện sự lĩnh hội các chuẩn nội dung
và mục tiêu dạy học.
4. Dự án được định hướng theo bộ câu hỏi khung.

Câu hỏi khung chương trình sẽ giúp các dự án tập trung vào những hoạt động dạy học
trọng tâm. Học sinh được giới thiệu về dự án thông qua các câu hỏi gợi mở những ý
tưởng lớn, xuyên suốt và có tính liên môn. Học sinh sẽ buộc phải tư duy sâu hơn về các
vấn đề nội dung của môn học theo các chuẩn và mục tiêu. Có ba dạng câu hỏi khung
chương trình: Câu hỏi khái quát, Câu hỏi bài học và Câu hỏi nội dung. Câu hỏi khái quát
là các câu hỏi rộng, có tính mở, đề cập đến các ý tưởng lớn và các khái niệm xuyên suốt.
Câu hỏi loại này thường mang tính liên môn, giúp học sinh hiểu được mối quan hệ giữa

các môn học. Các câu hỏi bài học được gắn trực tiếp với dự án, hỗ trợ việc tìm kiếm lời
giải cho Câu hỏi khái quát. Các câu hỏi bài học thể hiện mức độ hiểu những khái niệm
cốt lõi về dự án của học sinh. Các câu hỏi nội dung thường mang tính thực tiễn cao, bám
sát các chuẩn và mục tiêu đã đề ra.
5. Dự án đòi hỏi các hình thức đánh giá đa dạng và thường xuyên

6


Ngay từ khi triển khai dự án, các kết quả dự kiến cần phải được làm rõ và phải luôn được
rà soát nhiều lần để kiểm chứng mức độ lĩnh hội bằng các phương pháp đánh giá khác
nhau. Học sinh sẽ được xem mẫu và hướng dẫn trước để thực hiện công việc có chất
lượng nhất, và phải biết rõ điều gì đang chờ đợi ngay từ khi bắt đầu dự án. Cần phải tạo cơ
hội để rà soát, phản hồi hay điều chỉnh trong suốt quá trình thực hiện dự án.
6. Dự án có liên hệ với thực tế

Dự án phải gắn với đời sống thực tế của học sinh, có thể mời các chuyên gia ngoài
cùng tham gia để tạo ra những tình huống dạy học. Học sinh có thể thể hiện việc học
của mình trước những đối tượng thực tế, liên hệ với các nguồn lực cộng đồng, tham khảo
các chuyên gia trong lĩnh vực nghiên cứu, hoặc trao đổi thông qua công nghệ hiện đại.
Học sinh thể hiện sự hiểu biết của mình thông qua sản phẩm hoặc quá trình thực hiện.
Thông thường các dự án được kết thúc với việc học sinh thể hiện thành quả học tập của
mình thông qua các bài thuyết trình, các văn bản tài liệu, các mô hình dàn dựng, các
đề án hoặc thậm chí là các sự kiện mô phỏng như một hội thảo giả. Những sản phẩm
cuối cùng này giúp học sinh thể hiện khả năng diễn đạt và làm chủ quá trình học tập.
7. Công nghệ thông tin hỗ trợ và thúc đẩy việc học của học sinh

Học sinh được tiếp cận với nhiều công nghệ khác nhau giúp hỗ trợ phát triển kỹ năng tư
duy, cho ý kiến đánh giá về nội dung và hỗ trợ tạo ra sản phẩm cuối. Với sự trợ giúp
của công nghệ, học sinh tự chủ hơn với kết quả cuối cùng, có cơ hội “cá nhân hoá sản

phẩm”. Học sinh có thể vươn ra khỏi 4 bức tường lớp học bằng cách cộng tác với các lớp
học từ xa qua email và các trang web tự tạo, hoặc trình bày việc học của mình qua
các chương trình đa phương tiện. Kỹ năng tư duy là không thể thiếu trong làm việc
theo dự án. Làm việc theo dự án sẽ hỗ trợ phát triển cả kỹ năng tư duy siêu nhận thức
lẫn tư duy nhận thức như hợp tác, tự giám sát, phân tích dữ liệu, và đánh giá thông tin.
Trong suốt quá trình thực hiện dự án, các câu hỏi khung chương trình sẽ kích thích học
sinh tư

7


duy và liên hệ với các khái niệm mang ý nghĩa thực tiễn cao. Chiến lược
dạy học đa dạng hỗ trợ phong cách học đa dạng. Các chiến lược dạy học sẽ tạo ra một
môi trường học tập đa dạng hơn, thúc đẩy tư duy bậc cao hơn. Những chiến lược dạy học
sẽ giúp đảm bảo cho học sinh được tiếp cận với tòan bộ học liệu của chương trình, tạo
cơ hội thành công cho mỗi học sinh. Trong giảng dạy có thể kết hợp các kỹ thuật dạy
học hợp tác, làm việc nhóm, phân nhánh tổ chức, nhận xét phản hồi từ giáo
viên hoặc từ bạn học.
8. Thiết kế kế hoạch dạy học theo dự án.
* Có nhiều tài liệu nghiên cứu đưa ra các mô hình thiết kế khác nhau về kĩ thuật

dạy học theo dự án, qua nghiên cứu và học hỏi tôi thấy rằng mô hình thiết kế gồm 5
bước sau đây là đầy đủ và dễ dàng thực hiện hơn cả:
Tên dự án
I.

Mục tiêu dự án

1.

Kiến thức

2.

Kĩ năng

3.

Thái độ

II.

Các bước tiến hành

Xác định chủ đề và mục đích dự án (từ dự án lớn có thể chia thành nhiều dự án
nhỏ hơn) hoặc nghiên cứu cả dự án lớn
1.
2.

Xây dựng kế hoạch làm việc

- Phác thảo đề cương
- Bảng phân công công việc cho các thành viên trong nhóm
3.

Thực hiện

HS làm việc cá nhân và nhóm theo kế hoạch
-

Thu thập tài liệu

-

Tổng hợp kết quả nghiên cứu, tìm hiểu của các thành viên trong nhóm

-

Viết báo cáo và chuẩn bị các tài liệu liên quan

4.

Giới thiệu sản phẩm trước lớp

-

Mỗi nhóm cử một đại diện lên trình bày vấn đề đã tìm hiểu.

-

Cả lớp thảo luận để xây dựng hoàn thiện.

8


5.

Đánh giá.

-

Tổ chức cho HS tự đánh giá hoặc đánh giá lẫn nhau

-

GV tổng kết đánh giá. Rút kinh nghiệm.

* Xác định chủ đề, mục đích của dự án

Là bước đầu tiên quan trọng, GV cùng tất cả các thành viên trong nhóm (hoặc lớp) cùng
tham gia xây dựng và xác định được:
- Mục đích của dự án
-

Đề xuất ý tưởng dự án

-

Thảo luận về ý tưởng dự án

-

Quyết định chủ đề, mục đích dự án.

Xác định chủ đề bằng cách đề ra ý tưởng hoặc chủ đề lớn ban đầu được phát triển thành
nhiều chủ đề nhỏ (tiểu chủ đề) bằng cách sử dụng sơ đồ tư duy. Tiểu chủ đề chính là đối
tượng nghiên cứu. Sử dụng sơ đồ tư duy để tập hợp ý kiến của các thành viên, kết hợp các
ý tưởng, xây dựng cấu trúc kiến thức, xác định quy mô nghiên cứu, xác định các hoạt
động học tập cần thực hiện.

Cách lập sơ đồ tư duy:

9


Để các ý tưởng
phát triển tự do

Tôn trọng ý kiến của
người khác (Không phê phán)

Lập sơ đồ tư duy
như thế nào?
Khi không có thêm
ý tưởng mới, bắt đầu
lập sơ đồ tý duy

Kết hợp các ý tưởng

Đặt câu hỏi để
phát triển các ý tưởng

Cử một thành viên
ghi lại tất cả các ý tưởng

Kỹ thuật đặt câu hỏi 5W1H, xây dựng ý tưởng mới như thế nào?

2. Cái gì
1. Ai

3. Ở đâu
5W1H
6. Như thế
nào

4. Khi nào

5. Tại sao

10


* Xây dựng kế hoạch

Sau khi lựa chọn đựơc chủ đề nghiên cứu, HS với sự hướng dẫn của GV xây dựng đề
cương cũng như kế hoạch cho việc thực hiện dự án. Cần xác định những công việc phải
làm, thời gian dự kiến, vật liệu, kinh phí, phương pháp tiến hành và phân công công việc
trong nhóm…
Một ví dụ về bảng phân công nhiệm vụ trong nhóm

Tên
viên

thành Nhiệm vụ

Phương tiện

Thời
hạn Sản phẩm dự
hoàn thành kiến

Phiếu PV Máy ảnh
Mai

Phỏng vấn

Máy ghi âm (Nếu 1 tuần
có)

11

Phiếu trả lời
PV
Ảnh chụp
….


* Tìm kiếm và thu thập dữ liệu: Sau khi có chủ đề dự án và xây dựng các tiểu chủ đề,
bước tiếp theo là thu thập thông tin. Có thể bắt đầu thu thập thông tin bằng cách: Đọc báo,
tìm trên Internet, tìm trong thư viện, thực nghiệm, quan sát, điều tra, phỏng vấn…
Khi tìm thông tin qua báo chí, internet, thư viện, …có thể sử dụng phiếu ghi dữ liệu:
Nhật ký Học theo Dự án (cá nhân/nhóm)
Chủ đề:

Lớp:

HS/thành viên nhóm:
Ngày
Câu hỏi liên Ai có thể Thế nào … Tại sao …. Ở đâu, khi nào, bao
hướng

lâu, …
quan
dẫn tôi?
Nguồn
Thông tin Thông tin Thông tin
Thông tin
[Nguồn 1]
Thông tin Thông tin Thông tin
Thông tin
[Nguồn 2]
Bên cạnh đó để giúp HS ghi lại quá trình thực hiện các nhiệm vụ đa dạng trong dự án học
tập, có thể lập “Sổ theo dõi dự án” để sự dụng. HS ghi lại thông tin đã thu thập và các kết
quả thảo luận trong sổ theo dõi cho đến khi dự án kết thúc. GV có thể rà soát lại sổ theo
dõi để kiểm tra tiến độ thực hiện dự án của HS.
* Làm thực nghiệm hoặc quan sát:

Khi làm thực nghiệm hoặc quan sát, cần thiết kế trước các hoạt động. Thực nghiệm nhằm
chứng minh hoặc phủ nhận một giả thuyết. Một thực nghiệm bao gồm: Mục tiêu, phương
pháp, đo lường hoặc quan sát, kết quả và thảo luận, kết luận.

12


*

Điều tra hoặc phỏng vấn: Trước khi điều tra, phỏng vấn, cần thiết kế các câu hỏi.

Ví dụ các câu hỏi điều tra:

1. Môi trường bị ô nhiễm ảnh hưởng không tốt đến sức khoẻ của mọi người.

( Trả lời bằng cách đánh dấu vào ô của một trong câu trả lời sau)
□ hoàn toàn không đồng ý;
□ không đồng ý;
□ bình thường;
□ đồng ý;
□ hoàn toàn đồng ý.
2. Bạn có thường xuyên bỏ rác vào thùng rác không?
□Có
□Không
3. Trường hợp nào là nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường ở địa
phương của bạn: (Chọn phương án đúng)
A. Khói nhà máy
B. Rác thải y tế
C. Rác thải sinh hoạt
D. Phân bón, thuốc trừ sâu

Ví dụ các câu hỏi phỏng vấn: Tại sao chúng ta cần quan tâm đến vấn đề giáo dục môi
trường? Bạn thường làm gì khi thấy người khác vứt rác bừa bãi? Bạn làm gì để tuyên
truyền ý thức bảo vệ môi trường cho mọi người?
Thiết kế câu hỏi hiệu quả bằng cách nào: Mỗi câu hỏi CHỈ HỎI một nội dung, sử
dụng ngôn ngữ đơn giản, thử nghiệm câu hỏi với bạn bè để điều chỉnh nếu cần.
*

Nếu việc điều tra, phỏng vấn trên đường phố khó thực hiện thì có thể tiến hành với các đối
tượng sau: HS trong trường, các GV trong trường, Cha mẹ HS.
Phân tích và giải thích các kết luận: Sau khi thu thập dữ liệu, cần phân tích để thu
được thông tin có giá trị, tin cậy và có ý nghĩa. Các kết luận rút ra sau khi phân tích đầy
đủ các dữ liệu là minh chứng cho các phát hiện của dự án. Một số cách phân tích dữ liệu
tiêu biểu là: Lập bảng, biểu đồ, so sánh và đối chiếu. Mục đích của việc lập bảng và biểu
đồ: Mô tả mức độ lớn/ nhỏ của số liệu, biểu thị xu hướng của các số liệu. Công cụ phổ

biến để lập bảng và biểu đồ là Microsoft Excel.
*

13


Sau khi lập bảng và biểu đồ, cần giải thích các bảng biểu bằng cách:
Mô tả các dữ liệu lớn nhất/nhỏ nhất
Mô tả các dữ liệu nổi bật
So sánh dữ liệu
Giải thích các nguyên nhân
Tổng hợp thông tin: Các dữ liệu thô cần được tổng hợp lại để chỉ đưa vào báo cáo
các kết luận có liên quan và đã được phân tích. Chú ý rằng chỉ liệt kê các ý chính, tóm tắt
thông tin bằng MỘT hoặc HAI câu.
*

Xây dựng sản phẩm dự án: Sau khi thu thập được các thông tin qua hoạt động tìm
kiếm, điều tra, phỏng vấn và phân tích, HS có thể tập hợp lại thành một sản phẩm của dự
án. Tổng hợp tất cả các kết quả đã phân tích thành sản phẩm cuối cùng. Sản phẩm cuối
cùng có thể được trình bày dưới nhiều dạng khác nhau: bài thuyết trình, biểu diễn (kịch,
hát, múa, thơ, …), trưng bày triển lãm (tranh ảnh, vật thật, báo tường, mô hình,…),
powerpoint, …
*

Báo cáo sản phẩm dự án thường bao gồm:
Tên dự án
•

Lý do nghiên cứu

•

Mục tiêu dự án

•

Các hoạt động tìm hiểu

•

Dữ liệu và bàn luận

•

Kết luận

•

Bài học kinh nghiệm sau khi thực hiện dự án

Đánh giá dự án: GV và HS đánh giá quá trình thực hiện và kết quả cũng như kinh
nghiệm đạt được. Từ đó rút ra những kinh nghiệm cho việc thực hiện các dự án tiếp theo.
Có thể sử dụng phiếu đánh giá trong học theo dự án như sau:
*

14


STT Nội dung

Trên mức Đạt (5-6 Dưới
Nhận xét
đạt ( 7-10 điểm)
mức đạt
(<5
điểm)
điểm)

1

Chủ đề

2

Dữ liệu và nội dung

3

Giải thích

4

Trình bày, tổ chức

5

Hiểu

6

Tính sáng tạo

7

Tư duy tích cực

8

Làm việc nhóm

9

Ấn tượng chung

10

Tổng cộng

15


II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
A.

Bài soạn minh hoạ:

Bài soạn minh hoạ cũng như mô tả lại quá trình thực hiện dự án của học sinh nhằm
thể hiện việc đã áp dụng kĩ thuật dạy học theo dự án. Bài soạn này được sử dụng để
dạy học môn Giáo dục công dân 12, bắt đầu thực hiện từ đầu năm học song song với
quá trình dạy học và kết thúc để trình bày kết quả vào giờ ngoại khoá cuối của kì học,

các hoạt động của học sinh, tìm hiểu, thực hiện dự án được thực hiện ngoài giờ lên lớp
trong suốt một quá trình

Tên dự án: Tìm hiểu và chăm sóc di tích lịch sử tại địa phương nhằm góp phần xây
dựng nhà trường thân thiện, học sinh tích cực.
I.

Mục tiêu dự án

1.

Kiến thức:

Học sinh hiểu được lịch sử ra đời của khu di tích lịch sử nơi thành lập Chi bộ Đảng
nông thôn đầu tiên của tỉnh Lào Cai, qua đó liên hệ với các kiến thức đã được học tập
để hiểu thêm về lịch sử đấu tranh hào hùng của quê hương đất nước.
Biết tham gia lao động nhằm trùng tu, chăm sóc và bảo vệ di tích lịch sử. Từ đó có thể
tuyên truyền với người khác về di tích này.
2.

Kĩ năng:

Biết tìm kiếm và xử lí thông tin về lịch sử ra đời của khu di tích nói trên, tổ chức hoạt
động theo nhóm dưới sự hướng dẫn của giáo viên, tham gia các hoạt động ngoại khoá
bên ngoài nhà trường một cách an toàn, tích cực và hiệu quả.

16


Biết lao động đúng cách để xây dựng và chăm sóc di tích.

Viết được báo cáo, trình bày kết quả trước đám đông. Sử dụng được các phương tiện hỗ
trợ để thực hiện dự án
3. Thái độ:

Tôn trọng và tự hào về truyền thống lịch sử hào hùng của cha ông, tin tưởng vào sự
thắng lợi của công cuộc đổi mới của đất nước từ đó hăng hái tham gia học tập, lao
động sản xuất.
Tự giác tham gia một cách tích cực vào các hoạt động phong trào của nhà trường
và địa phương tổ chức.
II. Các bước tiến hành
1. Xác định chủ đề và mục đích dự án :

Chủ đề của dự án: Tìm hiểu truyền thống cách mạng của địa phương. (Tên di tích: Nơi
thành lập Chi bộ Đảng nông thôn đầu tiên của tỉnh Lào Cai, địa điểm tại tổ 5 phường Bình
Minh, TP Lào Cai, cách trường 3,5 km)
Mục đích của dự án: Thu thập thông tin về lịch sử ra đời của khu di tích, tiến hành chăm
sóc tôn tạo khu di tích lịch sử. Nâng cao hiểu biết về lịch sử và giáo dục lòng tự hào dân
tộc cho học sinh.
2. Xây dựng kế hoạch làm việc. (Do các nhóm học sinh tự thực hiện dưới sự hướng dẫn

của giáo viên)
a - Đề cương của dự án:
- Dự án chia thành hai gói nhỏ hơn: Tìm hiểu lịch sử của di tích và thực hiện chăm sóc,

bảo vệ di tích.
+ Việc tìm hiểu lịch sử của di tích gồm những công việc sau: tra cứu trên mạng để tìm
hiểu thông tin, vào thư viện của địa phương và của nhà trường để tìm tư liệu, tìm gặp thân
nhân các nhân chứng lịch sử hoặc những người biết nhiều về khu di tích đó, ghi chép
thông tin, chụp ảnh khu di tích và các nhân chứng lịch sử, biên tập lại các nội dung đã thu
thập được thành bản báo cáo. Tuyên truyền lại cho các bạn cùng lớp về khu di tích này.

17


+ Công việc chăm sóc khu di tích gồm: Dọn cỏ, trồng cây xanh, quét dọn, quét vôi tường,
củng cố lại hệ thống tường rào và cổng ra vào, chuẩn bị cây xanh, dụng cụ lao động, chụp
hình ảnh một số hoạt động này.
- Phương tiện đi lại của học sinh tự túc, khi tổ chức đi phải báo cáo và được sự đồng ý

của giáo viên, nhà trường sẽ phân công người phụ trách để quản lí, kinh phí cho hoạt động
này sẽ trích từ quỹ lớp và sự ủng hộ của hội cha mẹ học sinh và các nguồn khác.
b - Bảng phân công công việc cho các nhóm, các thành viên trong nhóm của lớp 12A3.
(Các lớp khác cũng làm tương tự như vậy)
- Nhóm 1, 2: Tìm hiểu lịch sử của di tích nơi thành lập Chi bộ nông thôn đầu tiên của

tỉnh Lào Cai.
- Nhóm 3, 4: Tiến hành chăm sóc dọn trong khu di tích.

Sau đây chỉ là dẫn chứng bảng phân công của nhóm 3, các nhóm khác tương tự:

18


Tên
viên

thành Nhiệm vụ

Phương tiện

Thời
hạn Sản phẩm dự
hoàn thành kiến

phân công nhiệm
vụ và giám sát,
Đến khi dự
đôn đốc hoạt
án
hoàn Bản báo cáo
Nguyễn Huy động của nhóm,
thành vào
Hoàng
báo cáo thường Sổ ghi chép, nhật kí cuối học kì, kết quả, hình
(Nhóm
xuyên với giáo học theo dự án, điện trước tuần ảnh chụp các
trưởng)
hoạt động
viên về tiến độ thoại cá nhân,
14
làm việc, trực
tiếp tham gia các
việc
của
Hà, Nam, công
Phát dọn
cỏ, làm
Mỗi tháng Khu di tích
nhóm
Chính, Long sạch trong khu di Dao phát, chổi quét thực

hiện được
sạch
tích
chăm sóc 1 đẹp
lần
Việt, Huy, Chuẩn bị 4 cây Cây xanh không cần trong tháng Trồng
và
Tuấn Anh, xanh để trồng
chậu, đảm bảo sống 10
đảm bảo cây
Lê Hải
được
sống
Các thành …..
viên khác

…..

…..

19

…..


3. Thực hiện

HS làm việc cá nhân và nhóm theo kế hoạch
- Thu thập tài liệu
- Tổng hợp kết quả nghiên cứu, tìm hiểu của các thành viên trong nhóm

- Viết báo cáo và chuẩn bị các tài liệu liên quan
4. Giới thiệu sản phẩm trước lớp
- Mỗi nhóm cử một đại diện lên trình bày vấn đề đã tìm hiểu.
- Cả lớp thảo luận để xây dựng hoàn thiện.

* Dẫn chứng về một đoạn dữ liệu về khu di tích nói trên:
Làng Soi Lần cũng chính là nơi ra đời chi bộ xã Cam Đường, chi bộ nông thôn đầu tiên
của tỉnh Lào Cai tháng 10/1948. Đây là cái nôi cách mạng, các bến sông là điểm đưa đón
cán bộ, trong đó có đồng chí Tô Vũ, Bí thư chi bộ nông thôn đầu tiên của Lào Cai về
hoạt động, gây dựng phong trào. Nơi đây cũng đã từng in dấu chân Bác Hồ khi Người
cùng phái đoàn của Trung ương Đảng và Chính phủ đi tầu hoả từ Hà Nội lên ga Làng
Giàng và tiếp đó theo xe goòng trên đoạn đường sắt đang mở qua đất Cửa Ngòi, làng
Chiềng... để vào thăm cán bộ, công nhân, nhân dân địa phương ở khu mỏ apatit Cam
Đường ngày 23/9/1958.
Chi bộ thời điểm đó có các đồng chí Hoàng Văn Phìn (Quyết Thắng), Mã Văn Sinh
(Bình Tân), Phan Văn Quay, Trần Văn Sẩu, Hà Văn Thì, Hà Văn Hiền…
Hiện nay hầu hết các đảng viên này đã qua đời, chỉ còn ông Mã Văn Sinh (Bình Tân),
Trần Văn Sẩu là còn sống nhưng già yếu, các ông vẫn minh mẫn và rất vui vẻ khi được
hỏi về quá khứ hào hùng của mình.

20


* Giới thiệu một số hình ảnh đã chụp vể tìm hiểu và chăm sóc khu di tích:

Ảnh 1: Quang cảnh khu di tích nơi thành lập chi bộ Đảng nông thôn đầu tiên của tỉnh Lào
Cai (10/10/1948).

21

Ảnh 2: Cuộc gặp mặt các nhân chứng lịch sử của Chi bộ Cam Đường

22


Ảnh 3: Hoạt động chăm sóc tại khu di tích

23


B.Hiệu quả đạt được khi áp dụng kinh nghiệm này với bản thân.
Có rất nhiều phương pháp dạy học đưa lại hiệu quả cho môn học. Việc lựa chọn một hoặc
một số phương pháp, kĩ thuật phù hợp cho nội dung bài học, môn học là rất cần thiết. Sau
một thời gian giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân lớp 12 tôi nhận thấy việc áp dụng kĩ
thuật dạy học theo dự án là rất cần thiết và phù hợp.
Khi đưa kĩ thuật dạy học này vào bài học thì hiệu quả của liên hệ thực tiễn đã được phát
huy tích cực. Học sinh học theo cách lồng ghép câu và tự giác, chủ động, các em sẽ cảm
thấy hứng thú và tăng tính liên hệ thực tiễn. Hầu hết học sinh ở các lớp 12 đã cảm thấy
hứng thú và thích học bộ môn vì nó giảm đi tính khô khan. Những tư liệu, công việc và
con người có thật đã tạo cơ hội cho các em nắm bắt thực tế vào nội dung bài học dễ dàng
hơn rất nhiều.
Đa số học sinh chịu khó tìm tòi tư liệu, chuẩn bị tốt cho công việc của mình. Các em
có cơ hội trao đổi với nhau về nội dung tư liệu mà giáo viên cung cấp hoặc mình tự tìm
được. Thông qua việc trao đổi, bàn luận nhóm, lớp các em đã đưa ra những thắc mắc,
câu hỏi với giáo viên hoặc bạn bè mình. Các em đã mở rộng tầm nhận thức là tự học
hỏi được nhiều kinh nghiệm từ những công việc đó.
Với 4/8 lớp 12 của trường do tôi giảng dạy nhiều năm qua đều thu được kết quả ít nhất
là 96% tỉ lệ Khá Giỏi, trong đó Giỏi chiếm 45%, không có yếu kém. Đa số học sinh tỏ
ra hứng thú và tích cực học tập trong giờ GDCD, chủ động tham gia, trao đổi và kể cho

các bạn cùng lớp, cùng trường, phụ huynh và thầy cô giáo khác nghe về những việc mình
đã được tham gia.
PHẦN KẾT LUẬN
Có rất nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học môn Giáo dục công dân , bao gồm các
phương pháp dạy học truyền thống (trực quan, giảng giải, vấn đáp...) và các phương
pháp, kĩ thuật dạy học mới (như đóng vai, liên hệ thực tiễn, dự

24


án...). Mỗi phương pháp và kĩ thuật dạy học đều có mặt mạnh và mặt hạn chế riêng.
Các phương pháp sẽ phù hợp với từng loại bài riêng, từng hoạt động trong tiết dạy.
Do đặc trưng của môn học Giáo dục công dân lớp 12 nên việc áp dụng kĩ thuật dạy
học theo dự án là rất cần thiết. Thông qua những hoạt động mà kĩ thuật dạy học theo dự
án tạo ra các em được tiếp xúc với thực tiễn nhiều hơn và phân tích để hiểu sâu sắc nội
dung bài học, môn học. Học sinh biết vận dụng kiến thức và thực tiễn biết đánh giá
thực tiễn và phát huy được tính tích cực trong học tập.
Quá trình vận dụng kĩ thuật dạy học theo dự án vào môn Giáo dục công dân lớp 12 đã
đạt được những kết quả nhất định. Đa số học sinh trong lớp thấy hứng thú với phương
pháp và kĩ thuật dạy học mới này. Lớp học sôi nổi, học sinh phát huy được tính chủ động,
sáng tạo trong học tập. Học sinh cũng được tạo cơ hội tìm tòi các kiến thức mới và khó
có liên quan đến nội dung bài học.
Bên cạnh những thuận lợi vận dụng kĩ thuật dạy học này giáo viên và học sinh còn
gặp phải một số khó khăn nhất định như: Quỹ thời gian hạn chế, tài liệu tham khảo trong
nhà trường chưa nhiều, một số học sinh còn thờ ơ với môn học...
Như vậy để phát huy được tính tích cực của kĩ thuật dạy học này và khắc phục được
những hạn chế là yêu cầu đặt ra cho mỗi giáo viên khi vận dụng vào bài dạy. Muốn phát
huy tính tích cực cũng như khắc phục hạn chế của kĩ thuật này đòi hỏi cả giáo viên và
học sinh phải nỗ lực hết mình trong quá trình dạy và học. Đây cũng là yêu cầu trong
quá trình đổi mới phương pháp dạy học nói chung và của bộ môn Giáo dục công dân

lớp 12 nói riêng.
Cuối cùng tôi xin cảm ơn Ban Giám hiệu nhà trường cùng các thầy cô trong tổ chuyên
môn đã đọc, góp ý phản biện để tôi hoàn thành đề tài kinh nghiệm này.
Lào Cai tháng 12 năm 2010
Người

viế

25


26