BÀI DỰ THI LIÊN MÔN HÓA SINH Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG MỚI NHẤT

Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

I.TÊN TÌNH HUỐNG
1. Tên tình huống: Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe
và môi trường

2. Tình huống:
Chị Nguyễn Thu Hương, tập thể Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Hà Nội mấy hôm nay
than phiền, cậu con trai của chị lên cơn ho dữ dội, tiếng thở khò khè và có cơn rít.
Đến thăm khám tại bệnh viện, bác sĩ cho biết, con chị đã bị hen phế quản dạng cấp do
hít phải khí độc, con trai chị phải nằm viện.
Tìm hiểu nguyên nhân thì được biết, chị thường đốt hương trong nhà ở tập thể
khá chật hẹp. Vì thế, khói hương không thoát ra được cứ luẩn quẩn khiến nhà rất ngột
ngạt.
Chúng ta thường nghe nói nhiều đến tác hại của khói thuốc lá, khói than. Thật
ra, khói nhang tẩm hóa chất cũng gây nguy hiểm cho sức khỏe con người và môi
trường. Vậy làm thế nào để sử dụng hương đáp ứng yêu cầu về tâm linh mà vẫn đảm
bảo sức khỏe cho gia đình và những người xung quanh?
II. MỤC TIÊU GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
- Tuyên truyền ảnh hưởng độc hại của khói hương tẩm hóa chất đến môi trường và
sức khỏe
- Bảo tồn, phát huy nghề truyền thống góp phần phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường,
sức khỏe
- Cách sử dụng để hạn chế độc tố của hương.
- Tìm ra thành phần cách tạo ra hương không độc tố, bảo vệ sức khỏe người sử dụng
- Tổng hợp, liên hệ được các kiến thức đã học.
III. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC GIẢI QUYẾT
TÌNH HUỐNG
Ngày nay, vấn đề ô nhiễm không khí đã và đang ngày càng trở nên nghiêm
trọng và khó khắc phục hơn ở Việt Nam cũng như trên toàn thế giới.
Ô nhiễm không khí là sự thay đổi theo chiều tiêu cực của các tính chất vật lý –

hoá học của không khí, với sự xuất hiện các chất lạ làm cho không khí trở nên độc
Năm học 2016-2017

1


Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

hại với con người và sinh vật và làm giảm tính đa dạng sinh học, làm suy thoái lớp
ôzôn, gây lên hiện tượng hiệu ứng nhà kính, mưa axit.
Bạn đã biết những tác hại cực kì nguy hiểm của ô nhiễm không khí chưa?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, ô nhiễm không khí đô thị làm khoảng 800.000 người
chết và 4,6 triệu người giảm tuổi thọ trên thế giới mỗi năm. 2/3 số người chết và giảm
tuổi thọ do ô nhiễm không khí thuộc các nước đang phát triển ở châu Á.
GS.TS Trần Hữu Hoan, Viện Hóa học Công nghiệp cho biết, về nguyên lý
khoa học, mùi thơm được tạo thành bởi những vòng benzen, vòng thơm này khi phát
tán có khả năng bẻ gẫy cấu trúc tế bào (gây ung thư). Khi đốt cháy, chất độc còn tác
động lên bề mặt của đường hô hấp, dẫn đến viêm hô hấp mạn tính, làm hại đến sức
khỏe, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.
Theo một nghiên cứu mới cảnh báo, khói hương (nhang) thơm có thể độc hại
cho các tế bào cơ thể, hủy hoại môi trường hơn cả khói thuốc lá.
Vậy khói hương độc hại như thế nào, khi hít vào tác động ra sao đến sức khỏe
con người và môi trường xung quanh?
Bằng những kiến thức các môn học và tìm hiểu các nguồn tư liệu khác, chúng
em muốn chung tay vào việc đảm bảo sức khỏe, bản thân, gia góp phần bảo vệ môi
trường, phát triển bền vững.
IV. GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
1. Tích hợp các môn học
* Môn Hóa học
- Tìm hiểu được một số thành phần hóa học chủ yếu có trong hương tẩm hóa chất

trên thị trường.
- Tác hại của các loại hóa chất trong hương đến sức khỏe và gây ô nhiễm môi trường.
* Môn Sinh học
- Hiểu được sự ô nhiễm môi trường khi đốt hóa chất độc hại, hương thơm nhân tạo
đến môi trường không khí
- Sự tác động tiêu cực của hóa chất độc hại, hương thơm nhân tạo đến sức khỏe con
người (AND, đột biến gen, các căn bệnh…)
- Cây dược liệu
* Môn Giáo dục công dân
- Có ý thức trong việc bảo vệ môi trường và bảo vệ sức khỏe của bản thân.
- Tuyên truyền mọi người hạn chế dùng hương có chứa hóa chất, thay thế bằng
hương sạch có nguồn gốc thành phần thiên nhiên thân thiện với môi trường.
* Môn Công nghệ:
- Giúp em nắm được công việc theo quy trình.
- Trồng cây dược liệu tăng thu nhập, tạo cảnh quan, phát triển kinh tế
*Môn hướng nghiệp, lịch sử: Nghề truyền thống
* Môn vật lí: Sự cháy
* Môn Tin học: Giúp tìm kiếm thông tin trên Intenet, soạn thảo văn bản, chụp ảnh
lồng ghép hình ảnh vào bài viết một cách hiệu quả.
2. Rèn luyện kĩ năng sống
Năm học 2016-2017

2


Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

- Kỹ năng giao tiếp, xử lí tính huống, giải quyết vấn đề, hướng nghiệp...
3. Các tài liệu tham khảo
- Báo, sách, mạng Internet…

V. THUYẾT MINH TIẾN TRÌNH GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG.
1. Ý nghĩa tâm linh của hương trong đời sống
Cây hương (nhang) là nét văn hóa truyền thống gắn chặt với đời sống tâm linh
của người Việt Nam cũng như đa phần người dân ở các nước châu Á khác. Những
ngày thường hay ngày lễ, tại các đền chùa đều không thể vắng bóng khói hương, đặc
biệt vào những ngày rằm, dịp tết, hầu như nhà nào cũng phảng phất khói nhang. Và
không chỉ thắp nhang cho tổ tiên, ông bà, cho người thân đã khuất mà nhiều người
còn lên chùa thắp nhang, cầu nguyện một năm an bình, tấn tài, tấn lộc... Cảm giác đặc
biệt khi thắp lên một nén nhang trầm sẽ khiến tâm hồn thanh thản hơn.
2. Các bước làm hương

1: Chẻ, phơi tăm hương
2: Làm bột hương
3: Làm mình hương
4: Bó hương thành từng thẻ

Năm học 2016-2017

3


Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

Hương tẩm hóa chất độc hại được làm như thế nào?
- Hương được ngâm, tẩm thêm các loại hóa chất trong thành phần cấu tạo que hương
(tăm, bột hương)

- Nhang có mùi thơm của hoa, thơm rất lâu, cháy hết lâu mùi thơm vẫn phảng phất.
Được xịt một loại chất tạo mùi không rõ nguồn gốc xuất xứ, có mùi thơm đặc trưng
của các loài hoa.

- Nhang có tàn trắng như tuyết, được làm bằng bột đá vôi (CaCO3) dùng trong xây
dựng có lẫn nhiều tạp chất, có thể chứa các kim loại nặng như chì, thuỷ ngân,…
đem về trộn với mùn cưa tạo màu trắng như tuyết cho tàn nhang.
Năm học 2016-2017

4


Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

- Hương đậu tàn (tàn cong) là do tăm được ngâm với axit H3PO4
Nhang hiện nay để bao lâu cũng không bị mốc là do dùng thêm chất chống rêu
mốc có trong công nghiệp sản xuất sơn tường ngoài trời. Khi sử dụng, khói của
hương sẽ có mùi khét. Keo hóa chất dính bột với thân nhang.
3. Thành phần của khói hương độc hại và sự tác động đến sức khỏe con người, ô
nhiễm môi trường sống.

Các chất thải ra từ khói nhang sau đây, tồn tại trong môi trường kín sẽ gây hại vô
cùng đối với sức khỏe con người và ô nhiễm môi trường sống, tương tự như hút thuốc
lá thụ động.
Particulate matter (PM): Nghiên cứu dịch tễ cho thấy có sự liên kết từ bụi sản xuất,
khói nhang với nhiều căn bệnh như rối loạn chức năng phổi, ảnh hưởng đến hệ hô
hấp... việc hấp thụ bụi trong khoảng 2,5-10μm (PM10-2,5) có thể gây khó thở.
Carbon monoxide (CO): Là khí độc không mùi, không thể thấy hoặc ngửi được.
Carbon monoxide được tạo ra trong quá trình đốt cháy các chất hữu cơ như
hydrocarbon, gỗ, nhang, thuốc lá… Khi hít phải không khí có CO, haemoglobin
(huyết sắc tố) trong cơ thể con người sẽ kết hợp với CO tạo ra carboxyhemoglobin,
làm hãm khả năng vận chuyển ô-xy của máu. Hấp thụ CO với hàm lượng ít sẽ gây
chóng mặt, mỏi mệt, buồn nôn... khi hấp thụ hàm lượng cao sẽ gây đột tử trong vài
Năm học 2016-2017

5


Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

phút. Hương cháy có thể gây hỏa hoạn.
Sulfur dioxide (SO2) and nitrogen dioxide(NO2): Tác động của SO2 và NO2 có thể
gây giảm hiệu quả làm việc, tăng nguy cơ tim mạch, ảnh hưởng đến các chức năng
của phổi, ảnh hưởng đến hệ hô hấp, hệ thống bảo vệ phổi.
Hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (Volatile organic compounds - VOC): Triệu chứng trước
mắt khi hấp thụ phải là đỏ mắt, chảy nước mắt, ngứa mũi, khô họng, tắt tiếng, nhức
đầu, chóng mặt... Hấp thụ trong một lâu dài có thể gặp những nguy cơ như: ung thư,
hư gan, suy thận và hủy hoại hệ thần kinh trung ương, tử vong về tim mạch. Chất
aldehyde còn gây dị ứng da, ngứa… Chất toluene gây ra nhiều chứng nhức đầu, lẩn
thẩn và kém trí nhớ. Xylenes cũng gây nhức đầu, rối loạn, làm mất thăng bằng, ngứa
da, mắt, mũi, cổ họng, khó thở.
Mùn cưa có trong nhang chưa hoặc đã thắp chứa độc tố formaldehyde.
4. Kiểm nghiệm ảnh hưởng của khói hương đối với các tế bào và so sánh nó với
các tác động của khói thuốc lá.
Nhóm nghiên cứu do tiến sĩ Rong Zhou (Đại học Công nghệ Hoa Nam (Trung
Quốc) đã tiến hành kiểm tra với 2 loại hương, so sánh ảnh hưởng của khói hương với
ảnh hưởng của khói thuốc lên các tế bào buồng trứng của chuột hamster và các chủng
khuẩn Salmonella. Kết quả, khói hương có khả năng gây hại tế bào, gây đột biến và
tổn hại vật chất di truyền nhiều hơn khói thuốc.
Như vậy, khói hương chứa các thành phần hóa học có thể làm thay đổi vật chất
di truyền, như ADN trong các tế bào và do đó gây ra các đột biến đều có liên quan
đến sự phát triển các bệnh ung thư.

5. Giải pháp

5.1. Hạn chế sự độc hại bằng bằng cách nào?

Năm học 2016-2017

6


Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

- Hạn chế việc thường xuyên đến các môi trường có khói nhang hoặc tránh thắp quá
nhiều nhang cùng một lúc.
• Tránh thắp nhang gần khu vực có trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai
• Tuyệt đối không thắp nhang ở nơi kín gió, nên mở rộng tất cả các cửa, tạo môi
trường thông thoáng cho các độc tố bay hơi ra ngoài.
• Lập bàn thờ ở những nơi thông thoáng gió, trên cao, quạt thổi khói ra ngoài sau
khi đốt hết.
• Không nên mua nhang có nhiều mùi thơm nhân tạo, tàn tuyết trắng… vì tạo ra từ
hóa chất
• Hạn chế chất độc từ khói nhang bằng cách giảm số lượng nhang đốt hằng ngày, sử
dụng nhang ngắn. Tránh hỏa hoạn do đốt nhang.
• Sau khi cúng ngoài trời, nên để nhang tàn hẳn, sau đó hãy dọn dẹp, đưa bát nhang
vào nhà nhằm hạn chế tình trạng khói nhang tụ lại trong nhà.
- Bên cạnh đó, không cắm chân hương vào đồ ăn để cúng (thói quen của rất nhiều
người) vì chân hương được tẩm hóa chất sẽ dẫn truyền vào thức ăn, dễ gây ngộ độc.

5. 2 . Lựa chọn hương sạch và cách phân biệt với hương hóa chất

Năm học 2016-2017

7

Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

a. Hương hóa chất độc hại







Giá cả: rất rẻ
Mùi hương: Khi chưa đốt cũng đã có mùi rất thơm, khi đốt có nhiều mùi khác
nhau tùy theo loại hóa chất tạo mùi, đậm đặc, thơm rất lâu.
Màu hương: Tẩm thêm bột màu để tạo màu như ý (vàng...).
Khói hương: nhiều khói, tiếp xúc trực tiếp gây cay mắt, khó thở.
Tăm hương: que tăm bóc đi phần bột hương có màu xỉn tối do ngâm hóa chất.
Tàn hương: Đậu tàn do tăm được ngâm với axit H3PO4, khi cháy tạo P2O5 cực
kỳ độc hại ; tàn hương màu trắng tinh là do trộn thêm CaCO3 tạo màu.



b. Cách nhận biết hương sạch

*Nguồn gốc, xuất xứ: Rõ thông tin về nhà sản xuất, thương hiệu có uy tín được nhiều
người tiêu dùng biết đến

Giá cả: Không thể có giá quá rẻ.


Mùi hương: Khi chưa đốt có mùi thơm nhẹ của loại tinh dầu được sử dụng, khi
đốt có mùi thơm nồng hơn nhưng không quá đậm đặc và thường một thời gian sau
khi đốt mới thơm nồng (tinh dầu thường cháy chậm hơn tăm cháy). Hương sạch
khi thắp lên có mùi hương nhẹ nhàng, dễ chịu, thư giãn

Năm học 2016-2017

8


Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.






Màu hương: mỗi loại tinh dầu của cây được sử dụng sẽ cho mỗi màu khác
nhau, độ mịn bề mặt khác nhau.
Khói hương: ngửi trực tiếp vào khói hương cảm giác khói khi đốt gỗ .
Tăm hương: que tăm khi bóc đi phần bột hương vẫn màu sáng tự nhiên.
Tàn hương: Khi cháy xong tàn hương khó đậu rơi xuống tại chỗ, (hương sạch
đậu tàn tốn rất nhiều công sức và chi phí. Tre già,vầu được chọn là những thân tròn
mẩy, thẳng sau đó cưa thành những đoạn ngắn bằng thân nhang rồi chẻ nhỏ thành
từng mảnh, đem ngâm nước rồi phơi thật khô.).

5. 3. Tự làm hương thủ công sạch, truyền thống: Thành phần có nguồn gốc thiên
nhiên, sản phẩm thân thiện với môi trường làm tăng thu nhập, đảm bảo sức khỏe gia
đình và cộng đồng
- Nguyên liệu chính sản xuất nhang sạch là: Bột nhang được làm từ nguyên liệu tự

nhiên của một loại gỗ nào đó chẳng hạn như Quế, Trầm…

Hoặc làm nhang từ lá cỏ vườn nhà: Cây đinh lăng , cây sả, lá ngải cứu, hương thảo,
húng lủi (bạc hà)… trộn với
Năm học 2016-2017

9


Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

bột bời lời (Keo tự nhiên) kết dính với que hương (tăm tre, nứa, vầu) tạo thành CÂY
NHANG. Mùi và màu cũng là mùi và màu của bột gỗ tạo cây nhang đó.

Khó khăn nhất là giá thành mua hương sạch. Trước hết, làm tốt việc tuyên
truyền tác động đến sức khỏe và môi trường so với chi phí bỏ ra mua nhang sạch, nếu
có nhu cầu sử dụng cao, xây dựng vùng nguyên liệu thảo dược tập trung, sản xuất số
lượng lớn, giá thành sẽ hạ.
Sử dụng hương sạch cũng là cách thể hiện tấm lòng thành kính dâng lên tổ tiên.
6. Sản phẩm của học sinh
+ Tuyên truyền sử dụng hương sạch trong gia đình, mở cửa thông thoáng khi đốt
hương
+ Tham quan cơ sở sản xuất nhang

Năm học 2016-2017

10


Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

+ Tham gia chăm sóc cây dược liệu

Năm học 2016-2017

11


Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

+ Trải nghiệm làm nhang

Năm học 2016-2017

12


Khói nhang hương tẩm hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường.

7. Kết quả của việc nghiên cứu
- Tuyên truyền cho người thân trong gia đình cách lựa chọn và nên sử dụng nhang
sạch
- Tác động đến ý thức bảo vệ môi trường sống trong lành, được sống trong bầu không
khí trong sạch, dẫn tới tăng cường sức khỏe của bản thân và các thành viên trong gia
đình, xã hội
- Mỗi một hộ gia đình sử dụng hương sạch sẽ góp phần đảm bảo sức khỏe, bản thân
và bảo vệ môi trường xung quanh do giảm lượng khí độc khuyếch tán vào không khí.
- Phát huy nghề truyền thống làm hương sạch, cách lựa chọn hương đảm bảo sức
khỏe, góp phần hướng nghiệp, rèn kĩ năng sống.
VI. Ý NGHĨA CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG

Bằng kiến thức đã được học và tài liệu tham khảo, em đã giải quyết tình huống
trên, góp phần nâng cao ý thức của người dân trong việc sử dụng nhang sạch đảm
bảo sức khỏe, góp phần bảo vệ môi trường sống trong lành, duy trì và phát huy nét
đẹp văn hóa tinh thần về tâm linh thành kính bằng những hành động, việc làm cụ thể,
thiết thực.
Em cũng hy vọng, nghiên cứu tổng hợp này sẽ dẫn đến việc nâng cao chất
lượng các sản phẩm hương cũng như giúp thực thi các biện pháp hữu ích để giảm sự
tiếp xúc của mọi người với khói hương độc hại.
Quan trọng hơn nữa qua nghiên cứu kiến thức bộ môn liên quan để giải quyết
tình huống thực tiễn, chúng em nhận thấy mình cần phải học đi đôi với hành, liên hệ
thực tế sau mỗi bài học, suy nghĩ tìm tòi cách áp dụng kiến thức lí thuyết đã được
học.
VII. KHUYẾN NGHỊ
Bảo vệ môi trường sống, bảo vệ sức khỏe con người trước đại dịch ung thư
đang là vấn đề được quan tâm, có tầm ảnh hưởng toàn cầu cũng như mỗi quốc gia, là
trách nhiệm chung của toàn xã hội. Nước ta đang trong quá trình hội nhập, hướng tới
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước cần có chiến lược phát triển kinh tế bền vững,
lâu dài.
Chúng em muốn đóng góp kiến thức nhỏ bé của mình chung tay bảo vệ môi
trường sống, bảo vệ sức khỏe con người.
Bài viết của chúng em cần nhiều sự góp ý của các thầy cô và các bạn để có
thể học hỏi thêm kiến thức, hoàn chỉnh nội dung hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!

Năm học 2016-2017

13