giao trinh diên tu Cap cuu ban dau

Bộ giáo dục đào tạo
Lớp tập huấn quốc phòng-an ninh

Bài giảng lớp tập huấn

Thiếu tá, Phí Văn Hạnh
Giảng viên Học viện chính trị quân sự


* Mục đích, yêu cầu:

* Nội dung: Gồm 2 phần chính

Phần I. Giảng lý thuyết
I. Cấp cứu ban đầu các tai nạn thông thường
II. Băng bó vết thương

Phần II. Giảng thực hành
* Thời gian: 4 tiết (2tiết lý thuyết, 2 tiết TH, trao i)
* Phương pháp:
* Vật chất và Tài liệu:


Phần đặt vấn đề
Trong thực tế đây không phải là nội dung chính của bài như
ng lại có vị trí, vai trò rất quan trọng .
+ Gắn phần đặt vấn đề với khởi động trí tuệ tạo sự hứng thú
cho người học ngay từ đầu
+ Nêu được vị trí, tầm quan trọng của bài học.
+ Tạo ra nhu cầu tự học tập, nghiên cứu cho học Sinh
+ Phương án giải quyết:

Trong học tập, lao động và vui chơi... dù không mong
muốn nhưng chúng ta thường xuyên sẽ phải đối đầu với
các tai nạn xảy ra. Việc cứu chữa kịp thời là hết sức cần


Phần I. Lý thuyết (90 phút)
I. Cấp cứu ban đầu các tai nạn thông thường (60 phút)

- Về nội dung giáo viên cần nói rõ đây là những
vấn đề cơ bản nhất làm cơ sở vận dụng vào các
trường hợp khác tương tự.
VD: Trong thực tế cuộc sống có nhiều tai nạn
thông thường cần phải được cấp cứu kịp thời. Tuy
nhiên, trong phần này chúng ta chỉ đề cập cấp
cứu 8 tai nạn thường gặp trong lao động và công
tác ở lứa tuổi học sinh phổ thông trung học như:


Phần 1: Lý thuyết

I. Cấp cứu ban đầu các tai nạn thông thường

1. Bong gân

4. Điện giật

2. Sai khớp

3. Ngất

5. Ngộ độc thức ăn

7. Say nắng, say nóng
6. Chết đuối

8. Nhiễm độc lân hữu cơ


I. Cấp cứu ban đầu các tai nạn thông thường

Từng trường hợp cụ thể ta đi theo cấu trúc

*Đại cương
Làm rõ KN,
tính chất phổ
biến, nguyên
nhân xảy ra
tai nạn, tính
chất tổn thư
ơng.

Cấp cứu
ban đầu và
cách
đề
phòng.

* Triệu chứng

*

Mô tả triệu
chứng tại chỗ.
triệu chứng toàn
thân, khái quát
nội dung ngắn
gọn, dễ hiểu, dễ
nhớ. Triệu chứng
điển hình hơn
nói trước.

Chủ yếu đưa
ra những biện
pháp đơn
giản, dễ hiểu,
dễ làm, có khả
năng tiến
hành tại chỗ


I. Cấp cứu ban đầu
các tai nạn thông thường
Sau khi trình bày từng tai nạn giáo viên cần đưa
ra ví dụ cụ thể trong thực tiễn để liên hệ. Ví dụ:
1. Bong gân.
* Đại cương: Bong gân là sự tổn thương của dây
chằng chung quanh khớp do chấn thương gây
nên. Các dây chằng có thể bong ra khỏi chỗ bám,
bị rách hoặc đứt, khớp không sai lệch (hình 25).

Hình 25: Dây chằng khớp cổ chân (đứng ngang).


I. Cấp cứu ban đầu
các tai nạn thông thường
1. Bong gân.
* Triệu chứng được khái quát như sau:
Đau, sưng, ổ khớp lỏng lẻo, chi vận động khó,
không biến dạng
* Cấp cứu ban đầu và cách đề phòng
- Cấp cứu ban đầu: Băng ép, chườm đá, bất động
chi và chuyển đến cơ sở y tế.
- Tập luyện đúng tư thế, bảo đảm an toàn H luyện


I. Cấp cứu ban đầu
các tai nạn thông thường
Trên cơ sở VD 1, lớp tập huấn xây dựng phương
án trình bày nội dung 2.
2. Sai khớp
* Đại cương:
* Triệu chứng
* Cấp cứu ban đầu và cách đề phòng


I. Cấp cứu ban đầu
các tai nạn thông thường
Kết luận phương án
2. Sai khớp

* Đại cương:
- Là sự di lệch các đầu xương ở khớp một phần
hay hoàn toàn do chấn thương mạnh một cách
trực tiếp hoặc gián tiếp gây nên (Hình 31).
- Khớp dễ bị sai là: Khớp vai, khớp khuỷu, khớp
háng...


H×nh ¶nh sai khíp

a. Khíp b×nh th­êng ë t­ thÕ duçi

b. T­ thÕ khíp bÞ di lÖch


I. Cấp cứu ban đầu
các tai nạn thông thường
2. Sai khớp
- Sưng nề, bầm tím quanh khớp, có
thể gãy hoặc rạn xương vùng khớp.
*Triệu chứng
- Sưng
- Đau
- mất vận động
- khớp và
chi biến dạng

- Đau dữ dội liên tục nhất là lúc chạm
vào khớp hay lúc nạn nhân cử động
- Mất vận động hoàn toàn không gấp,

duỗi được
- Khớp biến dạng, đầu xương có thể
lồi ra và sờ thấy được. Chi dài hơn
hoặc ngắn lại, có thấy thay đổi hướng


I. Cấp cứu ban đầu
các tai nạn thông thường
2. Sai khớp
* Cấp cứu ban đầu và đề phòng:
- Cấp cứu ban đầu:
+ Bất động khớp bị sai.
+ Chuyển nạn nhân đến các cơ sở y tế.
- Đề phòng:
Bảo đảm an toàn trong huấn luyện.


Bảng so sánh triệu chứng bong gân và sai khớp
TT

Triệu chứng

Bong gân

Sai khớp

1

Đau dữ dội

có

có

2

Sưng

có

Có

3

Vận động

Khó khăn

Mất hoàn toàn

4

Khớp

Lỏng lẻo

Biến dạng

5

Chiều dài chi

Bình thường

Biến dạng


I. Cấp cứu ban đầu
các tai nạn thông thường
3. Ngất
* Đại cương
- Ngất là tình trạng chết tạm thời, nạn nhân mất
tri giác, cảm giác và vận động, đồng thời tim, phổi
và bài tiết ngừng hoạt động.
- Nguyên nhân: Mất máu, cảm xúc mạnh, chấn
thương, say nắng, say nóng


I. Cấp cứu ban đầu
các tai nạn thông thường
3. Ngất
* Triệu chứng: - Bồn chồn, khó chịu, mặt tái, mắt tối
dần, chóng mặt, ù tai, ngã khụy xuống bất tỉnh.
- Toàn thân toát mồ hôi, chân tay lạnh, da xanh tái.
- Phổi ngừng thở hoặc thở rất yếu.
- Tim ngừng đập hoặc đập rất yếu, huyết áp hạ.
- Nạn nhân ngừng thở trước rồi ngừng tim sau.


B¶ng ph©n biÖt ngÊt vµ h«n mª

tt

TriÖu chøng

NgÊt

H«n mª

1 MÊt tri gi¸c

cã

cã

2 MÊt c¶m gi¸c

cã

cã

3 Tim phæi ngõng ho¹t ®éng

cã

Kh«ng

4 Bµi tiÕt ngõng ho¹t ®éng

cã

Kh«ng


3. Ngất
* Cấp cứu ban đầu và đề phòng
- Cấp cứu ban đầu:
+ Đặt nạn nhân nơi thoáng khí, kê gối dưới vai cho đầu
ngửa ra, nới lỏng quần áo, khơi thông đường thở.
+ Xoa bóp cơ thể, tát vào má, giật tóc mai
+ Trường hợp chưa tỉnh phải kiểm tra phát hiện dấu hiệu
ngừng thở, ngừng tim sau đó ép tim ngoài lồng ngực

- Đề phòng:
+ Bảo đảm an toàn, làm việc hợp lý,
+ Rèn luyện sức khoẻ KH


I. Cấp cứu ban đầu các tai nạn thông thường.

4. Điện giật
* Đại cương: Điện giật có thể làm ngừng tim,
ngừng thở, gây chết người nếu không được cấp
cứu kịp thời
* Triệu chứng.
Có thể ngừng tim, ngừng thở và gây tử vong, gây
bỏng hoặc gẫy xương, sai khớp.
* Cấp cứu. Tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện, kiểm
tra tổn thương, làm hấp nhân tạo và chuyển tới BV
* Đề phòng: Chấp hành quy định sử dụng điện, bảo
đảm an toàn khi sử dụng điện

I. Cấp cứu ban đầu các tai nạn thông thường.

độc thức ăn
* Đại cương:
Ngộ độc thức ăn là do nạn nhân ăn phải thực
phẩm bị nhiễm khuẩn, hoặc có chứa chất độc. Một
số trường hợp ngộ độc sắn, dứa..
* Triệu chứng:
- Xuất hiện 3 hội chứng cơ bản: Nhiễm khuẩn,
viêm đường tiêu hoá cấp, mất nước, điện giải.
- Thể hiện ở 6 triệu chứng điển hình: Sốt, nôn, môi
khô, mắt trũng, mạch nhanh, huyết áp hạ.


I. Cấp cứu ban đầu các tai nạn thông thường.

độc thức ăn
* Cấp cứu ban đầu và cách đề phòng:
- Cấp cứu ban đầu:
Gây nôn, chống mất nước, chống truỵ tim mạch,
hạ sốt, an thần và chuyển tuyến trên
- Đề phòng:
Bảo đảm tốt vệ sinh an toàn thực phẩm, không ăn
nấm lạ, có màu sắc sặc sỡ


I. Cấp cứu ban đầu các tai nạn thông thường.

6. Chết đuối.
* Đại cương:

Chết đuối là hiện tượng nước tràn vào đường hô
hấp, các khoang phế nang phổi, dạ dày gây nên ngạt thở
và tử vong.
*Triệu chứng: Có thể ở 1 trong 3 tình trạng
- Nhẹ: Giẫy dụa, sặc nước, tim còn đập.
- Vừa: Mê man, người tím tái, tim mới ngừng đập.
- Nặng: Da trắng bệch hoặc tím xanh, đồng tử dãn
* Đề phòng:
Chủ động phòng tránh, chấp hành nghiêm các quy định an
toàn đường thuỷ, và khi làm việc dưới nước.


I. Cấp cứu ban đầu một số tai nạn thông thường

7. Say nóng, say nắng
* Đại cương:
Là tình trạng rối loạn điều hoà nhiệt độ do môi trư
ờng nắng, nóng gây nên, cơ thể không còn tự điều
hoà nhiệt độ được nữa.
* Triệu chứng:
- Triệu chứng sớm: Chuột rút, nhức đầu, chóng
mặt, chân tay rã rời, khó thở

- Triệu chứng điển hình: Sốt, mạch nhanh, thở gấp,
ngất hoặc hôn mê co giật

I. Cấp cứu ban đầu một số tai nạn thông thường

7. Say nóng, say nắng
* Cấp cứu ban đầu và đề phòng
- Cấp cứu ban đầu:

Đưa nạn nhân vào nơi thoáng mát, nới lỏng quầ
áo, làm mát, khi tỉnh thì cho uống nước chanh đư
ờng hoặc nước orezol
- Đề phòng:
Luyện tập thích nghi với môi trường.
Lao động, luyện tập trời nắng cần có nón mũ
ăn uống đủ nước, đủ muối khoáng.