Giáo Án Bài Đàn Ghita Của LOR-CA

TUYỂN CHỌN GIÁO ÁN VÀ TƯ LIỆU HAY VỀ BÀI
ĐÀN GHITA CỦA LOR-CA
Tiết 41 , Đọc văn :
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
-Thanh ThảoI/Mục tiêu bài học: Giúp HS:
- Hiểu và cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng Lor- ca trong mạch cảm
xúc và suy tư đa chiều vừa sâu sắc vừa mãnh liệt của tác giả bài thơ.
- Cảm nhận vẻ đẹp độc đáo trong hình thức biểu đạt mang phong cách
hiện đại.
II/Phương pháp:
- Đọc diễn cảm.
- Kết hợp phát vấn, giảng bình, thảo luận nhóm.
III/Phương tiện: Sgk, Sgv, tài liệu tham khảo, bảng phụ…
IV/Tiến trình dạy học:
- Ổn định lớp.
- KT bài cũ.
- Bài mới:
Hoạt động của Gv
Hoạt động của HS
Nội dung kiến thức
HĐ1:HD Hs tìm hiểu
I/ Giới thiệu chung:
Tiểu dẫn (sgk).
1/ Tác giả: (Sgk)
- GV yêu cầu 1 Hs đọc - Hs đọc Tỉểu dẫn.
2/ Sự nghiệp:
Tiểu dẫn (sgk).
a/ Tác phẩm: (Sgk)
- GV: Hãy trình bày
b/ Đặc điểm thơ:
những nét chính về nhà - Hs dựa vào Sgk trả - Là sự lên tiếng của người trí thức

thơ Thanh Thảo; Những lời.
nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã
tác phẩm tiêu biểu và đặc
hội và thời đại.
điểm của thơ Thanh - Hs theo dõi, ghi - Thể hiện sự cách tân thơ Việt: đào
Thảo.
chép.
sâu cái tôi nội cảm; cách biểu đạt mới
-GV: Bổ sung các kiến
với câu thơ tự do, xoá bỏ ràng buộc
thức về Lor-ca; về trào
khuôn sáo bằng nhịp điệu, cách gieo
lưu văn học siêu thực; về
vần…
trào lưu văn học tượng
3/Bài thơ:
trưng…
a/ Xuất xứ:
- Rút trong tập “Khối vuông Ru –
bích”.
- Thể hiện tư duy thơ Thanh Thảo:


-GV: Gọi 1 Hs đọc bài
thơ.
-GV: Cho hs xác định bố
cục.
-GV: Nhận xét cách chia
bố cục của hs và điều
chỉnh, bổ sung.

-Hs đọc bài thơ.(lưu
ý cách đọc xúc cảm,
luyến láy...như cung
bậc đàn ghi ta)
- Hs chia bố cục và
lý giải về cách chia
bố cục đó.
-Hs tự ghi chép các ý
chính.

-Hs dựa vào định
-GV: Theo em qua bài hướng ở bố cục để
thơ nhà thơ muốn nói lên trả lời.
điều gì? ( Câu hỏi tìm
chủ đề)
HĐ2: HD Hs tìm hiểu
bài thơ:
- GV: đọc lại 18 dòng thơ -Hs lắng nghe, nhập
đầu.
cảm.
-GV: Em có suy nghĩ gì
khi bắt gặp h/ả “Áo -Hs nêu cảm nhận.
choàng đỏ gắt”, “ tiếng
đàn ghi ta…?”

-Hs lý giải, phân tích
-GV:Các h/ả “đi lang các h/ả.
thang, vầng trăng chếnh
choáng, yên ngựa mỏi

mòn, hát nghêu ngao, li
la…” giúp ta liên tưởng
đến điều gì?
-GV dẫn dắt chuyển ý:

giàu suy tư, nhuốm màu sắc tượng
trưng, siêu thực.
b/ Bố cục: Gồm 4 phần:
* Câu 1 – 6: Lor-ca – con người tự do,
nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh
chính trị, nghệ thuật TBN.
* Câu 7- 18: Lor-ca với cái chết oan
khuất và nỗi xót xa về sự dang dở của
khát vọng cách tân nghệ thuật.
* Câu 19- 22: Niềm xót thương Lorca.
* Câu 23- 31: Suy tư về cuộc giải
thoát và cách giã từ của Lor-ca.
c/ Chủ đề:
- Khắc hoạ cuộc đời nghệ sĩ Lor-ca
với lý tưởng cách tân nghệ thuật và
cái chết oan khuất.
- Thể hiện niềm ngưỡng mộ và xót
thương của tác giả đối với Lor-ca.
II/ Đọc - hiểu văn bản:
1/ Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:
a/ Lor-ca, một con người tự do, nghệ
sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị
và nghệ thuật TBN:
- Áo choàng đỏ:
+ Gợi bản sắc văn hoá TBN.

+ H/ả Lor-ca như một đấu sĩ với khát
vọng dân chủ trước nền chính trị TBN
độc tài lúc bấy giờ.
- Tiếng đàn:
+ Ghi ta: nhạc cụ của người TBN.
+ Tài năng nghệ thuật của Lor-ca với
khát vọng cách tân nghệ thuật
- Đi lang thang; vầng trăng chếnh
choáng; yên ngựa mỏi mòn; hát
nghêu ngao; li la…:
+ Phong cách nghệ sĩ dân gian tự do.
+ Sự cô đơn của Lor-ca trước thời
cuộc chính trị, trước nghệ thuật TBN
già cỗi.


Từ bối cảnh chính trị và
nghệ thuật TBN lúc bấy
giờ số phận bi thương
của Lor-ca.

-Hs theo dõi, nêu
cảm nhận chung về
hình tượng Lor-ca
trên cơ sở định
hướng của GV.

-GV:Tác giả đã tái hiện
cái chết oan khuất của -Hs dựa vào văn bản,
Lor-ca qua các h/ả, chi tìm các h/ả, chi tiết

tiết nào?
liên quan.

-GV: Cảm nhận của em
về các bpnt được tác giả
sử dụng trong bài thơ?
(ý nghĩa của các bpnt
đó?)

-Hs liệt kê các bpnt,
thảo luận nhanh giữa
các thành viên trong
bàn về ý nghĩa của
các bpnt và trình bày
trước lớp.
(Khuyến
khích
những cách hiểu
riêng).

b/ Lor-ca và cái chết oan khuất:
- Hình ảnh:
+ Áo choàng bê bết đỏ – Gợi cảnh
tượng khủng khiếp về cái chết của
Lor-ca.
+ Tiếng ghi ta:
. nâu: trầm tĩnh, nghĩ suy.
. xanh: thiết tha, hy vọng.
. tròn bọt nước vỡ tan: bàng
hoàng, tức tưởi.

. ròng ròng máu chảy: sự đau
đớn, nghẹn ngào.
=> Âm nhạc đã thành thân phận, tiếng
đàn thành linh hồn, sinh thể.
- Biện pháp nghệ thuật:
+ Đối lập:
Hát nghêu ngao >< áo choàng bê bết
đỏ

khát vọng >< hiện thực phũ phàng
(giữa tiếng hát yêu đời vô tư , giữa
tình yêu cái Đẹp và hành động tàn ác,
dã man).
+ Nhân hoá: Tiếng ghi ta… máu chảy.
+ Hoán dụ: Áo choàng, tiếng ghi ta
Lor-ca.
+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Tiếng
GV: Nhận xét, giảng giải
ghi ta vỡ ra thành màu sắc, hình khối,
bổ sung và cho hs ghi vở
hành động…
những nét cơ bản.
-Hs theo dõi, ghi * Với việc sử dụng bpnt tài tình, tác
(Tránh sự áp đặt cách chép.
giả đã khắc hoạ thật ấn tượng về cái
hiểu cho hs, tôn trọng ý
chết đầy bi phẫn của người nghệ sĩ
kiến hs)
Lor-ca.
-GV: Đọc phần thơ còn

lại.
-Hs theo dõi sgk

2/ Nỗi xót thương và suy tư về cuộc
giã từ của Lor-ca:
- Lời Lor-ca (đề từ): “Khi tôi chết …
-GV: Theo em, Lor-ca
cây đàn.”
muốn nhắn gửi thông
+ Niềm đam mê nghệ thuật.
điệp gì qua câu nói “khi -Hs thảo luận nhóm + Hãy biết quên nghệ thuật của Lor-ca


tôi chết hãy chôn tôi với và nêu cảm nhận.
cây đàn”?
-GV: Cho hs nêu cảm
nhận 4 câu thơ “Không
ai chôn …cỏ mọc
hoang”.
- Hs dựa vào văn
bản, suy nghĩ, trả lời.
-GV: Yêu cầu hs giải mã (Khuyến
khích
các h/ả “giọt nước mắt , những cách hiểu
đường chỉ tay, dòng riêng).
sông, lá bùa, chiếc ghi ta
màu bạc…”.
-Hs theo dõi, ghi
-GV:Định hướng cách chép.
hiểu.

-GV: Tiếng “Li la- li la- -Hs tìm hiểu yếu tố
li la” trong bài thơ có ý âm nhạc trong bài
nghĩa gì?
thơ. Nêu ý nghĩa?
-GV: định hướng.
HĐ3: HD hs tổng kết,
dặn dò.
-GV: Yêu cầu hs tự tổng
kết bài học về phương
diện nội dung và nghệ
thuật.

-Hs ghi chép.
-Hs dựa vào nội
dung tìm hiểu văn
bản để tổng kết.

-Hs ghi lại những nét
-GV: Nhận xét, định chính.
hướng ý chính.

để tìm hướng đi mới.
- “Không ai chôn cất… cỏ mọc
hoang”
+ Nghệ thuật của Lor-ca (cái Đẹp): có
sức sống và lưu truyền mãi mãi như
“cỏ mọc hoang”.
+ Phải chăng không ai dám vượt qua
cái cũ, thần tượng để làm nên nghệ

thuật mới.
- Giọt nước mắt …trong đáy giếng:
+ Vầng trăng nơi đáy giếngsự bất tử
của cái Đẹp.
- Đường chỉ tay: ẩn dụ về định mệnh
nghiệt ngã.
-... dòng sông, ghi ta màu bạc... gợi
cõi chết, siêu thoát.
- Các hành động: ném lá bùa, ném trái
tim: có ý nghĩa tượng trưng cho một
sự giã từ, một sự lựa chọn.
* Tiếng lòng tri âm sâu sắc đối với
người nghệ sĩ, thiên tài Lor-ca.
3/Yếu tố âm nhạc trong bài thơ:
- Chuỗi âm thanh “Li la- li la- li la”
luyến láy ở đầu và cuối như khúc dạo
đầu và kết thúc bản nhạc.
- Sự kính trọng và tri âm Lor-ca- nghệ
sĩ thiên tài.
III/ Tổng kết:
1/ Nghệ thuật:
- Thể thơ tự do, không dấu câu, không
dấu hiệu mở đầu, kết thúc.
- Sử dụng h/ả, biểu tượng - siêu thực
có sức chứa lớn về nội dung.
- Kết hợp hài hoà hai yếu tố thơ và
nhạc.
2/ Nội dung:
Tác giả bày tỏ nỗi đau xót sâu sắc
trước cái chết oan khuất của thiên tài

Lor-ca- mt ngh s khỏt khao t do,
dõn ch, luụn mong mun cỏch tõn
ngh thut.
-Dn Dũ : Yờu cu hs hc thuc lũng bi th. Lm bi tp v chun b bi
mi
............................................................................................................
Caõy đàn ghi ta của Lor-ca
Thanh Thảo
A Mục tiêu bài học
Giúp học sinh:
- Cảm nhận đợc vẻ đẹp bi tráng của hình tợng Lor ca trong mạch cảm xúc và
suy t đa chiều vừa mãnh liệt, vừa sâu sắc của tác giả.
- Thấy đợc nét độc đáo trong hình thức biểu đạt thơ mang phong cách tợng trng.
B Phơng pháp
- Sử dụng hình thức quy nạp, vận dụng các phơng pháp phân tích, tổng hợp.
C Tiến trình tổ chức bài học
1. Bài cũ
2. Bài mới.
Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 1 - Tổ chức tìm
hiểu chung
1. HS đọc Tiểu dẫn, nêu những
nét ngắn gọn, cơ bản về tác giả
Thanh Thảo.

Nội dung cần đạt
I . Tìm hiểu chung
1. Tác giả

- Tên khai sinh : Hồ Thành Công, sinh năm
1946.
- Quê : Mộ Đức, Quảng Ngãi.
- Sự nghiệp văn chơng.
+ Có các sáng tác hay và độc đáo về chiến
tranh và thời hậu chiến.
+ Các tác phẩm : Những ngời đi tới biển
(1977), Những ngọn sóng mặt trời (1984- 1982),
Khối vuông ru bích (1985),
+ Những năm gần đây : Viết báo, tiểu luận phê
bình, đóng góp quan trọng nhất vẫn là thơ ca.
- Đặc điểm thơ :
+ Là tiếng nói của ngời trí thức nhiều suy t,
trăn trở về cuộc sống.


+ Ông luôn tìm tòi khám phá sáng tạo tìm cách
biểu đạt mới qua hình thức câu thơ tự do, đem
đến một mĩ cảm hiện đại cho thơ bằng thi ảnh và
ngôn từ mới mẻ.
2. Nêu xuất xứ bài thơ Đàn ghi
2. Tác phẩm
ta của Lor-ca.
- Rút trong tập Khối vuông ru bích.
(GV giải thích thêm về thơ tợng
- Là tác phẩm tiểu biểu cho t duy thơ Thanh
trng và siêu thực)
Thảo : Giàu suy t, mãnh liệt và phóng túng, ít
nhiều nhuốm màu sắc tợng trng và siêu thực.
Hoạt động 2 - Tổ chức đọc II. Đọc- Hiểu văn bản

hiểu văn bản
1. Khái quát chung
1. GV hớng dẫn đọc và đọc mẫu.
Bài thơ viết theo thơ tự do thể hiện cảm xúc
mãnh liệt của tác giả trớc cái chết của Lor-ca qua
HS đọc bài thơ, nêu cảm nhận
hàng loạt hình ảnh mang tính biểu tợng.
chung về bài thơ.
2. Yêu cầu HS đọc chú thích,
2. Những hình ảnh gợi liên tởng
giải mã các hình ảnh : tiếng đàn
- Các hình ảnh : tiếng đàn bọt nớc, áo choàng
bọt nớc, áo choàng đỏ gắt, vầng đỏ gắt, vầng trăng chếnh choáng, yên ngựa mỏi
trăng chếnh choáng, yên ngựa
mòn, đều mang tính biểu tợng. Các dòng thơ
mỏi mòn,...
không hề có hình ảnh về con ngời nhng bóng
(GV cho HS thảo luận và phát
dáng con ngời vẫn hiện lên rõ nét qua hình ảnh
biểu ý kiến)
và âm thanh (tiếng đàn) màu sắc (áo choàng đỏ
gắt), trạng thái (chếnh choáng, mỏi mòn)
- khổ thơ đầu không gian đậm chất Tây Ban
Nha, với tiếng đàn ghi ta- niềm tự hào của ngời
Tây Ban Nha, với hình ảnh áo choàng đỏ gắt - áo
choàng khoác trên mình những võ sĩ đấu bò tótmột biểu tợng của Tây Ban Nha.
- Đồng thời ngời đọc không thể không nhận
thấy cuộc hành trình của con ngời: đi lang thang
về niềm đơn độc với vầng trăng chếnh choáng,
trên yên ngựa mỏi mòn. Đó là cuộc độc hành của

con ngời - cuộc độc hành của Lor-ca (một anh
hùng của Tây Ban Nha).
3. Yêu cầu HS nêu cảm nhận về
3. Vẻ đẹp của Lor-ca và cái chết của Lor-ca
đoạn thơ :
+ Tác giả khắc hoạ nhân vật giữa một không
Không ai chôn cất tiếng đàn
gian hoang dã đậm chất Tây Ban Nha : Tây Ban
Tiếng đàn nh cỏ mọc hoang
Nha/ hát nghêu ngao/ bỗng kinh hoàng/ áo
Giọt nớc mắt vầng trăng
choàng bê bết đỏ. Tiếng hát nghêu ngao của
Long lanh trong đáy giếng
những ngời Digan, áo choàng của võ sĩ đấu bò
HS có cảm nhận khác nhau về tót đã trở thành biểu tợng- biểu tợng cho sự đổ


khổ thơ trên. GV hớng dẫn, bổ
sung để thấy đợc các lớp nghĩa
khác nhau.
- HS suy nghĩ và phát biểu cảm
nhận của mình về các hình ảnh :
đờng chỉ tay đã đứt/ dòng sông
vô cùng/ Lor-ca bơi sang ngang/
trên chiếc ghi ta màu bạc.
- Vì sao cái chết của Lorca đợc
miêu tả đi liền với hình ảnh cây
đàn ghi ta?

máu, cái chết và sự cầu khấn cho linh hồn.

+ Trên cái nền ấy là hình ảnh Lorca : bị điệu
về bãi bắn/ chàng đi nh ngời mộng du. Một lần
nữa ngời đọc lại đợc chứng kiến Lorca với cuộc
hành trình của anh- Cuộc hành trình đến với cái
chết.
Trớc cái chết Lorca đi nh ngời mộng du. Đó
là thái độ bỏ quên tất cả, không bận lòng với bất
cứ điều gì, kể cả cái chết đang cận kề từ đó để
thấy đợc dũng khí của Lor-ca - một con ngời đã
dâng hiến cả tuổi trẻ, cả cuộc đời cho cuộc đấu
tranh vì tự do.
+ Hình ảnh : Dòng sông, Lor-ca bơi sang
ngang, đờng chỉ tay đứt, lại một lần nữa miêu tả
cuộc hành trình đi tới cái chết của Lor-ca. Cuộc
đời dài rộng nh dòng sông và Lor-ca bơi sang
ngang trên chiếc ghi ta màu bạc cùng với hình
ảnh đờng chỉ tay đứt chính là những biểu tợng
về cái chết, đồng thời là sự nghiệt ngã của định
mệnh, của số phận ngắn ngủi.
+ Cũng cần phải thấy sự logic giữa các hình
ảnh : Lor-ca bơi sang ngang/ chiếc ghi ta màu
bạc. Cuộc đời của Lorca là chuỗi dài những đam
mê trong đó có niềm đam mê đàn ghi ta. Và do
đó đàn ghi ta đã trở thành biểu tợng của cả
cuộc sống nhiều hoài bão, màu sắc và thanh âm
của Lor-ca mang đậm màu sắc Tây Ban Nha
+ ở đây động từ ném lặp lại hai lần (ném lá
bùa, ném trái tim) nó trở thành biểu tợng về cái
chết bi thảm nhng cũng đầy chất bi tráng, dũng
mảnh của Lorca. Từ đó để thấy đợc cảm xúc đầy

mãnh liệt của Thanh Thảo trớc cái chết của Lorca. Sự thơng tiếc hoà lẫn với sự mến mộ, tôn
vinh, cảm phục.
- Khổ thơ chứa những hình ảnh vừa mang tính
biểu tợng vừa mang tính siêu thực. ở đây tiếng
đàn đã trở thành một nhân vật có linh hồn :
không ai chôn cất tiếng đàn, tiếng đàn nh cỏ
mọc hoang ở đây Lor-ca không hiện diện mà chỉ
có sự hiện diện của tiếng đàn. Nó đã trở thành


biểu tợng của tâm hồn Lor-ca, trái tim Lor-ca.
Cuộc đời của ông sống tự do, thanh thản trong
suốt nh giọt nớc mắt vầng trăng long lanh trong
đáy giếng. Lor-ca đã chết (về thể xác) nhng d âm
vang vọng của cuộc đời ông thì còn mãi.
4. HS thảo luận về hình tợng
4. Hình tợng tiếng đàn
tiếng đàn trong bài thơ
Hình tợng tiếng đàn xuất hiện nhiều lần trong bài
HS trình bày những cách hiểu
thơ : tiếng đàn bọt nớc, tiếng đàn ghi ta nâu,
khác nhau, GV nhận xét, khuyến tiếng ghi ta đá xanh, tiếng ghi ta tròn bọt nớc vỡ
khích học sinh phát hiện và trình tan , tiếng ghi ta ròng ròng, tiếng đàn nh cỏ mọc
hoang.....
bày sự sáng tạo của mình
+ Tiếng đàn ghi ta ở đây đợc thể hiện với nhiều
cung bậc khác nhau : khi là âm thanh vui tơi, khi
là âm thanh chia cắt, tan vỡ, khi là âm thanh của
cái chết, khi là giai điệu của tình yêu.
+ Tiếng đàn ghi ta là sự hài hoà kết của rất nhiều

trạng thái cảm xúc. Trớc hết đó là cảm xúc của
Lorca. Cuộc đời Lor-ca nh tiếng ghi ta, những âm
thanh, cung bậc của nó khi réo rắt về niềm yêu
đời thiết tha, khi hùng tráng mạnh mẽ về những
ngày tháng chiến đấu sôi nổi, khi tràm lắng, đau
buồn về khoảnh khắc phải chia lìa sự sống.
Những âm thanh ấy cũng là âm thanh biểu hiện
dòng cảm xúc mãnh liệt của tác giả. Tác giả đã
sống cùng với khoảnh khắc cận kề cái chết của
Lorca, niềm tiếc thơng đau đớn, chua xót, sự ngỡng mộ tôn vinh đợc đan kết hài hoà vào những
cung bậc thanh âm của tiếng đàn ghi ta.
+ Tiếng ghi ta là ẩn dụ hay nói đúng hơn là bài
ca về cuộc đời, số phận và cái chết của Lor-ca.
Cuộc đời của con ngời ấy nh tiếng đàn ghi ta với
thanh âm trong trẻo làm lay động lòng ngời.
Hoạt động 3 - Tổ chức tổng
III. Tổng kết
kết
Nghệ thuật : Thể thơ tự do, không dấu câu,
không dấu hiệu mở đầu, kết thúc sử dụng hình
GV hớng dẫn HS tổng kết phơng diện nghệ thuật và nội dung ảnh, biểu tợng - siêu thực có sức chứa lớn về nội
dung; tạo ra màu sắc Tây Ban Nha rất đậm nét
trong bài thơ ; kết hợp hai yếu tố thơ và nhạc.
Nội dung : Bài thơ thể hiện nỗi đau xót sâu sắc


tríc c¸i chÕt bi th¶m cña Lor-ca.
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA
THANH THẢO
A.Mục tiêu bài học.

SGV/159
B.Phương tiện thực hiện.
-GV:Sgk,sgv,tài liệu tham klhảo,thiết kế bài học.
-HS:sgk,chuẩn bị bài ở nhà
C.Cách thức tiến hành.
-Phương pháp quy nạp,gợi tìm,phân tích-tổng hợp,trao đổi,thảo luận..
D.Tiến trình dạy
1.Kiểm tra bài cũ.
-kiểm tra bài “Sóng”
2.Giới thiệu bài mới.
Hoạt động của GV &HS
Nội dung cần đạt
HĐ1:Đọc-hiểu khái quát
I.Tìm hiểu khái quát
-Tìm hiểu tác giả:yêu cầu Hs đọc tiểu 1.Tác giả.
dẫn và trả lời câu hỏi
-Tên khai sinh Hồ thành Công,sinh
Nêu những nét chính về nhà thơ 1946,Mộ Đức-Quảng Ngãi.
Thanh Thảo?kể tên một số tập thơ -Được công chúng đặc biệt chú ý
tiêu biểu của ông mà em biết?(Dấu bởi những bài thơ và trường ca mang
chân qua trảng cỏ,Khối vuông ru diện mạo độc đáo viết về chiến tranh
bích)
và thời hậu chiến
-Đặc điểm thơ:
+Tiếng nói của người trí thức nhiều
suy tư trăn trở về các vấn đề xã hội
và thời đại.
+Thơ đào sâu cái tôi nội cảm,cách
biểu đạt mới(câu thơ tự do,nhịp bất
thương,thi ảnh,ngôn từ mới mẻ…)

2.Bài thơ “Tiếng đàn ghi ta của Lorca”
-Thể thơ tự do,rút trong tập “Khối
-tìm hiểu bài thơ “Đàn ghi ta của vuông ru bích”(19850
Lor-ca”
-Tiêu biểu cho thơ ông:giàu suy tư,
Bài thơ được viết theo thể thơ nào? mãnh liệt,phóng túng trong xúc
Cho biết xuất xứ bài thơ?
cảm,nhuốm màu sắc siêu thực,tượng
trưng.


Em hiểu như thế nào về nhan đề bài -Nhan đề:
thơ?(Đàn ghi ta?,Lor-ca?)
+Đàn ghi ta(Tây Ban Cầm):có 6
dây,nhạc cụ truyền thống của Tây
Ban Nha.
+Lor-ca (1898-1936) ,tài năng sáng
chói của VH hiện đại Tây Ban
Nha,người nghệ sĩ đại diện cho tinh
thần tự do và khát vọng cách tân
nghệ thuật của thế kỉ XX.1936 bọn
-Hướng dẫn đọc,yêu cầu Hs đọc diễn Phát xít bắt giam và bắn chết ông.
cảm bài thơ,tìm hiểu chú thích.
thể hiện vẻ đẹp bi tráng của LorGiọng đọc thể hiện các trạng thái ca.
cảm xúc: trầm buồn,tha thiết,xót -Đọc,giải thích từ khó.
xa,nuối tiếc,bi phẫn..
-Bố cục:4 đoạn
-GV giới thiệu vắn tắt các đặc điểm +Đ1(6 dòng đầu): Hình ảnh Lorchính cũng như sự khác biệt của thơ ca,con người tự do,nghệ sĩ cách tân
cổ điển,thơ lãng mạn với thơ hiện đại trong khung cảnh chính trị và nghệ
-Tìm hiểu bố cục bài thơ

thuật TBN.
Bài thơ có thể chia mấy phần?Nêu +Đ2(12 dòng tiếp);Lor-ca bị hạ sát
khái quát nội dung từng phần?
và nỗi xót xa về sự dang dở của khát
vọng cách tân
+Đ 3(4 dòng tiếp):Niềm xót thương
Lor-ca nỗi xót tiếc những cách tân
nghệ thuật của Lor-ca không ai tiếp
tục
+Đ4(9 dòng cuối):suy tư về cuộc giải
HĐ2;Đọc- hiểu văn bản
thoát và cách giã từ của Lor-ca.
-Tìm hiểu hình tượng Lor-ca
II.Đọc- hiểu văn bản.
Đọc 6 câu thơ đầu và cho biết những 1.Hình tượng Lor-ca.
hình ảnh nào gợi đến Lor-ca và đất a) 6 câu đầu
nước Tây Ban Nha,quê hương ông? -Hình ảnh tượng trưng giàu sức gợi:
Phân tích?
• tiếng đàn ghi ta-nhạc cụ truyền tiếng đàn bọt nước
thống của Tây Ban Nha,gắn áo choàng đỏ gắt
trên yên ngựa mỏi mòn
liền với nghệ sĩ Lor-ca
• aó choàng đỏ gắt-gợi đấu vầng trăng chếnh choáng…
trường với các đấu sĩ choàng
áo đỏ để đấu với bò tót,môn Gợi không gian văn hoá TBN,nơi
thể thao của TBN đã nổi tiếng nuôi dưỡng tâm hồn Lor-ca.Lor-ca
nổi bật trên nền văn hoá đó.
trên toàn thế giới.

• li-la,li-la – âm thanh tiếng đàn
ghi ta, tên loài hoa tử đinh
hương đầy sức sống
• Vầng trăng,yên ngựa,hát ngêu
ngao..-người nghệ sĩ dân gian Gợi hình ảnh Lor-ca,người nghệ
sĩ,chiến sĩ tự do và cô đơn trong cuộc
TBN.
Những hình ảnh đó gợi cho em suy chiến chống lại chế độ độc tài.
nghĩ gì vê Lor-ca?
-Đoạn thơ từ câu 9 đến câu 12 tác giả
miêu tả điều gì? Tác giả đã sử dụng
hình ảnh như thế nào để tả?
-Màu áo choàng “đỏ gắt” với màu áo
choàng “bê bết đỏ” có gì khác biệt?
• Áo choàng đỏ gắt:hình ảnh
thực về các hiệp sĩ đấu bò mặc
áo choàng đỏ,hình ảnh tượng
trưng cho tình hình chính trị
với những cuộc đàn áp khốc
liệt của chính quyền độc tài.
• Áo choàng bê bết đỏ:hình ảnh
thực khi Lor-ca bị bắn chết.
-Hình ảnh Lor-ca “bị điệu về bãi
bắn” lại đi liền với tiếng đàn.Vậy
tiếng đàn được miêu tả như thế nào?
Nó biểu hiện điều gì?
-Em có nhận xét gì về nghệ thuật
miêu tả cái chết của Lor-ca?
-Đặc biệt,nghệ thuật diễn tả tiếng đàn
của tác giả có gì mới mẻ,hiện đại?

b)Câu 7-18.
-Hình ảnh tả thực:
Áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
Chàng đi như người mộng du
Lor-ca bị bọn độc tài bắt và hành
hình.
-Hình ảnh tượng trưng diễn tả nỗi
lòng Lor-ca
tiếng ghi ta nâu =>trầm tĩnh,nghĩ suy
tiếng ghi ta lá xanh =>thiết tha hi
vọng
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan
=>bàng hoàng ,tức tưởi
tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy
=>đau đớn,nghẹn ngào
hình ảnh Lor-ca với cái chết oan
khuất,bi phẫn bởi những thế lực tàn
ác.
 Nghệ thuật khắc hoạ cái chết
bi thảm của Lor-ca
 Đối lập giữa tình yêu cái đẹp,
cái mới, khát vọng dân chủ với
nền chính trị độc tài
 Nhân hoá ( tiếng ghi ta ròng
ròng máu chảy )
 Hoán dụ ( tiếng ghi ta chỉ Lorca; áo choàng bê bết đỏ chỉ cái
chết của Lor-ca)
 ấn dụ chuyển đổi cảm giác ,âm

thanh ( tiếng ghi ta ) vỡ ra


-HS đọc đoạn thơ từ câu 23 đến câu
31
Tìm những từ ngữ,hình ảnh miêu tả
hành động của Lor-ca?Những hình
ảnh đó tượng trưng cho điều gì?
-Tìm hiểu tâm trạng tác giả
Em hiểu như thế nào về ý nghĩa lời
đề từ bài thơ và cũng là lời di chúc
của Lor-ca “Khi tôi chết hãy chôn tôi
với cây đàn”?
Em hiểu tại sao trong bài thơ Thanh
Thảo lại viết “Không ai chôn cất
tiếng đàn-tiếng đàn như cỏ mọc
hoang”?câu thơ thể hiện tâm trạng
nào của tác giả?

thành màu sắc ( nâu,xanh )
,thành hình khối ( tròn bọt
nước vỡ tan ), thành hình ảnh
động (ròng ròng máu chảy)
khắc hoạ ấn tượng về cái chết đầy
bi phẫn của người nghệ sĩ chân chính
trong môi trường bạo lực thống trị.
c)Câu 23-31
-Lor-ca:
bơi sang ngang
trên chiếc ghi ta màu bạc

ném lá bùa…vào xoáy nước
ném trái tim mình vào lặng yên..
hành động mang ý nghĩa tượng
trưng cho sự giã từ,giải thoát,sự chia
tay thực sự của Lor-ca.
2.Tâm tạng tác giả.
-Lời đề từ và là di chúc của Lor-ca
“Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây
đàn”
thông điệp của Lor-ca với thế hệ
sau trong sáng tạo nghệ thuật cần
phải biết chôn nghệ thuật của ông
,vượt qua ông để đi tới.
-Tác giả viết:
+ “Không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như có mọc hoang”
không ai dũng cảm vượt qua cái
cũ,thần tượng cũ để làm nên cái mới
nên cái cũ ,nghệ thuật cũ thành thứ
“cỏ mọc hoang”.Tiếng đàn,sản phẩm
sáng tạo của người nghệ sĩ mãi mãi
trường tồn với sức sống của loài “Cỏ
mọc hoang”
nỗi xót đau trước cái chết của Lorca và trước sự dang dở của khát vọng
cách tân nghệ thuật.
Nỗi buồn của chính tác giả khi
không ai thực sự hiểu di chúc của
Lor-ca.

-Hãy nêu cách hiểu của em về 2
dòng thơ “giọt nước mắt vầng trănglong lanh trong đáy giếng?(HS trao
đổi,thảo luận ,trả lời)

-Tìm hiểu đặc sắc nghệ thuật bài
thơ.
Theo em bài thơ có những đặc sắc
nghệ thuật nào?

HĐ3:Đặt câu hỏi tổng kết bài học
Bài thơ thể hiện tình cảm ,thái độ
nào của Thanh Thảo với nhà thơ
thiên tài củaTây Ban Nha?
Tình cảm,thái độ của tác giả được tác
giả biểu đạt với hình thức nghệ thuật
như thế nào?
Hs đọc ghi nhớ sgk/166
HĐ4:Luyện tập,củng cố
-Kiểm tra kiến thức
Nêu những hình ảnh tượng trưng
trong bài thơ?
Hình ảnh Lor-ca được nhà thơ khắc
hoạ như thế nào?
-Hs phát biểu cảm nhận của bản thân
về hình ảnh Lor-ca (bài tập phần
luyện tập)

+ “giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng”
Vầng trăng nơi đáy giếng như giọt

nước mắt khổng lồ/giọt nước mắt
sáng trong như vầng trăng bất tử.
Hình ảnh tượng trưng hoá đẹp và
buồn.Lor-ca chết (ông bị bọn phát xít
giết hại rồi ném xác xuống giếng)
nhưng tâm hồn yêu tự do,vì con
người, khát vọng cách tân nghệ thuật
của ông bất diệt.
3.Đặc sắc nghệ thuật.
-Kết hợp hài hoà 2 yếu tố thơ và
nhạc về cấu tứ.
-hình ảnh sáng tạo, gợi mở liên tưởng
nhiều chiều
-Sự kết hợp mới mẻ, “lạ hoá” về
ngôn từ,hình ảnh
III.Tổng kết.
Ghi nhớsgk/166

IV.Luyện tập

V.Dặn dò:
-Học bài cũ:Đọc-hiểu bài thơ,viết bài
cảm nhận về hình tượng Ph.G.Lor-ca
và về nghệ thuật diễn tả của bài thơ.
-Chuẩn bị bài mới:Đọc thêm “Bác
Ơi” ( Tố Hữu ) và
‘Tự do
‘(Pôn Ê-luy-a),trả lời câu hỏi phần
hướng dẫn đọc thêm
Đọc -hiểu,chuẩn bị bài “Luyện tập

vận dụng kết hợp các thao tác lập
luận”
ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA - Thanh Thảo
(2 tiết)
I. Tiểu dẫn:
1. Tác giả Thanh Thảo:
- Thanh Thảo- Hồ Thành Công, sinh 1946, tại Mộ Dức- Quảng Ngãi.
- Là nhà thơ trẻ thời chống Mỹ.
- Ông được công chúng đặc biệt chú ý bởi những bài thơ và trường ca
mang diện mạo độc đáo viết về chiến tranh thời hậu chiến.
- Thơ Thanh Thảo là sự lên tiếng của người trí thức nhiều suy tư, trăn
trở về các vấn đề xã hội và thời đại. Ông muốn cuộc sống phải được cảm
nhận và thể hiện ở bề sâu nên luôn khước từ lối biểu đạt dễ dãi.
- Tác phẩm: Dấu chân qua trảng cỏ, những ngon sóng mặt trời,…
- Năm 2001, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ
thuật.
2. Lor-ca.
- Tên đầy đủ: Phê-đê-ri-cô Gar-xi-a-Lor-ca (1898-1936) là một trong
những tài năng sáng chói của văn học hiện đại Tây Ban Nha. Được coi là
thần đồng với năng khiếu thiên bẩm trên nhiều lĩnh vực của nghệ thuật: Thơ
ca, hội hoạ, âm nhạc, sân khấu...
- Lor-ca cổ vũ nhân dân đấu tranh, đòi quyền sống và là người khởi xướng
những cách tân nghệ thuật
- Hoảng sợ trước ảnh hưởng xã hội to lớn của Lor-ca, năm 1936 bọn phát xít
đã bắt giam và bắn chết ông.
- Cái chết của Lor-ca đã làm dấy lên một làn sóng phẫn nộ trên thế
giới. Tên tuổi Lor-ca từ đó trở thành một biểu tượng, là ngọn cờ tập hợp các
nhà văn hóa Tây Ban Nha và thế giới chiến đấu chống chủ nghĩa phát xít,

bảo vệ văn hóa dân tộc và văn minh nhân loại.
3. Xuất xứ, đặc điểm, chủ đề tác phẩm đàn ghi ta của Lor – ca.
- Xuất xứ: Rút trong tập: Khối vuông Ru – bích (1985)
- Cảm hứng: ngọn nguồn cảm hứng bài thơ có được từ số phận bi
thảm và nhân cách cao đẹp của Lor – ca.


a) Đặc điểm thơ:
- Là sự lên tiếng của người trí thức nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề
xã hội và thời đại.
- Thể hiện sự cách tân thơ Việt: đào sâu cái tôi nội cảm; cách biểu đạt
mới với câu thơ tự do, xoá bỏ ràng buộc khuôn sáo bằng nhịp điệu, cách
gieo vần…
b) Chủ đề:
- Khắc hoạ cuộc đời nghệ sĩ Lor-ca với lý tưởng cách tân nghệ thuật
và cái chết oan khuất.
- Thể hiện niềm ngưỡng mộ và xót thương của tác giả đối với Lor-ca.
II. Nội dungbài thơ
1. Hình tượng nghệ sĩ Lor-ca:
a. Lor-ca, một con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh
chính trị và nghệ thuật TBN:
- Áo choàng đỏ:
+ Gợi bản sắc văn hoá TBN.
+ H/ả Lor-ca như một đấu sĩ với khát vọng dân chủ trước nền chính trị
TBN độc tài lúc bấy giờ.
- Tiếng đàn:
+ Ghi ta: nhạc cụ của người TBN.
+ Tài năng nghệ thuật của Lor-ca với khát vọng cách tân nghệ thuật
- Đi lang thang; vầng trăng chếnh choáng; yên ngựa mỏi mòn; hát
nghêu ngao; li la…:

+ Phong cách nghệ sĩ dân gian tự do.
+ Sự cô đơn của Lor-ca trước thời cuộc chính trị, trước nghệ thuật
TBN già cỗi.
b.Lor-ca và cái chết oan khuất:
Đoạn thơ
“ Tây Ban Nha
…
Máu chảy
- Hình ảnh:
+ Áo choàng bê bết đỏ – Gợi cảnh tượng khủng khiếp về cái chết của
Lor-ca.
+ Tiếng ghi ta:
. nâu: trầm tĩnh, nghĩ suy.
. xanh: thiết tha, hy vọng.
. tròn bọt nước vỡ tan: bàng hoàng, tức tưởi.
. ròng ròng máu chảy: sự đau đớn, nghẹn ngào.


=> Âm nhạc đã thành thân phận, tiếng đàn thành linh hồn, sinh thể.
- Biện pháp nghệ thuật:
+ Đối lập:
Hát nghêu ngao >< áo choàng bê bết đỏ
khát vọng >< hiện thực phũ phàng
(giữa tiếng hát yêu đời vô tư
, giữa tình yêu cái Đẹp và hành động tàn ác, dã man).
+ Nhân hoá: Tiếng ghi ta… máu chảy.
+ Hoán dụ: Áo choàng, tiếng ghi ta Lor-ca.
+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Tiếng ghi ta vỡ ra thành màu sắc, hình
khối, hành động…
* Với việc sử dụng biện pháp nghệ thuật tài tình, tác giả đã khắc hoạ

thật ấn tượng về cái chết đầy bi phẫn của người nghệ sĩ Lor-ca.
2. Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của Lor-ca:
- Lời Lor-ca (đề từ): “Khi tôi chết …cây đàn.”
+ Niềm đam mê nghệ thuật.
+ Hãy biết quên nghệ thuật của Lor-ca để tìm hướng đi mới.
- “Không ai chôn cất… cỏ mọc hoang”
+ Nghệ thuật của Lor-ca (cái Đẹp): có sức sống và lưu truyền mãi mãi
như “cỏ mọc hoang”.
+ Phải chăng không ai dám vượt qua cái cũ, thần tượng để làm nên
nghệ thuật mới.
- Giọt nước mắt …trong đáy giếng:
+ Vầng trăng nơi đáy giếngsự bất tử của cái Đẹp.
- Đường chỉ tay: ẩn dụ về định mệnh nghiệt ngã.
-... dòng sông, ghi ta màu bạc... gợi cõi chết, siêu thoát.
- Các hành động: ném lá bùa, ném trái tim: có ý nghĩa tượng trưng
cho một sự giã từ, một sự lựa chọn.
* Tiếng lòng tri âm sâu sắc đối với người nghệ sĩ, thiên tài Lor-ca.3.
3. Cảm nhận của anh (chị) về đoạn thơ sau: (9 dòng cuối)
" đường chỉ tay đã đứt
...............................
li la li la li la…"
* Nội dung: Suy tư về cuộc giải thoát và cách giã từ của Ga-xi-a Lorca.
- Cuộc đời ngắn ngủi, thế giới vô cùng để cho Lor-ca có được một sự
giải thoát thực sự và không trở thành một bức tường kiên cố cản trở sự cách
tân nghệ thuật của những người đến sau (đường chỉ tay đã đứt, Lor-ca bơi
sang ngang…)


- Các hành động: "ném lá bùa", "ném trái tim" - tượng trưng cho một
sự giã từ, một sự lựa chọn.

Xót thương, tiếc nuối cuộc đời Lor-ca bằng tình cảm chân thành, sự
kính trọng và tri âm của Thanh Thảo.
* Nghệ thuật:
- Những hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng
- Chuỗi âm thanh luyến láy li la li la li la…
Tên bài dạy:

ĐÀN GHI-TA CỦA LOR-CA.
THANH TH ẢO.

I/-MỤC TIÊU: Giúp HS:
- Hiểu và cảm nhận được vẻ đẹp bi tráng của hình tượng Lor-ca qua mạch
cảm xúc và sy tư đa chiều vừa sâu sắc, vừa mãnh liệt của tác giả bài thơ.
- Thấy được vẻ đẹp độc đáo trong hình thức thơ mang phong cách siêu
thực,tượng trưng .
- Có tri thức đọc hiểu bài thơ viết theo phong cách hiện đại.
II/CHUẨN BỊ:
1/ Giáo viên: SGK,Giáo án,Tư liệu có liên quan,Bảng phụ…
2/Học sinh:SGK, Bài soạn,Tập ghi bài.
III/-PHƯƠNG PHÁP :Phát vấn,nêu vấn đề,tạo tình huống,thảo luận
nhóm…
IV/- TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1/ỔN ĐỊNH LỚP:
2/KIỂM TRA BÀI CŨ:
-Câu 1:
Đáp án + Biểu điểm:
-Câu 2:
Đáp án + Biểu điểm:
3/ DẠY BÀI MỚI:
Hoạt động của GV

+ HS
+ HS đọc phần tiểu
dẫn trong SGK.
Hãy nêu nội dung
cơ bản của phần tiểu
dẫn?

NỘI DUNG BÀI DẠY
I.TÌM HIỂU CHUNG:
1.Tác giả:
+ Tên khai sinh: Hồ Thành Công, sinh năm 1946.
+ Quê: Mộ Đức, Quảng Ngãi.
+ Sự nghiệp văn chương:


- Tên khai sinh?
- Quê?
-Sự nghiệp văn
chương?
_ Các tác phẩm
chính?

Có các sáng tác hay và độc đáo về chiến tranh và thời
hậu chiến.
Các tác phẩm: Những người đi tới biển( 1977),
Khối vuông Ru-bích( 1985), Những ngọn sóng mặt
trời(1994- Trường ca), Cỏ vẫn mọc( 2002-Trường ca)
…
Những năm gần đây: viết báo, tiểu luận phê bình.
Đóng góp quan trọng nhất vẫn là thơ ca.

+ Đặc điểm thơ:
+ Đặc điểm thơ của
Là tiếng nói của người tri thức nhiều suy tư trăn trở
Thanh Thảo?
về cuộc sống.
Ông luôn tìm tòi ,khám phá, sáng tạo cách biểu đạt
mới qua hình thức câu thơ tự do, đem đến một mĩ cảm
hiện đại cho thơ bằng thi ảnh và ngôn từ mới mẻ.
Thơ Thanh Thảo viết về đề tài nào cũng đậm chất
triết lí. Mạch trữ tình trong thơ ông đều hướng tới
những vẻ đẹp của nhân cách: nhân ái, bao dung, can
đảm, trung thực và yêu tự do.Thơ ông dành mối quan
tâm đặc biệt cho những con người sống có nghĩa khí
như: Cao Bá Quát, Nguyễn Đình Chiểu, Ê-xênhin,Lor-ca...
2.Tác phẩm: “ Đàn ghi ta của Lor-ca”.
+ Xuất xứ của tác
a.Xuất xứ:
phẩm?
+ Rút trong tập “ Khối vuông Ru- bích”
+ Là tác phẩm tiêu biểu cho tư duy thơ Thanh Thảo:
giàu suy tư, mãnh liệt và phóng túng, ít nhiều nhuốm
màu sắc tượng trưng và siêu thực.
+ Bố cục tác phẩm? b.Bố cục: Ba phần
-Phần 1? Nội dung ? * Phần 1( Sáu dòng đầu): Lor-ca một nghệ sĩ tự do
và cô đơn, một nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh
chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha.
-Phần 2? Nội dung? * Phần 2( Tiếp đó đến “ Không ai chôn cất tiếng
đàn”): Một cái chết oan khuất gây ra bởi thế lực tàn
- Phần 3? Nội dung? ác.
* Phần 3( Còn lại): Niềm xót thương Lor-ca những

+ Hãy phát biểu vấn suy tư về cuộc giải thoát và giã từ của Lor-ca.
đề chính mà tác giả c.Chủ đề:
muốn làm nổi bật
Bài thơ miêu tả Lor-ca, một nghệ sĩ tự do có lí
trong bài thơ?
tưởng cách tân về nghệ thuật, sống cô đơn trong
khung cảnh chính trị Tây Ban nha và cái chết oan


+ HS đọc lại phần 1.
+ Hình ảnh Lor-ca
được miêu tả trên
cái nền lớn là gì?
+ Hãy cho biết
những hình ảnh nào
thể hiện rõ nét văn
hóa của TBN?

+ Hình ảnh “ Tấm
áo choàng đỏ gắt”
giúp ta liên tưởng
đến điều gì?

+Qua những hình
ảnh thể hiện văn hóa
TBN ta biết được gì
về con người và tính
cách của Lor-ca?
+ HS đọc phần 2.
+ Vì sao Lor-ca lại

bị bọn Prăng-cô giết
hại dã man như thế?
+ Để miêu tả cái
chết oan khuất của
Lor-ca tác giả đã sử
dụng những hình
ảnh và BPTT gì?

khuất của ông do thế lực tàn ác gây ra. Đồng thời thể
hiện niềm xót thương của tác giả và những suy tư về
cuộc giải thoát và giã từ của Lor- ca.
II.ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN:
1. Hình ảnh Lor-ca, con người tự do,nghệ sĩ
cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ
thuật Tây Ban Nha:
* Lor- ca được miêu tả trên cái nền rộng
lớn của văn hóa Tây Ban Nha:
- Áo choàng đỏ gay gắt: hình ảnh này nhắc tới
môn đấu bò tót, một sinh hoạt văn hóa khiến Tây
Ban Nha nổi tiếng toàn thế giới.
- Vầng trăng
- Yên ngựa.
- Cô gái Di- gan.
- Mô phỏng nốt nhạc ghi ta “ li-la-li-la-li-la”
Tất cả làm nổi bật không gian văn hóa TBN.
Hình ảnh tấm áo choàng đỏ gắt giúp ta liên tưởng
đến khung cảnh của một đấu trường.Đây không
phải trận đấu giữa bò tót và võ sĩ mà là đấu trường
quyết liệt giữa công dân Lor-ca cùng khát vọng
dân chủ với nền chính trị độc tài, giữa nền nghệ

thuật già nua TBN với nghệ thuật cách tân của
Lor-ca.
=> Hình tượng Lor- ca nổi bật trên nền văn hóa
đó, làm rõ Lor-ca là con người tự do, là ca sĩ dân
gian. Đó là một ca sĩ đơn độc lang thang hát
nghêu ngao cùng tiếng đàn bọt nước cùng với
Vầng trăng chuếnh choáng, Trên yên ngựa mỏi
mòn.Anh đã dùng tiếng đàn ghi ta để giãi bày nỗi
đau buồn và khát vọng yêu thương của nhân dân
mình.
2. Cái chết oan khuất của Lor- ca:
Đấy là khi Lor-ca bị bọn phát xít Prăng-cô
giết và ném xác xuống giếng để phi tang.
Để miêu tả sự việc bi phẫn này, tác giả sử
dụng nhiều hình ảnh thực kết hợp với các biện
pháp nghệ thuật như:
• Đối lập:
+ Tự do của người nghệ sĩ >< Thế lực tàn bạo của


phát xít.
=> Ý nghĩa của từng
+ Tiếng hát yêu đời, vô tư >< Hiện thực phũ phàng
BPTT đó?
đến kinh hoàng (áo choàng bê bết máu).
+ Tình yêu, cái đẹp >< Hành động tàn ác, dã man.
• Nhân cách hóa: Tiếng ghi ta ròng ròng máu
chảy => Tạo sức ám ảnh lớn đối với người đọc.
• Hoán dụ:
+ Tiếng hát để chỉ Lor- ca.

+ Tấm áo choàng bê bết đỏ để chỉ cái chết.
+ Cái chết của Lor• So sánh chuyển đổi cảm giác: Tiếng ghi ta
ca gây cảm xúc gì
nâu, tiếng ghi ta lá xanh, tiếng ghi ta tròn =>
nơi em?
Mỗi so sánh này cũng làm nổi bật tình yêu, cái
đẹp, cái chết, nỗi đau trong tư tưởng, khát vọng
+ HS đọc phẩn 3.
tình cảm của Lor- ca.
+ Tại sao có thể nói
Cái chết oan khuất của Lor- ca gây lòng căm thù với
lòng xót thương của bọn phát xít và sự thương cảm sâu sắc đối với người
tác giả đã được
nghệ sĩ dân gian.
chuyển hóa thành
3. Nỗi xót thương và suy tư về cuộc giã từ của
niềm tin về sự bất tử
Lor- ca:
của tiếng đàn LorNỗi niềm xót thương Lor- ca được chuyển hóa
ca?
thành niềm tin về sự bất tử của tiếng đàn Lor- ca:
+ Tiếng đàn của
không ai chôn cất tiếng đàn
Lor-ca tượng trưng
tiếng đàn như cỏ mộc hoang.
cho điều gì?
+ Tiếng đàn tượng trưng cho nghệ thuật của Lorca.Đó là cái đẹp mà sự tàn ác không thể hủy diệt
+Lời di chúc của
nổi. Nó sẽ sống, lưu truyền mãi như thứ cỏ dại
Lor-ca : “ Khi tôi

mọc hoang.
chết hãy chôn tôi
+ Tiếng đàn còn là nỗi xót thương của mọi người
với cây đàn” có ý
trước cái chết của một thiên tài.
nghĩa nói lên điều gì
 Nhà thơ Thanh Thảo đã thật sự cảm
trong tình cảm và tư
thông đến tận cùng với Lor- ca. Nghệ sĩ
tưởng của Lor-ca?
Lor- ca ra đi bất ngờ khiến hành trình
cách tân nghệ thuật của ông bị dang dở
và con đường ông đã đi qua không ai
thực sự hiểu .Lor- ca đã dặn ”Khi tôi
chết hãy chôn tôi với cây đàn ghi ta”,
lời dặn đó thể hiện nhân cách nghệ sĩ
,tình yêu say đắm với nghệ thuật và tình
yêu tha thiết với đất nước Tây Ban Nha
+ Tiếng đàn “Li-la-


li-la-li-la” trong bài
thơ có ý nghĩa gì?

của Lor- ca.Lor- ca cho rằng cần phải
biết chôn nghệ thuật của ông để thi ca đó
không trở thành vật án ngữ,cản trở sư
sáng tạo nghệ thuật giúp nghệ thuật đi
tới, vươn cao hơn.
+ Hãy trình bày

4.Tiếng đàn trong bài thơ:
những nét nghệ
Chuỗi âm thanh “ Li-la-li-la-li-la”luyến láy sau
thuật mới và chính
hai câu đầu như khúc dạo đầu Và chuỗi âm thanh ấy
yếu được tác giả sử còn được dùng để kết thúc bài thơ như nốt nhạc cuối
dụng trong bài thơ? của bản nhạc mang ý nghĩa của sự tri âm và kính
trọng đối với người nhạc sĩ, nhà thơ Tây Ban Nha
Phê-đê-ri-cô Ga-xi-a Lor-ca.
III.TỔNG KẾT:
+ Qua những hình
1. Nghệ thuật:
ảnh và biện pháp
+ Thể thơ tự do, không dấu câu, không dấu hiệu
nghệ thuật của bài
mở đầu, kết thúc.
thơ , nhà thơ Thanh
+ Sử dụng hình ảnh, biểu tượng- siêu thực có sức
Thảo muốn nói lên
chứa lớn về nội dung.
vấn đề gì?
+Tạo màu sắc Tây Ban Nha rất đậm nét trong bài
thơ.
+Kết hợp hai yếu tố thơ và nhạc.
2. Nội dung:
Qua bài thơ, tác giả thể hiện nỗi đau và sự xúc
động sâu sắc trước cái chết bi thảm của Lor-ca một nghệ sĩ khao khát tự do, dân chủ , luôn mong
muốn sự cách tân nghệ thuật và nghệ thuật phải
luôn đi tới không ngừng. Tình yêu con người, tình
yêu nghệ thuật và khát vọng tự do mà Lor- ca hằng

ôm ấp là cái đẹp mà sự tàn ác không thể nào hủy
diệt được.
4/.CỦNG CỐ: GV giúp HS củng cố nội dung chính của bài học:
+ Người nghệ sĩ tự do Lor-ca.
+ Cái chết oan khuất của Lor-ca.
+ Nỗi xót thương và suy tư về cuộc từ giã của Lor-ca.
5/.DẶN DÒ:
+Học bài cũ.
+ Chuẩn bị bài mới:
HỎI CHUYỆN NHÀ THƠ THANH THẢO VỀ “ĐÀN GHITA CỦA
LORCA”


CÁT VĂN
@ Có nhận định rằng “Thơ Thanh Thảo dành mối quan tâm đặc biệt cho
những con người sống có nghĩa khí, nhân cách ngời sáng dù số phận có thể
ngang trái như Cao Bá Quát, Nguyễn Đình Chiểu, Ê-xê-nhin, Pa-xtéc-nắc,
Gar-xi-a Lor-ca,...” (sách ngữ văn 12 nâng cao). Nhưng ngoài vấn đề chung
ấy, điều gì thôi thúc Thanh Thảo (tức là môi trường cảm xúc trực tiếp) để
“Đàn ghi-ta của Lorca” ra đời? Trong đó, Thanh Thảo có gửi lời tri âm hay
kí thác nào không? Nếu có, xin Anh vui lòng cho độc giả biết thêm về điều
này?
Thanh Thảo: Thực ra, dù tôi có những mối quan tâm như sách giáo khoa
nâng cao nói, thì khi viết một bài thơ cụ thể, như bài “Đàn ghi-ta của
Lorca”, mối quan tâm chính của tôi chỉ là một hình ảnh gợi mở, một âm
hưởng hay một nhịp điệu mơ hồ nào từ đâu đó, chứ tuyệt nhiên không có
một “vấn đề” nào cả! Anh hỏi tôi có gửi lời tri âm hay ký thác nào vào bài
thơ ấy không, tôi xin trả lời rất thật là tôi không biết. Khi làm thơ thì chỉ từ
ngữ gọi từ ngữ, nhịp điệu đẩy đưa nhịp điệu. Dĩ nhiên, Lorca là một nhà thơ
mà tôi hết sức ngưỡng mộ, cả về thi ca lẫn cuộc đời và cái chết của ông đều

gây cho tôi nhiều xúc cảm và ấn tượng. Chính những hình ảnh và nhạc điệu
trong nhiều bài thơ Lorca đã dẫn dắt tôi khi viết bài thơ “ Đàn ghi-ta của
Lorca” mà tôi coi như một khúc tưởng niệm Ông.
@ Lần đầu đọc Đàn ghi-ta của Lorca”, cũng như nhiều bài trong tập “Khối
vuông ru-bích”, tôi, (và chắc cũng nhiều người như tôi) cảm thấy choáng
ngợp và lúng túng như đứng trước mỹ nhân có vẻ đẹp hiện đại mà không
biết bằng cách nào tiếp cận và khám phá được hết vẻ đẹp của “nàng”. Xin
nhà thơ có thế giúp chúng tôi cách vượt qua sự lúng túng ấy.
Thanh Thảo: Anh nói làm tôi nghĩ đến cuộc thi “ Hoa hậu Hoàn Vũ” vừa
được tổ chức tại Nha Trang. Thực ra, Thơ có vẻ đẹp riêng của Thơ, nó
không hoàn toàn giống vẻ đẹp của các mỹ nhân hay hoa hậu đâu. Cũng như
với tôi, có khi sự choáng ngợp hay “cú sốc” đến không phải từ sắc đẹp các
cô gái thi Hoa hậu Hoàn Vũ, mà lại đến từ cú “direct” của ông con rể Cty
Hoàn Cầu-Hoàn Vũ (đơn vị đăng cai tổ chức cuộc thi này) đấm thẳng vào
mặt phóng viên ảnh Minh Quốc - TTXVN khiến toé máu cơ! “ Cú đấm văn
hoá” đậm đà bản sắc…lưu manh ấy gây ấn tượng vô cùng đối với tôi, dù
người ra tay đang có quốc tịch Canada, nhưng không thể dấu đi đâu cái “bản
sắc đá cá lăn dưa” của mình như một người gốc Việt chánh hiệu. Thơ nên
tránh xa các cuộc thi hoa hậu, dù rất mê các cô gái đẹp, nếu không muốn


“xơi” những quả đấm thôi sơn đến từ những đại gia yêu gái đẹp bằng…tiền.
Vì thế, tôi nghĩ, người yêu thơ không có gì phải lúng túng khi đứng trước
thơ theo kiểu đứng trước gái đẹp. Dĩ nhiên, thơ hay thì hoàn toàn khác với
“cô gái xấu xí” đang chiếu trên ti-vi. Nhưng nó cũng rất khiêm nhường,lặng
lẽ, và đặc biệt giản dị.Hãy đọc thơ Lorca mà xem, những hình ảnh dù lạ tới
đâu, siêu thực tới đâu vẫn mê hoặc chúng ta một cách thật tự nhiên và hồn
hậu.
@ Verlaine, nhà thơ Pháp nói “Thơ trước hết là nhạc”. Đọc bài “ĐÀN GHI
TA CỦA LORCA”, tôi có cảm giác như được nghe một bài hát ca ngợi cái

chết bi tráng và sự bất tử của LORCA do một nghệ sỹ hát rong đang ôm đàn
ghita biểu diễn. Nhà thơ có đồng tình với cảm giác trên không? Nếu có, xin
Anh
nói rõ thêm về tính nhạc của thi phẩm này?
Thanh Thảo: Tôi rất sợ bài thơ của mình được liên tưởng với hình ảnh một
ca sĩ (hay hát rong) ôm đàn ghi-ta hát vang lên trong nhà hát hay giữa phố
đông người. Đúng như Verlaine nói, thơ trước hết là nhạc, nhưng đó là
“nhạc của thơ” chứ không phải âm nhạc bảy nốt hay ngũ cung bát âm. Về
nhạc tính trong bài thơ “ Đàn ghi-ta của Lorca” thì như tôi đã nói, chính
nhạc tính trong nhiều bài thơ Lorca đã dẫn dắt tôi khi viết bài thơ này. Và tôi
muốn dùng lại một số hình ảnh (dĩ nhiên đã biến cải) cũng như mơ hồ một
vài theme nhạc trong thơ Lorca khi viết bài này. Tôi nghĩ, ở mức độ nào đó,
mình đã làm được điều mình muốn. Cũng như nhiều bài thơ ngắn khác của
tôi, bài “ Đàn ghi-ta…” được viết liền một mạch, trong khoảng thời gian rất
ngắn, sau khi ngồi chơi và đàm đạo về thơ Lorca với vài người bạn tâm đắc.

@ Những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn
Qua mấy dòng này, Tôi như thấy Thanh Thảo “bắn những tia hồi quang”
còn đọng lại trong ký ức của mình về xứ sở Tây Ban Nha lên trang thơ. Điều
ấy có trùng hợp với ý nghĩ của Nhà thơ không? Xin Anh nói rõ hơn về cách
biểu
đạt
mới
mẻ
này?

Thanh Thảo:Tôi chưa thật rõ lắm câu hỏi của anh. Có lẽ, theo tôi đoán, anh
muốn biết tôi đã đưa một số hình ảnh được coi là “đặc trưng Tây Ban Nha”


như “áo choàng đỏ gắt” hay “hát nghêu ngao”…vào thơ mình như thế nào ?
Thực ra, đúng như anh nói, đó là những hình ảnh về Tây Ban Nha đã lặn sâu
vào tôi từ khi tôi đọc những tác phẩm của Hemingway-một nhà văn người
Mỹ. Mãi cách đây mấy năm, tôi mới có dịp ghé qua Barcelona, trong khi bài
thơ này đã viết cách đây ngót 30 năm, nên những hình ảnh Tây Ban Nha mà
tôi có được đều qua sách vở. Cách biểu đạt này theo tôi cũng không mới mẻ
gì, nhưng nó thích ứng trong bài thơ này, khi Lorca được coi là “con họa mi
Tây Ban Nha”. Lorca có câu thơ tôi thuộc lòng từ 40 năm nay, qua bản dịch
Hoàng Hưng: “ Con ngựa đen/vầng trăng đỏ/”, còn hoa lila (hoa lys-hoa huệ
tây) thì không chỉ có ở Tây Ban Nha, nhưng dường như nó đã đi vào một tác
phẩm nào đó viết về Tây Ban Nha mà tôi nhớ. Với lại, li-la còn gợi âm thanh
như một cú “vê” ghi-ta -cây đàn mà người Việt mình hay gọi là “Tây Ban
cầm”. Một không khí hơi mờ ảo, những hình ảnh mơ hồ lãng đãng…là
những gì tôi có được về xứ sở Andalusia mà tôi cảm nhận qua thơ Lorca.
Tôi đã cố gắng đưa vào bài thơ mình. May mà nó lại được.
@ Trong bài có nhiều hình ảnh gợi cảm: “tiếng đàn bọt nước”, “vầng trăng
chếnh choáng”, “yên ngựa mỏi mòn”...
Vì sao Thanh Thảo lại dùng những hình dung từ này? Ý nghĩa của những
hình ảnh đó trong việc thể hiện chủ đề?
Thanh Thảo: Anh hỏi tôi thì tôi biết hỏi ai ? Thực ra, tôi cũng dùng những
“hình dung từ” ấy một cách tình cờ thôi, hoàn toàn không cố ý. Tôi vẫn làm
thơ như vậy, không cố ý, không “mài giũa ngôn từ”. Những liên hệ (nếu có)
giữa các tổ hợp từ ấy trong bài thơ đều gắn một cách vô thức với số phận
Lorca. Những “chếnh choáng”, “ mỏi mòn”, “bọt nước” dường như có gần
xa ám ảnh cuộc đời Lorca, chúng ám cả vào thi ca của Ông. Ai nghĩ, “bọt
nước” sẽ biến mất không để lại dấu vết là nhầm. Bọt nước lúc hiện lúc tan,

nhưng tan rồi lại hiện. Nó mỏng manh nhưng không thể bị tiêu diệt. Thơ
cũng vậy. Thơ Lorca càng vậy.
@ Giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
Xin Nhà thơ cho vài lời gợi mở để độc giả có thể hiểu thêm hai câu thơ rất
đẹp
trên?
Thanh Thảo: Cảm ơn anh! Nếu anh thấy đẹp, nghĩa là hai câu thơ ấy có thể
đẹp. Mà đã đẹp rồi thì không thể cắt nghĩa, không nên cắt nghĩa.
@ Xin cảm ơn Nhà thơ Thanh Thảo vì những ý kiến sâu sắc và tâm huyết


trên đây. Mong Thanh Thảo tiếp tục cho ra đời nhiều thi phẩm như “ĐÀN
GHITA CỦA LORCA”.