SLIDE BÀI GIẢNG TRIẾT HỌC HINH THAI KINH TE XA HOI

HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI
( Chương trình cao cấp)
Thời gian : 200 phút

G/v: NGUYỄN CÔNG QUYẾT
Khoa Triết học - Học Viện chính trị khu vựcII


CẤU TRÚC TOÀN BÀI
• I. SXVC và vai trò của nó đối với đời sống xã
hội
• II. Biện chứng của LLSX và QHSX
• III. Biện chứng của CSHT và KTTT
• IV. Phạm trù Hình thái KT- XH và ý nghĩa
phương pháp luận của nó


I. SXVC và vai trò của nó đối với đời
sống xã hội ( tự nghiên cứu )
1. Định nghĩa SXVC

SXVC

2.Vai trò của SXVC

3. Liên hệ nước ta
Hiện nay


II. Biện chứng của LLSX và QHSX
1.Các khái

niệm cơ bản
Quan hệ
Biện chứng
giữa
LLSX và QHSX

2.Nội dung quy luật
“QHSX- LLSX”

3.Vận dụng quy luật ở
nước ta


1. SƠ ĐỒ về khái niệm PTSX
PTSX
LLSX
TLSX

TLLĐ

CCLĐ

Đ/KiỆN
KHÁC
CỦA SX

KHOA
học

QHSX
NGƯỜI
Lao dộng

ĐTLĐ
ĐTLĐ
MỚI

ĐTLĐ
LẦN ĐẦU

QH
sở hữu

QH
QH
Quản lý Phâ phối


a.LLSX QUYẾT ĐỊNH QHSX [ QHSX
PHỤ THUỘC VÀO LLSX]
• LLSX ở trình độ nào thì nó đòi hỏi tất yếu một kiểu
QHSX phù hợp với nó ở trình độ đó, [ không đòi
hỏi cao hơn hay thấp hơn]
• QHSX hình thành trên cơ sở LLSX hiện có, không
phù thuộc vào ý muốn chủ quan của con người.
LLSX biến đổi trước, đòi hỏi QHSX cũng phải biến
đổi theo để phù hợp với trình độ mới của LLSX
(không đảo ngược)
• Trong thời đại ngày nay: LLSX tự động hoá, quốc

tế hoá cao, quyết định QHSX của loài người phù
hợp với LLSX hiện đại đó → hình thành xu thế tất
yếu : Toàn cầu hoá kinh tế


b.QHSX TÁC ĐỘNG TRỞ LẠI LLSX
QHSX phù hợp →
thúc đẩy LLSX phát
triển

QHSX không phù
hợp → kìm hãm
LLSX

QHSX đã lạc hậu
so với LLSX mới

QHSX
không đồng bộ,
“vượt trước”


3.Nhận thức và vận dụng quy luật
Chủ quan , nóng vội duy ý chí,
đẩy QHSX đi trước LLSX

Thời kỳ
trước đổi mới

Bảo thủ, duy trì quá lâu cơ chế

tập trung quan liêu bao cấp
Không thừa nhận kinh tế
hàng hoá thị trường
Có lúc đẩy mạnh quá mức
xây dựng công nghiệp nặng


b.Từ Đại hội VI đến nay
Phát triển KTTT→ xây
dựng QHSX phù hợp
trên cả 3 mặt: sở hữu,
quản lý phân phối

Đẩy mạnh CNHHĐH → phát triển
LLSX hiện đại
Vận dụng
Quy luật
Lựa chọn và
sử dụng đúng
các hình thức kinh
tế quá độ

Tích cực
và chủ động
hội nhập kinh tế
quốc tế


III. BIỆNCHỨNG CỦA CƠ SỞ HẠ TẦNG VÀ KIẾN
TRÚC THƯỢNG TẦNG

( Học viên tự đọc và bút ký)

1.Khái niệm

.Cơ sở hạ tầng
.Kiến trúc thượng tầng

2. Mối quan hệ
biện chứng

CSHT quyết định KTTT

3.Liên hệ nước ta

Bài học về đổi mới
kinhtế và chính trị

KTTT tác động trở lại
CSHT


IV. PHẠM TRÙ HÌNH THÁI KINH TẾ- XÃ
HỘI VÀ Ý NGHĨA PHƯƠNG PHÁP LUẬN
2. Quá trình lịch
sử - tự nhiên

1. Định nghĩa
và kết cấu
3.Sự vận dụng
của Đảng ta

a. Mục tiêu,
mô hình CNXH

b.Con đường
đi lên CNXH

c. Điều kiện
khách quan
và chủ quan


ĐỊNH NGHĨA PHẠM TRÙ HÌNH THÁI
KINH TẾ - XÃ HỘI
KTTT

HT KT - XH

QHSX
LLSX

1 CSNT

2.CHNL

3 .PK

4. TBCN

5.CSCN

THỰC CHẤT CỦA QUÁ TRÌNH LỊCH SỬ TỰ NHIÊN
• Xã hội loài người vận động, phát triển từ thấp
đến cao tuân theo các qui luật khách quan,
không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của
con người.
• Toàn bộ loài người vận động, phát triển tuần
tự qua 5 hình thái kt - xh; CSNT→ CHNL →
PK → TBCN → CSCN.
• Một quốc gia có thể thực hiện phát triển “ bỏ
qua” nếu có đủ điều kiện khách quan và chủ
quan cho phép
• Trong các quy luật kt – xh chi phối sự vận
động, phát triển của xã hội thì trước hết và cơ
bản là qui luật “QHSX-LLSX”


TOÙM TAÉT QUÁ TRÌNH LS - TN
CSNT

CHNL

KTTT

KTTT …

QHSX

QHSX …

LLSX

LLSX

(1)

(2)

PK

TBCN

CSCN

…
(3)

(4)

( 5)


MÔ HÌNH CNXH Ở NƯỚC TA
(Theo quan điểm của Đại hội X )
Dân giàu, nước mạnh,công bằng,
dân chủ , văn minh

HÌNH THÁI
KINH TẾ -XÃ

HỘI VIỆT NAM

5 đặc trưng của cương lĩnh xây
dựng đất nước 1991 + đã sửa đặc
trưng : Con người có cuộc sống ấm
no , tự do , hạnh phúc, được phát
triển toàn diện
Có nhà nước pháp quyền XHCN
của dân, do dân ,vì dân dưới sự
lãnh đạo của Đảng cộng sản


Quá độ lên
CNXH
ở nước ta

Quan điểm cũ:
Quá độ thẳng lên CNXH,bỏ qua
giai đoạnphát triển TBCN.
Phủ nhận KTTT.
Phủ nhận sạch trơn CNTB.
Không chú trọng hình thức
kinh tế quá độ.
Quan điểm mới:
Quá dộ lên CNXH bỏ qua chế
độ TBCN.
Thừa nhận KTTT. → CNXH.
Kế thừa biện chứng CNTB.
Lựa chọn , sử dụng các hình
thức kinh tế quá độ

Sự sụp đổ của CNXH ở Liên xô
và Đông âu → CNXH thoái trào

CNTB nắm
khoa học – công
nghệ hiện đại
Ản
từ
hư h
diễ ởn
nb g
bìn iế
nh
h
C N củ
o
à
ĐQ a

Trở ngại

CNTB có sự
Chỉnh điều chỉnh
và tiếp tục phát
triển
i
á
o ,

h
t
c g
y
ứ
Su o đ hũn
đạ n ộ
m ib
a
th nộ


Vẫn là thời đại quá độ từ CNTB → CNXH

Điều
kiện
khách
quan
thuận
lợi

Các mâu thuẫn của CNTB vẫn gay gắt
CNXH thế giới vẫn đang tồn tại,đã đổi mới,
tiếp tục phát triển và khẳng định sự ưu việt

Tác động tích cực của cuộc cách mạng
KH - CN và kinh tế tri thức
Mặt tích cực của xu thế hội nhập - toàn
Cầu hoá kinh tế

Những điều kiện và nhân tố chủ
quan cho phép
1. Giữ vững được sự lãnh đạo của Đảng
2. Đảng ta có đường lối mở cửa , chủ động và tích
cực hôi nhập kinh tế quốc tế.
3. Vai trò quản lý của Nhà nước được giữ vững, đổi
mới và tăng cường, có hiệu lực và hiệu quả
hơn.
4. Nhân dân tin tưởng, đồng tình và quyết tâm đi
theo Đảng.
5. Cơ sở vật chất - kỹ thuật của xã hội đã được
tăng cường.
6. Quốc phòng, an ninh, hệ thống chính trị- xã hội
ổn định.
7. Thành tựu của 20 năm thực hiện đường lối đổi
mới đã chứng minh.