Quan hệ thương mại Việt Nam - Nhật Bản (thời kỳ 1990 - 2007)

i h c Qu c gia Hà N i
Tr

Quan h th

ng đ i h c kinh t

ng m i Vi t Nam - Nh t B n

(th i k 1990 - 2007)
T ng Thùy Linh

Lu n v n ThS. Kinh t th gi i và quan h kinh t qu c t

Hà N i 2009


M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Ng

c dòng l ch s chúng ta có th th y r ng Vi t Nam và Nh t B n v n có

quan h th
th

ng m i t hàng tr m n m nay. Ngay t th k th XVI đã có nh ng

ng gia Nh t B n đ n kinh doanh

quan h gi a hai n

Vi t Nam. Tr i qua nhi u bi n c l ch s ,

c c ng có nhi u th ng tr m nh ng v n đ

c duy trì và ngày

càng phát tri n. Và k t khi quan h ngo i giao chính th c gi a Vi t Nam và Nh t
B nđ

c thi t l p vào tháng 9 n m 1973 thì quan h th

ng m i gi a hai n

c có

đi u ki n phát tri n m nh. N m 1986, Vi t Nam th c hi n chính sách đ i m i, m
c a th tr

ng trong n

c, phát tri n kinh t th tr

ngh a đã t o đ ng l c cho quan h th
n a.

ng theo đ nh h

ng m i song ph

ng xã h i ch

ng phát tri n m nh h n

c bi t, t đ u th p k 90 c a th k XX đ n nay, quan h th

ng m i Vi t

Nam – Nh t B n đã đ t đ

c nhi u thành t u r t đáng khích l . Nh t B n luôn là

m t trong nh ng đ i tác th

ng m i hàng đ u c a Vi t Nam trong nh ng n m g n

đây v i t tr ng kim ng ch xu t nh p kh u chi m kho ng 1/5 t ng kim ng ch
ngo i th

ng c a Vi t Nam. Tuy nhiên, quan h ngo i th

ng gi a hai n

còn khá nhi u h n ch b t c p đòi h i s c g ng chung c a c hai n

cv n

c đ kh c

ph c nh m đáp ng nh ng đòi h i c a quá trình h i nh p kinh t khu v c đã và
đang di n ra m nh m . V y thì quan h th

ng m i Vi t Nam - Nh t B n th i gian

qua đã phát tri n nh th nào? S phát tri n đó di n ra nh nh ng nhân t gì? Li u
có th phát tri n m i quan h th

ng m i gi a hai n

c trong t

ng lai h n n a

hay không? Vi t Nam c n ph i làm gì đ t ng kim ng ch xu t kh u sang th tr
Nh t B n?

ng

tìm l i gi i đáp cho nh ng câu h i này, vi c nghiên c u m t cách

toàn di n và sâu s c quan h th

ng m i Vi t Nam – Nh t B n là h t s c c n thi t


và có ý ngh a v lý lu n và th c ti n. Chính vì v y, tác gi đã ch n ch đ “Quan
h th

ng m i Vi t Nam - Nh t B n (Th i k 1990 – 2007)” làm đ tài lu n v n

th c s .
2. Tình hình nghiên c u
Cho đ n nay, đã có nhi u tài li u đ c p đ n quan h th

ng m i Vi t Nam -

Nh t B n. Tuy nhiên, các tài li u này ch t p trung v t ng m t hàng c th nh :
nông s n, thu s n, th công m ngh , s n ph m g ho c khái quát quan h kinh t ,
th

ng m i.
a. Th

ng m i m t s m t hàng

- Nguy n Th Vinh, Thúc đ y quan h th

ng m i Vi t Nam - Nh t B n,

i

h c Kinh t Qu c dân, Hà n i 2006. N i dung lu n v n t p trung vào các gi i pháp
nh m thúc đ y xu t kh u m t hàng thu s n t Vi t nam sang Nh t B n.
- Ph m Th Ph

ng Nga, Xu t kh u đ g n i th t Vi t Nam sang Nh t B n,

i h c Kinh t Qu c dân, Hà n i 2006. N i dung lu n v n t p trung vào th c
tr ng xu t kh u đ g n i th t Vi t Nam sang Nh t B n và các gi i pháp nh m
thúc đ y xu t kh u m t hàng đ g n i th t sang th tr

ng này.

- Nguy n Th Nhi u (ch nhi m), Gi i pháp ch y u nh m phát tri n xu t
kh u nông, thu s n và hàng th công m ngh sang th tr
Nghiên c u Th

ng Nh t B n, Vi n

ng m i, Hà n i 2004. N i dung đ tài t p trung vào tình hình xu t

kh u nông, thu s n và hàng th công m ngh Vi t Nam vào th tr
và các gi i pháp ch y u nh m t ng c
tr

ng Nh t B n

ng xu t kh u nh ng m t hàng này vào th

ng Nh t B n.
- Nguy n Thanh

c, Nh t B n - Th tr

ng m cho xu t kh u hàng may

m c c a Vi t Nam, T p chí Nghiên c u Nh t B n &

ông B c Á, s 5, tháng


10/2004. Bài vi t tìm hi u v tình hình xu t kh u hàng may m c Vi t Nam sang
Nh t B n và m t s gi i pháp nh m đ y m nh xu t kh u m t hàng này sang Nh t
B n.
oàn T t Th ng, Xu t kh u hoa t

-

nhi u tri n v ng, T p chí Nghiên c u

i sang Nh t B n - M t th tr

ng có

ông B c Á, s 2, tháng 4/2006. Bài vi t

khái quát nhu c u nh p kh u hoa c a Nh t B n và nh ng quy đ nh v vi c nh p
kh u hoa vào Nh t B n.
- Tr n Thu Cúc, Th c tr ng th tr

ng nh p kh u tôm c a Nh t B n và gi i

pháp đ i v i Vi t Nam, T p chí Nghiên c u Nh t B n &
6/2003. N i dung đ c p t i th tr
nh m t ng c

ông B c Á, s 3, tháng

ng nh p kh u tôm c a Nh t B n, các gi i pháp

ng kh n ng xu t kh u m t hàng này c a Vi t Nam sang th tr

ng

Nh t B n.
-D
th tr

ng H ng Nhung - Tr n Thu Cúc, Xu t kh u rau qu c a Vi t Nam vào

ng Nh t B n, T p chí Nghiên c u Nh t B n &

2/2005. N i dung bài vi t đ c p t i th tr

ông B c Á, s 1, tháng

ng nh p kh u rau qu c a Nh t B n và

th c tr ng xu t kh u rau qu c a Vi t Nam vào Nh t B n, c ng nh m t s gi i
pháp nh m t ng xu t kh u m t hàng này sang Nh t B n.
b. Khái quát quan h h kinh t , th
- Tr n Anh Ph

ng m i

ng, 25 n m quan h th

ng m i Vi t Nam - Nh t B n: Ti n

trình phát tri n và v n đ đ t ra, 25 n m quan h Vi t Nam - Nh t B n 1973 1998, Nhà xu t b n Khoa h c Xã h i, Hà n i 1999. N i dung bài vi t khái quát
quan h th

ng m i, đ u t gi a Vi t Nam - Nh t B n t n m 1973 -1998 và t ng

k t nh ng h n ch còn t n t i trong trao đ i m u d ch song ph

ng nh : quy mô

buôn bán còn nh h p, c c u hàng hoá trao đ i còn nhi u b t c p…


- Tr n Quang Minh, Quan h th

ng m i Vi t Nam - Nh t B n: Thành t u,

v n đ và gi i pháp, T p chí Nghiên c u Nh t B n &

ông B c Á, s 5, tháng

10/2005. N i dung bài vi t đánh giá th c tr ng quan h th
Nh t B n, nêu ra m t s gi i pháp thúc đ y m i quan h th

ng m i Vi t Nam ng m i gi a hai n

c.

- Nguy n Duy D ng, Th c tr ng và tri n v ng quan h kinh t Vi t Nam –

Nh t B n, T p chí Nghiên c u Nh t B n, s 1, tháng 6/1995. Phùng Th Vân Ki u:
Quan h kinh t Vi t Nam - Nh t B n nh ng n m g n đây, T p chí Nghiên c u
Nh t B n, s 3, tháng 6/1999. V V n Hà, Quan h kinh t Vi t Nam - Nh t B n
nh ng n m g n đây, T p chí nghiên c u Nh t B n, s 1, tháng 2/2000. N i dung
các bài vi t t p trung v quan h kinh t Vi t Nam thông qua th

ng m i, đ u t ,

ODA và đ xu t m t s gi i pháp nh m đ y m nh quan h kinh t gi a hai n

c.

Do v y, tác gi lu n v n mu n t ng h p và c p nh t các tài li u có liên quan
đ nghiên c u đ y đ h n v quan h th

ng m i Vi t Nam - Nh t B n (th i k

1990 – 2007), t p trung vào m t s m t hàng xu t và nh p kh u ch y u. T đó,
góp ph n t o nên c s tham kh o cho vi c ho ch đ nh chính sách th

ng m i c a

Vi t Nam đ i v i Nh t B n th i gian t i.
3. M c đích vƠ nhi m v nghiên c u
M c đích nghiên c u là phân tích th c tr ng, ch rõ nh ng thành t u, h n ch
c a m i quan h th

ng m i Vi t Nam - Nh t B n (th i k 1990 – 2007). Trên c

s đó đ xu t m t s gi i pháp nh m thúc đ y h n n a quan h th

hai n

ng m i gi a

c.
Nhi m v nghiên c u chính c a lu n v n là t ng h p, th ng kê s li u, so

sánh và phân tích nh m làm rõ th c tr ng quan h th
B n trong th i k nói trên.

ng m i Vi t Nam – Nh t


4.

it
it

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u c a lu n v n là quan h th

ng m i gi a Vi t Nam và

Nh t B n (th i k 1990 – 2007).
Trong ph m vi nghiên c u quan h xu t nh p kh u, lu n v n ch n m t s m t
hàng ch y u đ phân tích. C th là 6 m t hàng xu t kh u ch y u c a Vi t Nam
sang Nh t B n và 6 m t hàng nh p kh u ch y u c a Vi t Nam t Nh t B n. Các
m t hàng ch y u này thay đ i theo t ng n m.
5. Ph

ng pháp nghiên c u

Lu n v n s d ng h ph
c th hoá, ph

ng pháp k t h p logic và l ch s , khái quát hoá và

ng pháp th ng kê, ph

ng pháp so sánh trên c s phân tích và

t ng h p s li u. Ngoài ra còn d a trên các lý thuy t v th
chính sách th

ng m i qu c t và

ng m i.

6. D ki n nh ng đóng góp m i c a lu n v n
- H th ng hoá các v n đ v lý lu n và th c ti n c a quan h th

ng m i

Vi t Nam – Nh t B n.
- Phân tích quan h th
2007, ch ra đ
-

ng m i Vi t Nam - Nh t B n t n m 1990 đ n n m

c nh ng thành t u, nh ng t n t i và nguyên nhân c a chúng.

xu t m t s gi i pháp nh m thúc đ y quan h th

h n n a trong t

ng m i song ph

ng

ng lai.

7. K t c u c a lu n v n
Ngoài ph n m đ u, k t lu n, danh m c các ch vi t t t, danh m c b ng bi u,
danh m c tài li u tham kh o, lu n v n g m 3 ch

ng.


Ch

ng 1. C s lý lu n và th c ti n c a quan h th

ng m i Vi t Nam -

Nh t B n.
Ch

ng 2. Th c tr ng quan h th

ng m i Vi t Nam - Nh t B n t n m

1990 đ n n m 2007.
Ch

ng 3. M t s gi i pháp chính sách đ y m nh quan h th

ng m i Vi t

Nam - Nh t B n.

CH
TH

NG 1. C

S

LÝ LU N VÀ TH C TI N C A QUAN H

NG M I VI T NAM ậ NH T B N
1.1. M t s v n đ lý lu n chung v th
1.1.1. Các lý thuy t v th
1.1.1.1. Ch ngh a tr ng th

ng m i qu c t

ng m i qu c t
ng

Các nhà kinh t c a ch ngh a tr ng th

ng đã coi ti n là tiêu chu n c n b n

c a c a c i. Theo h , m t qu c gia giàu là ph i có nhi u ti n, m i n
đ

c s th nh v

Nh ng ng

c mu n đ t

ng trong phát tri n kinh t thì ph i gia t ng kh i l

i theo ch ngh a tr ng th

th t ng lên nh phát tri n th
tri n buôn bán v i n

ng cho r ng c a c i c a m t n

ng nghi p, đ c bi t là ngo i th

c ngoài. B i h quan ni m l i nhu n th

ng ti n t .
c ch có

ng, t c là phát

ng nghi p là k t

qu c a s trao đ i không ngang giá và l a g t gi a các qu c gia nên trong ngo i
th

ng ph i th c hi n xu t siêu, vì ch xu t siêu m i đ t đ

ho t đ ng kinh t , m i làm t ng kh i l

ng ti n t c a m t n

c m c đích c a các
c. Do đó, h đã đ


ngh chính ph can thi p m nh vào l nh v c này nh m thúc đ y xu t kh u, h n ch
nh p kh u thông qua vi c áp d ng các chính sách và công c kinh t v mô.
Các lý lu n c a ch ngh a tr ng th
ra đ i c a th

ng còn đ n gi n, ch a gi i thích đ

cs

ng m i qu c t song nó đã s m đánh giá t m quan tr ng c a th

m i qu c t c ng nh vai trò c a nhà n

ng

c trong vi c đi u ti t ho t đ ng kinh t xã

h i thông qua các công c thu quan, lãi su t đ u t v n, .v.v…
1.1.1.2. Lý thuy t v l i th tuy t đ i
Theo lý thuy t v l i th tuy t đ i do Adam Smith phát hi n: “M i qu c gia
ch nên s n xu t các m t hàng mà h có l i th tuy t đ i, t c là s d ng nh ng l i
th tuy t đ i đó h có th s n xu t ra s n ph m v i chi phí th p h n các n

c

khác”. Theo đó, qu c gia nào có đ t đai phì nhiêu thì nên t p trung s n xu t trong
ngành tr ng tr t, nh p kh u các m t hàng công nghi p t i các n
n

c khác. M i

c nên s n xu t chuyên môn hóa, d a vào l i th tuy t đ i s n có c a qu c gia

thì s có l i nh t. Khi các ngu n l c c a t ng n

cđ

c s d ng hi u qu nh t thì

t ng s n ph m c a hai qu c gia s t ng lên. S s n ph m t ng thêm này có đ
do s chuyên muôn hóa s n xu t và s đ
th

c phân b gi a hai n

c theo t l ngo i

ng.
Ta cùng xét ví d v n

c Pháp và n

c Nh t cùng s n xu t ra g o và v i.

B ng 1.1. L i th tuy t đ i
S n ph m

c là

Pháp

Nh t

G o (kg/1 gi công)

6

1

V i (m/1 gi công)

4

5

Pháp có l i th tuy t đ i v s n xu t g o, vì n ng su t lao đ ng s n xu t g o
c a Pháp g p 6 l n n

c Nh t nên chi phí đ s n xu t 1 kg g o ch b ng 1/6. N

Pháp s chuyên môn hóa s n xu t g o. N

c Nh t có l i th tuy t đ i v s n xu t

v i, vì n ng su t lao đ ng s n xu t v i c a n
chi phí s n xu t 1 m v i ch b ng 4/5. N

c

c Nh t g p 5/4 l n n

c Pháp nên

c Nh t s chuyên môn hóa v s n xu t

v i.
Pháp và Nh t cùng ti n hành trao đ i s n ph m cho nhau, c hai s đ t đ
l i ích th

ng m i nh sau:

+N
n

c Pháp b ra 1 gi công s n xu t đ

c 6 kg g o. N u trao đ i trong

c thì đem 6 kg g o đ i l y 4 m v i. Khi Pháp chuyên môn hóa s n xu t g o trao

đ i v i Nh t thì ph i 6 kg g o ph i đ i đ
s t l trao đ i gi a hai n
đ

c

c s mét v i l n h n so v i 4 m v i. Gi

c là 1 kg g o l y 1 m v i thì 6 kg g o c a Pháp s đ i

c 6 m v i c a Nh t. So v i trao đ i trong n

ki m đ

c, Pháp s có l i 2 m v i, hay ti t

c 1/2 gi công lao đ ng.

+

iv in

c Nh t, n u mu n có 6 kg g o nh n

c Pháp thì n

c Nh t

ph i b ra 6 gi công lao đ ng. V i th i gian đó, Nh t ch chuyên môn hóa s n
xu t v i thì đ

c 30 m v i (6 gi công x 5 m v i = 30 m v i). Nh t dùng 6 m v i đ

đ i l y 6 kg g o thì s còn d 24 m v i, hay ti t ki m đ

c g n 5 gi công lao

đ ng.
V y là c hai qu c gia, Pháp và Nh t đ u có l i khi trao đ i th

ng m i v i

nhau khi chuyên môn hóa s n xu t. Lý thuy t c a Adam Smith đã gi i thích đ
nguyên nhân c a trao đ i th

ng m i gi a các qu c gia mà m i qu c gia đ u có

m t l i th tuy t đ i nào đó. Tuy nhiên, lý thuy t trên không gi i thích đ
t

ng: trao đ i th

v im tn

ng m i v n di n ra gi a m t n

c kém l i th .

c

c hi n

c có l i th tuy t đ i h n h n


1.1.1.3. Lý thuy t v l i th so sánh (l i th t

ng đ i)

Lý thuy t v l i th so sánh c a David Ricardo, đã kh c ph c đ

c h n ch

c a lý thuy t l i th tuy t đ i c a Adam Smith. Theo lý thuy t v l i th so sánh
n u m t qu c gia có hi u qu th p h n so v i các n

c khác trong vi c s n xu t t t

c s n ph m thì qu c gia đó v n có th t o ra l i ích khi tham gia vào phân công
lao đ ng và th

ng m i qu c t . Khi tham gia vào th

ng m i qu c t , n

c đó s

chuyên môn hóa s n xu t và xu t kh u s n ph m mà vi c s n xu t chúng ít b t l i
nh t, t c là chúng có l i th t

ng đ i và nh p kh u các s n ph m mà vi c s n

xu t chúng b t l i nh t, t c là s n ph m không có l i th t

ng đ i. Lý thuy t c a

ông d a trên 5 gi thi t:
+ Th gi i ch có 2 n

c và 2 lo i s n ph m.

+ Lao đ ng là y u t s n xu t duy nh t có th di chuy n trong m i qu c gia,
nh ng không di chuy n gi a các n
+ Th

c.

ng m i hoàn toàn t do gi a hai n

c.

+ Chi phí s n xu t là c đ nh, không có chi phí v n chuy n.
+ Công ngh s n xu t t i hai qu c gia là c đ nh.

TÀI LI U THAM KH O

Ti ng Vi t
1. Nguy n Thanh Bình (2006), “M t s nét trong quan h ngo i th

ng Nh t B n –

Hàn Qu c”, T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (1), tr. 10 – 14.
2. Ph m Th Thanh Bình (2001), “Vai trò Nh t B n trong phát tri n kinh t
ASEAN”, T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (4), tr. 63 – 74.


3. Phan Trung Chính (2008), “Thu hút đ u t c a Nh t B n vào n

c ta và gi i

pháp phát tri n công nghi p ph tr ”, T p chí Nghiên c u ông B c Á, (4), tr.
37 – 39.
4. Tr n Thu Cúc (2003), “Th c tr ng th tr

ng nh p kh u tôm c a Nh t B n và

gi i pháp đ i v i Vi t Nam”, T p chí Nghiên c u Nh t B n &

ông B c Á,

(3), tr 68 - 75.
5. Nguy n Duy D ng (1995), “Th c tr ng và tri n v ng quan h kinh t Vi t Nam
– Nh t B n”, T p chí Nghiên c u Nh t B n, (1), tr. 20 -22.
6. D

ng Danh Dy (2005), “Nh t B n qua con m t m t s ng

i Trung Qu c”,

T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (2), tr. 15.
7. Nguy n Thanh

c (2004), “Nh t B n - Th tr

ng m cho xu t kh u hàng may

m c c a Vi t Nam”, T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (5), tr 73 77.
8. V V n Hà (2000), “Quan h kinh t Vi t Nam - Nh t B n nh ng n m g n đây”,
T p chí nghiên c u Nh t B n, (1), tr 35 - 36.
9. Hoàng Minh H ng (2001), “

u t tr c ti p c a Nh t B n vào ASEAN trong

th p k 90 v a qua”, T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (5), tr. 71
– 76.
10. Hi p h i Qu c t v Thông tin Giáo d c (1993), Nh t B n ngày nay, Xingapo,
tr. 50 – 52.
11. Nguy n Th Thu H

ng (2007), “Bài h c kinh nghi m t Trung Qu c cho

ngành d t may Vi t Nam khi gia nh p WTO”, T p chí Nghiên c u
Á, (1), tr 34 – 35.

ông B c


12. Nguy n ình H

ng – V

ình Bách (1999), Quan h th

ng m i Vi t Nam –

ASEAN và chính sách xu t – nh p kh u c a Vi t Nam, Nhà xu t b n Chính
tr Qu c Gia, Hà N i, tr. 7- 36.
13. Phùng Th Vân Ki u (1999), “Quan h kinh t Vi t Nam - Nh t B n nh ng
n m g n đây”, T p chí Nghiên c u Nh t B n, (3), tr. 25 - 31.
14. T ng Thùy Linh (2006), “Tri n v ng c a th tr

ng đ g Vi t Nam t i Nh t

B n”, T p chí Nghiên c u ông B c Á, (5), tr. 27 – 35.
15. Hoàng Xuân Long (2002), “Bí quy t thành công trong s b t ch

c công ngh

c a Nh t B n”, T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (2), tr. 15.
16. Nguy n Ti n L c (2003), “Vi t Nam trong l ch s quan h th

ng m i Nh t

B n – ông Nam Á”, T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (4), tr. 22

– 23.
17. Tr n Quang Minh (2007), “Quan h Nh t B n – ASEAN trong b i c nh h i
nh p châu Á”, T p chí Nghiên c u ông B c Á, (9), tr. 6 – 9.
18. Tr n Quang Minh (2005), “Quan h th

ng m i Vi t Nam – Nh t B n: Thành

t u, v n đ và gi i pháp”, T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (5),
tr. 3 – 11.
19. Tr n Quang Minh (2001), “Ph c h i kinh t Nh t B n: Nh ng thách th c và
tri n v ng”, T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (6), tr. 9.
20. Kim Ng c – Nguy n Ng c M nh (2003), “H p tác Nh t B n – ASEAN nh ng
th p k đ u th k 21”, T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (3), tr.
61 – 67.


21. Phan Ti n Ng c (2005), “Xu t kh u th y s n c a Vi t Nam – Th c tr ng và
thách th c”, T p chí Nh ng v n đ kinh t th gi i, (1), tr. 70 – 71.
22. Nguy n Th Nhi u (ch nhi m) (2004), Gi i pháp ch y u nh m phát tri n
xu t kh u nông, thu s n và hàng th công m ngh sang th tr
B n, Vi n Nghiên c u Th
23. D

ng Nh t

ng m i, Hà N i.

ng H ng Nhung - Tr n Thu Cúc (2005), “Xu t kh u rau qu c a Vi t Nam

vào th tr

ng Nh t B n”, T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (1),

tr 69 - 77.
24. Nipponia Tìm hi u Nh t B n (2004), (28), Heibosha, Nh t B n, tr. 5 – 15.
25. Nipponia Tìm hi u Nh t B n (2002), (21), Heibosha, Nh t B n, tr. 8 – 9.
26. Nipponia Tìm hi u Nh t B n (2004), (31), Heibosha, Nh t B n, tr. 14 – 15.
27. Lê V n Sang (2003), “V vai trò đ u tàu thúc đ y kinh t

ông Á c a Nh t

B n trong th k XXI”, T p chí Nghiên c u Nh t B n & ông B c Á, (2), tr.
6.
28. Võ H i Thanh (2008), “Tri n v ng quan h kinh t Vi t Nam –

ài Loan sau

khi gia nh p WTO”, T p chí Nghiên c u ông B c Á, (3), tr. 42 – 43.
29.

oàn T t Th ng (2006), “Xu t kh u hoa t

i sang Nh t B n - M t th tr

ng

có nhi u tri n v ng”, T p chí Nghiên c u ông B c Á, (2), tr 65 – 66.
30. T ng C c Th ng Kê (2006), Xu t nh p kh u hàng hóa Vi t Nam 20 n m đ i
m i, Nhà xu t b n Th ng kê, Hà N i.
31. L u Ng c Tr nh (2008), “35 n m quan h kinh t Vi t Nam – Vi t Nam: M t

ch ng đ

ng phát tri n”, T p chí nghiên c u ông B c Á, (8), tr.11 – 16.


32. Trung tâm Nghiên c u Nh t B n (1999), 25 Quan h Vi t Nam – Nh t B n,
Nhà xu t b n Khoa h c Xã h i, Hà N i.
33. Trung tâm Nghiên c u Nh t B n (1999), Quan h Nh t B n – ASEAN: Chính
sách và tài tr ODA, Nhà xu t b n Khoa h c Xã h i, Hà N i.
34. Trung tâm Nghiên c u Nh t B n (2004), Quan h kinh t Vi t Nam – Nh t B n
trong b i c nh qu c t m i, Nhà xu t b n Khoa h c Xã h i, Hà N i.
35. Trung tâm Nghiên c u Nh t B n (2000), Lý thuy t v l i th so sánh: S v n
d ng trong chính sách công nghi p và th

ng m i c a Nh t B n 1955 –

1990, Nhà xu t b n Khoa h c Xã h i, Hà N i.
36. Trung tâm Nghiên c u Nh t B n (2005), Quan h Vi t Nam – Nh t B n: Quá
kh , hi n t i và t

ng lai, Nhà xu t b n Khoa h c Xã h i, Hà N i.

37. Vi n Nghiên c u ông B c Á (2008), Quan h Vi t Nam – Nh t B n trong b i
c nh h i nh p ông Á, Hà N i.
38. Nguy n Th Vinh (2006), Thúc đ y quan h th
Lu n v n th c s kinh t ,
39.
40.
41.

Ti ng Anh
42.

ng m i Vi t Nam - Nh t B n,

i h c Kinh t Qu c dân, Hà N i.


43. />44.