Hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

Hon thin phỏp lut v bo him tin gi ca
Vit Nam trong giai on hin nay
Bựi Hu Ton
Khoa Lut
Lun vn ThS ngnh: Lut Kinh t; Mó s: 60 38 50
Ngi hng dn: TS. Trn Th Hũa Bỡnh
Nm bo v: 2008
Abstract: Phõn tớch nhng vn lý lun v tin gi v bo him tin gi, ch rừ mc
ớch, vai trũ ca bo him tin gi i vi nn kinh t, phõn tớch cỏc quy nh ca phỏp
lut Vit Nam v bo him tin gi nh: ch th trong quan h bo him tin gi v cỏc
quy nh phỏp lut liờn quan n tin gi : loi tin, hn mc, phớ bo him v chi tr bo
him, a ra mt s ỏnh giỏ v thc trng v 10 kin ngh nhm hon thin phỏp lut
tin gi trong giai on hin nay
Keywords: Bo him tin gi; Lut kinh t; Phỏp lut Vit Nam

Content
Lời nói đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế đất n-ớc, hoạt động của hệ thống ngân hàng Việt
Nam đã đạt đ-ợc những kết qủa đáng khích lệ. Qua đó, hệ thống ngân hàng phần nào đã khẳng
định đ-ợc vị trí của mình với vai trò cung cấp vốn cho nền kinh tế. Trong quá trình phát triển đó,
các sản phẩm- dịch vụ mà ngân hàng mang lại cho nền kinh tế ngày càng đa dạng và phong phú
hơn. Tuy nhiên, hoạt động đ-ợc xem là cơ bản và quan trọng nhất của các ngân hàng là huy động
vốn từ công chúng bằng cách nhận tiền gửi d-ới những hình thức nhất định và sử dụng khoản tiền
đó để cấp vốn cho các chủ thể khác đang có nhu cầu sử dụng trong nền kinh tế. Nh- vậy, có thể
nói một cách khái quát rằng, hoạt động cơ bản của các ngân hàng là đi vay để cho vay- đây là căn
nguyên chính dẫn đến nguy cơ rủi ro luôn tiềm ẩn đối với hoạt động ngân hàng. Mặt khác, đặc
tr-ng lớn nhất của hoạt động ngân hàng so với các loại hình doanh nghiệp khác là tính hệ thống
rất cao. Do vậy, khi xảy ra rủi ro, đổ vỡ của một ngân hàng rất có thể sẽ dẫn đến đổ vỡ của cả
một hệ thống, thậm chí còn có thể gây hoảng loạn cho cả một nền kinh tế. Để đối phó với vấn đề
này, Việt Nam cũng giống nh- các quốc gia khác đã áp dụng nhiều biện pháp thông qua việc ban

hành các quy định của pháp luật nhằm đem lại sự an toàn ở mức độ cao nhất có thể trong hoạt
động ngân hàng.
Xét ở một khía cạnh khác, để bảo đảm cho sự bình ổn trong hoạt động của các ngân hàng,
không thể không tính đến việc bảo vệ sự an toàn cho ng-ời gửi tiền. Bởi lẽ, chính ng-ời gửi tiền
là đối tác cung cấp vốn cho ngân hàng- một l-ợng vốn đóng vai trò quyết định đến l-ợng tiền mà
các ngân hàng có thể sử dụng để cấp cho nền kinh tế.
Nh- vậy, vấn đề bảo vệ ng-ời gửi tiền và bảo vệ sự an toàn, bền vững trong hoạt động của
các ngân hàng phải đ-ợc xem xét một cách đồng thời và luôn có mối quan hệ biện chứng với
nhau. Do vậy, bảo hiểm tiền gửi xuất hiện đ-ợc xem nh- hoạt động kết hợp hài hoà lợi ích, một
mặt bảo vệ lợi ích của ng-ời gửi tiền, mặt khác tạo điều kiện thuận lợi cho sự tồn tại và phát triển
an toàn, bền vững của hệ thống ngân hàng.
Nhu cầu đó của nền kinh tế chính là lý do khách quan làm xuất hiện một lĩnh vực pháp luật
mới- pháp luật về bảo hiểm tiền gửi. ở Việt Nam, vấn đề bảo hiểm tiền gửi đ-ợc đề cập từ năm
1994 theo quyết định số101/TCQĐ- BH về việc ban hành quy tắc bảo hiểm trách nhiệm của quỹ
tín dụng nhân dân đối với các khoản tiền có kỳ hạn- đây là văn bản pháp luật đầu tiên của Việt
Nam về bảo hiểm tiền gửi. Tuy nhiên, bảo hiểm tiền gửi trong giai đoạn này chỉ là một trong
những nghiệp vụ kinh doanh của Bảo Việt- một doanh nghiệp chuyên kinh doanh các loại bảo
hiểm th-ơng mại.
Sau đó, hoạt động bảo hiểm tiền gửi đ-ợc tách thành một hoạt động độc lập và mang tính
chuyên biệt theo Nghị định số 89/1999/NĐ- CP ngày 01 tháng 09 năm 1999 về bảo hiểm tiền gửi
và hoạt động này đ-ợc thực hiện bởi tổ chức Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam, tổ chức này đ-ợc thành
lập theo Quyết định số 218/1999/QĐ- TTg ngày 09 tháng 11 năm 1999. Tiếp đến, ngày 16 tháng
03 năm 2000, Ngân hàng Nhà n-ớc Việt Nam đã ban hành Thông t- số 03/2000/TT- NHNN
h-ớng dẫn thi hành Nghị định số 89/1999/NĐ- CP về bảo hiểm tiền gửi. Sau một thời gian áp
dụng, Nghị định số 89/1999/NĐ- CP đã bộc lộ những hạn chế nhất định nên ngày 24 tháng 08
năm 2005 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 109/2005/NĐ- CP về việc sửa đổi, bổ sung một
số điều của Nghị định số 89/1999/NĐ- CP và ngày 25 tháng 04 năm 2006 Ngân hàng Nhà n-ớc
Việt Nam đã ban hành Thông t- số 03/2006/TT- NHNN thay thế cho Thông t- số 03/2000/TTNHNN.

Nh- vậy, có thể nhận thấy, các quy định của pháp luật về bảo hiểm tiền gửi Việt Nam là
lĩnh vực pháp luật mới và khá quan trọng trong hệ thống các quy định của pháp điều chỉnh các
quan hệ phát sinh trong lĩnh vực tài chính- ngân hàng. Mặc dù là lĩnh vực pháp luật mới đ-ợc
hình thành tại Việt Nam nh-ng pháp luật về bảo hiểm tiền gửi đã dần đ-ợc hoàn thiện và phần
nào đáp ứng đ-ợc yêu cầu của thực tiễn nền kinh tế.


Tuy nhiên, tất cả các văn bản pháp luật của Việt Nam hiện hành mới chỉ tồn tại ở dạng văn
bản d-ới luật, tính pháp điển ch-a cao, ch-a tạo ra hành lang pháp lý ổn định, ch-a đồng bộ và
phù hợp với các văn bản pháp luật khác có liên quan và có nhiều quy định đã bộc lộ sự không phù
hợp so với đòi hỏi của thực tiễn. Mặt khác, hoạt động bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam đã có đ-ợc
sự phát triển nhất định trong giai đoạn thử nghiệm kể từ năm 1999 đến nay và đặc biệt hơn, trong
giai đoạn hiện nay, khi chúng ta ngày càng hội nhập kinh tế quốc tế một cách sâu, rộng thì nhu
cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật nói chung và pháp luật về bảo hiểm tiền gửi nói riêng càng trở
nên cần thiết. Điều đó có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn. Do vậy, chúng tôi mạnh dạn lựa chọn
đề tài Hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay làm
đề tài cho luận văn tốt nghiệp cao học.
2. Tình hình nghiên cứu
Liên quan đến bảo hiểm tiền gửi và pháp luật về bảo hiểm tiền gửi đã có một vài đề tài
nghiên cứu. Ví dụ như: Các giải pháp phát triển hoạt động bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam- TS.
Nguyễn Thị Kim Oanh; Pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam- Th.S. Nguyễn Vân Hoài;
TS. Lê Thị Thu Thuỷ- Xây dựng pháp luật về bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền- Tạp chí
nghiên cứu lập pháp- Số 6 năm 2007; TS. Lê Thị Thu Thuỷ- Mô hình bảo hiểm tiền gửi trong
thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế- Tạp chí Luật học- Số 12 năm 2007... Tuy nhiên, tất cả những
đề tài nghiên cứu đó hoặc là đi nghiên cứu sâu về hoạt động bảo hiểm tiền gửi, chính sách bảo
hiểm tiền gửi d-ới giác độ kinh tế hoặc là có nghiên cứu về pháp luật bảo hiểm tiền gửi nh-ng ở
giai đoạn tr-ớc đó mà hiện nay các quy định của pháp luật về bảo hiểm tiền gửi đã có nhiều sự
thay đổi hoặc là chỉ đề cập đến một khía cạnh của pháp luật về bảo hiểm tiền gửi. Do vậy, chúng
tôi nhận thức rằng cần thiết phải nghiên cứu một cách toàn diện các quy định của pháp luật về
bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam hiện hành, đánh giá thực trạng các quy định và phân tích những

đòi hỏi của thực tiễn để đ-a ra những kiến nghị góp phần hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền
gửi của Việt Nam trong giai đoạn ngày nay.
3. Mục đích nghiên cứu của luận văn
Mục đích nghiên cứu của luận văn là phân tích những vấn đề lý luận về tiền gửi và bảo
hiểm tiền gửi, chỉ rõ mục đích, vai trò của bảo hiểm tiền gửi đối với nền kinh tế. Trên cơ sở chỉ ra
sự cần thiết phải có sự điều chỉnh của pháp luật đối với hoạt động bảo hiểm tiền gửi, phân tích
các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về bảo hiểm tiền gửi và đánh giá thực trạng các
quy định để từ đó chỉ ra những bất cập và đ-a ra những kiến nghị góp phần hoàn thiện pháp luật
về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay sao cho phù hợp với yêu cầu của sự
phát triển và hội nhập quốc tế.
4. Đối t-ợng và phạm vi nghiên cứu


Đối t-ợng nghiên cứu của đề tài là các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về bảo
hiểm tiền gửi- lĩnh vực pháp luật điều chỉnh hoạt động bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam, xác định
mối liên hệ của các quy định này trong tổng thể các các quy định của pháp luật về tài chính- ngân
hàng. Trong phạm vi luận văn này, chúng tôi không đi sâu tìm hiểu tất cả các vấn đề về bảo hiểm
tiền gửi mà chỉ đi sâu phân tích khía cạnh pháp lý, cơ sở lý luận và nội dung các quy định của
pháp luật Việt Nam về bảo hiểm tiền gửi, đồng thời có tham khảo thêm các quy định của pháp
luật một số n-ớc về lĩnh vực bảo hiểm tiền gửi nh- pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Hàn Quốc,
pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Mỹ.... để từ đó, đ-a ra những kiến nghị mang tính khoa học
thể hiện quan điểm của mình nhằm hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam.
5. Ph-ơng pháp nghiên cứu
Để có thể thực hiện việc nghiên cứu đề tài nhằm đạt đ-ợc những mục đích nêu trên, chúng
tôi sử dụng chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử làm cơ sở ph-ơng pháp
luận. Bên cạnh đó, chúng tôi có sử dụng một số ph-ơng pháp nghiên cứu cụ thể nh- ph-ơng pháp
thống kê, ph-ơng pháp so sánh, ph-ơng pháp phân tích- tổng hợp để làm sáng tỏ những nội dung
của đề tài.
6. Bố cục của luận văn
Ngoài lời nói đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn bao gồm ba

ch-ơng đ-ợc bố cục nh- sau:
Ch-ơng 1: Tổng quan về bảo hiểm tiền gửi
Ch-ơng 2: Pháp luật Việt Nam về bảo hiểm tiền gửi
Ch-ơng 3: Một số kiến nghị góp phần hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt
Nam trong giai đoạn hiện nay.
Ch-ơng 1
Tổng quan về bảo hiểm tiền gửi
Ch-ơng này gồm 3 phần, trình bầy các vấn đề sau:
1.1 Khái niệm, mục đích, vai trò của bảo hiểm tiền gửi
ở phần này, Luận văn phân tích những vấn đề lý luận về tiền gửi và sự cần thiết phải bảo
hiểm tiền gửi để từ đó đ-a ra khái niệm bảo hiểm tiền gửi. Theo đó, Bảo hiểm tiền gửi là thoả
thuận giữa tổ chức bảo hiểm tiền gửi với tổ chức nhận tiền gửi, theo đó tổ chức bảo hiểm tiền
gửi sẽ thực hiện thanh toán thay tổ chức nhận tiền gửi khi tổ chức nhận tiền gửi đó chấm dứt
hoạt động và mất khả năng thanh toán tiền gửi cho ng-ời gửi tiền.


Sau khi đ-a ra định nghĩa về bảo hiểm tiền gửi, chỉ ra sự khác biệt cơ bản của bảo hiểm tiền
gửi so với các loại bảo hiểm khác thông qua việc phân tích những đặc điểm của bảo hiểm tiền
gửi, Luận văn tiếp tục phân tích mục đích và vai trò của bảo hiểm tiền gửi đối với nề kinh tế.
Về mục đích của bảo hiểm tiền gửi: Luận văn chỉ ra và phân tích 4 mục đích của bảo
hiểm tiền gửi.
Thứ nhất: Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của ng-ời gửi tiền
Thứ hai: Bảo vệ các trung gian thanh toán
Thứ ba: Tạo điều kiện tồn tại và phát triển đối với các tổ chức tín dụng có quy mô nhỏ và
mới thành lập
Thứ t-: Khắc phục hậu quả khi xảy ra sự cố trong hoạt động của các tổ chức tham gia bảo
hiểm
Về vai trò của bảo hiểm tiền gửi: Luận văn chỉ ra và phân tích 3 vai trò của bảo hiểm tiền
gửi.
Một là: Bảo hiểm tiền gửi góp phần mang lại niềm tin của công chúng đối với hệ thống

ngân hàng
Hai là: Bảo hiểm tiền gửi là nhân tố quan trọng cho sự phát triển hệ thống ngân hàng
Ba là: Bảo hiểm tiền gửi góp phần tích cực cho việc huy động tiền gửi tạo nền tảng vững
chắc cho việc đầu t- phát triển
1.2 Quá trình hình thành và phát triển của bảo hiểm tiền gửi
ở phần 1.2 này, Luận văn trình bày quá trình hình thành và phát triển của hoạt động bảo
hiểm tiền gửi của các n-ớc trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Theo đó, bảo hiểm tiền gửi là
hoạt động đ-ợc hình thành từ khá sớm mà khởi đầu là hoạt động bảo vệ ngầm của Ngân hàng
Trung -ơng hoặc của Chính phủ đối với các khoản tiền gửi nhằm bảo vệ ng-ời gửi tiền khi xảy ra
đổ vỡ của các ngân hàng. Dần dần hoạt động bảo vệ ngầm này đ-ợc chuyển thành hoạt động bảo
hiểm công khai, toàn bộ quá trình này đ-ợc giao cho một tổ chức thực hiện đó là tổ chức bảo
hiểm tiền gửi. Hoạt động bảo hiểm công khai này đ-ợc xuất hiện đầu tiên năm 1829 tại Mỹ, còn
ở Việt Nam, vấn đề bảo hiểm tiền gửi đ-ợc hình thành từ năm 1994.
1.3 Sự điều chỉnh của pháp luật đối với bảo hiểm tiền gửi
Trong phần 1.3 này, Luận văn xuất phát từ cơ sở lý luận để chỉ rõ sự cần thiết phải có sự tác
động của pháp luật đối với hoạt động bảo hiểm tiền gửi. Thông qua việc đối chiếu với pháp luật
một số n-ớc trên thế giới điều chỉnh hoạt động bảo hiểm tiền gửi nh- Mỹ, Hàn Quốc... để đi đến
khẳng định rằng việc hình thành nên một lĩnh vực pháp luật mới là hết sức cần thiết đối với đòi
hỏi của thực tiễn nền kinh tế đất n-ớc. Sự ra đời của lĩnh vực pháp luật này nhằm điều chỉnh các


quan hệ phát sinh trong hoạt động bảo hiểm tiền gửi góp phần lấy lại và củng cố niềm tin của
ng-ời gửi tiền, đồng thời góp phần tạo dựng sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng.
Ch-ơng 2
pháp luật Việt Nam về bảo hiểm tiền gửi
Trong ch-ơng này, Luận văn trình bày hai nội dung đó là: l-ợc sử quá trình hình thành và
phát triển của pháp luật Việt Nam về bảo hiểm tiền gửi và phân tích các quy định hiện hành của
pháp luật Việt Nam về bảo hiểm tiền gửi. Cụ thể nh- sau:
2.1 Quá trình hình thành và phát triển của pháp luật Việt Nam về bảo hiểm tiền gửi
Trong phần này, Luận văn chỉ ra sự ra đời của pháp luật về bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam

xuất phát từ mong muốn củng cố niềm tin từ công chúng đối với hoạt động ngân hàng, bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của ng-ời gửi tiền sau sự tan vỡ của một loạt hợp tác xã tín dụng nông
thôn và quỹ tín dụng. Trên cơ sở đó thiết lập sự an toàn trong quá trình hoạt động của hệ thống
ngân hàng.
Luận văn chỉ ra rằng, văn bản đầu tiên điều chỉnh việc bảo hiểm khoản tiền gửi của ng-ời
gửi tiền là quyết định số 101/1994/TCQĐ- BH ngày 01 tháng 02 năm 1994 của Bộ tr-ởng Bộ tài
chính về việc ban hành quy tắc bảo hiểm trách nhiệm của quỹ tín dụng nhân dân đối với các
khoản tiền gửi có kỳ hạn. Sau đó, Nhà n-ớc tiếp tục ban hành một số văn bản pháp luật điều
chỉnh hoạt động bảo hiểm tiền gửi nh- sau:
- Nghị định số 89/1999/NĐ- CP ngày 01 tháng 09 năm 1999 của Chính phủ về bảo hiểm
tiền gửi;
- Quyết định số 218/1999/QĐ-TTg ngày 09 tháng 11 năm 1999 của Thủ t-ớng Chính phủ
về việc thành lập tổ chức bảo hiểm tiền gửi Việt Nam;
- Quyết định số 75/2000/QĐ- TTg ngày 28 tháng 06 năm 2000 của Thủ t-ớng Chính phủ
về việc ban hành điều lệ tổ chức và hoạt động của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam;
- Thông t- số 03/2000/TT- NHNN ngày 16 tháng 03 năm 2000 của Ngân hàng Nhà n-ớc
Việt Nam h-ớng dẫn thi hành Nghị định số 89/1999/NĐ- CP;
- Thông t- số 12/TT- NHNN ngày 23 tháng 12 năm 2003 về việc sửa đổi, bổ sung một số
nội dung trong Thông t- số 03/2000/TT- NHNN;
- Nghị định số 109/2005/NĐ- CP ngày 24 tháng 08 năm 2005 của Chính phủ về việc sửa
đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 89/1999/NĐ- CP;


- Thông t- số 03/2006/TT- NHNN ngày 25 tháng 04 năm 2006 của Ngân hàng Nhà n-ớc
Việt Nam thay thế cho Thông t- số 03/2000/TT- NHNN.
2.2 Các quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam về bảo hiểm tiền gửi
2.2.1 Các quy định về chủ thể trong quan hệ bảo hiểm tiền gửi
2.2.1.1 Tổ chức bảo hiểm
Trong nội dung 2.2.1.1 này, Luận văn phân tích các quy định của pháp luật hiện hành về tổ
chức bảo hiểm tiền gửi Việt Nam nh-:

- Vị trí pháp lý của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam;
- Quyền và nghĩa vụ cơ bản của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam;
- Cơ cấu tổ chức của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam;
2.2.1.2 Tổ chức tham gia bảo hiểm
Trong phần này, Luận văn phân tích những quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về
tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi. Theo đó, pháp luật về bảo hiểm tiền gửi Việt Nam quy định
việc tham gia bảo hiểm tiền gửi là nghĩa vụ bắt buộc đối với các tổ chức có nhận tiền gửi của
ng-ời gửi tiền. Những tổ chức này bao gồm
- Các tổ chức tín dụng theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng;
- Các tổ chức khác không phải là tổ chức tín dụng nh-ng đ-ợc phép thực hiện một số hoạt
động ngân hàng theo quy định của pháp luật;
- Chi nhánh ngân hàng n-ớc ngoài đang hoạt động tại Việt Nam.
2.2.1.3 Đối t-ợng đ-ợc thụ h-ởng bảo hiểm tiền gửi
Trong phần này, Luận văn phân tích các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về vấn
đề ng-ời đ-ợc thụ h-ởng bảo hiểm tiền gửi. Theo đó, giống với hầu hết các n-ớc trên thế giới,
chủ thể đ-ợc thụ h-ởng trong quan hệ bảo hiểm tiền gửi đ-ợc xác định trên tiêu chí ng-ời gửi
tiền. Ng-ời gửi tiền thuộc đối t-ợng đ-ợc thụ h-ởng quyền lợi bảo hiểm tiền gửi là khách hàng có
gửi tiền tại tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi mà pháp luật quy định đ-ợc bảo hiểm. Những
ng-ời này không phải đóng góp phí bảo hiểm, không phải đóng góp tài chính cho tổ chức bảo
hiểm tiền gửi nh-ng có quyền yêu cầu tổ chức bảo hiểm tiền gửi chi trả tiền cho mình khi có sự
kiện bảo hiểm phát sinh. Theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành thì đối t-ợng đ-ợc thụ
h-ởng quyền lợi bảo hiểm tiền gửi là:
- Cá nhân;


- Hộ gia đình;
- Tổ hợp tác;
- Doanh nghiệp t- nhân;
- Công ty hợp danh.
2.2.2 Các quy định của pháp luật liên quan đến tiền đ-ợc bảo hiểm

2.2.2.1 Loại tiền đ-ợc bảo hiểm
Trong nội dung này, Luận văn phân tích các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về
việc xác định loại tiền gửi nào sẽ đ-ợc bảo hiểm. Theo đó, tiền gửi đ-ợc bảo hiểm là tiền gửi
bằng đồng Việt Nam của ng-ời gửi tiền là cá nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác, doanh nghiệp t- nhân
và công ty hợp danh gửi tại các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi, ngoại trừ những tr-ờng hợp
sau:
- Tiền gửi của ng-ời gửi tiền là cổ đông sở hữu trên 10% vốn điều lệ hoặc nắm giữ trên
10% vốn cổ phần có quyền bỏ phiếu của tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi đó;
- Tiền gửi của ng-ời gửi tiền là thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Tổng giám
đốc (Phó tổng giám đốc) của tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi đó;
- Tiền gửi dùng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ của ng-ời gửi tiền;
- Tiền mua giấy tờ có giá vô danh do tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phát hành.
2.2.2.2 Hạn mức chi trả bảo hiểm
Trong nội dung này, Luận văn phân tích các hình thức chi trả bảo hiểm đang đ-ợc các n-ớc
trên thế giới áp dụng đó là: chi trả toàn bộ số tiền gửi cùng với lãi hoặc chi trả bảo hiểm theo hạn
mức nhất định.
Về vấn đề này, ở Việt Nam pháp luật về bảo hiểm tiền gửi quy định hạn múc chi trả bảo
hiểm tiền gửi là 50 triệu đồng (bao gồm cả gốc và lãi) đối với một chủ thể tại một tổ chức nhận
tiền gửi có tham gia bảo hiểm.
2.2.2.3 Phí bảo hiểm
Trong nội dung 2.2.2.3 này, Luận văn phân tích vấn đề phí bảo hiểm tiền gửi theo quy định
của pháp luật Việt Nam trên cơ sở đối chiếu với với mức phí bảo hiểm tiền gửi của một số n-ớc
trên thế giới.
Theo đó, pháp luật hiện hành của Việt Nam quy định mức phí bảo hiểm tiền gửi mà các tổ
chức tham gia bảo hiểm tiền gửi phải nộp là 0,15% một năm trên tổng số tiền gửi và mức phí này


đ-ợc áp dụng chung cho tất cả các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi. Đồng thời, pháp luật về
bảo hiểm tiền gửi Việt Nam hiện hành cũng quy định rõ thời hạn nộp phí bảo hiểm, trách nhiệm
của tổ chức tham gia bảo hiểm khi không thực hiện đúng về số l-ợng phí và thời hạn nộp phí.

2.2.2.4 Chi trả tiền bảo hiểm
Trong phần này, Luận văn làm rõ việc chi trả tiền bảo hiểm tiền gửi xảy ra khi nào và đ-ợc
tiến hành theo một trình tự, thủ tục nào. Theo đó, việc chi trả bảo hiểm tiền gửi đ-ợc thực hiện
theo những b-ớc sau:
- B-ớc 1: Lập hồ sơ gửi tổ chức bảo hiểm tiền gửi
- B-ớc 2: Thẩm định hồ sơ.
- B-ớc 3: Thông qua ph-ơng án chi trả tiền bảo hiểm
- B-ớc 4: Thực hiện ph-ơng án chi trả tiền bảo hiểm

Ch-ơng 3
Một số kiến nghị góp phần hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam trong
giai đoạn hiện nay
Trong ch-ơng này, Luận văn chỉ rõ thực trạng của pháp luật Việt Nam hiện hành về bảo
hiểm tiền gửi, đ-a ra những cơ sở để khẳng định viêc hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi là
thực sự cần thiết và trên cơ sở đó, Luận văn đ-a ra một số kiến nghị góp phần hoàn thiện pháp
luật của Việt Nam về bảo hiểm tiền gửi trong giai đoạn hiện nay. Cụ thể nh- sau:
3.1 Thực trạng pháp luật Việt Nam về bảo hiểm tiền gửi và sự cần thiết phải hoàn thiện
trong giai đoạn hiện nay
3.1.1 Thực trạng pháp luật Việt Nam về bảo hiểm tiền gửi
Trong phần này, Luận văn chỉ rõ thực trạng của pháp luật Việt Nam hiện hành về bảo hiểm
tiền gửi. Điều đó đ-ợc thể hiện ở một số khía cạnh nh- sau:
Thứ nhất: Đối với tổ chức nhận bảo hiểm tiền gửi
Thứ hai: Vấn đề áp dụng hỗ trợ tài chính đối với tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi
Thứ ba: Vấn đề xác định vai trò của tổ chức bảo hiểm tiền gửi trong tr-ờng hợp thanh lý tổ
chức tham gia bảo hiểm tiền gửi
Thứ t-: Về chủ thể đ-ợc thụ h-ởng quyền lợi bảo hiểm


Thứ năm: Về việc xác định trình tự thủ tục để tham gia bảo hiểm tiền gửi cũng nh- xác
định việc chấm dứt bảo hiểm tiền gửi

Thứ sáu: Về hạn mức chi trả bảo hiểm
Thứ bảy: Về loại tiền đ-ợc bảo hiểm
Thứ tám: Về phí bảo hiểm tiền gửi
Thứ chín: Về vấn đề kiểm tra, giám sát của tổ chức bảo hiểm tiền gửi đối với tổ chức tham
gia bảo hiểm tiền gửi
Thứ m-ời: Về việc ngăn ngừa và khắc phục khủng hoảng
Thứ m-ời một: Vấn đề xác định thẩm quyền xử lý các vi phạm của tổ chức tham gia bảo
hiểm tiền gửi
Thứ m-ời hai: Vấn đề xử lý vi phạm và giải quyết tranh chấp phát sinh trong quan hệ bảo
hiểm tiền gửi
3.1.2 Sự cần thiết phải hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam trong giai
đoạn hiện nay
Trong nội dung này, Luận văn khẳng định rằng việc hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền
gửi trong giai đoạn hiện nay là hết sức cần thiết. Điều đó đ-ợc thể hiện thông qua một số cơ sở
nh- sau:
Một là: Định h-ớng phát triển kinh tế- xã hội nói chung và định h-ớng phát triển ngành tài
chính- ngân hàng nói riêng trong giai đoạn hiện nay
Hai là: Trong điều kiện hiện nay, khi chúng ta đang hội nhập kinh tế quốc tế một cách sâu,
rộng thì đòi hỏi phải có sự đổi mới, cải tổ một cách mạnh mẽ về hệ thống pháp luật nói chung và
pháp luật về tài chính- ngân hàng nói riêng
Ba là: Pháp luật về bảo hiểm tiền gửi Việt Nam là lĩnh vực pháp luật mới đ-ợc hình thành ở
Việt Nam kể từ năm 1999 và tất cả các văn bản pháp luật về lĩnh vực này đều đ-ợc tồn tại d-ới
dạng văn bản d-ới luật
Bốn là: Qua phân tích nội dung các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về bảo
hiểm tiền gửi và qua đánh giá thực trạng các quy định đó, chúng ta nhận thấy rằng có rất nhiều
quy định trong các văn bản đó đã bộc lộ sự không phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn trong giai
đoạn hiện nay


3.2 Một số kiến nghị góp phần hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam

trong giai đoạn hiện nay
Xuất phát từ nội những dung trên về việc phân tích các quy định của pháp luật Việt Nam về
bảo hiểm tiền gửi, đánh giá thực trạng các quy định đó và chỉ ra sự cần thiết phải hoàn thiện pháp
luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, trong nội dung này, Luận văn
đ-a ra một số kiến nghị góp phần hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam trong
giai đoạn hiện nay. Cụ thể nh- sau:
Tr-ớc hết cần sớm ban hành Luật bảo hiểm tiền gửi, đây là yêu cầu cấp bách đầu tiên và rất
quan trọng. Bởi lẽ, tất cả các văn bản pháp luật về bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam hiện hành đều
tồn tại ở dạng những văn bản d-ới luật, ch-a thể hiện đ-ợc sự ổn định ở múc độ cao, ch-a xứng
với tầm quan trọng của bảo hiểm tiền gửi và ch-a phù hợp với thông lệ quốc tế. Trong Luật bảo
hiểm tiền gửi cần làm rõ những nội dung sau:
Thứ nhất: Trong Luật bảo hiểm tiền gửi cần quy định một cách cụ thể hình thức pháp lý
của tổ chức bảo hiểm tiền gửi tại Việt Nam
Thứ hai: Đối với các quy định về vấn đề hỗ trợ của tổ chức bảo hiểm tiền gửi.
Thứ ba: Về vấn đề tham gia thanh lý tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi mất khả năng
thanh toán
Thứ t-: Trong Luật bảo hiểm tiền gửi cần quy định rõ trình tự thủ tục tham gia bảo hiểm
tiền gửi
Thứ t-: Về hạn mức chi trả bảo hiểm và phí bảo hiểm tiền gửi
Thứ sáu: Đối với loại tiền đ-ợc bảo hiểm và chủ thể đ-ợc thụ h-ởng bảo hiểm tiền gửi
Thứ bảy: Luật bảo hiểm tiền gửi cần hoàn thiện các quy định về việc kiểm tra, giám sát của
tổ chức bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đối với các tổ chức tham gia bảo hiểm
Thứ tám: Luật bảo hiểm tiền gửi cần có những quy định về vấn đề khủng hoảng và xử lý
tình trạng này
Thứ chín: Luật bảo hiểm tiền gửi cần có quy định cụ thể trong việc xác định thẩm quyền
của Tổng công ty bảo hiểm tiền gửi Việt Nam trong việc xử lý các vi phạm đối với tổ chức tham
gia bảo hiểm tiền gửi khi các tổ chức này vi phạm các quy định về an toàn trong hoạt động
Thứ m-ời: Luật bảo hiểm tiền gửi cần có quy định về vấn đề giải quyết tranh chấp phát sinh
trong quan hệ bảo hiểm tiền gửi

Kết luận
Đánh giá thực trạng các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về bảo hiểm tiền gửi
để từ đó chỉ ra những -u điểm, những hạn chế và dự liệu những ph-ơng h-ớng khắc phục là vấn
đề hết sức cần thiết. Phân tích trên cho thấy các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về
bảo hiểm tiền gửi đã phát huy đ-ợc tác dụng của mình trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội
phát sinh trong lĩnh vực bảo hiểm tiền gửi, phần nào đã tạo đ-ợc niềm tin của công chúng và là
chỗ dựa cho sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện
hoạt động bảo hiểm tiền gửi đã gặp không ít khó khăn xuất phát từ sự bất cập của hệ thống các
quy phạm pháp luật. Việc chỉ ra những bất cập, những vấn đề ch-a phù hợp là căn cứ khoa học
quan trọng trong việc hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi trong t-ơng lai. Cùng với việc chỉ
ra những bất cập, nội dung của ch-ơng này đã phân tích những cơ sở mang tính lý luận để từ đó
đ-a ra những kiến nghị góp phần hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi trong giai đoạn ngày
nay sao cho phù hợp với điều kiện hoàn cảnh cụ thể của thực tiễn nền kinh tế, đồng thời phù hợp
với xu thế vận động và phát triển chung của các n-ớc trên thế giới.
Tất cả những vấn đề trên cũng chính là mục đích cuối cùng của toàn bộ quá trình nghiên
cứu đề tài. Quá trình nghiên cứu bắt nguồn từ những vấn đề lý luận về tiền gửi, về bảo hiểm tiền
gửi, sự cần thiết phải có sự điều chỉnh của pháp luật đối với hoạt động bảo hiểm tiền gửi đến việc
phân tích các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về bảo hiểm tiền gửi. Trên cơ sở đó,
đối chiếu với thông lệ quốc tế, đánh giá thực trạng các quy định của pháp luật Việt Nam về lĩnh
vực này và xuất phát từ đòi hỏi của quá trình thực hiện hoạt động chúng tôi đã mạnh dạn đ-a ra
một số kiến nghị góp phần hoàn thiện pháp luật về bảo hiểm tiền gửi trong giai đoạn hiện nay.
Với sự eo hẹp về thời gian và hạn chế về trình độ nên sự khiếm khuyết là khó tránh khỏi- tôi rất
mong nhận đ-ợc sự chia sẻ, góp ý của quý thầy cô và các bạn. Tất cả những ý kiến chia sẻ quý
báu đó sẽ là bài học tốt cho tôi trong công tác và trong những công trình nghiên cứu tiếp theo.
Xin trân trọng cảm ơn!

References
I Các văn kiện và văn bản pháp luật
1. Bộ luật Dân sự của n-ớc cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2005;

2. Nghị định số 89/1999/NĐ- CP ngày 01 tháng 09 năm 1999 về bảo hiểm tiền gửi;
3. Nghị định số 109/2005/NĐ- CP ngày 24 tháng 08 năm 2005 về việc sửa đổi, bổ sung một số
điều của Nghị định số 89/1999/NĐ- CP ngày 01 tháng 09 năm 1999 về bảo hiểm tiền gửi;


4. Luật các tổ chức tín dụng năm 1997 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các tổ chức
tín dụng năm 2004;
5. Luật phá sản năm 2004;
6. Thông t- số 03/2000/TT- NHNN ngày 16 tháng 03 năm 2000 của Ngân hàng Nhà n-ớc Việt
Nam về việc h-ớng dẫn thi hành Nghị định số 89/1999/NĐ- CP ngày 01 tháng 09 năm 1999 về
bảo hiểm tiền gửi và Thông t- số 03/2006/TT- NHNN ngày 25 tháng 04 năm 2006 thay thế cho
Thông t- số 03/2000/TT- NHNN;
7. Thông t- số 12/2003/TT- NHNN ngày 13 tháng 12 năm 2003 của Ngân hàng Nhà n-ớc Việt
Nam về việc sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Thông t- số 03/ TT- NHNN ngày 16 tháng 03
năm 2000 của Ngân hàng Nhà n-ớc Việt Nam h-ớng dẫn thi hành Nghị định số 89/ 1999/NĐCP ngày 01 tháng 09 năm 1999 về bảo hiểm tiền gửi;
8. Quyết định số 215/1998/QĐ- NHNN ngày 26 tháng 03 năm 1998 của Thống đốc Ngân hàng
Nhà n-ớc Việt Nam về việc ban hành quy chế kiểm soát tổ chức tín dụng cổ phần Việt Nam;
9. Quyết định số 218/1999/QĐ- TTg ngày 09 tháng 11 năm 1999 của Thủ t-ớng Chính phủ về
thành lập Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam;
10. Quyết định số 75/2000/QĐ- TTg ngày 28 tháng 06 năm 2000 của Thủ t-ớng Chính phủ về
việc ban hành Điều lệ tổ chức và hoạt động của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam;
11. Quyết định số 145/2000/QĐ-TTg ngày 19 tháng 12 năm 2000 của Thủ t-ớng Chính phủ về
việc ban hành quy chế quản lý tài chính đối với Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam;
12. Quyết định số 1077/2001/QĐ- NHNN ngày 27 tháng 08 năm 2001 của thống đốc Ngân hàng
Nhà n-ớc Việt Nam về việc sửa đổi Thông t- số 03/2000/TT- NHNN ngày 16 tháng 03 năm 2000
của Ngân hàng Nhà n-ớc Việt Nam h-ớng dẫn thi hành Nghị định số 89/1999/NĐ- CP ngày 01
tháng 09 năm 1999 về bảo hiểm tiền gửi;
13. Quyết định số 615/2003/QĐ- NHNN ngày 16 tháng 06 năm 2003 của thống đốc Ngân hàng
Nhà n-ớc Việt Nam về việc thu hồi giấy phép thành lập và hoạt động của quỹ tín dụng nhân dân
và việc thanh lý quỹ tín dụng nhân dân d-ới sự giám sát của Ngân hàng Nhà n-ớc;

14. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX và lần thứ X của Đảng cộng sản Việt
Nam;
II Giáo trình, Tạp chí và các tài liệu tham khảo khác.
15. Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam- Chiến l-ợc phát triển giai đoạn 2007- 2010 và định h-ớng đến
năm 2020;
16. Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam- Báo cáo tổng kết sau 5 năm thành lập và hoạt động;
17. Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam- Báo cáo tổng kết hoạt động th-ờng niên năm 2005 và 2006;


18. Carl Johan Lindgren và Gilian Garcia- Quỹ tiền tệ quốc tế về bảo hiểm tiền gửi và quản lý
khủng hoảng;
19. Choi J.B- Cơ cấu của những hệ thống bảo hiểm tiền gửi ở Châu á;
20. Carisano- Deposit insurance: Theory, policy and evidence (1992);
21. TS. Đinh Sỹ Dũng- Khái niệm tiền gửi cá nhân đ-ợc bảo hiểm nhìn d-ới ph-ơng diện pháp
lý- Tham luận tại hội thảo khoa học về chủ đề Đối t-ợng tiền gửi đ-ợc bảo hiểm- Tháng 10
năm 2004;
22. TS. Đinh Sỹ Dũng- Bảo hiểm tiền gửi và vấn đề an toàn tín dụng- Tạp chí Luật học 2003;
23. Federal Deposit Insurance Coporation (1998), A Brief History of Deposit Insurance in the
United States;
24. Garci G.G.H- Để có một hệ thống bảo hiểm tiền gửi Ngân hàng hoạt động có hiệu quả
(2001);
25- Học viện tài chính- Giáo trình bảo hiểm- Nhà xuất bản tài chính;
26. TS. Nguyễn Nh- Minh- Vai trò của bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đối với nền kinh tế- Tạp
chí Ngân hàng- Số 1+2 năm 2006;
27. Ngân hàng Nhà n-ớc Việt Nam- Đề án thành lập công ty bảo hiểm tiền gửi Việt Nam- 1999;
28. ThS. Lê Việt Nga- Về xây dựng chính sách tăng c-ờng hiệu quả hoạt động của hệ thống
bảo hiểm tiền gửi- Tạp chí Ngân hàng- Số 3 năm 2005;
29. Laven L. Cơ chế vận hành của bảo hiểm tiền gửi, WB (2002);
30. Luật bảo hiểm tiền gửi của Mỹ;
31. Luật bảo vệ ng-ời gửi tiền Hàn Quốc;

32. Kunt và Sobaci- Khảo sát hoạt động bảo hiểm tiền gửi của một số n-ớc trên thế giới, do Ngân
hàng thế giới tổ chức;
33. Nguyễn Thị Kim Oanh- Các giải pháp phát triển hoạt động bảo hiểm tiền gửi Việt NamLuận án Tiến sỹ kinh tế- Học viện ngân hàng 2004;
34. TS. Nguyễn Thị Kim Oanh- Vấn đề tiền đ-ợc bảo hiểm- tạp chí Ngân hàng- Số 5 năm 2005;
35. TS. Nguyễn Thị Kim Oanh- Nhu cầu đào tạo và nghiên cứu về bảo hiểm tiền gửi- Tạp chí
Ngân hàng- Số 9 năm 2005;
36. TS. Nguyễn Thị Kim Oanh, ThS. Lê Việt Nga- Tăng c-ờng bảo vệ quyền lợi của ng-ời gửi
tiền- Tạp chí Ngân hàng- Số 4 năm 2006;
37. Đào Văn Tuấn- Giải pháp hoàn thiện chính sách bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam trong quá
trình hội nhập kinh tế quốc tế- Luận văn Tiến sĩ- HVNH 2006;
38. Đào văn Tuấn- Bàn về phí bảo hiểm tiền gửi- Tạp chí Ngân hàng số 1 năm 2005;
39. Đào Văn Tuấn- Hạn mức chi trả trong bảo hiểm tiền gửi- Tạp chí Ngân hàng- Số 7 năm 2005;


40. Hồ Sỹ Thụy- Giám sát của bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đối với hoạt động của các tổ chức
tham gia bảo hiểm tiền gửi- Tạp chí thị tr-ờng tài chính- Số 1 năm 2005;
41. TS. Lê Thị Thu Thuỷ- Xây dựng pháp luật về bảo vệ quyền lợi của ng-ời gửi tiền- Tạp chí
nghiên cứu lập pháp- Số 6 năm 2007;
42. TS. Lê Thị Thu Thuỷ- Mô hình bảo hiểm tiền gửi trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế- Tạp
chí Luật học- Số 12 năm 2007;
43. TS. Lê Thị Thu Thuỷ: Pháp luật về bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam- Thực trạng và h-ớng hoàn
thiện- Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Đại học quốc gia- 2007;
44. Stiglitz- Economics of the Public Sector- 1986.
45. TS. Châu Đình Ph-ơng- Quan niệm thế nào về chức năng, vai trò của Bảo hiểm tiền gửi Việt
Nam- Tạp chí Ngân hàng- Số 19 năm 2006;
46. Doãn Mậu Quế- Quy định mới về bảo hiểm tiền gửi phù hợp với thực tiễn Việt Nam và tiến
dần tới thông lệ quốc tế- Tạp chí Ngân hàng- Số 3 năm 2006;
47. GS. TSKH. Đào Trí úc- Bảo vệ quyền lợi của ng-ời gửi tiền theo pháp luật về bảo hiểm tiền
gửi tại Việt Nam- Thực trạng và ph-ơng h-ớng hoàn thiện- Thông tin bảo hiểm tiền gửi- Số 3
năm 2007;

48. Viện nghiên cứu khoa học Ngân hàng- Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động bảo hiểm tiền
gửi Việt Nam- Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành năm 2003;