Phát huy vai trò của nguồn lực con người trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội ở tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay

đại học quốc gia hà nội
trung tâm đào tạo, bồi d-ỡng giảng viên lý luận chính trị

Quách hữu ngạn

phát huy vai trò của nguồn lực con ng-ời
trong sự nghiệp phát triển kinh tế xã hộI
ở tỉnh vĩnh phúc hiện nay

luận văn thạc sĩ triết học

Hà NộI - 2006


đại học quốc gia hà nội
trung tâm đào tạo, bồi d-ỡng giảng viên lý luận chính trị

Quách hữu ngạn

phát huy vai trò của nguồn lực con ng-ời
trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội
ở tỉnh vĩnh phúc hiện nay

Chuyên ngành: Triết học
Mã số:
60.22.80

luận văn thạc sĩ triết học

Ng-ời h-ớng dẫn khoa học: ts. nguyễn ngọc hà

hà nội 2006


lời cam đoan

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của
riêng tôi d-ới sự h-ớng dẫn của TS. Nguyễn Ngọc Hà.
Các số liệu, tài liệu nêu ra trong luận văn là trung
thực, đảm bảo tính khách quan, khoa học. Các tài liệu
tham khảo có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
Hà Nội,
ngày 20 tháng 8 năm 2006

Tác giả luận văn

Quách Hữu Ngạn


Mục lục
Trang

Mở đầu..............................

6

Ch-ơng 1. Vai trò của nguồn lực con ng-ời trong quá trình phát

11

triển kinh tế - xã hội.

1.1. Quan niệm mác xít về con ng-ời và nguồn lực con ng-ời..

11

1.2. Quan niệm của ĐCSVN về nguồn lực con ng-ời và vai trò

25

của nó trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
Ch-ơng 2. Thực trạng nguồn lực con ng-ời ở Vĩnh Phúc hiện nay..

37

2.1. Vị trí địa lý, đặc điểm kinh tế xã hội, dân số và lao động

37

của Vĩnh Phúc
2.2. Đánh giá thực trạng nguồn lực con ng-ời và việc sử dụng

43

nguồn lực con ng-ời ở Vĩnh Phúc.
Ch-ơng 3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát huy vai trò nguồn

62

lực con ng-ời trong quá trình phát triển kinh tế xã hội ở Vĩnh
Phúc hiện nay..

3.1. Kết hợp phát triển Giáo dục - Đào tạo với phát triển kinh tế

62

xã hội..

3.2. Đẩy mạnh thực hiện ch-ơng trình giải quyết việc làm, xoá

69

đói giảm nghèo và phòng chống các tệ nạn xã hội

3.3. Xây dựng ý thức, tác phong công nghiệp cho ng-ời lao

74

động..

3.4. Phát huy dân chủ cơ sở

76

3.5. Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa các loại lợi ích ..

80

3.6. Tổ chức và quản lý tốt nguồn nhân lực ..

82

Kết luận

86

Danh mục tài liệu tham khảo

88


QUY Ước các chữ viết tắt

cnh, hđH :

Công nghiệp hoá, hiện đại hoá

gd & đt:

Giáo dục và đào tạo

ĐCSVN :

Đảng cộng sản Việt Nam

thcs :

Trung học cơ sở

cnxh :

Chủ nghĩa xã hội

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


Mở ĐầU
1. Lý do chọn đề tài
Chủ nghĩa duy vật lịch sử cho rằng, con ng-ời vừa là sản phẩm của lịch sử,
vừa là chủ thể sáng tạo ra lịch sử xã hội loài ng-ời. Chính con ng-ời là chủ thể sáng
tạo ra các giá trị vật chất và tinh thần của xã hội. Bởi vậy, sự hoàn thiện về mọi mặt
vật chất và tinh thần, sự nâng cao không ngừng vai trò chủ thể tích cực, tự giác,
sáng tạo của con ng-ời không chỉ là tiền đề, động lực mà còn là mục tiêu của sự
phát triển xã hội.
Trong bối cảnh hiện nay, với sự phát triển của kinh tế thị tr-ờng, với cuộc
cách mạng khoa học và công nghệ đang diễn ra mạnh mẽ, với sự mở rộng và giao
l-u hợp tác quốc tế, vấn đề bồi d-ỡng và phát huy vai trò của con ng-ời càng nổi
lên cấp bách, mang tính thời sự. Nguồn lực con ng-ời đ-ợc coi trọng hơn bao giờ
hết, nó đ-ợc xem là nguồn tài nguyên quý giá nhất trong mọi tài nguyên. Bởi vậy,
nguồn lực con ng-ời là vấn đề cơ bản mà bất cứ quốc gia nào cũng phải quan tâm,
nghiên cứu.
ở n-ớc ta, Đảng và Nhà n-ớc rất chú trọng nguồn lực con ng-ời và đã nhấn
mạnh nhiều lần vấn đề này trong các Đại hội Đảng toàn quốc VI, VII, VIII, IX.
Đặc biệt, Đại hội VIII của Đảng đ xc định lấy việc pht huy nguồn lực con
người lm yếu tố cơ bn cho sự pht triển nhanh v bền vững. Việc pht huy vai
trò của nguồn lực con ng-ời ở n-ớc ta gắn liền với việc phát huy vai trò nguồn lực
con ng-ời ở mỗi địa ph-ơng, mỗi vùng, ngành kinh tế, sức mạnh của nguồn lực con
ng-ời ở mỗi địa ph-ơng, mỗi vùng, ngành góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp của
nguồn lực con ng-ời trong cả n-ớc.
Vĩnh Phúc là một tỉnh miền núi trung du phía Bắc, trong những năm vừa qua,

d-ới sự lãnh đạo của Đảng và chính quyền các cấp, nhân dân các dân tộc trong tỉnh
đã đạt đ-ợc những b-ớc tiến quan trọng về kinh tế. Cơ cấu kinh tế đang dần thay


đổi; nhiều nhà máy, khu công nghiệp mới đ-ợc mở ra. Đó là cơ sở, điều kiện cho
Vĩnh Phúc tiến nhanh trên con đ-ờng công nghiệp hóa- hiện đại hoá. Vĩnh Phúc là
một trong những tỉnh có tốc độ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phát triển kinh tế
nhanh nhất trong cả n-ớc. Tuy nhiên, nông dân vẫn chiếm 86% dân số của tỉnh, tỷ
lệ lao động có trình độ tay nghề cao vẫn rất thấp so với yêu cầu. Đây chính là một
bất cập đối với Vĩnh Phúc trên con đ-ờng công nghiệp hoá, hiện đại hoá cũng nhsự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội. Từ thực tiễn nh- vậy, vấn đề đặt ra là phải phát
huy sức mạnh tổng hợp các loại nguồn lực, tr-ớc hết là nguồn lực con ng-ời để tạo
ra động lực bền vững cho sự phát triển. Đây là vấn đề cấp thiết có ý nghĩa lý luận
và thực tiễn quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội ở Vĩnh Phúc.
Làm sáng tỏ thực trạng của nguồn lực con ng-ời, tìm ra giải pháp để phát huy vai
trò của nguồn lực con ng-ời trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, là vấn đề
cấp thiết hiện nay. Đó l lý do tôi chọn đề ti: Pht huy vai trò của nguồn lực con
ng-ời trong sự nghiệp phát triển kinh tế - x hội của tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay lm
đề tài nghiên cứu cho luận văn của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Vấn đề phát huy nguồn lực con ng-ời trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã
hội, công nghiệp hoá - hiện đại hoá ở n-ớc ta cho đến nay đã đ-ợc nghiên cứu
trong nhiều công trình. Tiêu biểu trong số đó có các công trình sau:
- Phm Minh Hc (chủ biên): Vấn đề con người trong sự nghiệp công nghiệp ho,
hiện đi ho (Nxb Chính trị quốc gia, H Nội 1996).
- Viện Thông tin khoa học kỹ thuật Trung ương: Bn về chiến lược con người
(Nxb Sự thật, Hà Nội, 1990).
- Nguyễn Trọng Chuẩn: Nguồn nhân lực v pht triển (Tp chí Gio dục lý luận,
số 4 1995).

- Nguyễn Minh Đường (chủ biên): Bồi dưỡng v đo to li nguồn nhân lực
trong điều kiện mới (Đề ti KX07- 14, Hà Nội 1996).
- Trần Văn Tùng, Lê ái Lâm: Pht triển nguồn nhân lực kinh nghiệm thế
giới v thực tiễn nước ta (Nxb Chính trị quốc gia, H Nội 1996).
- Con người v nguồn nhân lực con người trong sự pht triển (Viện thông
tin khoa học - xã hội, Hà nội -1995).
- Hồ Anh Dũng: Yếu tố con ng-ời trong lực l-ợng sản xuất và việc phát huy
yếu tố đó ở nước ta hiện nay (Luận n phó tiến sĩ, H nội 1994).
- Đon Văn Khi: Nguồn lực con người trong qu trình công nghiệp ho,
hiện đi ho ở Việt Nam (Nxb Lý luận chính trị, 2005).
- Chương trình giáo dục - đào tạo và đào tạo lại đội ngũ cán bộ, nâng cao
tay nghề cho người lao động (của Sở Lao động - Th-ơng binh Xã hội tỉnh Vĩnh
Phúc).
Tuy đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề nguồn lực con ng-ời trong
sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, song ch-a có một công trình nào nghiên
cứu một cách toàn diện, đầy đủ vị trí, vai trò của nguồn lực con ng-ời trong sự
nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá, phát triển kinh tế xã hội ở tỉnh Vĩnh
Phúc.
3. Mục đích và nhiệm vụ
* Mục đích:
Trên cơ sở vận dụng lý luận chung của chủ nghĩa Mác - Lênin, luận văn
phân tích vai trò của nguồn lực con ng-ời, thực trạng của nguồn lực con ng-ời ở
Vĩnh Phúc hiện nay; qua đó góp phần xây dựng những luận cứ khoa học cho việc
phát huy vai trò của nguồn lực con ng-ời ở Vĩnh Phúc.


* Nhiệm vụ
- Phân tích vai trò của nguồn lực con ng-ời trong phát triển kinh tế - xã hội.
- Đánh giá thực trạng nguồn lực con ng-ời và việc sử dụng nguồn lực con ng-ời ở
Vĩnh Phúc hiện nay.

- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm phát huy vai trò nguồn lực con ng-ời ở
tỉnh Vĩnh Phúc trong những năm tới.
4. Đối t-ợng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu về vai trò của nguồn lực con ng-ời trong quá
trình phát triển kinh tế - xã hội ở Vĩnh Phúc từ năm 1998 trở lại đây.
5. Cơ sở lý luận và ph-ơng pháp nghiên cứu
- Luận văn dựa trên cơ sở lý luận và ph-ơng pháp luận của chủ nghĩa Mác
Lênin, t- t-ởng Hồ Chí Minh và những quan điểm của Đảng ta về con ng-ời và
nguồn lực con ng-ời.
- Luận văn sử dụng ph-ơng pháp: phân tích và tổng hợp; các số liệu điều tra, thống
kê của một số trung tâm, viện nghiên cứu, các ban - ngành - sở trong tỉnh Vĩnh
Phúc, cùng một số công trình đã đ-ợc công bố có liên quan đến đề tài.
6. Đóng góp mới và ý nghĩa của luận văn
- Luận văn góp phần làm rõ vai trò của nguồn lực con ng-ời đối với sự phát triển
của đất n-ớc và của mỗi địa ph-ơng từ tr-ớc đến nay.
- Từ việc khảo sát thực trạng nguồn lực con ng-ời ở tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn
hiện nay và xu thế phát triển của nguồn lực con ng-ời trong thời gian tới, luận văn
đ-a ra một số giải pháp nhằm phát huy vai trò của nguồn lực con ng-ời trong sự
nghiệp phát triển kinh tế xã hội ở tỉnh Vĩnh Phúc.


- Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc giảng dạy, học tập, nghiên
cứu của các cấp, ngành, các cơ sở đào tạo của tỉnh Vĩnh Phúc.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và mục lục,
luận văn gồm 3 ch-ơng:
Ch-ơng 1: Vai trò của nguồn lực con ng-ời trong quá trình phát triển kinh tế
xã hội.
Ch-ơng 2: Thực trạng nguồn lực con ng-ời ở Vĩnh Phúc hiện nay.
Ch-ơng 3: Một số giải pháp nhằm phát huy vai trò nguồn lực con ng-ời

trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội ở tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay.


danh mục tài liệu tham khảo

1. Ph.Ăngghen (1991), Biện chứng của tự nhiên, Nxb Sự thật, Hà Nội.
2. Ban Tuyên gio Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc (2005), Kết qu phng vấn 32 nh đầu tư,
kinh doanh trên địa bn, Bản tin sinh hoạt chi bộ (11), tr.9-10.
3. Ban Tuyên gio Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc (2005), Kết qu thực hiện cc chính sch,
dự n về xo đói gim nghèo trên địa bn tỉnh, Phụ tr-ơng Bản tin sinh hoạt
chi bộ (9), tr.12-13.
4. Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc (2005), Kết qu điều tra hộ nghèo trên địa
bn tỉnh Vĩnh Phúc theo chuẩn mới, Chuyên đề: xoá đói giảm nghèo, lao động
và giải quyết việc làm tỉnh Vĩnh Phúc (9), tr.15-16.
5. Hồ Anh Dũng (1994), Yếu tố con ng-ời trong lực l-ợng sản xuất và việc phát
huy yếu tố đó ở nước ta hiện nay, Luận án phó tiến sĩ, Th- viện quốc gia, Hà
Nội.
6. Nguyễn Hữu Dũng (2004), Về nhiệm vụ pht triển việc lm giai đon 20062010, Tạp chí lý luận chính trị (4), tr.12.
7. Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VII, Nxb Sự thật, Hà Nội.
8. Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
9. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
10. Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), C-ơng lĩnh xây dựng đất n-ớc trong thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nxb Sự thật, Hà Nội.
11. Đảng Cộng sản Việt Nam (1993), Văn kiện hội nghị lần thứ t- BCH TƯ Đảng
khoá VII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

12. Đảng Cộng sản Việt Nam, Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc (2001), Văn kiện Đại hội Đảng
bộ tỉnh Vĩnh Phúc lần thứ XIII, Công ty in Tiến Bộ, Hà Nội.
13. Đảng Cộng sản Việt Nam, Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc (12/2005), Văn kiện trình Đại
hội Đảng bộ tỉnh Vĩnh Phúc lần thứ XIV, Công ty in Tiến Bộ, Hà Nội.
14. Đảng Cộng sản Việt Nam, Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc (2003), Văn kiện hội nghị kiểm
điểm giữa nhiệm kỳ thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII
(nhiệm kỳ 2001- 2005), Công ty in Tiến bộ, Hà Nội.
15. Phạm Văn Đồng (1999), Vấn đề giáo dục - đào tạo, Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội.
16. Phm Tất Gi (1998), Những xu thế pht triển gio dục Đi học trong thế giới
hiện đi (tổng luận), T- liệu thông tin xã hội (5), tr.5.
17. Phạm Minh Hạc (1996), Vấn đề con ng-ời trong sự nghiệp CNH- HĐH, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
18. Hội đồng nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc (7/2005), Nghị quyết số 05/2005/QĐHĐND về việc dạy nghề cho lao động nông thôn, lao động ở vùng dành đất
phát triển công nghiệp, dịch vụ và đô thị trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn
2005- 2010, Th- viện tỉnh Vĩnh Phúc.
19. Nguyễn Văn H-ớng (1996), Chiến l-ợc CNH- HĐH đất n-ớc và Cách mạng
công nghệ, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
20. Phạm Khiêm ích, Nguyễn Đình Phan (1995), CNH HĐH ở Việt Nam và các
n-ớc trong khu vực, Nxb Thống kê, Hà Nội.
21. Paul- Kennedy (1992), H-ng thịnh và suy vong của các c-ờng quốc, Nxb
Thông tin lý luận, Hà Nội,
22.Paul- Kennedy (1995), Chuẩn bị cho thế kỷ XXI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội.


23. Đoàn Văn Khái (1995), Nguồn lực con ng-ời yếu tố quyết định sự nghiệp
CNH- HĐH đất n-ớc, Tạp chí triết học (4), tr 21.
24. Đoàn Văn Khái (2005), Nguồn lực con ng-ời trong quá trình công nghiệp hoá,
hiện đại hoá ở Việt Nam, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội.

25. Phan Văn Khi (1998), Tăng c-ờng sự hợp tác giữa các doanh nghiệp với các
nhà khoa học công nghệ và các cơ quan chính phủ để nâng cao hiệu quả và
sức cnh tranh của nền kinh tế, Báo Nhân Dân ngày 11/1, tr 1- 2.
26. C.Mác, Ph.Ăngghen (1995), toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội
27. C.Mác, Ph.Ăngghen (1995), toàn tập, tập 20, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
28. C.Mác, Ph.Ăngghen (1983), tuyển tập, tập 1, Nxb Sự thật, Hà Nội.
29. C.Mác, Ph.Ăngghen (1971), tuyển tập, tập 2, Nxb Sự thật, Hà Nội.
30. Hồ Chí Minh (2000), toàn tập, tập 3, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
31. Hồ Chí Minh (2000), toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
32. Hồ Chí Minh về xây dựng con ng-ời mới, Nxb Sự thật, Hà Nội,1995.
33. Lê Văn Phòng (2004), Nghiên cứu, điều tra về tình hình đời sống kinh tế xã hội
bộ phận còn nghèo đói vùng dân tộc miền núi trong tỉnh, Sở Khoa học và Công
nghệ Vĩnh Phúc, đề tài khoa học.
34. Sở Kế hoạch và Đầu t- Vĩnh Phúc (12/ 2004), Báo cáo tổng hợp của đề tài:
Nghiên cứu phân bổ sử dụng lực l-ợng lao động trên địa Vĩnh Phúc giai đoạn
2003 2010, Th- viện tỉnh Vĩnh Phúc.
35. Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc (6/2003), Nghị quyết của ban th-ờng vụ Tỉnh uỷ về Ch-ơng
trình dân số, gia đình và trẻ em đến năm 2005-2010, số 16-NQ/TU, Th- viện
tỉnh Vĩnh Phúc.
36. Nguyễn Công Ton (1998), Máy vấn đề suy nghĩ về vấn đề nguồn lực con
ng-ời trong CNH - HĐH đất nước, Tạp chí triết học (5), tr19-20.
37. Lê Văn Toàn (1992), Kinh tế NIC- Đông Nam á, kinh nghiệm đổi mới đối với
Việt Nam, Nxb Thống kê, Hà Nội.


38. Đ-ờng Văn Toán (2004), Nghiên cứu điều tra về tình hình đời sống kinh tế
xã hội bộ phận còn nghèo đói vùng dân tộc miền núi trong tỉnh, Sở Khoa học và
Công nghệ Vĩnh Phúc, đề tài khoa học.
39. Nguyễn Thế Tr-ờng (2005), Những biến đổi kinh tế xã hội ở Vĩnh Phúc từ
khi tái lập tỉnh đến nay (1997 2005), Nxb Lao động Xã hội, Hà Nội.

40. Uỷ ban Dân số và Gia đình và Trẻ em tỉnh Vĩnh Phúc (2005), Báo cáo đánh giá
tình hình thực hiện công tác dân số kế hoạch hoá gia đình (từ năm 19972004), Th- viện tỉnh Vĩnh Phúc.
41. Uỷ ban Dân số Gia đình & Trẻ em tỉnh Vĩnh Phúc (3/2005), Báo cáo tình hình
thực hiện công tác dân số gia đình, trẻ em 5 năm (2001-2005) ph-ơng h-ớng
nhiệm vụ thời kỳ 2006-2010, Báo cáo số 49/ BC-DSGĐTE, Th- viện tỉnh Vĩnh
Phúc.
42. Uỷ ban Dân số và Gia đình và Trẻ em tỉnh Vĩnh Phúc (12/2004), Một số văn
bản chỉ đạo của Đảng, Nhà n-ớc và của tỉnh Vĩnh Phúc về phát triển dân số,
Th- viện tỉnh Vĩnh Phúc.
43. Uỷ ban nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc (3/2005), Quyết định số 683/2005/QĐ-UB về
việc phê duyệt Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm (2006 2010), Thviện tỉnh Vĩnh Phúc.