Bài giảng sinh học lớp 8 thao giảng bài tiết nước tiểu (3)

THẬN

ỐNG DẪN
NƯỚC TIỂU

BÓNG ĐÁI
ỐNG ĐÁI

Em hãy quan
sát tranh và
chỉ ra các bộ
phận cấu tạo
của hệ bài tiết
nước tiểu?


NANG CẦU THẬN
VÀ CẦU THẬN

ÔNG THẬN

Chỉ ra cấu tạo
Bài tiết là một hoạt độngPHẦN
củaVỎ
cơ thể giúp lọc
từng phần
và thải các chất cặn bã và các chất dư thừa
một
đơn vị

Nêu
ý
nghĩa
của
bài
tiết
đối
với
cơ
thể?
(CO2, ure, axit uric,…) giúp duy trì sự ổn
chức năng của
ỐNG GÓP
PHẦN TỦY
định của môi trường bên trong cơ thể
thận

MỘT ĐƠN VỊ CHỨC NĂNG CỦA THẬN


Thận đóng vai trò quan trọng
trong việc đào thải sản phẩm bài
tiết để hình thành nước tiểu. Vậy
quá trình hình thành nước tiểu và
thải nước tiểu như thế nào?


Bài 39 – Tiết 43

I. Tạo thành nước tiểu.
- Nước tiểu được tạo thành ở
các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm ba quá trình:


Các thành phần của máu được ổn
định

Quá trình lọc máu xảy ra ở bộ phận nào
Sản phẩm
của cơtạo
quan
ra của
bài tiết
quánước
trình tiểu?
này là gì?
Quá trình này diễn ra như thế nào?


I. Tạo thành nước tiểu.
- Nước tiểu được tạo thành ở
các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm ba quá trình:
+ Lọc máu: diễn ra ở cầu thận
để tạo ra nước tiểu đầu.

Thành phần của máu có các
chất

dinh dưỡng,
bào máu
Thành
phần tế nước
và protein.
tiểu đầu khác với
Thành phần của nước tiểu
máu
đầu
chỉ ởcóchỗ
mộtnào?
số chất dinh
dưỡng, ion cần thiết, không
có tế bào máu và protein


Quá
Quátrình
trìnhnày
nàyhấp
diễn
thụralại
ở những
đâu? Nó
chất
diễn
gì ra
từ
nước
như tiểu

thế nào?
đầu?


I. Tạo thành nước tiểu.
- Nước tiểu được tạo thành ở
các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm ba quá trình:
+ Lọc máu: diễn ra ở cầu thận
để tạo ra nước tiểu đầu.
+ Hấp thụ lại: diễn ra ở ống
thận, hấp thụ lại các chất cần
thiết như nước, ion cần thiết
(Na+,Cl- ,..), các chất dinh
dưỡng…


Quá trình này diễn ra ở đâu? Các chất nào
Sản phẩm tạo ra sau khi bài tiết tiếp là gì?
được bài tiết tiếp?


I. Tạo thành nước tiểu.
- Nước tiểu được tạo thành ở
các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm ba quá trình:
+ Lọc máu: diễn ra ở cầu thận
để tạo ra nước tiểu đầu.
+ Hấp thụ lại: diễn ra ở ống
thận, hấp thụ lại các chất cần

thiết như nước và các chất dinh
dưỡng khác…
+ Bài tiết tiếp: diễn ra ở ống
thận, bài tiết tiếp các chất độc
và chất không cần thiết tạo ra
nước tiểu chính thức và ổn định
một số thành phần của máu.

Nước tiểu chính thức
khác nước tiểu đầu ở
chỗ nào?


* Sự khác nhau giữa nước tiểu chính thức và nước
tiểu đầu:
Nước tiểu
chính thức

Đặc điểm

Nước tiểu đầu

Nồng độ các chất hòa tan
Chất độc, chất cặn bã
Chất dinh dưỡng
Loãng

Có ít

Gần như

không có

Đậm đặc

Có nhiều


Chuyện
gì sẽ
xảycủa
ra quá
Vậy thực
chất
nếu
màng
bị tổn
trình
tạolọc
thành
nước
thương?tiểu là gì?

Thực
chất của
quá trình
tạo
Vi khuẩn
thường
làm các
thành

là quátổn
trình
quảnnước
cầu bịtiểu
thương
và
lọc
máudễvàthấm
thải hơn
bỏ các
trở lên
làmchất
cho
cặn
bã, chất
độc,tếchất
prôtêin
và các
bào thừa
máu
ranguyên
khỏi cơ
thểcũng
nhằm
duy
trì
vẹn
vào
nước
ổn

độ cáctiểu
chấtra
tiểuđịnh
gây nồng
hiện tượng
trong
máu.
máu.


Lọc máu hình thành nước tiểu ở thận


I. Tạo thành nước tiểu.

II. Thải nước tiểu.

- Nước tiểu được tạo thành ở
- Mỗi ngày thận lọc và cho ra
các đơn vị chức năng của thận.
khoảng 1,5 lít nước tiểu
chính thức.
- Bao gồm ba quá trình:
Đọc thông tin
+ Lọc máu: diễn ra ở cầu thận
để tạo ra nước tiểu đầu.
SGK và trả lời
Thận lọc khoảng 1440 lít
+ Hấp thụ lại: diễn ra ở ống
câu

hỏi. 170 lít
máu,
tạo
ra
khoảng
thận, hấp thụ lại các chất cần
Mỗinước
ngàytiểu
thậnchính
lọc bao
Vậy
thức
thiết như nước và các chất dinh
nước
đầu
và
nhiêu
lít máu
và khoảng
chonhư
ra
đượctiểu
thải
ra ngoài
dưỡng khác…
1,5 lít
nước
tiểu
chính
bao

nhiêu
lít
nước
thế nào? tiểu
+ Bài tiết tiếp: diễn ra ở ống
thức
được
mỗi
ngày.
đầu
và
nước
tiểu
chính
thận, bài tiết tiếp các chất độc
thức?
và chất không cần thiết tạo ra
nước tiểu chính thức và ổn định
một số thành phần của máu.



Nước
tiểu
chính
thức

Bể thận

Ra ngoài

ỐNG
ĐÁI

ỐNG DẪN NƯỚC
TIỂU
Bóng đái

Sơ đồ đường đi của nước tiểu chính thức


I. Tạo thành nước tiểu.
- Nước tiểu được tạo thành ở
các đơn vị chức năng của thận.
- Bao gồm ba quá trình:
+ Lọc máu: diễn ra ở cầu thận
để tạo ra nước tiểu đầu.
+ Hấp thụ lại: diễn ra ở ống
thận, hấp thụ lại các chất cần
thiết như nước và các chất dinh
dưỡng khác…
+ Bài tiết tiếp: diễn ra ở ống
thận, bài tiết tiếp các chất độc
và chất không cần thiết tạo ra
nước tiểu chính thức và ổn định
một số thành phần của máu.

II. Thải nước tiểu.
- Mỗi ngày thận lọc và cho ra
khoảng 1,5 lít nước tiểu

chính thức.
- Sơ đồ đường đi của nước tiểu:
Nước tiểu chính thức -> bể thận
-> ống dẫn nước tiểu -> bóng
đái -> ống đái -> thải ra ngoài
- Sự thải nước tiểu nhờ vào
hoạt động của cơ vòng ống
đái,Nước
cơ bóng
đáiđược
và cơ thải
bụngra
tiểu

ngoài nhờ vào hoạt
động của những cơ nào?


+ Máu tuần hoàn liên tục qua
thận để lọc tạo thành nước tiểu
- Ở trẻ
emý phản
xạ thần kinh
(không
theo
muốn)
triển do
đóđược
chưatích
ý

+ chưa
Nướcphát
tiểu chính
thức
đượcbóng
việc tiểu
trữthức
trong
đái tiện.
khi lên tới
- Ở người
cơ gây
vân cảm
co
200ml,
đủ ápgiàlựcdo để
không
tốt.đi tiểu. Nếu cơ vòng
giác
muốn
mở ra (có sự phối hợp co của cơ
bóng đái và cơ bụng) → nước
tiểu mới thoát ra ngoài.

Vì thích
sao sựtạitạo
Giải
saothành
trẻ em thì
nước

tiểu diễn
liên già
hay
tè dầm?
Còn ra
người
tụcđiều
mà khiển
sự bàiphản
tiết nước
khó
xạ đi
tiểu lại gián đoạn?
tiểu?


LỜI KHUYÊN

- Khi mắc tiểu thì nên tiểu ngay không nên nhịn
tiểu lâu .
- Uống nhiều nước mỗi ngày khoảng 2lit nước.
- Không nên ăn quá mặn hoặc quá chua.
- Không nên ngồi quá lâu trong ngày.
- Không nên ăn quá nhiều prôtêin.


EM
EM CÓ
CÓ BIẾT
BIẾT

Bệnh nhân chạy
thận nhân tạo


Làm bài tập trắc nghiệm sau:
Câu 1: Nước tiểu được tạo thành ở:

a

Các đơn vị chức năng của thận

b

Bể thận

c

Vỏ thận

d

Nang cầu thận


Câu 2: Sản phẩm được tạo thành trong quá trình lọc
máu ở nang cầu thận là:
a

Các chất dinh dưỡng

b

Các chất thải

c

Nước tiểu đầu

d

Nước tiểu chính thức