Bán phá giá trong thương mại quốc tế

11/25/2015

Hội nhập kinh tế quốc tế mở ra cho các
doanh nghiệp Việt Nam cơ hội lớn để xâm
nhập những thị trường mới, rộng lớn và hấp
dẫn. Đồng thời cũng tiềm ẩn không ít thách
thức, trong đó có thuế chống bán phá giá.

1


11/25/2015

NỘI DUNG
1. Bán phá giá (dumping) là gì?
2. Tại sao lại có hiện tượng bán phá giá?
3. Cơ sở kinh tế học cho việc bán phá giá.
4. Thiệt hại của việc bán phá giá?
5. Làm thế nào để xác định bán phá giá?
6. Các biện pháp hạn chế bán phá giá.
7. Thuế chống bán phá giá

NỘI DUNG
8. Có phải mọi trường hợp bán phá giá đều
có thể bị đánh thuế chống bán phá giá?
9. Thuế chống bán phá giá chính thức được
áp đặt vào thời điểm nào?
10. Các số liệu thống kê về bán phá giá của
Việt Nam.

2

11/25/2015

Tài liệu tham khảo
• Phòng Công nghiệp Thương mại Việt
Nam VCCI - Tài liệu chống bán phá giá.
• Routledge – International Economics. 6th
Edition. 2004
•

1. Bán phá giá (dumping) là gì?
• Bán phá giá trong thương mại quốc tế là
hiện tượng xảy ra khi một loại hàng hóa
được xuất khẩu (bán sang thị trường
nước khác) với giá thấp hơn giá bán của
mặt hàng đó tại thị trường nước xuất
khẩu.

3


11/25/2015

1. Bán phá giá (dumping) là gì?
• Hiểu một cách đơn giản hơn, nếu giá xuất
khẩu (giá XK) của một mặt hàng thấp hơn
giá nội địa (giá thông thường) của nó thì
sản phẩm đó được coi là bán phá giá tại
thị trường nước nhập khẩu sản phẩm đó.

2. Tại sao lại có hiện tượng dumping?
• Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng
dumping trong thương mại quốc tế. Nhiều
trường hợp việc bán phá giá có mục đích không
lành mạnh để đạt những lợi ích nhất định:
– Loại bỏ các đối thủ cạnh tranh, chiếm thế độc quyền.
– Chiếm lĩnh thị phần.
– Thu ngoại tệ mạnh
…

4


11/25/2015

2. Tại sao lại có hiện tượng dumping?
• Và đôi khi, việc bán phá giá là nằm ngoài sự mong muốn
của nhà sản xuất:
– xuất khẩu nhưng không thể bán được hàng.
– thặng dư cung sản xuất (cung vượt cầu).
– sản xuất bị đình trệ.
– sản phẩm lưu kho lâu ngày có thể bị hư hỏng.
– Do đó bán tháo với giá thấp để mong thu hồi được
một phần vốn

3. Cơ sở kinh tế học
• Giả định:
– DN cạnh tranh độc quyền (quyết định giá
trong nước)

– Chấp nhận (được XK) theo giá thế giới.
– Chi phí giao dịch và những luật lệ biên giới
tạo ra sự chia cắt thị trường. DN có thể lựa
chọn những thị trường ở các QG khác nhau
với cơ chế phân biệt giá khác nhau (price
discrimination)

5


11/25/2015

3. Động cơ của các nhà sản xuất
MR=MC : Profit Maximazing
Cơ chế phân biệt giá (price discrimination)

P3
P1

MC
D’ = MR’ (as a perfectly
competitive firm in
other market)

PW = P2

D

MR
Q3

Q1

Q2

4. Thiệt hại của việc bán phá giá
• Gây thiệt hại (injury) về lợi ích kinh tế cho các
nhà sản xuất nội địa của nước XK (thiệt hại thực
tế hiện tại/ thiệt hại tương lai/ rủi ro tiềm ẩn)
• Ngăn cản sự hình thành một ngành sản xuất nội
địa của nước XK.
• Tác động làm giảm giá SP tương tự hay kìm
hãm giá SP tương tự của thị trường nội địa của
nước XK.

6


11/25/2015

4. Những yếu tố, chỉ số đo lường thiệt hại
(measuring injury factors)
– Mức suy giảm thực tế/tiềm ẩn của doanh số, lợi
nhuận, sản lượng, thị phần, năng suất, tỷ lệ lãi/đầu
tư, giá…
– Các nhân tố ảnh hưởng giá trong nước (cung, cầu,
sản phẩm tương tự/thay thế).
– Thiệt hại thực tế/tiềm ẩn đối với quá trình chu
chuyển tiền mặt, lượng lưu kho, công ăn việc làm,
lương bổng, khả năng tăng trưởng, khả năng huy

động vốn, nguồn đầu tư.

• Cần chú ý là nếu một hoặc một số các yếu
tố trên xảy ra, không nhất thiết phải có kết
luận cuối cùng về việc có thiệt hại hay
không. Vấn đề quan trọng là cách thức
đánh giá như thế nào.
• Ở mỗi quốc gia sẽ có quyền tùy ý ấn định
các quy tắc đánh giá các yếu tố nói trên
trong tổng thể các yếu tố để kết luận việc
bán phá giá có gây ra thiệt hại hay không.

7


11/25/2015

5. Xác định hành vi bán phá giá
• Thông qua sự so sánh giá giữa giá thông
thường và giá xuất khẩu:
Giá TT – Giá XK = X
Nếu X > 0 thì có hiện tượng bán phá giá
* Việc kết luận có bán phá giá hay không phụ
thuộc vào cách tính giá TT, giá XK, và hiệu số
của 2 yếu tố này.

Giá XK (export price) là gì? Được tính như thế nào?
• Giá XK là giá bán sản phẩm từ nước sản xuất
(nước XK) sang nước NK.
• Cách tính:

– Là giá trong giao dịch mua bán giữa nhà XK và
nhà NK.
– Hoặc xác định từ các chứng từ mua bán như:
hóa đơn thương mại, vận đơn, L/C.

8


11/25/2015

Giá TT (normal value) là gì? Được tính như thế nào?
• Giá TT là giá bán của sản phẩm tương tự với sản
phẩm bị điều tra tại thị trường nước xuất khẩu.
• Cách tính:
– Xác định bằng giá bán của SPTT tại thị trường
nước XK (nơi SP được sản xuất ra).
– Xác định bằng giá bán của SPTT từ nước XK
liên quan sang thị trường một nước thứ ba.
– Hoặc theo giá trị tính toán (constructed normal
value): Giá TT = giá thành sx + các CP + lợi
nhuận

So sánh và quy tắc
• So sánh giá XK và giá TT:
– Cách 1: dùng giá bình quân gia quyền.
– Cách 2: giá của từng giao dịch.
– Cách 3: Giá TT bình quân gia quyền so với giá XK
của từng giao dịch.
• Quy tắc tính:
– Cùng 1 cấp độ thương mại (cùng là giá xuất

xưởng, giá sỉ, hay giá lẻ).
– Cùng thời điểm tính toán.
– Đề cập đến những khác biệt (khối lượng, dung
lượng, đk bán hàng, thuế..)
– Quy đổi cùng một đơn vị tiền tệ (tỷ giá hối đoái)

9


11/25/2015

6. Các biện pháp hạn chế bán phá giá
• Biện pháp tạm thời (provisional measures): là
biện pháp do cơ quan có thẩm quyền áp dụng
đối với hàng hoá bị điều tra NK vào nước nhập
khẩu trước khi có quyết định cuối cùng về biện
pháp chống bán phá giá với mục đích chủ yếu là
để ngăn chặn thiệt hại tiếp tục xảy ra trong quá
trình điều tra bán phá giá.

Biện pháp tạm thời (provisional measures)
• Thuế tạm thời; hoặc
• Hình thức đảm bảo: bằng tiền đảm bảo (bond); hoặc đặt
cọc (cash deposit) với khoản tiền tương đương với mức
thuế chống bán phá giá được dự tính tạm thời; hoặc
• Tạm đình chỉ định giá tính thuế (with holding of
appraisement) – tức là phải chỉ rõ mức thuế thông
thường với mức thuế chống bán phá giá dự tính yêu
cấu.
– Điều kiện chung: không vượt quá biên độ phá giá được xác định

trong kết luận sơ bộ.
– Trong các biện pháp trên, Hiệp định chống bán phá giá của
WTO (ADA – Anti Dumping Agreement) khuyến khích các thành
viên áp dụng biện pháp thứ 2. Và thực tế, hầu hết các nước đều
sử dụng biện pháp tạm thời này bởi thủ tục khá đơn giản, dễ
thông qua, dễ áp dụng.

10


11/25/2015

Biên độ phá giá (dumping margin)
DM = (Giá TT – Giá XK)/Giá XK
•

•
•

Việc tính DM được thực hiện theo một quy trình gồm 5 bước:
– Bước 1: xác định giá XK
– Bước 2: Xác định giá TT
– Bước 3: Điều chỉnh giá XK và giá TT về cùng một cấp độ
thương mại
– Bước 4: So sánh giá XK với giá TT sau khi điều chỉnh (tìm hiệu
số so sánh)
– Bước 5: Tính biên độ phá giá (bằng % của hiệu số so sánh trên
giá XK)
DM Min = 2%.
Biên độ phá giá được xét đến trong các tính toán của cơ quan có

thẩm quyền phải lớn hơn 2%. Như vậy, DM nhỏ hơn hoặc bằng 2%
thì sẽ không được tiến hành điều tra hành vi bán phá giá.

7. Thuế chống bán phá giá
(Anti-dumping duty)

11


11/25/2015

Thuế chống bán phá giá là gì?
• Thuế chống bán phá giá là khoản thuế bổ sung bên
cạnh thuế NK thông thường do cơ quan có thẩm quyền
của nước NK ban hành đánh vào sản phẩm nước ngoài
bán phá giá vào nước NK. Đây là loại thuế nhằm loại bỏ
những thiệt hại do hàng NK gây ra.
• Nhiều nước sử dụng thuế chống bán phá giá như là một
hình thức “bảo hộ hợp pháp” đối với nền sản xuất nội
địa. Do đó, ADA của WTO ra đời nhằm ngăn chặn hiện
tượng lạm dụng biên pháp này của các nước thành viên.

Thuế chống bán phá giá
•

Khi đã có kết luận cuối cùng khẳng định có việc bán phá giá gây ra
thiệt hại đáng kể cho ngành sản xuất trong nước, cơ quan có thẩm
quyền sẽ quyết định 2 vấn đề:

– Có áp đặt thuế chống bán phá giá hay không? (có nghĩa là

khi hội đủ điều kiện vẫn có thể không ra quyết định áp đặt
thuế chống bán phá giá).
– Áp đặt thuế chống bán phá giá bằng hay dưới biên độ phá
giá (DM)?
•

ADA khuyến khích các nước NK áp đặt mức thuế thấp hơn DM nếu
mức thuế này đủ để loại trừ thiệt hại. Việc thực hiện phải dựa trên
nguyên tắc không phân biệt đối xử.

12


11/25/2015

8. Có phải mọi trường hợp bán phá
giá đều có thể bị đánh thuế chống
bán phá giá?
Bán phá giá vào thị trường nước ngoài
thường bị coi là một hiện tượng tiêu cựu do
nó làm giảm khả năng cạnh tranh về giá và
thị phần của sản phẩm nội địa của nước
xuất khẩu.

Tuy nhiên ở góc độ khác, bán phá giá có thể tác
động tích cực đối với nền kinh tế:

Tăng phúc lợi
người tiêu dùng
vì được mua

hàng với giá rẻ

Nếu hàng bị bán
phá giá là đầu
vào của một
ngành sản xuất
khác, giá nguyên
liệu rẻ là yếu tố
góp phần tạo nên
sự tăng trưởng
nhất định cho
ngành đó.

Giá giảm tạo
động lực đổi
mới, nâng cao
sức cạnh tranh
của các ngành
sản xuất trong
nước.

13


11/25/2015

9. Thời điểm áp đặt
thuế chống bán phá giá chính thức
Có 2 hình thức áp dụng thuế chống bán phá
giá chính thức (tức sau khi có kết luận về

bán phá giá):
1. Tính thuế cho khoảng thời gian đã qua (hệ
thống này áp dụng tại Mỹ)
2. Tính thuế cho khoảng thời gian trong tương
lai (EU áp dụng hệ thống này)

1. Tính thuế cho khoảng thời gian đã qua.
• Chỉ đưa ra một mức thuế chống bán phá giá
ước tính tạm thời.
• Việc xác định mức thuế chính thức sẽ được tính
toán dựa trên các số liệu thực tế (của từng
khoảng thời gian từ 12 tháng đến không quá 18
tháng) sau khi có yêu cầu của một trong các bên
liên quan về việc tính thuế chính thức.

14


11/25/2015

2. Tính thuế cho khoảng thời gian trong tương lai
• Sau khi hoàn thành điều tra bán phá giá sẽ tính
toán luôn mức thuế chống bán phá giá chính
thức cho cả khoảng thời gian có hiệu lực của
quyết định áp đặt thuế chống bán phá giá.
• Tuy nhiên trong cách tính này, ADA quy định
các bên liên quan có quyền yêu cầu cơ quan có
thẩm quyền hoàn lại phần thuế đã thu nếu vượt
quá biên độ phá giá trên thực tế của họ.
• Để yêu cầu hoàn thuế, các DN phải có đơn yêu

cầu kèm đầy đủ các bằng chứng.

Thời gian Hiệu lực của thuế chống bán phá giá.
• Về nguyên tắc, thuế chống bán phá giá được áp
dụng để ngăn chặn việc bán phá giá và loại bỏ
các thiệt hại. Vì vậy thuế này sẽ được duy trì
cho đến khi nào việc ngăn chặn và loại bỏ thiệt
hại do bán phá giá gây ra không còn cần thiết
nữa.
• Tuy nhiên, ADA quy định thời gian hiệu lực của
thuế chống bán phá giá sẽ chấm dứt sau 5 năm.

15


11/25/2015

10. Số liệu thống kê
bán phá giá của Việt Nam
• Thống kê của Phòng quản lý cạnh tranh
Việt Nam (Vietnam competition
administration department) – 10/2007.

16