Tính tương đối của chuyển động

Tiết 10 Ngày soạn: 20/09
TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN ĐỘNG.
CÔNG THỨC CỘNG VẬN TỐC
A. Mục tiêu.
1. Kiến thức
1. Kiến thức
- Nắm vững tính tương đối của chuyểûn động.
- Phân biệt hệ quy chiếu đứng yên và hệ quy chiếu chuyển động
- Nắm vững các công thức cộng vận tốc
2. Kỹ năng.
- Giải được một số bài toán cộng vận tốc cùng phương và vuông góc
- Giải thích một số hiện tượng có liên quan đến tính tương đối của chuyển động
3. Thái độ
- Nghiêm túc, có hứng thú trong học tập
B. Chuẩn bò
Giáo viên: một con lắc treo trên xe lăn
Học sinh: đã đọc bài ở nhà, ôn lại kiến thức có liên quan đã học ở lớp 8
C. Phương pháp
- Diễn giảng, vấn đáp,
- Giải quyết vấn đề, thảo luận nhóm
D. Tiến trình lên lớp
1. Ổn đònh tổ chức
- Ổn đònh lớp, điểm danh
2. Kiểm tra bài củ
Câu 1: Chu kỳ của chuyển động tròn đều là gì? Viết công thức liên hệ giữa chu kỳ và tốc độ
góc
Câu 2: Tần số là gì? Viết công thức liên hệ giữa chu kỳ và tần số
Câu 3: Nêu những đặc điểm và viết công thức tính gia tốc trong chuyển động tròn đều
3. Bài mới:
Đặt vấn đề: Tìm hiểu về tính tương đối của chuyển động
Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức

Hoạt động 1: Tìm hiểu về tính tương đối
của chuyển động
GV: Nêu ví dụ của sgk
GV: Nêu và phân tích tính tương đối của quỹ
đạo.
HS: Lấy các ví dụ minh họa
GV: Cho học sinh thảo luận và hoàn thành câu
C1
HS: Người ngồi trên xe đạp sẽ thấy đầu van
chuyển động tròn đều quanh trục bánh xe
I. TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN ĐỘNG
1. Tính tương đối của quỹ đạo:
Hình dạng quỹ đạo của chuyển động trong
GV: Trương Hồng Minh THPT Nam Hải Lăng
Tiết 10 Ngày soạn: 20/09
GV: Mô tả một VD về tính tương đối của vận
tốc (vận tốc của người ngồi trên xe so với xe
và cây bên đường). Nêu và phân tích tính
tương đối của vận tốc
HS: Tìm hiểu ví dụ của sgk
GV: Cho học sinh tìm ví dụ trả lời câu C2
HS: Trả lời C2
Hoạt động 2: Tìm hiểu về công thức cộng
vận tốc
GV: Yêu cầu học sinh nhắc lại khái niệm hệ
quy chiếu
HS: Nêu khái niệm hệ quy chiếu: hệ tọa độ,
gốc thời gian
GV: Phân tích hình 6.2
HS: Quan sát hình 6.2 rút ra nhận xét về hệ

quy chiếu
GV: Kết luận về 2 hệ quy chiếu
GV: Nêu và phân tích bài toán các vận tốc
cùng phương, cùng chiều, chỉ rõ vận tốc tuyệt
đối, vận tốc tương đối, vận tốc kéo theo
HS: Xác đònh độ lớn của vận tốc tuyệt đối
HS: Viết phương trình véctơ. Xác đònh véctơ
vận tốc tuyệt đối trong bài toán có vận tốc
cùng phương, ngược chiều
GV: Phân tích bài toán và chú ý cho học sinh
các trường hợp các vectơ cùng chiều và ngược
chiều
các hệ quy chiếu khác nhau thì khác nhau -> Quỹ
đạo có tính tương đối
2. Tính tương đối của vận tốc:
Vận tốc của vật chuyển động đối với các hệ
quy chiếu khác nhau thì khác nhau nên vận tốc có
tính tương đối.
II. CÔNG THỨC CỘNG VẬN TỐC
1.Hệ quy chiếu đứng yên, hệ quy chiếu chuyển
động:
- Hệ quy chiếu gắn với vật đứng yên là hệ
quy chiếu đứng yên.
-Hệ quy chiếu gắn với vật chuyển động là hệ
quy chiếu chuyển động
2. Công thức cộng vận tốc:
a. Trường hợp các vận tốc cùng phương
cùng chiều
- Thuyền chạy trên một dòng sông xuôi theo dòng
nước

Gọi
tb
v
:vận tốc của thuyền so với bờ (vận tốc
tuyệt đối)

tn
v
:vận tốc của thuyền so với nước (vận tốc
tương đối)
nb
v
:vận tốc của nước so với bờ (vận tốc kéo theo)
Ta được:
tb
v
=
tn
v
+
nb
v
hay
231213
vvv +=
Số 1: vật chuyển động
Số 2 : hệ quy chiếu chuyển động
Số 3: hệ quy chiếu đứng yên
b. Trường hợp vận tốc tương đối cùng
phương, ngược chiều với vận tốc kéo theo

GV: Trương Hồng Minh THPT Nam Hải Lăng
Tiết 10 Ngày soạn: 20/09
GV: Cho học sinh hoạt động nhóm trả lời câu
C3
HS: Trả lời C3 ( đ/s: 22 km/h)
GV: Kết luận và nhận xét câu trả lời của học
sinh
tn
v
cùng phương ,ngược chiều
nb
v

nbtntb
vvv −=
Dạng véctơ vẫn viết:
tb
v
=
tn
v
+
nb
v

c. Kết luận

231213
vvv +=
: công thức cộng vận tốc

Vận tốc tuyệt đối bằng tổng véctơ của vận
tốc tương đối và vận tốc kéo theo

4. Củng cố và luyện tập.
- Nêu tính tương đối của chuyển động
- Nêu công thức cộng vận tốc trong cả 2 trường hợp đã học
- Bài tập ví dụ: bài tập 4,5,6 sgk
5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà
- Học bài, làm tất cả các bài tập trong SGK trang 37, 38
- Chuẩn bò tiết “ Bài tập”
GV: Trương Hồng Minh THPT Nam Hải Lăng