Khái quát tác giả, tác phẩm: Truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi

[Lê Hiền] Bộ tài liệu 132 đề Ôn thi Đại học môn Ngữ Văn

Đề 22.1. Khái quát tác giả, tác phẩm: Truyện ngắn “Những đứa con
trong gia đình” của Nguyễn Thi.
Nguyễn Thi (1928-1968), bút danh khác là Nguyễn Ngọc Tấn, tên khai sinh
là Nguyễn Hoàng Ca, quê ở xã Quần Phương Thượng (nay là xã Hải anh), huyện
Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Mồ côi cha từ năm 10 tuổi, mẹ bước đi bước nữa,
Nguyễn Thi phải sống nhờ họ hàng nên vất vả, tủi cực từ nhỏ. Năm 1943, ông
theo người anh vào Sài Gòn, vừa đi làm kiếm sống vừa tự học. Năm 1945, ông
tham gia cách mạng rồi gia nhập lực lượng vũ trang. Trong kháng chiến chống
thực dân Pháp, Nguyễn Thi làm công tác tuyên huấn, vừa chiếm đâu', vừa hăng
hái hoạt động văn nghệ. Năm 1954, ông tập kết ra Bắc, công tác ở toà soạn tập chí
Văn nghệ Quân đội. Hai tập truyện ngắn ''Trăng sáng'' (1960) và ''Đôi bạn'' (1962)
của ông (với bút danh Nguyễn Ngọc Tấn) đã báo hiệu triển vọng của một tài năng.
Năm 1962, Nguyễn Thi tình nguyện trở lại chiến trường miền Nam, công tác tại
Cục chính trị Quân giải phóng miền Nam, là một trong những thành viên sáng lập
và phụ trách tạp chí ''Văn nghệ Quân giải phóng''. Ông hi sinh ở mặt trận Sài Gòn,
trong cuộc tổng tấn công Mậu Thân năm 1968.
Sáng tác của Nguyễn Thi gồm nhiều thể loại: bút kí, truyện ngắn, tiểu
thuyết. Sau khi hi sinh, tác phẩm của ông được sưu tập và in lại trong ''Truyện và
kí'', xuất bản năm 1978, ''Nguyễn Ngọc Tấn- Nguyễn Thi toàn tập'' (4 quyển), xuất
bản năm 1996. Năm 2000 ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học
nghệ thuật.
Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn nghệ
giải phóng miền Nam thời kì kháng chiến chống đế quốc Mĩ. Ông quê ở miền Bắc
nhưng đã gắn bó sâu nặng với nhân dân miền Nam và thực sự xứng đáng với danh
hiệu Nhà văn của người nông dân Nam Bộ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu
nước. Tác phẩm của Nguyễn Thi từ khi ông trở lại miền Nam (1962) thường bắt
nguồn trực tiếp từ hiện thực nóng bỏng, ác liệt ở mặt trận miền Đông- Nam Bộ.
Nhân vật tiêu biểu trong sáng tác của ông là những người nông dân vùng đất này,
những con người bản chất vừa hồn nhiên, bộc trực, trung hậu vừa có lòng căm thù

giặc sâu sắc; vô cùng gan góc, sẵn sàng hi sinh vì quê hương, vì độc lập, tự do của
Tổ quốc. Nguyễn Thi là cây bút có năng lực phân tích tâm lí sắc sảo. Văn Nguyễn
Thi vừa giàu chất hiện thực, đầy những chi tiết dữ dội, ác liệt của chiến tranh, vừa
đằm thắm chất chữ tình với một ngôn ngữ phong phú, góc cạnh, đậm chất Nam
Bộ, có khả năng tạo nên những nhân vật có cá tính mạnh mẽ.
''Những đứa con trong gia đình'' là một trong những truyện ngắn xuất sắc
nhất của Nguyễn Thi, được viết ngay trong những ngày chiến đấu ác liệt khi ông
công tác ở tạp chí ''Văn nghệ Quân giải phóng''. Truyện kể về những người con
trong một gia đình nông dân Nam Bộ có truyền thống yêu nước, căm thù giặc,
thuỷ chung son sắt với quê hương cách mạng. Chính sự gắn bó sâu nặng giữa tình
cảm gia đình với tình yêu quê hương đất nước, giữa truyền thống gia đình với
truyền thống dân tộc đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn của con người VN, dân
tộc VN trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Tác phẩm thể hiện những đặc
sắc về nghệ thuật truyện ngắn của Nguyễn Thi: trần thuật qua dòng hồi tưởng của
1


[Lê Hiền] Bộ tài liệu 132 đề Ôn thi Đại học môn Ngữ Văn

nhân vật, khắc hoạ tính cách và miêu tả tâm lí sắc sảo; ngôn ngữ phong phú, góc
cạnh và đậm chất Nam Bộ.
***

2