Thiết kế trò chơi học tập trên máy tính hướng dẫn trẻ mẫu giáo khám phá thế giới động vật

Header Page 1 of 16.

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

TRẦN THỊ HUYỀN

THIẾT KẾ TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRÊN
MÁY TÍNH HƢỚNG DẪN TRẺ MẦM
NON KHÁM PHÁ THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Phƣơng pháp cho trẻ làm quen với MTXQ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học
ThS. NGUYỄN THỊ DUYÊN

HÀ NỘI - 2016

Footer Page 1 of 16.


Header Page 2 of 16.

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn, giúp đỡ của các thầy, cô giáo
trong khoa Giáo dục Mầm non đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá
trình làm khóa luận này. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến cô
Th.s Nguyễn Thị Duyên người trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình để tôi
hoàn thành khóa luận này.
Trong quá trình thực hiện đề tài khóa luận, dù đã cố gắng nhưng thời
gian và năng lực còn hạn chế nên tôi vẫn chưa đi sâu khai thác hết được vẫn

còn nhiều thiếu sót và hạn chế. Vì vậy tôi mong nhận được sự tham gia đóng
gớp ý kiến của các thầy, cô giáo và các bạn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2015
Sinh viên

Trần Thị Huyền

Footer Page 2 of 16.


Header Page 3 of 16.

LỜI CAM ĐOAN
Đề tài khóa luận: “Thiết kế trò chơi học tập trên máy tính hướng dẫn
trẻ mẫu giáo khám phá thế giới động vật.” được tôi thực hiện dưới sự hướng
dẫn của cô giáo Th.s Nguyễn Thị Duyên. Tôi xin cam đoan đây là công trình
nghiên cứu của riêng cá nhân tôi. Kết quả thu được trong đề tài là hoàn toàn
trung thực và không trùng với kết quả nghiên cứu của các tác giả khác.
Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Hà Nội, tháng 5 năm 2015
Sinh viên

Trần Thị Huyền

Footer Page 3 of 16.


Header Page 4 of 16.

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Footer Page 4 of 16.

KPKH:

Khám phá khoa học

MTXQ:

Môi trường xung quanh

TGĐV:

Thế giới động vật

CNTT:

Công nghệ thông tin

TCHT:

Trò chơi học tập

TMG:

Trẻ mẫu giáo

MS:

Microsoft

PPDH:

Phương pháp dạy học


Header Page 5 of 16.

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1
2. Mục đích chọn đề tài ..................................................................................... 3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3
4. Đối tượng, khách thể nghiên cứu .................................................................. 4
5. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 4
6. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4
8. Cấu trúc khóa luận ........................................................................................ 5
NỘI DUNG....................................................................................................... 6
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC THIẾT KẾ TRÒ CHƠI
HỌC TẬP TRÊN MÁY TÍNH HƢỚNG DẪN TRẺ MẪU GIÁO KHÁM
PHÁ CHỦ ĐỀ THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT ....................................................... 6
1. Một số khái niệm ........................................................................................... 6
1.1. Trò chơi học tập ......................................................................................... 6
1.2. Khái niệm trò chơi học tập trên máy tính .................................................. 6
1.3. Khám phá môi trường xung quanh ............................................................ 7
2. Trò chơi học tập đối với sự phát triển của trẻ mẫu giáo ............................... 7
2.1. Đặc điểm của trò chơi học tập.................................................................... 7
2.2. Vai trò của trò chơi học tập đối với sự phát triển của trẻ mẫu giáo ........... 8

3. Hoạt động khám phá chủ đề Thế giới động vật của trẻ Mầm non ................ 9
3.1. Mục tiêu hướng dẫn trẻ Mầm non khám phá chủ đề Thế giới động vật........ 9
3.2. Nội dung hướng dẫn trẻ mẫu giáo khám phá chủ đề Thế giới động vật ở
lứa tuổi mẫu giáo ............................................................................................. 10
3.3. Vai trò của hoạt động phám khá chủ đề Thế giới động vật đối với trẻ mẫu
giáo .................................................................................................................. 12

Footer Page 5 of 16.


Header Page 6 of 16.

4. Sử dụng trò chơi học tập trên máy tính trong hoạt động hướng dẫn trẻ khám
phá chủ đề TGĐV ........................................................................................... 12
4.1. Đặc điểm của trò chơi học tập trên máy tính ........................................... 12
4.2. Vai trò của trò chơi trên máy tính trong hoạt động hướng dẫn trẻ mẫu
giáo khám phá chủ đề Thế giới động vật ........................................................ 14
4.3. Sử dụng phần mềm MS PowerPoint 2010 để thiết kế trò chơi học tập
trong hoạt động hướng dẫn trẻ khám phá chủ đề Thế giới động vật .............. 15
4.3.1. Một số vấn đề về phần mềm powerpoint .............................................. 15
4.3.2. Ứng dụng Phần mềm MS PowerPoint để thiết kế trò chơi học tập trong
hoạt động hướng dẫn trẻ khám phá chủ đề Thế giới động vật........................ 16
CHƢƠNG 2. CỞ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC THIẾT KẾ TRÒ CHƠI
HỌC TẬP TRÊN MÁY TÍNH HƢỚNG DẪN TRẺ MẪU GIÁO KHÁM
PHÁ CHỦ ĐỀ THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT ..................................................... 18
2.1. Mục đích khảo sát thực trạng ................................................................... 18
2.2. Đối tượng khảo sát ................................................................................... 18
2.3. Nội dung khảo sát..................................................................................... 18
2.4. Phương pháp khảo sát thực trạng ............................................................. 19
2.5. Kết quả khảo sát thực trạng...................................................................... 20

2.5.1. Thực trạng thiết kế và sử dụng trò chơi học tập trên máy tính trong hoạt
động giáo dục ở Trường Mầm non ................................................................. 20
2.5.2. Thực trạng hoạt động hướng dẫn trẻ khám phá chủ đề Thế giới động vật
ở Trường Mầm non ......................................................................................... 23
2.5.3. Thực trạng hoạt động thiết kế và sử dụng trò chơi học tập trên máy tính
trong hoạt động hướng dẫn trẻ khám phá chủ đề Thế giới động vật ở Trường
Mầm non ......................................................................................................... 27
2.5.3.1. Về nhận thức của giáo viên về việc ứng dụng các phần mềm máy tính
thiết kế trò chơi học tập trong việc hướng dẫn trẻ khám phá Thế giới động vật 27

Footer Page 6 of 16.


Header Page 7 of 16.

2.5.3.2. Về mức độ ứng dụng các phần mềm máy tính trong việc hướng dẫn
trẻ khám phá Thế giới động vật ...................................................................... 28
2.5.3.3. Về các phần mềm tin học được sử dụng trong hướng dẫn trẻ khám
phá Thế giới động vật...................................................................................... 28
2.5.3.4.Về nội dung khám phá Thế giới động vật với sự hỗ trợ của các phần
mềm máy tính .................................................................................................. 29
2.2.8. Về những thuận lợi và khó khăn khi ứng dụng công nghệ thông tin
trong hướng dẫn trẻ khám phá Thế giới động vật ........................................... 31
CHƢƠNG 3. QUY TRÌNH THIẾT KẾ TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRÊN
MÁY TÍNH HƢỚNG DẪN TRẺ MẦM NON KHÁM PHÁ CHỦ ĐỀ
THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT................................................................................ 33
3.1. Quy trình thiết kế các trò chơi học tập trên máy tính để hướng dẫn trẻ
khám phá Thế giới động vật............................................................................ 33
3.2. Thiết kế một số trò chơi ........................................................................... 34
3.2.1.Trò chơi cho trẻ 3 - 4 tuổi ...................................................................... 34

3.2.2.Trò chơi cho trẻ 4-5 tuổi ........................................................................ 38
3.2.3. Trò chơi cho trẻ 5-6 tuổi. ...................................................................... 43
3.3. Lưu ý ........................................................................................................ 49
3.3.1. Lưu ý khi thiết kế trò chơi ..................................................................... 49
3.3.2. Lưu ý khi tiến hành quy trình hướng dẫn trẻ khám phá chủ đề Thế giới
động vật thông qua trò chơi trên máy tính ...................................................... 49
KẾT LUẬN .................................................................................................... 50
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 52
PHỤ LỤC

Footer Page 7 of 16.


Header Page 8 of 16.

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chúng ta đang sống trong những thập niên đầu thế kỉ 21, thế kỉ của
những tiến bộ vượt bậc về tất cả các mặt, từ đời sống xã hội cho đến văn hóa
và công nghệ. Người lao động trong thời đại mới phải có trình độ, có năng
lực, phải tích cực, chủ động, sáng tạo. Với vai trò là bậc học nền tảng, chất
lượng của giáo dục mầm non có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành nhân
cách mỗi cá nhân cũng như chất lượng giáo dục ở các bậc học tiếp theo.
Trong hệ thống giáo dục “giáo dục Mầm non thực hiện mục tiêu chăm sóc và
giáo dục trẻ từ 3 tháng tuổi đến 6 tuổi, giúp trẻ phát triển tất cả về các mặt:
Đức, trí, thể, mĩ, lao động, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách,
chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1”. Muốn làm được điều này, chúng ta cần tiến hành
đồng bộ những vấn đề của ngành giáo dục, phải có nội dung và phương pháp
thích hợp. Cần đổi mới phương pháp dạy học trong ngành giáo dục nói chung
và giáo dục mầm non nói riêng với sự hỗ trợ của các phần mềm máy tính để

thiết kế trò chơi, bài giảng góp phần làm đổi mới nội dung, phương pháp,
hình thức giáo dục và quản lý giáo dục Mầm non nhằm nâng cao chất lượng
giáo dục.
Khám phá khoa học về MTXQ là nội dung giáo dục rất quan trọng ở
Trường Mầm non, góp phần tích cực vào sự phát triển toàn diện nhân cách
trẻ. Thông qua quá trình cho trẻ khám phá khoa học về MTXQ , GV đã giúp
trẻ chính xác hóa biểu tượng cũ, hình thành những biểu tượng mới, trang bị
cho trẻ những hiểu biết sơ đẳng về sự vật, hiện tượng (trẻ biết tên gọi, đặc
điểm, tích chất, cấu tạo, công dụng, lợi ích…). Nội dung cho trẻ làm quen
được thực hiện thông qua các chủ đề như: Trường Mầm non, Bản thân, Gia
đình, Thế giới động vật, Thế giới thực vật, Nghề nghiệp, Nước và các hiện
tượng tự nhiên… Trong đó, TGĐV được xem là chủ đề có ưu thế cho sự phát
1
Footer Page 8 of 16.


Header Page 9 of 16.

triển nhận thức, dễ gây hứng thú và khơi gợi xúc cảm của trẻ. Giáo viên có
thể sử dụng các phần mềm của máy tính để tạo ra những trò chơi học tập về
các con vật gây hứng thú cho trẻ giúp trẻ chú ý vào nội dung bài học. Thông
qua hình thức trò chơi được thiết kế trên máy tính trẻ vừa được chơi vừa được
trau dồi kiến thức về các con vật. Từ đó trẻ có thể khám phá Thế giới động
vật một cách gián tiếp mà vẫn mở rộng được vốn hiểu biết đa dạng, phong
phú về Thế giới động vật. Đồng thời quá trình hướng dẫn trẻ khám phá Thế
giới động vật với sự hỗ trợ của các phần mềm máy tính sẽ cung cấp cho trẻ
đầy đủ kiến thức về Thế giới động vật làm cho quá trình hướng dẫn trẻ khám
phá Thế giới động vật trở nên sinh động và hấp dẫn nhất.
Những phần mềm hữu ích cho người giáo viên mầm non như Bộ
Office, Lesson Editor/ Violet, Active Primary, Flash, Photoshop, Converter,

Kispix, Kismas,... Các phần mềm này rất tiện ích và trở thành một công cụ
đắc lực hỗ trợ cho việc thiết kế các trò chơi trên máy tính và giảng dạy trên
máy tính, máy chiếu, bảng tương tác cũng như trên các thiết bị hỗ trợ khác
như Tivi, đầu Video... Giáo viên có thể sử dụng kết hợp các phần mềm để tạo
ra hình ảnh những con vật ngộ nghĩnh, những bông hoa đủ màu sắc, những
hàng chữ biết đi và những con số biết nhảy theo nhạc hiện ngay ra với hiệu
ứng của những âm thanh sống động ngay lập tức thu hút được sự chú ý và
kích thích hứng thú của trẻ vì được chủ động hoạt động nhiều hơn để khám
phá nội dung bài giảng. Đây có thể coi là một phương pháp ưu việt phù hợp
với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, vừa thực hiện được nguyên lý giáo dục của
Vưgotxki "Dạy học lấy học sinh làm trung tâm". Có thể thấy với sự hỗ trợ của
các phần mềm máy tính giáo viên có thể thiết kế các trò chơi cho trẻ tương tác
đồng thời tạo điều kiện cho trẻ sớm được tiếp cận với CNTT. Trẻ mầm non
biết sử dụng các thiết bị điện tử một cách thành thạo dường như chúng hiểu
được ngôn ngữ của các thiết bị điện tử. Vì thế trẻ có thể tự khai thác, khám
phá những cái hay trong các trò chơi học tập mà giáo viên thiết kế dành cho
2
Footer Page 9 of 16.


Header Page 10 of 16.

trẻ. Thông qua chơi các trò chơi học tập trên máy tính trẻ được tương tác,
quan sát, tri giác để nhận biết những kiến thức về các con vật đồng thời là cơ
sở để trẻ so sánh, phân biệt các đối tượng giúp trẻ phát triển tư duy trừu
tượng. Thực tế hiện nay việc cho trẻ khám phá thế giới động vật thông qua trò
chơi được thiết kế trên máy tính được coi là bước khởi đầu, một hình thức
mới trong dạy học nên gặp rất nhiều khó khăn và còn nhiều mặt hạn chế chưa
phát huy được tính chủ động tích cực của trẻ. Trong giờ học đa số trẻ vẫn thụ
động theo sự tổ chức, sắp xếp của GV, cần phải có những giải pháp đổi mới

cách thức tổ chức cho trẻ được thực hành, khám phá thế giới động vật với sự
hỗ trợ của các phần mềm máy tính để tạo ra những trò chơi nhằm phát huy
tính tích cực của trẻ, đáp ứng những yêu cầu của đổi mới phương pháp dạy
học.
Những lý do kể trên chính là căn cứ để lựa chọn nghiên cứu đề tài:
“Thiết kế trò chơi học tập trên máy tính hướng dẫn trẻ Mầm non khám phá
chủ đề Thế giới động vật”.
2. Mục đích chọn đề tài
Đề xuất quy trình thiết kế trò chơi học tập trên máy tính hướng dẫn
trẻ mẫu giáo khám phá chủ đề Thế giới động vật, áp dụng quy trình để thiết
kế một số trò chơi trên máy tính nhằm phục vụ cho hoạt động hướng dẫn trẻ
khám phá Thế giới động vật, sử dụng các tính năng của PowerPoint 2010 để
thiết kế trò chơi học tập. Từ đó, góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động
hướng dẫn trẻ mẫu giáo khám phá Thế giới động vật.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Tìm hiểu cơ sở lý luận của đề tài: “Thiết kế trò chơi học tập trên máy
tính hướng dẫn trẻ khám phá Thế giới động vật”.
Tìm hiểu thực tiễn của đề tài: “Thiết kế trò chơi học tập trên máy tính
hướng dẫn trẻ khám phá Thế giới động vật”.

3
Footer Page 10 of 16.


Header Page 11 of 16.

Đề xuất quy trình thiết kế trò chơi học tập trên máy tính hướng dẫn trẻ
Mầm non khám phá Thế giới động vật.
4. Đối tƣợng, khách thể nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Quy trình thiết kế trò chơi học tập trên máy tính

hướng dẫn trẻ khám phá Thế giới động vật.
Khách thể: Quá trình hướng dẫn trẻ khám phá Thế giới động vật.
5. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu và đề xuất quy trình thiết kế trò chơi học
tập trên máy tính hướng dẫn trẻ mẫu giáo khám phá Thế giới động vật.
Đề tài được tiến hành điều tra khảo sát thực tế và tổ chức thực nghiệm
ở tại trường Mầm non Tiền Phong, Mê Linh, Hà Nội.
6. Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng được quy trình thiết kế trò chơi học tập trên máy tính và
áp dụng quy trình để thiết kế một số trò chơi học tập trên máy tính để hướng
dẫn trẻ mẫu giáo khám phá Thế giới động vật phù hợp với đặc điểm lứa tuổi
và khả năng của trẻ sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của việc hướng dẫn trẻ
mẫu giáo khám phá Thế giới động vật nói riêng và hoạt động hướng dẫn trẻ
khám phá môi trường xung quanh nói chung.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phối hợp một số phương pháp nghiên cứu:
7.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Đề tài đã tổng hợp, phân tích, hệ thống hóa các vấn đề lý luận có liên
quan như: phương pháp dạy học, phương pháp quan sát, đặc điểm nhận thức
của trẻ mẫu giáo, yêu cầu và nội dung cho trẻ khám phá khoa học về
MTXQ… trong các loại sách, giáo trình, tạp chí, luận văn, các báo cáo khoa
học để xây dựng cơ sở lý luận cho nghiên cứu của đề tài.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp quan sát

4
Footer Page 11 of 16.


Header Page 12 of 16.

Thông qua dự giờ, quan sát các hoạt động dạy học của giáo viên và trẻ
(kết hợp phỏng vấn giáo viên và khảo sát bằng phiếu điều tra), người nghiên
cứu đã có những đánh giá chung về tình hình dạy học hiện nay.
7.2.2. Phương pháp điều tra
Người nghiên cứu sử dụng các phiếu khảo sát để điều tra thực trạng
việc sử dụng phương pháp quan sát trong tổ chức cho trẻ khám phá khoa học
về môi trường xung quanh ở một số Trường Mầm non, có phân tích, đánh giá
thực trạng đó với yêu cầu tổ chức cho trẻ khám phá khoa học về MTXQ.
7.2.3. Phương pháp phỏng vấn
Việc phỏng vấn giáo viên nhằm bổ sung các thông tin về việc tổ chức
dạy học hiện nay, lấy đó làm một trong những căn cứ cho những đề xuất của
khóa luận.
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng thống kê toán học để phân tích, đánh giá kết quả điều tra thực
trạng, kết quả thử nghiệm sư phạm.
8. Cấu trúc khóa luận
MỞ ĐẦU
NỘI DUNG
Chương 1: Cơ sở lý luận của việc: “Thiết kế trò chơi trên máy tính
hướng dẫn trẻ mẫu giáo khám phá chủ đề Thế giới động vật”.
Chương 2: Cơ sở thực tiễn: “Thiết trò chơi trên máy tính hướng dẫn
trẻ mẫu giáo khám phá chủ đề Thế giới động vật”.
Chương 3: Quy trình thiết kế trò chơi trên máy tính hướng dẫn trẻ
mẫu giáo khám phá chủ đề Thế giới động vật.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ SƯ PHẠM

5
Footer Page 12 of 16.

Header Page 13 of 16.

NỘI DUNG
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC THIẾT KẾ TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRÊN
MÁY TÍNH HƢỚNG DẪN TRẺ MẪU GIÁO KHÁM PHÁ CHỦ ĐỀ
THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT
1. Một số khái niệm
1.1. Trò chơi học tập
Theo A.N. Lêônchiev: “Trò chơi được gọi là TCHT hay trò chơi dạy
học là vì trò chơi đó gắn liền với một mục đích dạy học nhất định và đòi hỏi
khi tổ chức phải có tài liệu dạy học kèm theo phù hợp với mục đích của trò
chơi”. [2, tr 29]
Kharlamôv cho rằng loại trò chơi được xem là TCHT: “Đó là những trò
chơi có nhiệm vụ chủ yếu là giáo dục và phát triển trí tuệ cho trẻ em”.[2, tr 29]
Trò chơi học tập là trò chơi có luật và những nội dung cho trước, là trò
chơi của sự nhận thức, hướng đến sự mở rộng, chính xác hóa, hệ thống các
biểu tượng đã có nhằm phát triển các năng lực trí tuệ giáo dục lòng ham hiểu
biết của trẻ - trong đó nội dung học tập kết hợp với hình thức chơi. [2]
Theo chúng tôi trò chơi học tập là trò chơi có luật, sử dụng trò chơi vào
mục đích dạy học và giáo dục, đòi hỏi trẻ phải huy động ở mức độ cao các
chức năng trí tuệ để giải quyết các nhiệm vụ nhận thức hướng tới việc phát
triển trí tuệ cho trẻ.
1.2. Khái niệm trò chơi học tập trên máy tính
Theo chúng tôi trò chơi học tập trên máy tính là trò chơi được thiết kế
bằng các phần mềm máy tính có nội dung và hình thức mới mẻ, phong phú để
phục vụ cho hoạt động học tập hướng tới việc phát triển trí tuệ cho trẻ.

6

Footer Page 13 of 16.


Header Page 14 of 16.

1.3. Khám phá môi trƣờng xung quanh
* Khái niệm MTXQ:
MTXQ là tất cả những gì bao quanh chúng ta như tự nhiên, con người,
đồ vật, động vật… khái niệm này có thể hiểu theo nghĩa rộng và hẹp. Theo
nghĩa rộng, MTXQ là tất cả các sự vật, hiện tượng, con người, có trong hành
tinh mà chúng ta đang sống. Theo nghĩa hẹp, MTXQ là những hoàn cảnh cụ
thể các sự vật, hiện tượng có liên quan mật thiết với nó.[6, tr 3]
Môi trường xung quanh bao gồm cả môi trường tự nhiên và môi trường
xã hội. Môi trường tự nhiên bao gồm tự nhiên hữu sinh và tự nhiên vô sinh.
Môi trường xã hội bao gồm con người, đồ vật và xã hội loài người. Các môi
trường trên có mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau.
* Khái niệm khám phá môi trường xung quanh
Khám phá môi trường xung quanh là cách thức trẻ tiếp cận với MTXQ
để thích ứng với môi trường, tìm hiểu về môi trường, tích cực cải tạo môi
trường và thỏa mãn nhu cầu nhận thức của bản thân. [6, tr 3]
2. Trò chơi học tập đối với sự phát triển của trẻ mẫu giáo
2.1. Đặc điểm của trò chơi học tập
TCHT là một dạng hoạt động mang những đặc điểm chung của hoạt
động: có phương hướng, có mục đích, có ý thức và có đặc điểm chung của trò
chơi. Trò chơi mang lại cho trẻ niềm vui, hào hứng và thích thú. Trò chơi học
tập có đặc điểm sau:
- TCHT có luật rõ ràng do người lớn đặt ra nhằm đạt được mục đích
giáo dục và dạy học.
- TCHT bao giờ cũng có kết quả nhất định kết quả đó phải được thực
hiện trong việc giải quyết nhiệm vụ của trò chơi học tập. Đồng thời phải mang

lại niềm vui, sự thỏa mãn cho người tham gia TCHT. Kết quả của TCHT thể
hiện sự cố gắng trong suy nghĩ, tìm tòi sáng tạo trong việc lĩnh hội kiến thức
và trong tính hợp tác của nhóm trẻ.

7
Footer Page 14 of 16.


Header Page 15 of 16.

- TCHT có cấu trúc chặt chẽ, bao gồm các yếu tố: mục đích, hành động
chơi, luật chơi và tổ chức chơi.
- Trong TCHT, vị trí của mọi thành viên tham gia trò chơi đều như
nhau và đều được xác định bằng luật chơi. Việc thực hiện luật chơi là tiêu
chuẩn khách quan để đánh giá khả năng của trẻ.
- Trong TCHT sự thống nhất giữa hành vi thật và hành vi chơi phải
được rõ ràng. Trong quá trình chơi, nếu trẻ không tuân thủ luật chơi sẽ không
đạt được mục đích của trò chơi. Vì thế trong TCHT, việc kiểm tra lẫn nhau dễ
dàng hơn và có hiệu quả hơn vì luật chơi được quy định rõ ràng.
2.2. Vai trò của trò chơi học tập đối với sự phát triển của trẻ mẫu giáo
Trò chơi học tập có vai trò to lớn trong hình thành và phát triển các
năng lực cho trẻ, cụ thể:
- Mô phỏng môi trường hoạt động giúp trẻ trải nghiệm: Trò chơi học
tập được xây dựng và thiết kế dựa trên môi trường thực tế. Trò chơi học tập
mô phỏng lại các hoạt động của con người hoặc các đối tượng trong môi
trường thực. Thông qua trò chơi, trẻ được thử nghiệm cách thức hoạt động
hoặc tương tác với các đối tượng trong môi trường giả định. Do đó, trẻ được
thử nghiệm những ý tưởng, cách làm mới mẻ, tự do tưởng tượng, sáng tạo
trong môi trường đó. Qua đó giúp trẻ phát triển tư duy, khuyến khích trẻ
tương tác với các đối tượng xung quanh.

- Trò chơi có vai trò quan trọng đối với việc giáo dục và phát triển trí
tuệ của trẻ đặc biệt là trẻ mẫu giáo lớn. Trò chơi không chỉ củng cố kiến thức
trẻ đã biết mà còn giúp trẻ tiếp thu kiến thức mới, kĩ năng mới dễ dàng hơn.
Thông qua trò chơi trẻ được tiếp xúc môi trường thực tế thông qua môi trường
giả định trong trò chơi trẻ thỏa sức khám phá thế giới xung quanh. Trẻ tự
mình tìm ra tri thức mới và chủ động ghi nhớ chúng. Trong quá trình chơi trẻ
phải tư duy để tìm ra luật chơi và tìm ra những quy luật được quy định trong

8
Footer Page 15 of 16.


Header Page 16 of 16.

trò chơi. Điều đó đòi hỏi trẻ phải chú ý, tập trung và dùng trí thông minh của
mình để tìm ra cách giải quyết.
- Trò chơi là phương tiện củng cố làm giàu tri thức, kỹ năng đã biết của
trẻ. Trò chơi là môi trường giúp trẻ thực hành và thể hiện lại những gì trẻ đã
biết. Dựa trên những hiểu biết của trẻ, trẻ so sánh, phân tích và tìm ra những
tri thức mới. Thông qua chơi trò chơi trẻ tự làm giàu kho kiến thức cho mình.
- Phát triển các năng lực xã hội: Thông qua chơi trò chơi trẻ cùng tham
gia thảo luận với các bạn về luật chơi, cách chơi. TCHT giúp trẻ tự tin thể
hiện ý kiến của chính mình, tham gia góp ý và cùng các bạn hoàn thành trò
chơi. TCHT còn là môi trường tốt giúp trẻ phát triển khả năng tương tác, hoạt
động nhóm. Từ đó phát triển các kỹ năng xã hội cho trẻ như kỹ năng giao
tiếp, khả năng linh hoạt và phản ứng nhanh trong các cuộc hội thoại.
- Phát huy tính sáng tạo, tích cực, chủ động: Bản chất trẻ thích chơi trò
chơi nên khi tham gia trò chơi học tập trẻ rất thích thú. Trẻ chủ động tham gia
trò chơi, trẻ vừa chơi, vừa học. Quá trình lĩnh hội tri thức rất tự nhiên và giúp
trẻ ghi nhớ rất tốt.

- Hình thành và phát triển năng lực phán đoán, giải quyết vấn đề: Khi
tham gia trò chơi trẻ phải tư duy để giải quyết nhiệm vụ của trò chơi. Từ đó
hình thành khả năng phán đoán, trẻ tập trung phân tích và cố gắng hoàn thành
được trò chơi một cách rất tự nhiên.
3. Hoạt động khám phá chủ đề Thế giới động vật của trẻ Mầm non
3.1. Mục tiêu hƣớng dẫn trẻ Mầm non khám phá chủ đề Thế giới động vật
1. Kiến thức
- Trẻ nhận biết, gọi tên, nhận xét được những đặc điểm bên ngoài của
các con vật về cấu tạo, hình dáng, cách vận động, thức ăn, tiếng kêu, tập tính.
- Biết được ích lợi cũng như tác hại của chúng đối với con người.
- Biết mối quan hệ đơn giản giữa con vật và môi trường sống (thức ăn,
sinh sản, vận động…) của các con vật.

9
Footer Page 16 of 16.


Header Page 17 of 16.

2. Kĩ năng
- Quan sát , biết so sánh để thấy được sự giống nhau, khác nhau của các
con vật quen thuộc gần gũi qua một số đặc điểm của chúng.
- Phân nhóm động vật theo 1-2 dấu hiệu: thức ăn (ăn cỏ/ hoa quả/ ăn
thịt), tập tính (hiền lành/hung dữ), vận động (có khả năng chạy nhanh/có khả
năng leo trèo).
3. Thái độ
- Yêu thích các con vật nuôi. Biết bảo vệ, chăm sóc vật nuôi trong gia đình.
- Quý trọng người chăn nuôi
- Có ý thức bảo vệ môi trường sống và các con vật quý hiếm.
- Giáo dục kĩ năng sống: Biết tự bảo vệ bản thân trước những nguy

hiểm do những động vật hoang dã có thể gây ra.
3.2. Nội dung hƣớng dẫn trẻ mẫu giáo khám phá chủ đề Thế giới động
vật ở lứa tuổi mẫu giáo
Mục tiêu, nội dung cho trẻ KPKH về TGĐV được người nghiên cứu
trình bày theo “Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm
non” và “Chương trình giáo dục mầm non” được ban hành theo Thông tư số
17/2009/TT-BGDĐT, ngày 25/7/2009 của Bộ GD&ĐT.
Nội dung làm quen với TGĐV chủ yếu thông qua hoạt động LQVMTXQ.
Đây là hoạt động chủ yếu để tổ chức cho trẻ được tìm hiểu Thế giới động vật.
Nội dung này bao gồm các chủ đề sau: Động vật nuôi trong gia đình; một số
động vật sống trong rừng; động vật sống dưới nước; côn trùng và chim.
* Nội dung chủ đề nhánh: Động vật nuôi trong gia đình.
- Sự giống và khác nhau rõ nét giữa 2 con vật qua:
+ Tên gọi
+ Một số đặc điểm (cấu tạo, tiếng kêu, thói quen, thức ăn, nơi sống, vận
động…) của một số con vật nuôi gần gũi với trẻ.

10
Footer Page 17 of 16.


Header Page 18 of 16.

- Ích lợi của các món ăn được chế biến từ nguồn động vật.
- Cách chăm sóc và bảo vệ con vật nuôi.
- Ích lợi của các con vật (cho trứng, thịt để ăn, bắt chuột, giữ nhà…)
- Mối quan hệ giữa cấu tạo và môi trường sống, với vận động, cách
kiếm ăn.
* Nội dung chủ đề nhánh: Động vật sống dưới nước.
- Phân biệt sự giống và khác nhau của các con vật:

+ Tên gọi
+ Một số bộ phận chính
+ Màu sắc, kích thước
+ Thức ăn
+ Ích lợi
- Nơi sống
- Mối quan hệ giữa cấu tạo với vận động và môi trường sống.
- Các món ăn từ cá.
* Nội dung chủ đề nhánh: Động vật sống trong rừng.
- Phân biệt sự giống và khác nhau của các con vật:
+ Tên gọi
+ Đặc điểm bên ngoài: Cấu tạo, cách kiếm mồi (thức ăn), thói quen và
tập tính vận động…
- Ích lợi và tác hại
- Nơi sống
- Nguy cơ tuyệt chủng một số loài vật quý hiếm cần được bảo vệ.
* Nội dung chủ đề nhánh: Côn trùng và chim.
- Phân biệt sự giống và khác nhau giữa côn trùng và chim về đặc điểm:
+ Tên gọi
+ Một số bộ phận chính

11
Footer Page 18 of 16.


Header Page 19 of 16.

+ Màu sắc, kích thước.
+ Vận động, thức ăn, kiếm mồi.
+ Ích lợi (hay tác hại).

- Nơi sống
- Bảo vệ hay diệt trừ.
3.3. Vai trò của hoạt động phám khá chủ đề Thế giới động vật đối với trẻ
mẫu giáo
Việc tổ chức cho trẻ khám phá chủ đề Thế giới động vật giúp trẻ hiểu
rõ hơn về đặc điểm, hình dáng, thức ăn, tập tính, lợi ích, nơi sống, cách chăm
sóc một số con vật gần gũi với cuộc sống của trẻ. Từ đó, trẻ có thể vận dụng
những hiểu biết của mình áp dụng vào cuộc sống để chăm sóc các con vật
cũng như có thái độ đúng khi tiếp xúc với những con vật đó.
Việc tổ chức cho trẻ khám phá chủ đề Thế giới động vật nhằm thỏa
mãn nhu cầu nhận thức, nâng cao hiểu biết về Thế giới động vật: cung cấp
cho trẻ những hiểu biết sơ đẳng về động vật, hình thành và phát triển ở trẻ
những thao tác, kỹ năng tư duy: quan sát, so sánh, phân loại, xếp nhóm…. Từ
đó làm nảy sinh ở trẻ những phẩm chất đạo đức đáng quý, có lòng yêu mến
động vật, có ý thức chăm sóc, bảo vệ các con vật.
Việc tổ chức cho trẻ khám phá chủ đề Thế giới động vật giúp trẻ phát
triển tất cả các mặt: trí tuệ, thể chất, tình cảm đạo đức, thẩm mĩ giúp trẻ phát
triển toàn diện.
4. Sử dụng trò chơi học tập trên máy tính trong hoạt động hƣớng dẫn trẻ
khám phá chủ đề TGĐV
4.1. Đặc điểm của trò chơi học tập trên máy tính
Đặc điểm của trò chơi học tập trên máy tính cũng có những đặc điểm
như trò chơi học tập thông thường mà trẻ mẫu giáo tham gia chơi. Tuy nhiên
trò chơi học tập trên máy tính có một số đặc điểm cần lưu ý:

12
Footer Page 19 of 16.


Header Page 20 of 16.

- Môi trường thao tác làm việc là môi trường ảo: Đây là nơi mô phỏng
một nội dung hoạt động trên các phần mềm của máy tính. Dựa vào đó trẻ có
thể thấy được những sự vật hiện tượng được thu nhỏ, chúng được thể hiện
sống động với những hiệu ứng đẹp mắt, sinh động, hấp dẫn.
- Tính vừa sức: Hiện nay trẻ được tiếp cận với các thiết bị điện tử rất
sớm nên trẻ hiểu được ngôn ngữ của nó. Trẻ có thể sử dụng nó một cách
thành thạo và linh hoạt với những đổi mới của công nghệ. Có khi ta chỉ cần
hướng dẫn một lần là trẻ có thể tự sử dụng được. Vì thế với trò chơi được
thiết kế trên máy tính trẻ có thể chơi bằng cách thao tác với chuột là vừa sức
với trẻ.
- Tính kinh tế: Không phải chuẩn bị nhiều đồ dùng trực quan vừa tốn
kém lại mất thời gian.
- Tương tác: Trẻ thảo luận với nhau về cách chơi và luật chơi, cách tính
điểm. Trẻ tự tin thể hiện ý kiến của chính mình, tham gia góp ý và cùng các
bạn hoàn thành trò chơi. Ngoài ra, khi chơi trẻ sẽ chơi bằng cách thao tác với
chuột. Trẻ được tương tác với các thiết bị điện tử.
- Tính hấp dẫn: Có nhạc, âm thanh, chuyển động hấp dẫn gây hứng thú
cho trẻ.
- Trò chơi học tập trên máy tính chủ yếu giúp trẻ nâng cao nhận thức,
hiểu sâu hơn bản chất của sự vật và cách giải quyết vấn đề mà trẻ khó hoặc
không thể tiếp cận được.
- Trò chơi học tập trên máy tính chủ yếu dạy trẻ cách suy nghĩ, rèn
luyện tính năng động tạo ra môi trường áp dụng những kiến thức mà trẻ
đã biết.
- Trò chơi phải có quan hệ chặt chẽ với nội dung học tập và nội dung
cần phù hợp với thực tế tổ chức trò chơi.

13
Footer Page 20 of 16.

Header Page 21 of 16.

4.2. Vai trò của trò chơi trên máy tính trong hoạt động hƣớng dẫn trẻ
mẫu giáo khám phá chủ đề Thế giới động vật
- Sử dụng trò chơi học tập trên máy tính giúp trẻ củng cố được những
kiến thức đã học về các loài động vật, khắc sâu hiểu biết của trẻ về đặc điểm,
cấu tạo, mối quan hệ giữa các loài động vật. Mở rộng những kiến thức mà trẻ
chưa biết như tập tính vận động, quy luật sinh sản mà trẻ không thể quan sát
trực tiếp bằng mắt được.
- Sử dụng TCHT trên máy tính giúp trẻ hứng thú hơn khi khám phá các
loài động vật, kích thích sự tò mò, ham tìm hiểu, khám phá các loài động vật
của trẻ.
- Trò chơi học tập trên máy tính là môi trường giả định giúp trẻ tiếp cận
với Thế giới động vật một cách gián tiếp. TCHT trên máy tính là phương tiện
hiện đại giúp trẻ khám phá TGĐV bên ngoài một cách sống động và phong
phú nhất. Từ đó giúp trẻ củng cố, ghi nhớ được những kiến thức cơ bản về
Thế giới động vật và rèn luyện tư duy cho trẻ.
- TCHT trên máy tính giúp trẻ làm quen và tiếp cận với các thiết bị hiện
đại. Bên cạnh việc khám phá TGĐV trẻ mở rộng hiểu biết về những công
dụng của thiết bị hiện đại. Chúng có ích và phục vụ cho quá trình trẻ khám
phá TGĐV như thế nào. Làm cơ sở để xây dựng nền tảng những hiểu biết ban
đầu về các thiết bị công nghệ hiện đại.
- Trò chơi học tập trên máy tính giúp GV kiểm tra những hiểu biết
của trẻ về TGĐV. Từ đó, giáo viên có thể điều chỉnh mục tiêu và thiết kế
những trò chơi mới bổ sung vào chương trình dạy học của mình, làm cho
nội dung dạy học trở nên phong phú và hấp dẫn hơn. Đồng thời làm cho
quá trình khám phá Thế giới động vật của trẻ được mở rộng cả về nội dung
và hình thức.

14
Footer Page 21 of 16.


Header Page 22 of 16.

4.3. Sử dụng phần mềm MS PowerPoint 2010 để thiết kế trò chơi học tập
trong hoạt động hƣớng dẫn trẻ khám phá chủ đề Thế giới động vật
4.3.1. Một số vấn đề về phần mềm powerpoint
a. Đặc điểm của phần mềm Microsoft PowerPoint
- Phần mềm MS PowerPoint cho phép bạn tạo những Slide thể hiện
những chủ điểm, nội dung đi kèm với những hiệu ứng. MS PowerPoint
thường được dùng để thiết kế bài giảng điện tử, thuyết trình, thậm chí là để
quảng cáo, làm phim hoạt hình và trình diễn ảnh. PowerPoint là một chương
trình biên tập Presentation (trình diễn) tiện lợi cho người dùng, nhanh chóng
và dễ sử dụng thể hiện được tính chuyên nghiệp.
- MS PowerPoint có các đặc trưng của nhóm MS Office, cũng như
Word, Excel. Kết quả hiển thị theo cấu trúc màn hình trình chiếu. Giao diện
và công cụ rất thân thiện, dễ dùng và linh hoạt. Các công cụ cơ bản về MS
PowerPoint như: Text, Drawing, Picture, Chart, định dạng đối tượng... hoàn
toàn như trong Word, Excel.
- Hệ thống hiệu ứng phong phú, có thể được khai thác tạo nên khá
nhiều cấu trúc, thậm chí có thể lập trình được để tạo các đối tượng. Ví dụ:
Thiết kế trò chơi, tạo đồng hồ đếm ngược.
- Khả năng nhúng ứng dụng và Link khá mạnh, dễ dàng tạo được trò
chơi đa dạng, linh hoạt...
- Thủ tục lưu cất thông minh, hỗ trợ chuyển đổi đuôi file và đóng gói
sản phẩm lên một thư mục hoặc trên đĩa CD.
b. Mục đích sử dụng

- Là một công cụ trợ giúp để tạo, thiết kế và trình diễn các trò chơi học tập.
- Có các tính năng hiện đại cho phép tạo và thay đổi nội dung một cách
nhanh chóng và thuận tiện.

15
Footer Page 22 of 16.


Header Page 23 of 16.

- Cho phép tạo những trò chơi đa phương tiện bằng cách hỗ trợ hình vẽ
(động - tĩnh), các âm thanh sống động.
c. Chức năng của MS PowerPoint
MS (Microsoft) PowerPoint là một phần mềm thuộc nhóm MS Office,
có chức năng hỗ trợ việc thiết kế, soạn thảo và định dạng nội dung tài liệu, rất
thuận tiện cho việc trình bày giảng dạy, thuyết trình...
Phần mềm Powerpoint cho phép giáo viên xây dựng các trình chiếu
dưới dạng các slide.
Với PowerPoint ta có thể dễ dàng tạo một trình diễn cơ bản bằng nhiều
cách khác nhau. Tùy theo số lượng, nội dung và sự hỗ trợ thiết kế mà người
sử dụng yêu cầu, chúng ta có thể:
- Tạo một trình diễn sử dụng một kiểu mẫu thiết kế: cho phép bổ sung các
slide và nội dung của riêng mình nhưng vẫn giữ được khuân mẫu nhất quán.
- Tạo một trình diễn trống cung cấp những đề nghị về thiết kế, màu sắc
hoặc nội dung định sẵn.
- Tạo những trò chơi chỉ với các hiệu ứng Animations và các liên kết
như Trigger/Hyperlink. Với những ý tưởng khác nhau giáo viên có thể tạo ra
những trò chơi khác nhau. Trò chơi chứa đựng những nội dung phong phú và
mang tính giáo dục sâu sắc cho trẻ.
4.3.2. Ứng dụng Phần mềm MS PowerPoint để thiết kế trò chơi học tập

trong hoạt động hướng dẫn trẻ khám phá chủ đề Thế giới động vật
Trong hoạt động hướng dẫn trẻ KPMTXQ, chúng ta có thể sử dụng
phần mềm PowerPoint để thiết kế các trò chơi học tập trên máy tính nhằm
phục vụ cho hoạt động dạy học. Trong quá trình thiết kế, chúng ta có thể sử
dụng một số tính năng của phần mềm PowerPoint để thiết kế các trò chơi học
tập trên máy tính sinh động và hấp dẫn.
Một số thao tác có thể sử dụng khi:

16
Footer Page 23 of 16.


Header Page 24 of 16.

- Chèn hình ảnh:
Khi muốn chèn File hình ảnh chỉ cần vào Insert Picture

sau đó lựa

chọn file chứa đối tượng đã lưu rồi chọn đối tượng đó và bấm Enter là đã
chèn được hình ảnh.
- Cắt và chỉnh sửa ảnh:
Khi chèn ảnh mà hình ảnh đó không phù hợp vì bạn chỉ cần hình ảnh
của một con vật trong một bức tranh. Thì có thể vào Format rồi vào tiếp
Remove Background

nhấn tiếp Mark Areas Keep

dùng bút

đánh dấu các phần cần cắt để được ảnh của con vật đó tách ra khỏi hình nền.
- Chèn âm thanh:
Khi muốn chèn File âm thanh chỉ cần vào Insert Audio

sau đó

lựa chọn file chứa âm thanh mà lưu rồi chọn đối tượng đó và bấm Enter là đã
chèn được hình ảnh. Khi muốn chèn đoạn ghi âm trực tiếp có thể vào Insert
Audio rồi vào tiếp Record Audio rồi bạn bấm vào nút đỏ để bắt đầu ghi âm
sau đó bấm Enter để hoàn tất thao tác.
- Tạo hiệu ứng:
Sau khi đã thiết kế xong những hình ảnh cho trò chơi, có thể kích vào
hình ảnh đó rồi vào Animations để chọn hiệu ứng bất kỳ: Entrence (hiệu ứng
xuất hiện)/Exit (hiệu ứng biến mất) hay chọn Custom Path

(hiệu ứng

di chuyển theo đường đi). Với những hiệu ứng trong PowerPoint rất đơn giản,
bạn có thể sử dụng chúng một cách linh hoạt và có hiệu quả.

17
Footer Page 24 of 16.


Header Page 25 of 16.

CHƢƠNG 2
CỞ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC THIẾT KẾ TRÒ CHƠI HỌC TẬP
TRÊN MÁY TÍNH HƢỚNG DẪN TRẺ MẪU GIÁO KHÁM PHÁ
CHỦ ĐỀ THẾ GIỚI ĐỘNG VẬT

2.1. Mục đích khảo sát thực trạng
Tìm hiểu thực trạng thiết kế và sử dụng trò chơi học tập trên máy tính
trong hoạt động giáo dục ở Trường Mầm non. Thông qua điều tra, tôi muốn
tìm hiểu phương pháp dạy học, mức độ sử dụng công nghệ thông tin trong
quá trình dạy học của giáo viên. Bên cạnh đó, mục đích chính của khóa luận
là để biết được nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của việc ứng dụng
phần mềm máy tính để thiết kế trò chơi trong hướng dẫn trẻ mẫu giáo khám
phá Thế giới động vật. Tìm hiểu thực trạng ứng dụng các phần mềm máy tính
trong dạy học môn MTXQ nói chung và thiết kế các trò chơi học tập cho trẻ
mẫu giáo nói riêng.
2.2. Đối tƣợng khảo sát
Người nghiên cứu tiến hành thu thập thông tin chủ yếu qua điều tra 50
GV đang công tác tại Trường Mầm non Tiền phong, Mê Linh, Hà Nội.
2.3. Nội dung khảo sát
Điều tra thực trạng việc thiết kế và sử dụng các phần mềm máy tính để
thiết kế trò chơi học tập hướng dẫn trẻ MN khám phá thế giới động vật bao
gồm những nội dung chủ yếu sau:
- Thực trạng thiết kế và sử dụng trò chơi học tập trên máy tính trong
hoạt động giáo dục ở Trường Mầm non.
- Thực trạng hoạt động hướng dẫn trẻ khám phá chủ đề Thế giới động
vật ở Trường Mầm non.
- Thực trạng hoạt động thiết kế và sử dụng trò chơi học tập trên máy
tính trong hoạt động hướng dẫn trẻ khám phá chủ đề Thế giới động vật ở
Trường Mầm non.

18
Footer Page 25 of 16.