Văn mẫu lớp 6: Cảm nhận về bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Cảm nhận về bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ
Bài văn mẫu 1: Cảm nhận về bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ
Minh Huệ với bài thơ Đêm nay Bác không ngủ là hiện tượng thi sĩ bất tử với một giai
phẩm văn chương. Độc đáo bởi vì một nhà thơ xứ Nghệ, sử dụng làn điệu dân ca hát dặm
Nghệ Tĩnh đã ca ngợi tình thương người mênh mơng của một người con vĩ đại của xứ
Nghệ - Bác Hồ kính yêu.
Bài thơ gần như một truyện cổ tích vừa thực vừa mộng dẫn hồn ta vào một khơng khí
lung linh huyền thoại: một ơng tiên với chịm râu im phăng phắc, bỗng cao lung linh trước
ngọn lửa hồng chập chờn giữa rừng khuya. Một đêm đông lạnh lẽo mưa lâm thâm thời
chiến tranh, loạn lạc. Xung quanh đống lửa là những chiến binh trẻ (tiên đồng) đang nằm
ngủ. Không gian nghệ thuật và thời gian nghệ thuật ấy đã góp phần đặc sắc tạo nên sắc
điệu trữ tình thẩm mĩ của bài thơ Đêm nay Bác không ngủ.
Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ kể, ngôn ngữ tả, ngôn ngữ nhân vật, và bình luận trữ tình
hồ quyện trong những vần thơ năm chữ dung dị, lắng đọng, liền mạch, mến thương.
Hình ảnh Bác Hồ được khắc hoạ rất đậm nét qua tâm hồn anh đội viên. Mối quan hệ giữa
lãnh tụ với chiến sĩ trở thành tình bác - cháu, cha - con. Tố Hữu từng viết: Người là Cha,
là Bác, là Anh - Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ (Sáng tháng Năm), ở đây Minh Huệ
đã cảm nhận được:
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột.
Bác nhón chân nhẹ nhàng...
Việc làm đốt lửa, hành động đi đém chăn, cử chỉ nhón chân nhẹ nhàng - đã thể hiện sự
chăm chút yêu thương của Người Cha mái tóc bạc đối với từng người lính như tình cha con, tình ơng - cháu.
Chú đội viên mơ màng trong khoảnh khắc hạnh phúc thần tiên. Chất thơ vừa thực vừa mơ
đầy ấn tượng:

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng.
Ngồi trời thì mưa lâm thâm lạnh lẽo. Trong mái lều xơ xác, suốt đêm Lặng yên bên bếp
lửa - vẻ mặt Bác trầm ngâm. Bác vẫn ngồi... Bác vẫn khơng ngủ, Chỉ lo mn mối như
lịng mẹ... (Tố Hữu). Bác vĩ đại và ấm áp biết bao! Một so sánh rất đẹp, rất thơ đã ca ngợi
tình nhân ái Hồ Chí Minh:
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng.
Tình huống thơ được đẩy tới cao trào. Chế Lan Viên trong Người đi tìm hình của nước
từng viết: Hiểu sao hết tấm lòng lãnh tụ. Anh đội viên cũng vậy, anh chưa hiểu vì sao đêm
nay Bác trầm ngâm thao thức. Nghe Bác nói, anh đội viên vui sướng mênh mơng. Tình
nhân ái của lãnh tụ đã soi sáng tâm hồn người lính trẻ:
Bác thương đồn dân cơng
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn
Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau....
Trong bài thơ Đêm nay Bác không ngủ, Minh Huệ đã sáng tạo nên một số chi tiết nghệ
thuật rất cụ thể và điển hình về mái tóc, chịm râu, ngọn lửa, bóng Bác, vẻ mặt trầm ngâm,
về hành động, cử chỉ (đốt lửa, dém chăn, nhón chân...) nhằm tơ đậm và ca ngợi tình
thương bao la của Bác Hồ kính u. Chịm râu là một nét vẽ thân tình bức chân dung lãnh
tụ gợi lên sự gần gũi, thân thiết mà cao cả, thiêng liêng:
Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc.

Bên cạnh hình ảnh Bác Hồ là hình ảnh anh đội viên, được nhà thơ thế hiện khá đẹp. Anh
chợt thức giữa đêm khuya, và vô cùng nhạc nhiên suy nghĩ:


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác khơng ngủ.
Thương Bác, anh khẽ nói: Bác ơi! Bác chưa ngủ? - Bác có lạnh lắm khơng?. Anh bồn
chồn lo lắng:
Anh nằm lo Bác ốm....
Cảm xúc của anh đội viên phát triển theo chiều dài của thời gian đêm khuya:
Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi...
Lần thứ ba thức dậy...
Người lính trẻ nằng nặc, thiết tha:
Mời Bác ngủ Bác ơi!
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ!
Nghe Bác nói về tình thương và nỗi lo, ... anh đội viên vơ cùng hạnh phúc vì đã thấm hiểu
tấm lịng và sự vĩ đại của lãnh tụ:
Lòng vui sướng mênh mơng
Anh thức ln cùng Bác.
Qua hình ảnh anh đội viên, Minh Huệ đã thể hiện một cách chân thành cảm động lịng
kính u của đồng bào và chiến sĩ đói với Hồ Chủ tịch vĩ đại.
Đêm nay Bác không ngủ mãi mãi là một bài ca làm rung động trái tim muôn triệu con
người. Hai nhân vật, hai tâm hồn chung đức, chan hồ trong một tình u lớn: "u nước,
thương người". Màu sắc dân ca kết hợp với không khí cổ tích thần kỳ làm nên vẻ đẹp độc
đáo của bài thơ. Cảnh rừng đêm mưa lâm thâm, ngọn lửa hồng, mái tóc bạc, chịm râu im
phăng phắc là bốn nét vẽ đầy ấn tượng về Bác Hồ và tấm lòng yêu nước, thương dân của

Bác.
Bài văn mẫu 2: Cảm nhận về bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ
Đêm nay Bác không ngủ của tác giả Minh Huệ sáng tác năm 1951, là một trong những bài
thơ thành công nhất về Bác Hồ và đã trở nên quen thuộc với nhiều thế hệ. Câu chuyện kể
về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch. Bài thơ thể hiện tấm lòng


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác đối với bộ đội và nhân dân, đồng thời thể hiện tình
cảm u kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ. Bài thơ Đêm nay Bác không
ngủ sử dụng thể thơ năm chữ thích hợp với lối kể chuyện kết hợp miêu tả. Đây là bài thơ
tự sự trữ tình có nhiều chi tiết giản dị và cảm động được trình bày như một câu chuyện về
người thật việc thật. Có hồn cảnh, khơng gian, thời gian, địa điểm, có diễn biến sự việc,
có cả lời đối thoại giữa hai nhân vật (anh đội viên và Bác Hồ).
Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác khơng ngủ.
Lặng n nhìn bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm.
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác.
Hai khổ thơ đầu giới thiệu thời gian, khơng gian của câu chuyện, hình ảnh Bác Hồ và anh
đội viên. Trong đêm khuya, trời mưa, gió lạnh, anh đội viên thức giấc, thấy Bác vẫn ngồi
bên bếp lửa. Anh băn khoăn thắc mắc, vì trời đã khuya lắm rồi mà Bác vẫn ngồi trầm
ngâm bên bếp lửa. Anh kín đáo dõi theo diễn biến tâm trạng trên nét mặt và trong từng cử
chỉ ân cần của Bác. Anh xúc động hiểu rằng Bác đang lặng lẽ đốt lửa để sưởi ấm cho
chiến sĩ.
Anh đội viên nhìn Bác

Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Trong lịng anh đội viên dấy lên tình cảm u thương, kính trọng Người vơ hạn.
Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Bác coi trọng giấc ngủ của chiến sĩ nên nhón chân nhẹ nhàng đi dém chăn cho từng người
một. Bác ân cần chu đáo khơng khác gì bà mẹ hiền yêu thương, lo lắng cho đàn con. Cử
chỉ nhón chân nhẹ nhàng của Bác là một chi tiết đặc sắc, thật giản dị mà xúc động, bộc lộ
tấm lịng u thương sâu xa và sự tơn trọng, nâng niu của vị lãnh tụ đối với bộ đội.
Anh đội viền mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng.
Ngọn lửa bập bùng soi bóng Bác khi mờ khi tỏ. Anh mơ màng thấy bên ánh lửa bập bùng,
bóng Bác cao lồng lộng in trên vách nứa đơn sơ, vừa chập chờn hư ảo, vừa ấm áp yêu
thương. Bác như ông Bụt, ông Tiên xuất hiện giữa khung cảnh rừng sâu, trong đêm khuya,
dưới mái lều tranh. Thực và mộng đan cài vào nhau, tạo nên hình ảnh tuyệt đẹp về Bác.
Thổn thức cả nỗi lịng
Thầm thì anh hỏi nhỏ:
Bác ơi Bác chưa ngủ
Bác có lạnh lắm không?
Anh đội viên lo lắng tha thiết mời Bác đi nghỉ, vì đêm đã khuya rồi mà Bác vẫn chưa đi
ngủ. Nỗi lo Bác ốm cứ bề bộn trong lòng anh.

Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc
Nhưng Bác không trả lời câu hỏi của anh mà ân cần khun nhủ:
Khơng biết nói gì hơn
Anh nằm lo Bác ốm
Lịng anh cứ bề bộn
Vì Bác vẫn thức hồi
Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi?


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Vâng lời anh nhắm mắt nhưng bụng vẫn bồn chồn. Nỗi lo lắng của anh thật thiết thực, bởi
trong suy nghĩ của anh, Bác là linh hồn chiến dịch.
Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc.
Lần thứ ba thức dậy, anh đội viên hốt hoảng giật mình khi thấy Bác vẫn không ngủ mà tập
trung suy nghĩ cao độ.
Anh vội vàng nằng nặc
Mời Bác ngủ Bác ơi
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ!
Anh lo lắng vì sợ Bác mệt, khơng tiếp tục được cuộc hành trình. So với lần trước, lần này
anh đội viên năn nỉ mạnh dạn hơn, tha thiết hơn.
Bác thức thì mặc Bác
Bác ngủ khơng an lịng
Bác thương đồn dân cơng

Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn.
Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau.
Cảm động trước nhiệt tình của người chiến sĩ, Bác thấy cần phải giải thích ngun nhân
mình khơng ngủ để cho anh n tâm: Lý do Bác khơng ngủ vì Bác lo cho bộ đội, dân
cơng đang ngủ ngồi rừng. Tuy khơng thấy tận mắt, nhưng Bác cảm nhận rất cụ thể
những gian lao vất vả của họ.
Anh đội viên nhìn bác
…………………………
Lịng vui sướng mênh mông


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Anh thức ln cùng Bác
Câu trả lời của Bác đã khiến cho anh đội viên xúc động và thấm thía tấm lịng nhân ái
mênh mơng của vị Cha già dân tộc. Được chứng kiến những hành động và lời nói biểu
hiện tình thương và đạo đức cao cả của Bác Hồ, anh chiến sĩ thấy trong tâm hồn mình tràn
ngập một niềm hạnh phúc. Bác đã khơi dậy tình đồng đội, tình giai cấp đẹp đẽ, cao quý.
Khi đã hiểu rõ tâm trạng của Bác thì người chiến sĩ: Lịng vui sướng mênh mơng, Anh
thức ln cùng Bác.
Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác khơng ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh
Riêng ở đoạn cuối, chúng ta thấy có sự hịa hợp khéo léo giữa suy nghĩ của nhà thơ và

tâm trạng người chiến sĩ.
Nhà thơ đã đặt mình vào vị trí nhân vật anh đội viên để cảm nhận, suy nghĩ về Bác. Chính
vì vậy nên cảm xúc của nhà thơ đạt tới mức chân thành và sâu sắc. Bài thơ thể hiện tình
cảm chung của bộ đội và nhân dân ta đối với Bác Hồ. Đồng thời là lòng tin yêu, biết ơn
sâu sắc và tự hào về vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại mà bình dị. Tình cảm của tác giả được
bộc lộ dàn trải suốt bài thơ. Đêm nay không ngủ được miêu tả trong bài thơ chỉ là một
trong vô vàn những đêm không ngủ của Bác. Cuộc đời Người đã dành trọn vẹn cho nhân
dân, Tổ quốc. Chúng ta nguyện sống, học tập và làm việc sao cho xứng đáng với Bác kính
yêu.
Bài văn mẫu 3: Cảm nhận về bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ
Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ là một trong những bài thơ thành công nhất về
Bác Hồ và đã trở nên quen thuộc với nhiều thế hệ.
Bài thơ được viết dựa trên những sự kiện có thực. Năm 1950, trong chiến dịch Biên giới,
Bác Hồ đã trực tiếp ra mặt trận chỉ huy chiến đấu. Đầu năm 1951, Minh Huệ đang ở Nghệ
An thì được một người bạn là bộ đội vừa từ Việt Bắc về kể cho nghe chuyện được gặp
Bác Hồ.
Câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch đã tác động


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

mạnh mẽ đến suy nghĩ và cảm xúc của nhà thơ, là nguồn thi hứng để Minh Huệ sáng tác
nên bài thơ này.
Bài thơ thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác đối với bộ đội và nhân
dân, đồng thời thể hiện tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ.
Mối quan hệ gắn bó giữa lãnh tụ cách mạng và quần chúng cách mạng cũng được phản
ánh rất thành công trong tác phẩm.
Trong thơ ca Việt Nam đã có nhiều bài thơ của nhiều tác giả viết về Bác Hồ với những
cách thể hiện khác nhau. Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ sử dụng thể thơ năm chữ thích
hợp với lối kể chuyện kết hợp miêu tả. Đây là bài thơ tự sự trữ tình có nhiều chi tiết giản

dị và cảm động được trình bày như một câu chuyện về người thật việc thật. Có hồn cảnh,
khơng gian, thời gian, địa điểm, có diễn biến sự việc, có cả lời đối thoại giữa hai nhân vật
(anh đội viên và Bác Hồ).
Bài thơ có thể tóm tắt như sau: Trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp, trên
đường đi kiểm tra khâu chuẩn bị của chiến dịch Biên giới, Bác Hồ đến thăm một đơn vị
chủ lực rồi nghỉ chân tại nơi đóng quân của bộ đội. Đêm khuya, trời mưa lâm thâm và rất
lạnh. Anh đội viên thức dậy lần đầu, thấy Bác ngồi bên bếp lửa rồi đi dém chăn cho từng
người, anh năn nỉ mời Bác đi ngủ. Lần thứ ba thức dậy, anh thấy Bác vẫn thức. Trời đã
gần sáng, anh tâm tình với Bác và thức ln cùng Bác.
Trong bài thơ có hai nhân vật: Bác Hồ và anh đội viên chiến sĩ. Hình tượng trung tâm là
Bác Hồ được miêu tả qua cái nhìn và tâm trạng của người chiến sĩ, qua những lời đối
thoại giữa hai người.
Qua đó, bài thơ phản ánh tấm lòng yêu thương rộng lớn của Bác Hồ với đồng bào, chiến
sĩ và thể hiện tình cảm kính yêu, khâm phục của bộ đội, nhân dân đối với Bác Hồ.
Hai khổ thơ đầu giới thiệu thời gian, khơng gian của câu chuyện, hình ảnh Bác Hồ và anh
đội viên:
Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Lặng n nhìn bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm.
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác.
Đêm khuya, trời mưa, gió lạnh… Anh đội viên đã ngủ được một giấc. Lần đầu thức dậy,
thấy Bác vẫn ngồi bên bếp lửa, anh băn khoăn thắc mắc, ngạc nhiên vì trời đã khuya lắm

rồi mà Bác vẫn ngồi trầm ngâm bên bếp lửa. Từ ngạc nhiên đến xúc động, anh hiểu rằng
Bác vẫn lặng lẽ đốt lửa để sưởi ấm cho chiến sĩ.
Anh kín đáo dõi theo diễn biến tâm trạng trên nét mặt và trong từng cử chỉ ân cần của Bác.
Trong lịng anh dấy lên tình cảm u thương, kính trọng Người vơ hạn:
Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng
Bác đốt lửa sưởi ấm căn lều rồi đi dém chăn cho từng người. Bác coi trọng giấc ngủ của
chiến sĩ nên nhón chân nhẹ nhàng. Bác ân cần chu đáo không khác gì bà mẹ hiền yêu
thương, lo lắng cho đàn con.
Hành động này đã thể hiện tình yêu thương và sự chăm sóc ân cần, tỉ mỉ của Bác Hồ với
chiến sĩ. Bác như người cha, người mẹ chăm lo cho giấc ngủ của những đứa con. Sự chăm
sóc thật chu đáo, khơng sót một ai: Từng người, từng người một. Cử chỉ nhón chân nhẹ
nhàng của Bác để khơng làm các chiến sĩ thức giấc là một chi tiết đặc sắc, thật giản dị mà
xúc động, bộc lộ tấm lòng yêu thương sâu xa và sự tôn trọng, nâng niu của vị lãnh tụ đối
với bộ đội.
Anh đội viền mơ màng
Như nằm trong giấc mộng


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng.
Hình ảnh và cử chỉ của Bác trong đêm khiến anh đội viện khơng phân biệt được cảnh

trước mắt mình là thực hay là mộng. Ngọn lửa bập bùng soi bóng Bác khi mờ khi tỏ. Tâm
trạng anh ngạc nhiên và xúc động. Đang tỉnh mà anh nghĩ là mình đang mơ. Anh mơ
màng thấy bên ánh lửa bập bùng, bóng Bác cao lồng lộng in trên vách nứa đơn sơ, vừa
chập chờn hư ảo, vừa ấm áp yêu thương. Bác như ông Bụt, ông Tiên xuất hiện giữa khung
cảnh phảng phất khơng khí cổ tích (dưới mái lều tranh, trong đêm khuya, giữa rừng sâu).
Từ Bác tỏa ra hơi ấm lạ kì: Ấm hơn ngọn lửa hồng. Đó là hơi ấm của tình thương bao la,
nồng đượm, cao sâu hơn cả tình mẹ đối với con.
Thực và mộng đan cài vào nhau, tạo nên hình ảnh tuyệt đẹp về Bác. Lồng lộng bóng hình
nhưng cũng là lồng lộng chiều rộng, chiều cao của tấm lòng Bác. Anh đội viên thấy mình
như đang được nằm trong lịng Bác và anh sung sướng bồi hồi.
Càng bồi hồi anh càng lo lắng khi thấy đêm đã khuya rồi mà Bác vẫn chưa đi ngủ:
Thổn thức cả nỗi lịng
Thầm thì anh hỏi nhỏ:
Bác ơi Bác chưa ngủ
Bác có lạnh lắm khơng?
Xúc động cao độ, anh đội viên tha thiết mời Bác đi nghỉ. Nỗi lo Bác ốm cứ bề bộn trong
lịng anh.
Bác khơng trả lời câu hỏi của anh mà ân cần khuyên nhủ:
Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc
Vâng lời anh nhắm mắt nhưng vẫn thấp thỏm không yên:
Không biết nói gì hơn
Anh nằm lo Bác ốm
Lịng anh cứ bề bộn
Vì Bác vẫn thức hồi
Chiến dịch hãy cịn dài


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Rừng lắm dốc lắm ụ
Đêm nay Bác khơng ngủ
Lấy sức đâu mà đi?
Nỗi lo lắng của anh thật thiết thực, bởi trong suy nghĩ của anh, Bác là linh hồn chiến dịch.
Bài thơ không kể về lần thứ hai anh đội viên thức dậy, mà từ lần thứ nhất chuyển ngay
sang lần thứ ba. Điều này cho thấy trong đêm, anh đã nhiều lần tỉnh giấc và lần nào cũng
chứng kiến cảnh Bác Hồ không ngủ. Từ lần thứ nhất đến lần thứ ba, tâm trạng và cảm
nghĩ của anh có sự biến đổi rõ rệt.
Lần đầu thức dậy, anh đội viên thấy Bác ngồi lặng yên bên bếp lửa, vẻ mặt Bác trầm
ngâm như đang nghĩ ngợi chăm chú về một điều gì đó.
… Lần thứ ba thức dậy, anh đội viên hốt hoảng giật mình khi thấy:
Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc.
Tư thế ấy biểu lộ Bác đang tập trung suy nghĩ cao độ.
Anh lo lắng vì sợ Bác mệt, khơng tiếp tục được cuộc hành trình. Sự lo lắng ở anh đã thành
hốt hoảng thực sự và nếu lần trước anh chỉ dám thầm thì hỏi nhỏ thì lần này anh năn nỉ
mạnh dạn hơn, tha thiết hơn:
Anh vội vàng nằng nặc
Mời Bác ngủ Bác ơi
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ!
Cảm động trước nhiệt tình của người chiến sĩ, Bác thấy cần phải giải thích ngun nhân
mình khơng ngủ để cho anh yên tâm:
Bác thức thì mặc Bác
Bác ngủ khơng an lịng
Bác thương đồn dân cơng
Đêm nay ngủ ngồi rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau.
Nếu như ở đoạn thơ trên, nguyên nhân Bác không ngủ chỉ nằm trong những phán đốn
của anh chiến sĩ thì đến đoạn này, Bác đã giải thích rõ ràng: Bác khơng ngủ vì Bác lo cho
bộ đội, dân cơng đang ngủ ngồi rừng. Tuy khơng thấy tận mắt, nhưng Bác cảm nhận rất
cụ thể những gian lao vất vả của họ.
Câu trả lời của Bác đã khiến cho anh đội viên thêm hiểu và thấm thía tấm lịng nhân ái
mênh mơng của vị Cha già dân tộc. Bác lo cho bộ đội, dân cơng cũng chính là lo cho cuộc
kháng chiến gian khổ nhưng anh dũng của dân tộc nhằm giành lại chủ quyền độc lập, tự
do, cơm áo, hịa bình.
Được chứng kiến những hành động và lời nói biểu hiện tình thương và đạo đức cao cả của
Bác Hồ, anh chiến sĩ thấy trong tâm hồn mình tràn ngập một niềm hạnh phúc.
Bác đã khơi dậy tình đồng đội, tình giai cấp đẹp đẽ, cao quý. Khi đã hiểu rõ tâm trạng của
Bác thì người chiến sĩ: Lịng vui sướng mênh mông, Anh thức luôn cùng Bác.
Bài thơ thể hiện tình cảm chung của bộ đội và nhân dân ta đối với Bác Hồ. Đó là niềm
hạnh phúc được đón nhận tình u thương và sự chăm sóc ân cần của Bác Hồ. Đồng thời
là lòng tin yêu, biết ơn sâu sắc và tự hào về vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại mà bình dị.
Tình cảm của tác giả được bộc lộ dàn trải suốt bài thơ. Riêng ở đoạn cuối, chúng ta thấy
có sự hịa hợp khéo léo giữa suy nghĩ của nhà thơ và tâm trạng người chiến sĩ:
Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác khơng ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh
Nhà thơ đặt mình vào vị trí nhân vật anh đội viên để cảm nhận, suy nghĩ về Bác – người
Cha già thân thiết của quân đội và nhân dân Việt Nam. Chính vì vậy nên cảm xúc của nhà

thơ đạt tới mức chân thành và sâu sắc.
Đoạn thơ cuối khẳng định một chân lí đơn giản mà lớn lao: Bác khơng ngủ vì một lí do


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

bình thường, dễ hiểu: Bác là Hồ Chí Minh. Nói đến Bác là nói đến tình thương và trách
nhiệm rộng lớn, cao cả. Yêu nước, thương dân là đạo đức thuộc bản chất của Bác Hồ.
Đêm không ngủ được miêu tả trong bài thơ chỉ là một trong vơ vàn những đêm khơng ngủ
của Bác. Khơng ngủ vì lo việc nước và thương bộ đội, dân công là lẽ thường tình, vì Bác
là Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ của dân tộc và người cha thân yêu của quân đội ta. Cuộc đời
Người đã dành trọn vẹn cho nhân dân, Tổ quốc. Đó chính là lẽ sống nâng niu tất cả chỉ
quên mình của Bác mà mọi người dân đều thấu hiểu và kính phục.
Đêm nay Bác không ngủ là một trong những bài thơ thành công về đề tài lãnh tụ. Thơng
qua sự việc bình thường, với lối diễn dạt giản dị, trong sáng, những chi tiết chân thực,
hình ảnh gợi cảm, tác giả giúp cho người đọc thấy được sự gắn bó chặt chẽ giữa Bác Hồ
và đồng bào, chiến sĩ – đồng thời làm sáng tỏ phẩm chất cao đẹp của Người.
Suốt một đời Bác có ngủ yên đâu (Hải Như). Trước lúc ra đi, Bác cịn để lại mn vàn
tình thương u cho toàn Đảng, toàn dân. Chúng ta nguyện sống, học tập và làm việc sao
cho xứng đáng với Bác kính yêu.