Kế toán quản trị chi phí tại công ty TNHH tiếp thị mục tiêu tmar (luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG

DƢƠNG PHI DŨNG

KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY TNHH TIẾP
THỊ MỤC TIÊU TMAR

LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN

Đồng Nai - Năm 2016


i

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG

DƢƠNG PHI DŨNG

KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY TNHH TIẾP
THỊ MỤC TIÊU TMAR

Chuyên ngành: Kế toán
Mã ngành:

60340301
LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. Trần Khánh Lâm

Đồng Nai - Năm 2016


ii

LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian thực tập và hoàn thành đề tài nghiên cứu, ngoài sự cố gắng
và nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được rất nhiều sự động viên và giúp đỡ nhiệt
tình của các đoàn thể, cá nhân trong và ngoài nhà trường.
Để đạt được kết quả này, trước hết tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo,
cô giáo trong khoa sau đại học – Trường Đại học Lạc Hồng đã truyền đạt kiến thức
cho tôi trong suốt quá trình tôi học tập tại trường.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo Trần Khánh Lâm,
người đã tận tình hướng dẫn chỉ bảo và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề
tài.
Xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo Công ty TNHH Tiếp Thị Mục Tiêu
Tmar, các phòng ban nói chung và phòng Kế Toán nói riêng, những người đã giúp
đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu.
Cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn đến những người thân yêu trong gia đình và
bạn bè, những người đã động viên tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu cũng
như trong quá trình thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Đồng Nai, ngày 10 tháng 10 năm 2016
Tác giả

Dƣơng Phi Dũng


iii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và được sự hướng
dẫn khoa học của TS. Trần Khánh Lâm Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề
tài này là trung thực và chưa được công bố bằng bất kỳ hình thức nào trước đây.
Những số liệu trong bảng biểu phục vụ trong việc phân tích, nhận xét, đánh giá
được chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau và được ghi rõ trong phần tài
liệu tham khảo.
Ngoài ra, trong luận văn còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng như số
liệu của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều được trích dẫn và chú thích
nguồn gốc rõ ràng.
Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về
nội dung luận văn của mình. Trường đại học Lạc Hồng không liên quan đến những
vi phạm tác quyền, bản quyền do tôi gây ra trong quá trình thực hiện (nếu có).
Đồng Nai, ngày 10 tháng 10 năm 2016
Tác giả

Dƣơng Phi Dũng


iv

TÓM TẮT LUẬN VĂN
Ngày nay không ai có thể phủ nhận vai trò quan trọng của kế toán quản trị
trong quản lý hoạt động của các tổ chức nhất là trong một môi trường phức tạp và
luôn luôn thay đổi như hiện nay. Nó đã có những bước tiến rất xa trong những năm
cuối thế kỷ 20 và trở thành một bộ phận không thể tách rời trong quản trị công ty.
Để có thể hoàn thành được mục tiêu gia tăng lợi nhuận trong cơ chế thị trường với
sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt như trên, các nhà quản trị doanh nghiệp muốn
hoàn thành nhiệm vụ của mình thì phải luôn đặt ra các mục tiêu, vạch ra và lựa chọn

các phương cách; tổ chức thực hiện, chỉ huy và kiểm tra, đánh giá tình hình thực
hiện các chỉ tiêu kế hoạch của các bộ phận, cá nhân trong công ty của mình để đạt
được những mục tiêu đã định ra.Trong quá trình đó, nhà quản trị công ty rất cần
nhiều loại thông tin mà những thông tin này không thể tìm thấy trong các báo cáo
của kế toán tài chính mà phải có sự trợ giúp của kế toán quản trị để thu thập được
những thông tin cho việc hoạch định, kiểm soát và ra quyết định. Báo cáo kế toán
quản trị chính là phương tiện để cung cấp những thông tin đó cho các nhà quản trị
có trách nhiệm trong công ty giúp cho việc ra các quyết định. Là một doanh nghiệp
trong ngành kinh doanh dịch vụ quảng cáo, là một trong những ngành kinh doanh
bằng ý tưởng thì đòi hỏi kinh nghiệm và chất lượng trong dịch vụ nhằm tạo sự cạnh
tranh cao chiến lược phát triển. Công ty TNHH Tiếp Thị Mục Tiêu Tmar cũng phải
đối mặt với những thử thách trong quá trình hội nhập quốc tế. Để có thể tồn tại và
đứng vững trong cuộc cạnh tranh khốc liệt đó, bắt buộc công ty phải vận dụng kế
toán quản trị vào công tác quản lý hoạt động của mình.
Xuất phát từ ý nghĩa trên, luận văn này xin phép được trình bày về một số giải
pháp” Kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH Tiếp Thị Mục Tiêu Tmar”


v

MỤC LỤC
Trang phụ bìa .............................................................................................................. i
Lời cảm ơn ................................................................................................................. ii
Lời cam đoan ............................................................................................................. iii
Tóm tắt luận văn ........................................................................................................ iv
Mục lục ........................................................................................................................v
Danh mục các chữ viết tắt ...........................................................................................x
Danh mục bảng ......................................................................................................... xi
Danh mục hình ......................................................................................................... xii
PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1
2. Tổng quan tài liệu nghiên cứu .................................................................................2
3. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................3
4. Đối tương và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................3
5. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3
6. Bố cục đề tài ............................................................................................................3
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG
DOANH NGHIỆP .....................................................................................................5
1.1. Tổng quan về kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp .................................5
1.1.1. Khái niệm kế toán quản trị chi phí ..................................................................5
1.1.1.1. Kế toán quản trị .......................................................................................5
1.1.1.2. Kế toán chi phí .........................................................................................6
1.1.2. Bản chất của kế toán quản trị chi phí ..............................................................7
1.1.3. Yêu cầu và chức năng thông tin của kế toán quản trị chi phí .........................9
1.1.3.1. Yêu cầu của kế toán quản trị chi phí .......................................................9
1.1.3.1. Chức năng thông tin của kế toán quản trị .............................................10
1.2. Phân loại chi phí .................................................................................................11
1.2.1. Chi phí ...........................................................................................................11
1.2.2. Phân loại chi phí theo tính chất, nội dung kinh tế đầu vào của chi phí ........12


vi

1.2.2.1. Chi phí đầu vào......................................................................................12
1.2.2.2. Chi phí luân chuyển bên trong doanh nghiệp ......................................12
1.2.3. Phân loại chi phí theo mối quan hệ với đối tượng chịu chi phí ....................13
1.2.3.1. Chi phí trong sản xuất ...........................................................................13
1.2.3.2. Chi phí ngoài sản xuất ...........................................................................13
1.2.4. Phân loại chi phí theo mối quan hệ với thời kỳ xác định kết quả kinh doanh
.................................................................................................................................13

1.2.5. Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí ...........................................14
1.2.5.1. Biến phí ..................................................................................................14
1.2.5.2. Định phí .................................................................................................15
1.2.5.3. Chi phí hỗn hơp .....................................................................................16
1.3. Nội dung kế toán quản trị chi phí .......................................................................17
1.3.1. Lập dự toán chi phí sản xuất .........................................................................17
1.3.2. Tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ...................................20
1.3.3. Báo cáo kế toán quản trị chi phí....................................................................22
1.3.4. Phân tích biến động chi phí phục vụ kiểm soát chi phí ................................22
1.3.4.1. Kiểm soát chi phí NVLTT ......................................................................23
1.3.4.2. Kiểm soát chi phí bán hàng và chi phí QLDN ......................................23
1.3.4.3. Phân tích biến động chi phí NCTT ........................................................23
1.3.4.4. Phân tích biến động chi phí SXC ...........................................................24
1.3.5. Phân tích thông tin kế toán quản trị chi phí phục vụ cho việc ra quyết định 28
1.3.5.1. Phân tích chi phí theo các trung tâm phí .............................................28
1.3.5.2. Phân tích chi phí và lợi nhuận...............................................................29
1.3.6. Tổ chức mô hình kế toán quản trị chi phí .....................................................30
1.3.6.1. Mô hình kết hợp .....................................................................................30
1.3.6.2. Mô hình tách biệt ...................................................................................31
1.3.6.3. Mô hình hỗn hợp....................................................................................31
1.4. Đặc điểm ngành dịch vụ quảng cáo ảnh hưởng đến kế toán quản trị chi phí ....32
1.4.1. Đặc điểm của kế toán quản trị chi phí trong hoạt động sản xuất, dịch vụ ....32


vii

1.4.2. Nhiệm vụ của kế toán quản trị chi phí trong hoạt động sản xuất, dịch vụ ...33
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG
TY TNHH TIẾP THỊ MỤC TIÊU TMAR ...........................................................37
2.1. Tổng quan về Công ty TNHH Ttiếp Thị Mục Tiêu Tmar ................................37

2.1.1. Giới thiệu sự hình thành và phát triển của công ty .......................................37
2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển công ty ..........................................37
2.1.1.2. Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý công ty ............................................39
2.1.2. Chức năng và nhiêm vụ của công ty .............................................................40
2.1.2.1. Chức năng của công ty .........................................................................40
2.1.2.2. Nhiệm vụ của công ty ...........................................................................41
2.2. Thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH Tiếp Thị Mục Tiêu Tmar
...................................................................................................................................42
2.2.1. Đặc điểm ngành nghề của Công ty TNHH Tiếp Thị Mục Tiêu Tmar .........42
2.2.2. Phân loại chi phí tại Công ty TNHH Tiếp Thị Mục Tiêu Tmar ...................44
2.2.2.1. Phân loại chi phí theo trung tâm phí .....................................................44
2.2.2.2. Phân loại chi phí theo công dụng kinh tế ..............................................45
2.2.3. Lập dự toán chi phí .......................................................................................46
2.2.3.1. Lập dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp .......................................46
2.2.3.1. Lập dự toán chi phí nhân công trực tiếp ...............................................47
2.2.3.1. Lập dự toán chi phí sản xuất chung ......................................................48
2.2.3.1. Lập dự toán chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp .......................49
2.2.4. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành .......................................50
2.2.4.1. Tập hợp chi phí sản xuất sản phẩm dịch vụ .........................................50
2.2.4.2. Tính giá thành sản phẩm .......................................................................54
2.2.5. Lập báo cáo chi phí và phân tích chi phí ......................................................55
2.2.5.1. Báo cáo tình hình thực hiện chi phí NVLTT ..........................................55
2.2.5.3. Báo cáo tình hình thực hiện chi phí SXC ..............................................56
2.2.5.4. Báo cáo tình hình thực hiện chi phí bán hàng và QLDN ......................57
2.2.6. Phân tích thông tin kiểm soát và ra quyết định kinh doanh ..........................57


viii

2.3. Đánh giá và nhận xét thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH

Tiếp Thị Mục Tiêu Tmar...........................................................................................58
2.3.1. Phân loại chi phí............................................................................................58
2.3.2. Lập dự toán chi phí .......................................................................................58
2.3.3.Tập hợp chi phí và tính giá thành ..................................................................58
2.3.4. Hệ thống báo cáo kế toán quản trị ................................................................59
2.3.5. Về biến động chi phí .....................................................................................59
2.3.6. Về thông tin và ra quyết định kinh doanh .....................................................60
2.3.7. Tổ chức mô hình kế toán quản trị chi phí .....................................................60
CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TẠI CÔNG TY TNHH TIẾP THỊ MỤC TIÊU TMAR ......................................62
3.1. Định hướng hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH Tiếp Thị
Mục Tiêu Tmar .........................................................................................................62
3.1.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất tại
Công ty Tmar ..........................................................................................................62
3.1.2. Trong ngắn hạn .............................................................................................62
3.1.3. Trong dài hạn ................................................................................................63
3.2. Các giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH Tiếp Thị
Mục Tiêu Tmar .........................................................................................................66
3.2.1. Trong ngắn hạn .............................................................................................66
3.2.2. Trong dài hạn ................................................................................................67
3.2.2.1. Hoàn thiện phân loại chi phí theo trung tâm phí tại Công ty Tmar ......67
3.2.2.2. Hoàn thiện công tác lập dự toán chi phí chương trình tại Công ty Tmar
............................................................................................................................69
3.2.2.3. Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
dịch vụ tại Công ty Tmar ....................................................................................72
3.2.2.4. Hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán quản trị chi phí tại Công ty Tmar
............................................................................................................................73


ix

3.2.2.5. Hoàn thiện phân tích biến động chi phí phục vụ kiểm soát chi phí tại
Công ty Tmar ......................................................................................................75
3.2.2.6. Hoàn thiện phân tích thông tin kế toán quản trị chi phí phục vụ việc ra
quyết định tại Công ty Tmar ...............................................................................76
3.2.2.7. Hoàn thiện tổ chức mô hình kế toán quản trị ........................................78
3.3. Đánh giá của các bộ phận liên quan đến giải pháp hoàn thiện. .........................80
3.3.1. Đối với phòng quản lý sản xuất và mua hàng:..............................................80
3.3.2. Đối với bộ phận thực hiện chương trình: ......................................................81
3.3.3. Đối với phòng Kế toán: .................................................................................81
KẾT LUẬN LUẬN VĂN ........................................................................................85
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


x

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BHTN

Bảo hiểm thất nghiệp

BHXH

Bảo hiểm xã hội

BHYT

Bảo hiểm y tế

CCDC

Công cụ dụng cụ

CNSX

Công nhân sản xuất

CP

Chi phí

CPSX

Chi phí sản xuất

DN

Doanh nghiệp

DNTN

Doanh nghiệp tư nhân

DT

Doanh thu

ĐP

Đoàn phí

ĐV

Đơn vị

KPCĐ

Kinh phí công đoàn

KTQT

Kế toán quản trị

KTTC

Kế toán tài chính

NCTT

Nghiên cứu thị trường

NCTT

Nhân công trực tiếp

NVL

Nguyên vật liệu

NVLGT

Nguyên vật liệu gián tiếp

NVLTT

Nguyên vật liệu trực tiếp

PX

Phân xưởng

QC

Kiểm tra chất lượng

QLDN

Quản lý doanh nghiệp

SX

Sản xuất

SXC

Sản xuất chung

SXKD

Sản xuất kinh doanh

TK

Tài khoản

TSCĐ

Tài sản cố định


xi

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.2: Bảng tổng hợp chi phí sản xuất kinh doanh năm 2015 .......................... 44
Bảng 2.1: Bảng tổng hợp chi phí sản xuất kinh doanh năm 2015 .......................... 45
Bảng 2.3. Bảng dự trừ kinh phí chương trình năm 2015 ........................................ 46
Bảng 2.4. Bảng dự trừ kinh phí NVLTT chương trình năm 2015 .......................... 47
Bảng 2.5. Bảng dự trừ kinh phí NCTTchương trình năm 2015 .............................. 47
Bảng 2.6. Bảng dự trừ kinh phí SXC chương trình năm 2015 .............................. 48
Bảng 2.7. Bảng dự trừ kinh phí bán hàng chương trình năm 2015 ......................... 49
Bảng 2.8. Bảng dự trừ kinh phí quản lý doanh nghiệp chương trình năm 2015 ..... 50
Bảng 2.9. Bảng sổ chi tiết TK 621 .......................................................................... 51
Bảng 2.10. Bảng sổ chi tiết TK 622 ........................................................................ 52
Bảng 2.11. Bảng sổ chi tiết TK 627 ........................................................................ 53
Bảng2.12. Bảng tổng hợp chi phí của 1 sản phẩm dịch vụ tháng 01/2015 ............. 54
Bảng 2.13. Bảng báo cáo tình hình thực hiện chi phí NVLTT ............................... 55
Bảng 2.14. Bảng báo cáo tình hình thực hiện chi phí NCTT ................................... 55
Bảng 2.15. Bảng báo cáo tình hình thực hiện chi phí SXC .................................... 56
Bảng 2.16. Bảng báo cáo tình hình thực hiện chi phí bán hàng .............................. 57

Bảng 3.1. Bảng phân loại chi phí theo trung tâm phí .............................................. 68
Bảng 3.3. Bảng lập dự toán chi phí theo trung tâm phí .......................................... 71
Bảng 3.4. Bảng kê giá thành chi phí theo trung tâm phí ......................................... 73
Bảng 3.5. Bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cho 1 sản phẩm dịch vụ theo
trung tâm phí ........................................................................................................... 74


xii

DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Sơ đồ định phí .......................................................................................... 16
Hình 1.2: Sơ đồ trách nhiệm lập dự toán ngân sách ................................................ 19
Hình 1.3: Sơ đồ biến phí tỷ lệ .................................................................................. 25
Hình 1.4: Sơ đổ biến phí cấp bậc ............................................................................. 26
Hình 1.5: Sơ đồ biến phí theo mức độ phù hợp ....................................................... 27
Hình 2.1: Sơ đồ cấu trúc bộ máy công ty Tmar ....................................................... 39
Hình 3.1. Sơ đồ mô hình lập dự trù chi phí chương trình mới ................................ 70
Hình 3.2: Sơ đồ mô hình kế toán ............................................................................ 78


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nền kinh tế nước ta đang ngày càng phát triển, chuyển từ một nền kinh tế tập
trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường dưới sự quản lý của nhà nước.
Đặc biệt hiện nay Việt Nam đã trở thành thành viên của tổ chức thương mại thế giới
(WTO), đã mở ra nhiều cơ hội kinh doanh.
Trong nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp luôn quan tâm đến việc quản trị
chi phí bởi chi phí là một trong những yếu tố quyết định tạo ra lợi nhuận của đơn vị.

Khi quản trị được chi phí, doanh nghiệp sẽ xác định được giá thành sản xuất hợp lý
nhất, từ đó sẽ đưa ra được những quyết định kinh doanh kịp thời và chính xác, dẫn
đến chiến lược kinh doanh hiệu quả hơn.
Ngày nay các doanh nghiệp phát triển cùng với sự lớn mạnh về cơ cấu, và qui
mô, bên cạnh đó cũng sẽ tồn tại về sức cạnh tranh của các doanh nghiệp. Để đáp
ứng nhu cầu thị trường ngày càng rộng lớn, các nhà quản trị đòi hỏi phải có những
chiến lược được hoạch định khoa học và lâu dài. Nền tảng cơ bản nhất để doanh
nghiệp giữ vững và phát triển vị thế của mình trên thị trường là kế toán quản trị chi
phí, nó đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc cung cấp thông tin, giúp nhà quản
trị có căn cứ khoa học cho việc lập và tổ chức thực hiện kế hoạch, có căn cứ để
kiểm tra và đánh giá tính hữu hiệu của công việc một cách chính xác và toàn diện.
Nên với doanh nghiệp hiên nay, hệ thống báo cáo kế toán quản trị chi phí nhằm
cung cấp thông tin cần thiết, cụ thể và hiệu quả về chi phí cho nhà quản trị làm cơ
sở ra quyết định kinh doanh.
Chính vì thế tại Công ty TNHH Tiếp Thị Mục Tiêu Tmar, kế toán quản trị chi
phí còn chưa được quan tâm và chú trọng, chưa thấy được KTQT chi phí là công cụ
thật sự hữu ích giúp sức cho việc ra quyết định chiến lược của công ty. Điều này có
ảnh hưởng đáng kế đến hiệu quả quản lý, tiết kiệm chi phí và nâng cao chất lượng
sản phẩm và công việc. Đó là một trong các nguyên nhân làm cho sức cạnh tranh


2

của công ty còn hạn chế so với các công ty cùng ngành khi tham gia vào thị trường
cạnh tranh trong và ngoài nước.
Nhằm đáp ứng nhu cầu cung cấp thông tin kịp thời, đầy đủ phục vụ tốt nhất cho
công tác quản lý, nâng cao năng lực cạnh tranh hiệu quả, tạo thế đứng vững trên thị
trường và đó cũng là lý do tác giả chọn đề tài: “Kế toán quản trị chi phí tại Công
ty TNHH Tiếp Thị Mục Tiêu Tmar”.
2. Tổng quan tài liệu nghiên cứu

Kế toán quản trị được định nghĩa theo nhiều khía cạnh khác nhau, tuy nhiên tất
cả đều thống nhất chung mục đích KTQT là cung cấp thông tin xác định tình hình
kinh doanh của doanh nghiệp cho các nhà quản trị. Ở góc độ từng doanh nghiệp
KTQT là một bộ phận kế toán linh hoạt do doanh nghiệp xây dựng dựa trên đặc
điểm kinh doanh và loại hình kinh tế để phù hợp với kỹ thuật và tổ chức quản lý của
doanh nghiệp.
Từ khoản năm 1990 Việt Nam bắt đầu nghiên cứu về KTQT nói chung và KTQT
chi phí nói riêng. Đến năm 2000 thì nghiên cứu của KTQT chi phí cụ thể hơn áp
dụng cho riêng từng doanh nghiệp kinh doanh sản xuất, thương mại và dịch vụ.
Tác giả Dương Tùng Lâm (2005), nghiên cứu “Kế toán quản trị chi phí, doanh
thu trong các doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi”- Luận
văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành kế toán, Đại học Đà Nẵng. Luận văn này chủ yếu
nghiên cứu KTQT chi phí và doanh thu trong các doanh nghiệp kinh doanh du lịch
trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.
Tác giả Huỳnh Lợi (2008), nghiên cứu “ Xây dựng kế toán quản trị chi phí trong
doanh nghiệp sản xuất ở Việt Nam” – Luận án tiến sỹ, nghiên cứu cở sở lý luận,
kinh nghiệm xây dựng KTQT, thực trạng trong doanh nghiệp sản xuất ở Việt Nam,
mô hình và cơ chế vận hành trong doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam.
Tác giả Hồ Thị Huệ (2011), nghiên cứu “Xây dưng kế toán quản trị trong doanh
nghiệp sản xuất tại Tp.Hồ Chí Minh”, Luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành kế
toán, Đại học Kinh tế. Luận văn này chủ yếu nghiên cứu về kế toán quản trị trong
các doanh nghiệp sản xuất tại Tp.Hồ Chí Minh.


3

Tác giả Hoàng Kim Sơn (2007), nghiên cứu “Xây dựng báo cáo kế toán quản trị
cho hệ thống siêu thị Medicare”, luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành kế toán, đại
học Kinh tế Tp.Hồ Chí Minh. Luận văn này chủ yếu nghiên cứu về kế toán quản trị
tại hệ thống siêu thị Medicare, và qua đó tìm ra các giải pháp để nhằm nâng cao hệ

thống kế toán quản trị tại hệ thống hơn.
3. Mục tiêu nghiên cứu
- Nghiên cứu làm rõ các vấn đề lý luận cơ bản về kế toán quản trị chi phí trong
doanh nghiệp.
- Phân tích đánh giá thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH Tiếp
Thị Mục Tiêu Tmar để tìm ra điểm mạnh và hạn chế trong công tác kế toán quản trị
chi phí.
- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty
TNHH Tiếp Thị Mục Tiêu Tmar.
4. Đối tƣơng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: tập trung nghiên cứu những vấn đề về lý luận và thực
tiễn liên quan đến kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH Tiếp Thị Mục Tiêu
Tmar.
- Phạm vi nghiên cứu: đi sâu nghiên cứu những vấn đề liên quan đến công tác kế
toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH Tiếp Thị Mục Tiêu Tmar (số liệu minh
chứng năm 2015).
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Quá trình thực hiện luận văn tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu:
phương pháp quan sát, thống kê, phân tích số liệu, tổng hợp, so sánh đối chiếu, …
trên cơ sở số liệu thực tế, tài liệu có sẵn của đơn vị đã được vận dụng với điều kiện
cụ thể, cơ chế chính sách hiện hành của công ty.
6. Bố cục đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận thì luận văn được trình bày 3 chương như sau:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp.


4

- Chương 2: Thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH Tiếp Thị
Mục Tiêu Tmar

- Chương 3: Giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Công ty TNHH
Tiếp Thị Mục Tiêu Tmar.


5

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG
DOANH NGHIỆP
1.1. TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG DOANH
NGHIỆP
1.1.1. Khái niệm kế toán quản trị chi phí
1.1.1.1. Kế toán quản trị
Kế toán quản trị được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau nhưng tất cả đều
thống nhất cùng một ý tưởng là bộ phận kế toán hướng đến cung cấp thông tin phục
vụ cho các nhà quản lý ở doanh nghiệp thực hiện các chức năng quản lý như hoạch
định, tổ chức thực hiện, kiểm toán giám sát và ra quyết định quản lý. Một số định
nghĩa về kế toán quản trị:
- Trong cuốn “Advanced management accounting” xuất bản lần thứ ba, của tác
giả Robert S.Kaplan và Anthony A. Atkinson (2007), thì kế toán quản trị được định
nghĩa như sau: “hệ thống kế toán quản trị đóng vai trò quan trọng trong việc cung
cấp thông tin cho các nhà quản lý trong một tổ chức để họ lập kế hoạch và kiểm
soát hoạt động của mình”.
- Theo định nghĩa của Viện kế toán quản trị Hoa Kỳ (1982): “ Kế toán quản trị
là quá trình nhận diện, đo lường, phân tích, diễn giải và truyền đạt thông tin trong
quá trình thực hiện các mục đích của tổ chức. Kế toán quản trị là một bộ phận thống
nhất trong quá trình quản lý, và nhân viên kế toán quản trị là những đối tác chiến
lược quan trọng trong đội ngũ quản lý của tổ chức.”
- Còn theo Ronald W.Hilton trường Đại học Cornell Hoa Kỳ (1982), thì “Kế
toán quản trị là một bộ phận của hệ thống thông tin quản trị trong một tổ chức mà
các nhà quản trị dựa vào đó để họach định và kiểm soát các họat động của tổ chức.

- Trong quyển “Dictionary of accounting terms” (2000) của tác giả R.H.
Parker có định nghĩa “Kế toán quản trị là một bộ phận của kế toán liên quan chủ
yếu đến báo cáo nội bộ cho nhà quản trị của một doanh nghiệp. Nó nhấn mạnh đến
sự kiểm soát và ra quyết định hơn là khía cạnh vị trí quản lý của kế toán. Nó không


6

bị ràng buộc nhiều bởi những quy định pháp lý và các chuẩn mực kế toán. Nó có
thể khác với kế toán tài chính.
- Với Luật Kế toán Việt Nam (2003) được Quốc Hội ban hành ngày
17/06/2003 tại chương I, điều 4, mục 3 thì “Kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý,
phân tích và cung cấp thông tin kinh tế tài chính theo yêu cầu quản trị và quyết định
kinh tế, tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán.
- Khác với kế toán tài chính, kế toán quản trị cung cấp thông tin nhằm thỏa
mãn nhu cầu của các nhà quản trị doanh nghiệp, là những người mà các quyết định
và hành động của họ quyết định sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp đó.
Thông tin không đầy đủ, các nhà quản trị sẽ gặp khó khăn trong việc quản lý điều
hành. Còn nếu thông tin không chính xác, các nhà quản trị sẽ ra quyết định kinh
doanh sai lầm, ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Thông tin không kịp thời dẫn đến các vấn đề không được giải quyết lập thời.
Mục tiêu cơ bản của KTQT là cung cấp thông tin tài chính và phi tài chính
cho các nhà quản trị doanh nghiệp. Tùy theo yêu cầu của nhà quản lý, kế toán quản
trị sẽ cung cấp các dạng thông tin khác nhau. Tuy nhiên, chung quy lại thông tin
KTQT cung cấp giúp nhà quản lý thực hiện các công việc sau:
• Lập kế hoạch ngắn hạn và dài hạn.
• Tổ chức, điều hành
• Kiểm soát hiệu quả hoạt động và trách nhiệm quản lý của tất cả các bộ

phận trong tổ chức.

• Ra các quyết định kinh tế đúng đắn

Tóm lại, từ các định nghĩa trên ta có thể hiểu kế toán quản trị là quá trình thu
thập, xử lý và lập các báo cáo nội bộ nhằm cung cấp thông tin phục vụ chủ yếu cho
những nhà quản lý bên trong doanh nghiệp, giúp họ đưa ra các quyết định kinh tế
và vạch ra kế hoạch cho tương lai phù hợp với chiến lược kinh doanh.
1.1.1.2. Kế toán chi phí
Ngoài khái niệm kế toán tài chính và kế toán quản trị còn có khái niệm kế toán
chi phí. Theo Viện kế toán quản trị của Mỹ (IMA) 1996, kế toán chi phí được định


7

nghĩa là: “kỹ thuật hay phương pháp để xác định chi phí cho một dự án, một quá
trình hoặc một sản phẩm… Chi phí này được xác định bằng việc đo lường trực tiếp,
kết chuyển tùy ý, hoặc phân bổ một cách có hệ thống và hợp lý”. Nội dung của kế
toán chi phí là tổng hợp, phân loại, tính giá theo yêu cầu nhất định của kế toán tài
chính. Với kế toán tài chính, bộ phận kế toán chi phí có chức năng tính toán, đo
lường chi phí phát sinh trong tổ chức theo đúng các nguyên tắc kế toán để cung cấp
thông tin về giá vốn hàng bán, các chi phí hoạt động trên báo cáo kết quả kinh
doanh và giá trị hàng tồn kho trên bảng cân đối kế toán. Với kế toán quản trị, bộ
phận kế toán có chức năng đo lường, phân tích về tình hình chi phí và khả năng
sinh lời của các sản phẩm, dịch vụ, các hoạt động và các bộ phận của tổ chức nhằm
nâng cao hiệu quả và hiệu năng quả quá trình hoạt động kinh doanh.
Như vậy, bộ phận kế toán chi phí trong hệ thống kế toán quản trị được gọi là
kế toán quản trị chi phí. Kế toán quản trị chi phí là một bộ phận của hệ thống của kế
toán quản trị nhằm cung cấp thông tin về chi phí để mỗi tổ chức thực hiện chức
năng quản trị yế tố nguồn lực tiêu dùng cho các hoạt động, nhằm xây dựng kế
hoạch, kiểm soát, đánh giá hoạt động và ra quyết định hợp lý.
1.1.2. Bản chất của kế toán quản trị chi phí

Trong xã hội dù thuộc nhóm hay tổ chức cá nhân nào, hoạt động kinh doanh
mua bán nào cũng đều cần thông tin kế toán. Doanh nghiệp cần thông tin kế toán để
theo dõi chi phí và kết quả kinh doanh trong từng kỳ kế toán; tổ chức nhà nước cần
thông tin kế toán để đánh giá mức độ cung cấp các dịch vụ phục vụ công cộng; tổ
chức phi lợi nhuận cần thông tin kế toán để theo dõi hoạt động của tổ chức, xác
định mức độ phục vụ xã hội…Như vậy đối với bất kỳ một tổ chức nào thì thông tin
kế toán đều có vai trò quan trọng, không thể thiếu đối với hoạt động của tổ chức đó
và chính thông tin kế toán lại có ảnh hưởng đến quyết định đến mức độ đạt được
mục tiêu.
Có hai loại đối tượng sử dụng thông tin kế toán là bên ngoài tổ chức và nội bộ
tổ chức. Đối tượng sử dụng thông tin kế toán bên ngoài tổ chức là các cổ đông,
ngân hàng, nhà cung cấp, khách hàng, cơ quan thuế,… Đối tương sử dụng thông tin


8

kế toán bên trong nội bộ là các nhà quản lý các cấp lãnh đạo. Mặc dù cần thông tin
về cùng một tổ chức, nhưng hai loại đối tượng này cần những thông tin với các tính
chất khác nhau. Bên ngoài tổ chức cần thông tin tổng quát về tình hình tài chính và
kết quả hoạt động của tổ chức. Bên trong nhà quản lý cần thông tin chi tiết theo
từng mặt hoạt động nhằm đánh giá hiệu quả hoạt động và thiết lập kế hoạch trong
tương lai cho tổ chức.
Vai trò của KTQT chi phí: Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp, chi phí phát sinh ở tất cả các giai đoạn, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi
nhuận của doanh nghiệp. chính vì vậy, thông tin chi phí giữ vai trò rất quan trọng
trong hệ thống thông tin hoạt động của doanh nghiệp.
Dưới góc độ kế toán tài chính, bộ phận kế toán chi phí có chức năng tính toán,
đo lường chi phí phát sinh trong tổ chức theo đúng nguyên tắc của kế toán để cung
cấp thông tin về giá trị thành phẩm, giá vốn, các chi phí hoạt động trên các báo cáo
kế toán.

Dưới góc độ kế toán quản trị, bộ phận kế toán chi phí có chức năng đo lường,
phân tích về tình hình chi phí và khả năng sinh lời của các sản phẩm, dịch vụ,…
Như vậy, kế toán chi phí vừa có trong hệ thống kế toán tài chính vừa có trong
hệ thống kế toán quản trị, trong đó bộ phận kế toán chi phí trong hệ thống kế toán
quản trị được gọi là kế toán quản trị chi phí. Kế toán quản trị chi phí là một bộ phận
của hệ thống kế toán, chính vì vậy xét một cách tổng quát, kế toán quản trị chi phí
có bản chất là một bộ phận của hoạt động quản lý và nội dung của kế toán quản trị
chi phí là quá trình định dạng, đo lường, ghi chép và cung cấp thông tin về chi phí
hoạt động kinh doanh của một tổ chức.
Kế toán quản trị chi phí là một bộ phận của hệ thống kế toán quản trị nhằm
cung cấp thông tin về chi phí phục vụ chức năng quản trị yếu tố nguồn lực, yếu tố
hoạt động, nhằm xây dựng kế hoạch, kiểm soát, đánh giá và ra quyết định kinh
doanh hợp lý.


9

1.1.3. Yêu cầu và chức năng thông tin của kế toán quản trị chi phí
1.1.3.1.Yêu cầu của kế toán quản trị chi phí
Thông tin có một vai trò hết sức to lớn trong quản trị. Thông tin kế toán quản
trị là một trong những nguồn thông tin ban đầu của quá trình ra quyết định và kiểm
tra trong tổ chức, có tác dụng giúp nhà quản trị các cấp trong tổ chức có những
quyết đinh tốt hơn, chính xác hơn và hợp lý hơn.
Nhà quản trị ở các cấp khác nhau sẽ có những nhu cầu thông tin khác nhau.
Tùy theo chức năng, nhiệm vụ của từng thành viên trong tổ chức mà kế toán quản
trị sẽ thiết kế và cung cấp thông tin phù hợp.
Để ra quyết đinh, các nhà quản lý phải tổng hợp và sàng lọc các nguồn thông
tin đó. Điều này sẽ tạo nên áp lực công việc cho các nhà quản trị và các quyết định
đưa ra nhiều khi không còn hiệu quả do không đáp ứng được tính kịp thời.
Thông tin cung cấp từ kế toán sẽ giúp các nhà quản trị giảm bớt áp lực công

việc và ra các quyết định kịp thời, hiệu quả hơn vì: thông tin kế toán được phản ánh
một cách có hệ thống về tình hình tài chính cũng như tình hình hoạt động của công
ty và được kế toán xử lý trước khi báo cáo cho nhà quản lý. Kế toán quản trị cung
cấp thông tin về mặt tài chính và phi tài chính một cách cụ thể, tỉ mỉ giúp cho các
nhà quản trị: lập kế hoạch quản lý, tổ chức thực hiện kế hoạch, điều hành các họat
động hàng ngày và đưa ra các quyết định đúng đắn để doanh nghiệp hoạt động ngày
càng hiệu quả hơn.
Các thông tin cung cấp phải thỏa mãn các yêu cầu sau:
-

Thích hợp: Thông tin phải phù hợp với mục đích mà nhà quản trị muốn rút ra

từ thông tin.
-

Đầy đủ: Nhà quản trị phải được cung cấp tất cả các thông tin mà họ cần, để

có thể đưa ra những quyết định đúng, kịp thời.
-

Chính xác: Thông tin cung cấp cho nhà quản trị phải chính xác.

-

Rõ ràng: Nội dung thông tin cung cấp phải trình bày và truyền đạt rõ ràng.

-

Đáng tin cậy: Thông tin cung cấp cho các nhà quản trị phải đảm bảo đáng tin

cậy về chất lượng của nội dung thông tin.


10

Truyền đạt: Thông tin phải được cung cấp đúng và đủ cho người cần sử

dụng.
-

Đúng lúc: Thông tin phải được cung cấp kịp thời.

-

Chi phí: Thông tin được cung cấp phải có giá trị sử dụng, lợi ích có được từ

thông tin phải cao hơn chi phí đã bỏ ra để có thông tin đó
Thông tin kế toán quản trị được thu thập từ hai nguồn.
-

Nguồn nội bộ: thu được từ sổ sách kế toán, sổ theo dõi sản xuất, bộ phận kế

hoạch ...
-

Nguồn bên ngoài: thu thập thực tế thông qua việc quan sát sự kiện, trực tiếp

phỏng vấn hay thông qua các nguồn thông tin đã xử lý như sách báo, báo cáo...
1.1.3.1. Chức năng thông tin của kế toán quản trị
Chức năng thông tin của kế toán quản trị chủ yếu cung cấp thông tin hữu ích

cho các chức năng quản trị ở các cấp độ quản lý.
Hàng ngày các nhà quản lý phải ra hàng loạt các quyết đinh trong việc điều
hành các hoạt động của công ty. Có nhiều nguồn thông tin cung cấp từ các bộ phận
khác nhau trong công ty phục vụ cho quá trình ra quyết định của nhà quản lý. Một
trong những nguồn thông tin đóng vai trò quan trọng, giúp các nhà quản lý ra các
quyết định đúng đắn đó là thông tin kế toán quản trị. Vai trò của kế toán quản trị
đối với hoạt động quản lý được thể hiện như sau:
-

Cung cấp thông tin cho quá trình lập kế hoạch: thông tin trong dự toán ngân

sách sẽ giúp các nhà quản trị lập kế hoạch và kiểm soát việc thực hiện kế hoạch.
-

Cung cấp thông tin cho quá trình tổ chức và điều hành hoạt động của công

ty: kế toán quản trị sẽ cung cấp thông tin kịp thời về các mặt hoạt động của công ty,
để nhà quản lý xem xét và ra các quyết định đúng đắn trong quá trình tổ chức và
điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh phù hợp với các mục tiêu đã đề ra.
-

Cung cấp thông tin cho quá trình kiểm soát: kế toán quản trị sẽ cung cấp các

thông tin về tình hình thực hiện kế hoạch, các hoạt động bất thường ... từ đó giúp
các nhà quản trị thấy được những vấn đề cần điều chỉnh, thay đổi nhằm hướng hoạt
động của tổ chức theo đúng mục tiêu đã đề ra.


11

-

Cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định: ra quyết định là chức năng

cơ bản nhất của nhà quản trị. Ra quyết định chính là lựa chọn phương án thích hợp
nhất. Để có được quyết đinh đúng đắn kịp thời phải có thông tin nhanh chóng, phù
hợp, chính xác đó chính là thông tin của kế toán quản trị.
Tóm lại, kế toán quản trị có vai trò như là công cụ phục vụ cho việc cung cấp
thông tin cho các chức năng quản trị như: hoạch định, kiểm tra đánh giá tình hình
thực hiện các mục tiêu, các quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, từ đó có
những quyết đinh hợp lý để điều hành hoạt động ngày càng đạt hiệu quả hơn.
1.2. PHÂN LOẠI CHI PHÍ
1.2.1. Chi phí
-

Trong mọi hoạt động của doanh nghiệp điều phát sinh các hao phí, như

nguyên vật liệu, tài sản cố định, sức lao động,.. biểu hiện bằng tiền toàn bộ hao phí
phát sinh nói trên gọi là chi phí, như chi phí nguyên vật liệu, chi phí khấu hao tài
sản cố định, chi phí nhân công, …
-

Các khoản mục chi phí theo yêu cầu của quản trị thông qua các tiêu thức chi

phí thích hợp nhằm đánh giá chính xác mức độ hợp lý của các khoản mục chi phí
đó trong doanh nghiệp.
-

Chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh một cách khách quan, thay đổi theo

từng hoạt động sản xuất kinh doanh và gắn liền với sự đa dạng, sự phức tạp của
từng loại hình sản xuất kinh doanh.
-

Đối với nhà quản lý thì các chi phí là một trong những mối quan tâm hàng

đầu, bởi vì luận nhuận thu được nhiều hay ít, sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp của những
chi phí này đã chi ra.
-

Vậy chi phí được xem như một trong những chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả

quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh. Vấn đề đặt ra là làm sao kiểm soát tốt được
các khoản chi phí này. Nhận diện, phân tích các chi phí phát sinh là điều quan
trong, và là mấu chốt để có thể ghi nhận tốt nhất, đo lường chính xác này đủ về chi
phí cũng như quản lý, kiểm soát chi phí, từ đó có những quyết định đúng đắn trong
hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Để đáp ứng được các yêu cầu trên


12

chi phí được phân loại theo nhiều tiêu thức khác nhau.
1.2.2 Phân loại chi phí theo tính chất, nội dung kinh tế đầu vào của chi phí
Cách phân loại chi phí này căn cứ vào các chi phí có cùng tính chất kinh tế
(nội dung kinh tế) để phân loại, không phân biệt chi phí phát sinh ở đâu, cho hoạt
động sản xuất kinh doanh nào. Cách phân loại chi phí này cho biết được tổng chi
phí phát sinh ban đầu để làm căn cứ lập kế hoạch và kiểm soát chi phí theo từng yếu
tố đầu vào:
1.2.2.1. Chi phí đầu vào
-

Chi phí nguyên vật liệu là toàn bộ giá trị nguyên vật liệu sử dụng cho hoạt

dộng sản xuất kinh doanh trong kỳ.
-

Chi phí nhân công là tiền lương chính, tiền lương phụ, các khoản trích theo

lương và các khoản phải trả khác cho người lao động trong kỳ.
-

Chi phí khấu hao tài sản cố định là phần giá trị hao mòn của tài sản cố định

chuyển dịch vào chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ.
-

Chi phí dịch vụ mua ngoài là các khoản tiền điện, tiền nước, điện thoại , mặt

bằng,…
-

Chi phí khác bằng tiền là những chi phí sản xuất kinh doanh khác chưa được

phản ánh trong các chi phí trên nhưng đã chi bằng tiền như chi phí tiếp khách, hội
nghị,…
1.2.2.2 Chi phí luân chuyển bên trong doanh nghiệp
Chi phí luân chuyển bên trong doanh nghiệp là chi phí phát sinh trong quá
trình phân công và hợp tác lao động trong nội bộ daonh nghiệp như: giá trị lao vụ
trong sản xuất phục vụ cung cấp cho nhau trong các phân xưởng sản xuất chính; giá
trị bán thành phẩm tự chế được sử dụng là vật liệu trong quá trình sản xuất ra sản

phẩm dịch vụ;…như vậy chi phí luân chuyển bên trong doanh nghiệp phát sinh do
sự kết hợp các yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh; sự kết hợp giữa
lao động, đối tượng lao động và tư liệu lao động.