Chương 2: NGÂN QUỸ (KẾ TOÁN NGÂN HÀNG)

L/O/G/O

CHƯƠNG 2
KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ NGÂN QUỸ
Khoa Kế toán – Kiểm toán
Đại học Kinh tế, Đại học Huế
Lê Tự Quang Hưng

1


CHƯƠNG 2: KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ NGÂN QUỸ
2.1. Một số vấn đề cơ bản về nghiệp vụ ngân quỹ
2.1.1. Khái niệm
2.1.2. Nội dung nghiệp vụ ngân quỹ
2.1.3. Mô hình giao dịch trong NHTM
2.2. Kế toán nghiệp vụ ngân quỹ
2.2.1. Chứng từ và sổ sách
2.2.2. Tài khoản sử dụng
2.2.3. Phương pháp kế toán nghiệp vụ ngân quỹ
2.2.3.1. Kế toán nghiệp vụ thu tiền mặt
2.2.3.2. Kế toán nghiệp vụ chi tiền mặt
2.2.3.3. Kế toán nghiệp vụ điều chuyển tiền mặt
2.2.3.4. Kế toán NV đối chiếu số liệu TM cuối ngày

www.themegallery.com


2.1. Một số vấn đề cơ bản về nghiệp vụ ngân quỹ
2.1.1. Khái niệm
“Ngân quỹ của Ngân hàng là những tài sản có độ thanh khoản lớn nhất như: tiền mặt,

ngoại tệ, chứng từ có giá trị ngoại tệ, kim loại quý, đá quý, tiền gửi thanh toán ở Ngân
hàng Nhà nước hoặc ở các Ngân hàng và tổ chức tín dụng khác”.

3

www.themegallery.com


2.1.2. Nội dung nghiệp vụ ngân quỹ trong NHTM

-

Nghiệp vụ ngân quỹ:

-

Mức tồn quỹ tiền mặt:
+ Quá cao:
+ Quá thấp:

- Bộ phận ngân quỹ
- Việc tổ chức công tác quỹ phụ thuộc vào mô hình giao dịch mà Ngân hàng lựa chọn: mô hình giao
dịch nhiều cửa hay mô hình giao dịch một cửa.

4

www.themegallery.com


2.1.3. Mô hình giao dịch trong NHTM

Mô hình
Mô
hình
giao
dịch
giao
dịchcửa
nhiều
nhiều cửa

Mô hình
Mô hình
giao dịch
giao dịch
một cửa
một cửa

5

www.themegallery.com


6

www.themegallery.com


7

www.themegallery.com


2.2. Kế toán nghiệp vụ ngân quỹ
2.2.1. Chứng từ và sổ sách
a/ Chứng từ:

-

Nếu thu tiền mặt:
Nguyên tắc luân chuyển ch/từ: Thu trước – Ghi sổ sau
+ Giấy nộp tiền
+ Phiếu thu

-

Nếu chi tiền mặt:
Nguyên tắc luân chuyển ch/từ: Ghi sổ trước – Chi sau
+ Séc lĩnh tiền mặt
+ Giấy lĩnh tiền mặt
+ Phiếu chi
8

www.themegallery.com


2.2.1. Chứng từ và sổ sách (tt)
b/ Sổ sách:
Chứng từ

KToán

-Giấy nộp TM

-

Sổ nhật ký quỹ

Sổ kế toán
chi tiết Tiền mặt

Giấy lĩnh TM

Báo cáo

…

Tài chính
(tháng, quý

Séc lĩnh TM
Phiếu thu
Phiếu chi

năm)
Thủ quỹ
Sổ quỹ

9

www.themegallery.com


Ví dụ:

10

www.themegallery.com


11

www.themegallery.com


2.2.2. Tài khoản sử dụng
- TK 1011 – “Tiền mặt tại đơn vị”
TK 1011
Số tiền mặt thu vào quỹ

Số tiền mặt chi ra từ
quỹ

Dư Nợ: Số tiền mặt hiện có tại
quỹ

- TK 1019 – “Tiền mặt đang vận chuyển”
TK 1019
Số tiền xuất quỹ để vận chuyển đến đơn vị nhận

Số tiền đã vận chuyển đến đơn vị nhận

tiền
Dư Nợ: Số tiền mặt thuộc quỹ NVụ của đơn
vị đang trên đường vận chuyển
12

www.themegallery.com


2.2.2. Tài khoản sử dụng (tt)
- TK 1031 – “Ngoại tệ tại đơn vị”
TK 1031
Số ngoại tệ nhập quỹ

Số ngoại tệ xuất quỹ

Dư Nợ: Số ngoại tệ hiện có tại quỹ

- TK 1039 – “Ngoại tệ đang vận chuyển”
TK 1039
Số ng/tệ xuất quỹ để vận chuyển đến đơn vị

Số ng/tệ đã vận chuyển đến đơn vị nhận

nhận tiền
Dư Nợ: Số ng/tệ của đơn vị đang trên đường vận
chuyển
13

www.themegallery.com


2.2.2. Tài khoản sử dụng (tt)
- TK 3614 –“Tham ô, thiếu mất tiền, tài sản chờ xử lý”
TK 3614
+Số tiền TCTD đã thu hoặc

Số tiền TCTD phải thu

+Được giải quyết chuyển vào TK khác

Dư Nợ: Phản ánh số tiền TCTD còn phải
thu

- TK 461 – “Thừa quỹ, tài sản thừa chờ xử lý”
TK 461
+Số tiền TCTD đã trả hoặc
+Giải quyết chuyển vào TK khác

Số tiền TCTD phải trả

Dư Có: Phản ánh số tiền TCTD còn
phải trả
14

www.themegallery.com


2.2.3. Phương pháp kế toán nghiệp vụ ngân quỹ

2.2.3.1. Kế toán nghiệp vụ thu tiền mặt

15

www.themegallery.com


2.2.3.2. Kế toán nghiệp vụ chi tiền mặt

16

www.themegallery.com


2.2.3.3. Kế toán nghiệp vụ điều chuyển tiền mặt

 Trong phạm vi một hệ thống Ngân hàng và theo lệnh của Hội sở chính. Có 2 phương thức điều
chuyển tiền:

 Phương thức 1: Chi nhánh nhận vốn tiền mặt cử người và phương tiện đến nhận tiền trực tiếp tại
Chi nhánh điều tiền mặt đi.

Tại Chi nhánh điều chuyển vốn đi

TK 1011

TK 5191-đ/ch vốn

Tại Chi nhánh nhận vốn

TK 5191-đ/ch vốn

TK 1011

17

www.themegallery.com


2.2.3.3. Kế toán nghiệp vụ điều chuyển tiền mặt (tt)

 Phương thức 2: Chi nhánh điều tiền mặt đi cử người đại diện mang tiền mặt giao tại Chi nhánh nhận
vốn tiền mặt.

Tại Chi nhánh điều chuyển vốn đi

TK 1011

TK 1019
Lúc xuất quỹ

Tại Chi nhánh nhận vốn

TK 5191

TK 5191

TK 1011

Nhận chứng từ

Nhân viên mang về

18

www.themegallery.com


2.2.3.4. Kế toán nghiệp vụ đối chiếu số liệu Tiền mặt cuối ngày

 Điều kiện đảm bảo:

 Nguyên tắc:
“Thủ quỹ công bố số liệu trước, kế toán đối chiếu theo”.

 Xảy ra thừa, thiếu tiền mặt (phát hiện khi đối chiếu cuối ngày) => Phải xử lý theo đúng chế độ.

19

www.themegallery.com


TRƯỜNG HỢP THỪA QUỸ

TỒN QUỸ THỰC TẾ > TỒN QUỸ TRÊN SỔ SÁCH KT
(Nếu không tìm ra được nguyên nhân tại thời điểm cuối ngày)
Nợ TK 1011 – “Tiền mặt tại đơn vị”
Có TK 461 – “Thừa quỹ, tài sản thừa chờ xử lý”
=> Một số tình huống xử lý:



Nếu vẫn không tìm ra nguyên nhân:
Nợ TK 461
Có TK 719



Nếu tìm ra nguyên nhân do khách hàng nộp thừa tiền, thì trả lại tiền thừa:
Nợ TK 461
Có TK 1011 (hoặc TK 42)
20

www.themegallery.com


TRƯỜNG HỢP THIẾU QUỸ

TỒN QUỸ THỰC TẾ < TỒN QUỸ TRÊN SỔ SÁCH KT
(Nếu không tìm ra được nguyên nhân tại thời điểm cuối ngày)
Nợ TK 3614 – “Tham ô, thiếu mất tiền, tài sản chờ xử lý”
Có TK 1011 – “Tiền mặt tại đơn vị”
=> Một số tình huống xử lý:



Nếu KH nộp lại tiền mặt do NH chi thừa:
Nợ TK 1011
Có TK 3614



Nếu NH xử lý nhân viên gây thiếu quỹ phải bồi hoàn:
Nợ TK 3615 – “Các khoản phải bồi thường của CB, NV TCTD”
Có TK 3614
Sau đó, NH gây thiếu quỹ bồi hoàn tiền mặt hoặc trừ lương:
Nợ TK 1011 hoặc Nợ TK 8511 – “Lương và phụ cấp lương”
Có TK 3615

www.themegallery.com

21


Bài tập 1

Tại Ngân hàng thương mại AAA Chi nhánh Tân Bình ngày 28/09/N có các nghiệp vụ ngân quỹ phát sinh như
sau:

1.

Theo lệnh của Hội sở Ngân hàng thương mại AAA, NHTM AAA Chi nhánh Tân Bình điều quỹ tiền mặt 400
triệu đồng về NHTM AAA Chi nhánh Quận 3, Chi nhánh Tân Bình tự tổ chức điều chuyển tiền đi và bàn
giao tại Chi nhánh Quận 3.

2.

Nhận được chứng từ thanh toán vốn trị giá 800 triệu đồng, nội dung NHTM AAA Chi nhánh Quận 1 đã
nhận được tiền mặt do NHTM AAA Chi nhánh Tân Bình điều chuyển tới.

3.

Nhận tiền mặt điều chuyển đến của NHTM AAA Chi nhánh Thủ Đức theo phương thức Chi nhánh Thủ
Đức đến giao tiền trực tiếp tại Chi nhánh Tân Bình số tiền 300 triệu đồng.

22

www.themegallery.com


4.

Theo lệnh của Hội sở Ngân hàng thương mại AAA, NHTM AAA Chi nhánh Bình Thạnh đến nhận tiền mặt tại
Chi nhánh Tân Bình số tiền 150 triệu đồng.

5.
6.

Xuất quỹ tiền mặt nộp vào NHNN, số tiền 50 triệu đồng, trong ngày đã nhận được báo Có của NHNN.
Công ty dệt may Gia Định lập giấy nộp tiền để gửi vào tài khoản tiền gửi thanh toán, số tiền 35 triệu đồng kèm
tiền mặt. Ngân hàng kiểm đếm chỉ có 34,9 triệu đồng, công ty chấp nhận nộp số tiền đó.

7.

Cuối ngày kiểm quỹ, ngân hàng thấy thừa 5 triệu đồng, chưa phát hiện ra nguyên nhân.

.Yêu cầu: Hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào các tài khoản thích hợp. Biết các tài khoản liên
quan có đủ khả năng thanh toán.

23

www.themegallery.com


Bài tập 2
Ngày 20/03/N, Ngân hàng thương mại BBB Chi nhánh Huế có các nghiệp vụ phát sinh như sau:

1.

Công ty TNHH Bình Minh nộp vào Ngân hàng giấy lĩnh tiền mặt xin lĩnh số tiền 123 triệu đồng. Số dư trên tài
khoản tiền gửi thanh toán của công ty là 150 triệu đồng.

2.

Công ty cổ phần xây dựng Hải Phòng nộp giấy nộp tiền kèm số tiền 50 triệu đồng vào tài khoản tiền gửi thanh
toán. Thủ quỹ đã kiểm đếm và thu đủ.

3.
4.

Tạm ứng tiền công tác phí cho cán bộ tín dụng 5 triệu đồng bằng tiền mặt.
Công ty giày liên doanh Việt Mỹ nộp giấy nộp tiền và tiền mặt 50 triệu đồng vào tài khoản tiền gửi thanh toán.
Thủ quỹ kiểm đếm chỉ có 49 triệu đồng, công ty chấp nhận nộp số tiền đó.

5.

Chi lương cán bộ công nhân viên bằng tiền mặt trong kỳ là 100 triệu đồng.

24

www.themegallery.com

6.

Phòng hành chính tạm ứng 1 triệu đồng tiền mặt để tiếp khách.

7.

Chi phí tiếp khách 1,5 triệu đồng bằng tiền mặt.

8.

Thanh toán tiền công tác phí cho anh Lê Hiếu theo vé tàu ghi 1 triệu đồng và 3 triệu đồng tiền ăn và lưu trú.
Trước đây anh đã tạm ứng 2,5 triệu đồng.

9.

Tạm ứng 500 nghìn đồng cho CBTD để đi đôn đốc thu nợ vay đã quá hạn thanh toán. Cùng ngày, bộ phận
ngân quỹ cũng xin tạm ứng 800 nghìn đồng cho công tác kiểm đếm, phân loại và đóng gói tiền.

10. Cuối ngày kiểm quỹ thiếu 2 triệu đồng, chưa phát hiện được nguyên nhân.
.Yêu cầu: Hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào các tài khoản thích hợp. Biết các tài khoản liên
quan có đủ khả năng thanh toán.

25

www.themegallery.com