Giáo trình cơ sở dữ liệu

BỘ NÔNG NGHIỆP
VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

CHƯƠNG TRÌNH TRÌNH ĐỘ ĐẠI HỌC
NGÀNH ĐÀO TẠO: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
(Theo định hướng nghề nghiệp)
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN
Cơ sở dữ liệu (Databases)
I. Thông tin về học phần
o Mã học phần:
PTH02005
o Số tín chỉ:
3 (2,5-0,5-6)
o Giờ tín chỉ đối với các hoạt động học tập:
 Nghe giảng lý thuyết trên lớp:
26.5
 Làm bài tập trên lớp:
9
 Thảo luận trên lớp:
2
 Thực hành trong phòng máy tính: 7,5
 Thực tập thực tế ngoài trường:
 Tự học:
90
o Đơn vị phụ trách học phần:
 Bộ môn:
Công nghệ phần mềm

 Khoa:
Công nghệ thông tin
o Là học phần: bắt buộc
o Thuộc khối kiến thức: Cơ sở ngành
o Học phần học trước: Tin học cơ sở
II. Thông tin về đội ngũ giảng viên
 Họ và tên: Hoàng Thị Hà
 Chức danh, học hàm, học vị: Thạc sỹ
 Địa chỉ liên hệ: BM Công nghệ phần mềm – Khoa CNTT
 Điện thoại: 0916 893 835
Email:
 Thông tin về trợ giảng:
III. Mục tiêu học phần
- Về kiến thức:
o Học viên có thể trình bày, tóm tắt được các khái niệm, các mô hình dữ liệu
và kiến trúc một hệ cơ sở dữ liệu (CSDL) cũng như các ràng buộc dữ liệu
trong CSDL.

1


-

-

o Học viên có thể trình bày, tóm tắt được các bước thiết kế CSDL quan hệ và
thiết kế được CSDL quan hệ ở các dạng chuẩn ít dư thừa dữ liệu như (3NF,
BCNF) cho các toán trong thực tế.
o Học viên có thể trình bày và tối ưu hóa được các câu truy vấn.
o Sử dụng thành thạo ngôn ngữ truy vấn SQL

Về kỹ năng:
o Kỹ năng sử dụng câu lệnh SQL để tạo lập CSDL và truy vấn dữ liệu từ
CSDL từ đơn giản đến phức tạp.
o Ứng dụng để xây dựng CSDL cho các bài toán thực tế.
Về các mục tiêu khác (thái độ học tập):
o Làm việc độc lập/nhóm, cần cù, chính xác, có hệ thống

IV. Mô tả tóm tắt học phần
PTH02005. Cơ sở dữ liệu (Databases). (3TC: 2,5-0,5-6). Tổng quan Cơ sở dữ
liệu(CSDL); Mô hình thực thể liên kết E/R; Mô hình dữ liệu quan hệ; Các mô hình dữ
liệu khác; Lý thuyết thiết kế cơ sở dữ liệu quan hệ; Ngôn ngữ SQL;Tổ chức dữ liệu vật
lý; Bảo vệ an toàn cơ sở dữ liệu; Tối ưu hoá câu hỏi. Nội dung: Những khái niệm cơ bản
về CSDL, hệ quản trị CSDL. Quy trình xây dựng CSDL. Mô hình ER. Lý thuyết thiết CSDL
quan hệ. Các lệnh SQL định nghĩa và truy vấn dữ liệu . Mô hình tổ chức bộ nhớ ngoài. Vấn đề
tối ưu hoá câu hỏi truy vấn. Một số vấn đề về bảo vệ an toàn cơ sở dữ liệu. Phương pháp
giảng dạy: Học lý thuyết đi đôi với thực hành. Phương pháp đánh giá: Nội dung kiểm tra và
thi gồm cả lý thuyết và thực hành. Học phần học trước: Tin học cơ sở.

V. Nhiệm vụ của sinh viên
- Dự lớp: theo Quy định dạy và học đại học của Học viện
- Bài tập: Làm bài tập đầy đủ
- Dụng cụ học tập: máy tính cá nhân
VI. Tài liệu học tập (lưu ý chỉ ghi các tài liệu chính thống đã xuất bản, ghi đúng format)
 Giáo trình/Bài giảng
1. Hoàng Thị Hà (2011), Cơ sở dữ liệu 1, NXB Khoa học và kỹ thuật
 Các tài liệu khác
1. Nguyễn Kim Anh (2004). Nguyên lý của các hệ cơ sở, NXB Đại
học
Quốc gia Hà Nội.
2. Hector Garcia – Molina, Jeffrey D.Ullman, Jennifer Widom (2008). Database

Systems, Pearson Prentice Hall

2


VII. Tiêu chuẩn đánh giá
3. Dự lớp:
0,1
4. Thảo luận, tiểu luận: 0,2
5. Bài tập:
6. Kiểm tra giữa kỳ: 0,2
7. Thi hết học phần: 0,5 (mức tối thiểu)
Điểm của học phần tính theo thang điểm 10.
VIII. Nội dung chi tiết học phần

Chươn
g

Chủ đề

Số
bài
học

1. Tổng 1. Một số khái
quan
niệm cơ bản

1

2. Tại sao cần tới
các hệ CSDL

1

3. Kiến trúc một hệ
CSDL

1

4. Các ràng buộc
dữ liệu
2. Mô 1. Các bước thiết
hình
kế CSDL
thực thể
liên
kết(ER)
2. Lược đồ thực
thể liên kết

1

3. Mô 1. Các định nghĩa
hình dữ

1

1

Mục tiêu cụ thể

Phương
pháp
giảng dạy

Trình bày lại được
những khái niệm về:
CSDL, hệ quản trị cơ sở
dữ liệu, người quản trị
CSDL, hệ CSDL.
Giải thích được lý do
cần tới các hệ CSDL:
hạn chế của cách quản lý
dữ liệu dưới dạng file và
ưu điểm của cách tổ
chức dữ liệu theo lý
thuyết thiết kế CSDL.
Trình bày và giải thích
được kiến trúc của một
hệ CSDL
Trình bày và giải thích
được các ràng buộc đối
với dữ liệu trong CSDL.
Trình bày và giải thích
được các bước thiết kế
CSDL.

Thuyết
trình

Trình bày được các
thành phần cơ bản của
mô hình ER và thiết kế
được mô hình thực thể
liên kết cho các bài toán
trong thực tế.
Trình bày lại được
những định nghĩa sau:

Thuyết
trình, bài
tập

3

Thuyết
trình

Thuyết
trình

Thuyết
trình

Thuyết
trình

Mối quan
hệ với các

HP có liên
quan và
chủ đề của
HP


liệu
quan hệ

quan hệ, thuộc tính, lược
đồ quan hệ, lược đồ
CSDL, bộ, miền, siêu
khóa, khóa, khóa ngoài.
Trình bày, giải thích và
thực hiện được 8 phép
toán của đại số quan hệ
Thực hiện chuyển được
từ mô hình ER sang mô
hình dữ liệu quan hệ.

2. Các phép toán
của đại số quan hệ
3. Chuyển từ mô
hình ER sang mô
hình dữ liệu quan
hệ
4.
Tổ Mô hình tổ chức
chức dữ bộ nhớ ngoài.
liệu vật

lý
2. Một số mô hình
tổ chức bộ nhớ
ngoài

1

1

5. Ngôn 1. Ngôn ngữ định
ngữ truy nghĩa dữ liệu SQL
vấn
SQL
2. Ngôn ngữ truy
vấn dữ liệu SQL

1

6.
Lý 1. Phụ thuộc hàm
thuyết
thiết kế
CSDL
quan hệ

1

2. Khóa

2

3. Các dạng chuẩn

2

1

Trình bày lại được cấu
tạo các ổ đĩa và cách lưu
trữ và truy cập dữ liệu từ
bộ nhớ ngoài
Trình bày và tóm tắt
được một số dạng tổ
chức bộ nhớ ngoài phổ
biến như: Tổ chức tệp
đống, tổ chức tệp chỉ
dẫn, tổ chức tệp băm, tổ
chức tệp B - cây
Giải thích và thực hiện
được các lệnh SQL tạo
lập CSDL.
Trình bày, giải thích và
thực hiện được các lệnh
SQL truy vấn dữ liệu từ
đơn giản đến phức tạp.
Trình bày lại được khái
niệm, ý nghĩa của phụ
thuộc hàm(PTH), hệ tiên
đề Amstrong. Xác định
được tập PTH tối thiểu

dựa trên tập PTH đã cho.
- Trình bày và so sánh
được các khái niệm: siêu
khóa, khóa, khóa ngoài.
- Trình bày và thực hiện
được các thuật toán tìm
khóa.
- Trình bày và giải thích
được các dạng chuẩn:
1NF,2NF,3NF,BCNF
- Thực hiện kiểm tra một
4

Thuyết
trình, bài
tập
Thuyết
trình, bài
tập
Thuyết
trình
Thuyết
trình

Thuyết
trình,
demo,thực
hành
Thuyết
trình,demo

,
thực
hành
Thuyết
trình, bài
tập

Thuyết
trình, bài
tập

Thuyết
trình, bài
tập


7. Tối 1. Giới thiệu
ưu hóa
câu hỏi
2. Cây đại số quan
hệ

1

3. Các nguyên tắc
tối ưu hóa câu hỏi

1

1

lược đồ đang tồn tại ở
dạng chuẩn nào và thực
hiện chuyển một đồ
chưa chuẩn về dạng
chuẩn 3NF hoặc BCNF
không mất thông tin.
Trình bày lại được lý do
tại sao nên tối ưu hóa
câu hỏi.
Trình bày được cây đại
số quan hệ là gì và biểu
diễn được một câu hỏi
truy vấn dưới dạng cây
đại số.
- Trình bày và giải thích
được 6 chiến lược tổng

Thuyết
trình
Thuyết
trình, bài
tập

Thuyết
trình, bài
quan cho việc tối ưu hoá tập
câu hỏi.
- Thực hiện tối ưu hóa câu
hỏi cho các cây đại số.

8. Bảo 1. Lý do phải bảo
vệ
vệ CSDL
CSDL
2. Một số biện
pháp bảo vệ an
toàn cho CSDL

Trình bày lại được các lý Thảo luận
do cần phải bảo vệ
CSDL
Trình bày được một số Thảo luận
biện pháp cơ bản để bảo
vệ an toàn cho CSDL

Chú ý: mô tả cả nội dung seminar, thảo luận, thực hành
Nội dung thực hành

Số tiết chuẩn

Số tiết thực hiện

Bài 1: Thiết kế và cài đặt
CSDL trong hệ quản trị
CSDL
- Thiết kế CSDL
- Cài đặt CSDL
Bài 2: Dùng câu lệnh
SQL truy vấn dữ liệu

- Truy vấn trên một bảng
- Truy vấn trên nhiều bảng
Bài 3: Sử dụng câu lệnh
SQL cập nhật dữ liệu
- Câu lệnh thêm dữ
liệu(INSERT)
- Câu lệnh xóa(DELETE)
- Câu lệnh sửa(UPDATE)

3.5

7

Địa điểm thực
hành
Phòng máy tính

2.5
1.0
2.5

5
2
5

Phòng máy tính
Phòng máy tính
Phòng máy tính

1

1.5
1.5

2
3
3

Phòng máy tính

0.5

1

Phòng máy tính

0.5
0.5

1
1
5

Phòng máy tính


Tổng

7.5

15

IX. Hình thức tổ chức dạy học
Lịch trình chung: (ghi tổng số giờ tín chỉ cho mỗi cột)
Hình thức tổ chức dạy học
Nội dung
Lên lớp
Thực hành,
Lý thuyết Bài tập Thảo luận thí nghiệm
Chương 1
3
0
0
0
Chương 2
3
2
0
0
Chương 3
3
2
0
0
Chương 4
3
0
0
0
Chương 5
3

0
0
7.5
Chương 6
7.5
4
0
0
Chương 7
3
1
0
0
Chương 8
1
0
2
0
Tổng
26.5
9
2
7.5

Tự học, tự
nghiên cứu
6
10
10
6

21
23
8
6
90

Tổng
9
15
15
9
31.5
34.5
12
9
135

X. Yêu cầu của giảng viên
- Về điều kiện để tổ chức dạy học phần: Giờ lý thuyết học trên giảng đường có
trang bị máy chiếu, giờ thực hành học trên phòng máy tính có đủ số lượng máy
tính theo số lượng sinh viên.
- Đối với sinh viên: Tham gia đầy đủ các giờ học trên lớp theo quy định của Học
viện, hoàn thành đầy đủ các bài tập về nhà và nộp đúng thời hạn quy định.
TRƯỞNG BỘ MÔN
(Ký và ghi rõ họ tên)

PHỤ TRÁCH HỌC PHẦN
(Ký và ghi rõ họ tên)

Hoàng Thị Hà

TRƯỞNG KHOA
(Ký và ghi rõ họ tên)

GIÁM ĐỐC
(Ký và ghi rõ họ tên)

6