NGHIÊN cứu HÀNH VI hút THUỐC lá của NAM SINH VIÊN TRƯỜNG đại học sư PHẠM – đại học đà NẴNG

NGHIÊN CỨU HÀNH VI HÚT THUỐC LÁ CỦA NAM SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM – ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
RESEARCH BEHAVIORAL SMOKING BY COLLEGIAN RESEARCH UNIVERSITY DANANG
Nhóm SVTH: Nguyễn Công Hậu, Nguyễn Thanh Hùng, Trần Danh Long,
Nông Thị Hương Lý, Ngô Thị Lệ Thủy ; Lớp 06 CTL, Khoa Tâm lý – Giáo
dục,Trường ĐHSP – ĐH Đà Nẵng.
GVHD: Ts. Lê Quang Sơn, phòng quan hệ quốc tế sau đại học, trường
ĐHSP – ĐH Đà Nẵng.
Tác hại của thuốc lá là vấn đề quan tâm của toàn cầu. Nhận thức
được điều này, nhóm chúng tôi tiến hành nghiên cứu hành vi hút thuốc lá
của nam sinh viên trường ĐHSP – ĐHĐN. Với đề tài này chúng tôi tập
trung làm rõ các phương diện: Nhận thức về tác hại của thuốc lá; ảnh
hưởng của nó đến những người xung quanh; tỉ lệ sinh viên hút thuốc;
mức độ nghiện; nguyên nhân. Dựa trên khung thay đổi hành vi đưa ra
các biện pháp cai nghiện thuốc lá.
Nowadays, the effect of smorking has become the global concern.
Realized this seriuos problem, we attempt to make an investigation into
smorking habit of male students in teacher training univesity- university of
Danang. This paper mainly focuces on these aspecst; student’s
awareness of smorking effect, the effect of smorking to other people, the
percent age of smokers in Danang Teacher Training University, the leve
of smoking. Cause: base on the be4havior changing pattern we propose
some solustions to detoxity smorking.


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thuốc lá có tác hại khôn lường, nó gây ra tử vong cho 3 trong 10 người bị
bệnh tim mạch, 9 trong 10 người chết vì bệnh ung thư phổi…Hiện nay, điều
đáng quan tâm đó là tỷ lệ hút thuốc trong sinh viên (SV) là phổ biến. SV các
trường sư phạm cũng chiếm tỷ lệ nhất định (Đó là những nhà giáo tương lai

trong việc giáo dục và hình thành nhân cách cho học sinh). Đây chính là lý do
chúng tôi chọn đề tài này.
2. Mục đích nghiên cứu
Đánh giá thực trạng, hành vi hút thuốc lá của nam SV trường Đại học Sư
phạm – Đại học Đà Nẵng (ĐHSP - ĐHĐN), nguyên nhân của thực trạng và từ đó
đề xuất biện pháp.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu: Xác định cơ sở lý luận; Đánh giá thực trạng; Đề
xuất những biện pháp tác động thay đổi hành vi hút thuốc lá cho nam SV trường
ĐHSP - ĐHĐN.
4. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu: hành vi hút thuốc lá của nam SV trường ĐHSPĐHĐN.
4.2. Khách thể nghiên cứu: nam SV trường ĐHSP – ĐHĐN.
4.3. Phạm vi nghiên cứu: 150 nam SV chính quy (hệ sư phạm) của trường
ĐHSP – ĐHĐN gồm: 50 nam SV năm thứ 1; 50 nam SV năm thứ 2; 50 nam SV
năm thứ 3.
5. Giả thuyết khoa học
Qua nghiên cứu ban đầu về hành vi hút thuốc lá của nam sinh viên trường
ĐHSP - ĐHĐN cho phép chúng tôi giả định rằng: tỷ lệ hút thuốc lá của sinh viên


nam hiện nay là tương đối cao. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác
nhau như: ảnh hưởng từ gia đình, thất tình, chán đời, cô đơn, muốn khẳng định
mình, đua đòi,…trên cơ sở những phát hiện về hành vi hút thuốc lá của nam sinh
viên trường ĐHSP - ĐHĐN cho phép chúng tôi đưa ra biện pháp khắc phục phù
hợp.
6. Các phương pháp nghiên cứu
6.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận
6.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: quan sát; trò chuyện; điều tra bằng
phiếu hỏi.
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI

1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Đã có nhiều công trình nghiên cứu về hút thuốc lá như: Thuốc lá sẽ giết
chết 1 tỷ người trong thế 21 (WHO); Những tác hại thuốc lá của giáo sư John
Seffrin - chủ tịch Hiệp hội ung thư Mỹ; Thuốc lá và tác hại - bài báo cáo của tiến
sĩ Douglas Bettcher; Hút thuốc lá và bệnh ung thư - Giáo sư Richard; Thuốc lá
và trẻ em - bác sĩ Hồ Văn Hiến (BV. Y Dược TPHCM)…
2. Những cơ sở lý luận của đề tài
2.1. Lý luận về hành vi
2.1.1. Khái niệm hành vi
Theo từ điển tâm lý học của Nguyễn Khắc Viện (1995), trang 138, Nxb Thế
Giới Trung tâm nghiên cứu tâm lý trẻ em, Hà Nội: Hành vi là từ ứng xử chỉ mọi
phản ứng của một động vật khi bị một yếu tố nào đó trong môi trường kích thích;
các yếu tố bên ngoài và tình trạng bên trong gộp thành một tình huống, và tiến
trình của ứng xử để thích ứng có định hướng nhằm giúp chủ thể thích nghi với
hoàn cảnh. Khi nhấn mạnh về tính khách quan, tức là các yếu tố bên ngoài kích


thích cũng như phản ứng đều là những hiện tượng có thể quan sát được, chứ
không như tình ý bên trong, thì nó là ứng xử. Khi nhấn mạnh định hướng, mục
tiêu thì gọi là hành vi.
2.1.2. Các lý thuyết về hành vi nuớc ngoài: Thuyết phản xạ có điều kiện
của I.P Pavlov; Thuyết liên lệ của E.L.Thorndike; Thuyết hành vi cổ điển của
Watson; Thuyết hành vi tạo tác của Skinner.
2.1.3. Lí luận nghiên cứu hành vi ở Việt Nam
2.2. Lí luận về động cơ
2.2.1. Khái niệm động cơ
Chúng tôi sử dụng khái niệm “động cơ” với nghĩa: là đối tượng mà chủ thể
cần chiếm lĩnh thông qua hoạt động nhằm thỏa mãn một nhu cầu được vật hóa
trong đối tượng đó.
2.2.2. Lí luận vấn đề động cơ ở nước ngoài: Các nghiên cứu trong tâm lý

học phương Tây; Các nghiên cứu trong tâm lý học Xô viết.
2.2.3. Lí luận vấn đề động cơ ở Việt Nam
2.3. Lí luận về hành vi hút thuốc của nam SV trường ĐHSP- ĐHĐN
2.3.1. Khái niệm hành vi hút thuốc lá
Hành vi hút thuốc lá là một hiện tượng đa dạng và phức tạp nó tồn tại ở mọi
nơi, trong tiến trình phát triển của xã hội.
2.3.2. Cơ chế hình thành hành vi hút thuốc lá
Khi hút thuốc lá các phân tử nicotin theo khói vào phổi hay thấm qua các
vùng mô mềm vào máu, do có kích thước rất nhỏ nicotin dễ dàng vượt qua được
lớp vỏ bảo vệ của não để tác động vào vùng não gây ra khoái cảm.
2.3.3. Bản chất hành vi hút thuốc


Bản chất hành vi hút thuốc thực chất là sự thỏa mãn về nhu cầu, mục đích
hút thuốc.
2.3.4. Biểu hiện hành vi hút thuốc lá của nam SV trường ĐHSPĐHĐN
Nhận thức của SV về tác hại của thuốc lá và gây ảnh hưởng với người xung
quanh; Nguyên nhân SV hút thuốc lá; Mức độ nghiện thuốc lá của SV.
2.3.4. Biện pháp thay đổi hành vi hút thuốc
Dựa khung lý thuyết thay đổi hành vi
Chưa có ý thức Có ý thức về
về vấn đề
vấn đề

Giai đoạn 1
Nhận thức

Tìm hiểu
vấn đề

Giai đoạn 2
Chấp nhận

Giai đoạn 3
Có ý định

Mong muốn giải
quyết
vấn đề
Giai đoạn 4
Thực hiện

Thử thực
hiện hành
vi mới
Giai đoạn 5
Duy trì

CHƯƠNG 2:TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
1. Vài nét về khách thể nghiên cứu
Chúng tôi đã tiến hành trên khách thể là 150 nam SV (thuộc hệ sư phạm).
2. Vài nét về tiến trình nghiên cứu
Đề tài được tiến hành theo tiến trình sau: Xây dựng cơ sở lý luận, định
hướng nghiên cứu thực tiễn; Thiết kế phiếu điều tra, quan sát; Tiến hành thu thập
số liệu trên mẫu khách thể đã chọn; Xử lý, phân tích kết quả điều tra; Đề xuất
một số giải pháp.
3. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể
3.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận
3.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra bằng phiếu

hỏi; Phương pháp trò chuyện; Phương pháp quan sát; Cách xử lý và đánh giá kết
quả: tính tỉ lệ %


CHƯƠNG 3: QUÁ TRÌNH VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC
TIỄN
1.1. Hoàn cảnh SV thực hiện hành vi hút thuốc lá
Sinh viên thường hút thuốc trong khi uống cà phê, các khu vui chơi và khi
tụ tập bạn bè, trung bình cứ 10 nam sinh viên vào trong quán cà phê thì có hơn
một nửa số đó là cầm tới điếu thuốc và hút.
1.2. Quan sát trạng thái SV hút thuốc lá: Nhóm sinh viên là những người
mới hút lần đầu trong khi hút họ thường nhăn mặt tỏ ra khó chịu và chú ý nhiều
đến những người xung quanh đặc biệt là sự có mặt của các bạn nữ khiến họ cảm
thấy rất lúng túng, khói thuốc nhả ra rất nhanh và hầu như họ không kiểm soát
được nó, động tác cầm thuốc rất ngượng ngùng.
Nhóm sinh viên thứ hai là hút thuốc đã trở thành thói quen. Họ kéo một hơi
thuốc dài, đốt cháy 1/5 điếu thuốc, họ nhả khói ra trong trạng thái hưng phấn
nhẹ. Động tác này thường đi kèm với cái nhìn của người hút vào một sự vật
không xác định, nhìn một cách xa xăm không chú ý. Đôi lúc họ còn tạo được
những hình kỳ lạ trong khói thuốc khi nhả ra: hình tròn, hình trái tim; họ có động
tác cầm thuốc hết sức điệu nghệ và hầu như ngón nào trong bàn tay cũng cầm
được điếu thuốc cả.
1.3. Quan sát thái độ của những người xung quanh trước hành vi hút
thuốc của nam SV trường ĐHSP
Thái độ của người xung quanh đối với người hút thuốc: Đồng tình và
không đồng tình.
Những người có thái độ không đồng tình trước hành vi của người hút thuốc:
phản ứng lúc đầu khi thấy người khác hút thuốc là cái nhăn mặt, nhíu mày để
cho người kia hiểu nếu mà người kia vẫn cố hút thuốc thì lên tiếng.

Những người đồng tình với hành vi hút thuốc thì khi ngồi hay đứng gần
người đang hút thuốc thì họ cảm thấy hoàn toàn bình thường thậm chí lấy làm
thích thú nhìn người hút thuốc, có người còn hít khói thuốc một cách khoan
khoái nét mặt cũng nhẹ nhõm sảng khoái giống người hút thuốc vậy!
2. Kết quả nghiên cứu thực tiễn hành vi hút thuốc lá của nam SV
trường ĐHSP – ĐHĐN.
2.1. Biểu đồ thể hiện mức độ nhận thức về tác hại hút thuốc lá của nam
SV trường ĐHSP - ĐHĐN

Quy ước: SV1 là SV năm nhất; SV3 là SV năm ba; SV2 là SV năm hai.
2.2. Biểu đồ thể hiện tỉ lệ hút thuốc lá và không hút thuốc lá của nam
SV trường ĐHSP - ĐHĐN


2.3. Biểu đồ thể hiện tỉ lệ hút thuốc SV năm 1, năm 2 và năm 3

2.4. Biểu đồ thể hiện mức độ nghiện thuốc lá giữa SV các năm

2.5. Biểu đồ thể hiện ý định bỏ thuốc lá và không có ý định bỏ thuốc
của SV


2.6. Biểu đồ thể hiện nguyên nhân hút thuốc của SV giữa các năm.

3. Đề xuất một số biện pháp để thay đổi hành vi hút thuốc lá của nam
SV trường ĐHSP – ĐHĐN
Dựa vào khung lý thuyết thay đổi hành vi: nhận thức là khâu quan trọng
nhất. Các giai đoạn của trị liệu nhận thức:
Giai đoạn 1: Nhận dạng vấn đề; Giai đoạn 2: Diễn đạt những yếu tố nhận

thức thích hợp; Giai đoạn 3: Thay đổi quy tắc điều chỉnh hành vi.


KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Đa số SV nam (hệ sư phạm) trường đại học sư phạm - đại học đà nẵng đều
hiểu rõ tác hại của thuốc lá. Tỉ lệ hút thuốc và mức độ nghiện thuốc lá có sự
chênh lệch giữa SV các năm và tâp chung chủ yếu ở những năm cuối khóa. Sinh
viên hút thuốc do các nguyên nhân khác nhau, nhưng chủ yếu là do buồn chán,
thất tình, căng thẳng trong học tập, công việc , gia đình hay để thuận lợi khi giao
tiếp.
2. Khuyến nghị
- Phải có biện pháp lâu dài tích cực: tuyên truyền giáo dục, hội thảo,
mitting...
- Nhà trường cần có chế tài nghiêm khắc hơn trước hành vi hút thuốc của
sinh viên.
- Các lớp cần có các đội tự quản, kết hợp với đoàn trường tổ các cuộc thi
tìm hiểu về tác hại của thuốc lá và phát động các phong trào thi đua sinh viên
không hút thuốc lá trong mỗi lớp…


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu lấy tư sách tham khảo:
1. Vũ Gia Hiền (2002), Tâm lý học hành vi, Nxb ĐHQG Hà Nội.
2. Đoàn Huy Oánh (2004), Tâm lý Sư phạm, Nxb ĐHQG TP. Hồ Chí Minh.
3. Stephenworchel waynesheblsue – Người dịch: Nguyễn Đức Hiển (2004), Tâm
lý học nguyên lý và ứng dụng, Nxb Lao Động – Xã Hội.
4. Lê Quang Sơn (2007), Bài giảng phương pháp luận và phương pháp nghiên
cứu tâm lý học.
Tài liệu lấy từ báo tuần:

5. Bác sĩ Lê Khắc Bảo, “Hiệu quả tư vấn cai thuốc lá tại bệnh viện tại bệnh viện
Y Dược TP. Hồ Chí Minh”, vietnamnet, 20/05/2006 trang 7.
6. Nguyễn Đức Minh, “ Chương trình phòng tác hại chống thuốc lá”, báo Thanh
niên, số 156, 13/05/2008 trang 8.
7. William J. Malley. Clinical Blood Gases: Assessment and Intervension, 2nd
edition, Elsevier Saunders company, 2005, 16:419 – 496.
8. Richard A. Preston. Acid-base, Fluids and electrolytes: made ridiculously
simple. International editions 2000, 9: 125-144.
Tài liệu tham khảo
William J. Malley. Clinical Blood Gases: Assessment and Intervension, 2nd
edition, Elsevier Saunders company, 2005, 16:419 – 496.


Richard A. Preston. Acid-base, Fluids and electrolytes: made ridiculously
simple. International editions 2000, 9: 125-144.
Tài liệu tham khảo
William J. Malley. Clinical Blood Gases: Assessment and Intervension, 2nd
edition, Elsevier Saunders company, 2005, 16:419 – 496.
Richard A. Preston. Acid-base, Fluids and electrolytes: made ridiculously
simple. International editions 2000, 9: 125-144.
Tài liệu tham khảo
William J. Malley. Clinical Blood Gases: Assessment and Intervension, 2nd
edition, Elsevier Saunders company, 2005, 16:419 – 496.
Richard A. Preston. Acid-base, Fluids and electrolytes: made ridiculously
simple. International editions 2000, 9: 125-144.