Sự chết của tế bào

BÀI TẬP NHÓM
SỰ CHẾT CỦA TẾ BÀO
GVHD: Lê Thị Trễ

Nhóm thực hiện : Phạm Văn Cảnh
Như ý
Duyên hồng


MỞ ĐẦU
HOẠI TỬ
CHẾT DO PCD
Ý NGHĨA VÀ ỨNG DỤNG CỦA
PCD
PHÂN BIỆT CÁI CHẾT DO PCD VÀ
CÁI CHẾT DO HOẠI TỬ
TỔNG KẾT
TÀI LIỆU THAM KHẢO


MỞ ĐẦU

“Sự chết chỉ là sự kết thúc cái chết”
Michel Monta


HOẠI TỬ

Khái niệm
- Hoại tử là sự chết của tế bào
hoặc mô sớm hơn so với chu kỳ

sống của nó và do các tác nhân
bên ngoài gây ra.
- Hoại tử gây hại đến các mô, cơ
quan trong cơ thể và có thể dẫn
đến tử vong.
- Ngoài ra, hoại tử còn tiết ra các
chất độc vào mô, tế bào xung
quanh, đặc biệt là lysosome.
Hoại tử ở lá đậu nành


HOẠI TỬ

Nguyên nhân
- Nguyên nhân của hoại tử là do
các tác nhân bên ngoài như chấn
thương, nhiễm độc, ung thư hoặc
viêm tác động lên tế bào.

Hoại tử ở lá đậu nành


HOẠI TỬ

Cơ chế
Hoại tử của tế bào thông thường gây ra bởi sự phá hủy tế bào
và không yêu cầu hoạt động của gene. Màng tế bào là nơi bị
thiệt hại chính và ở những nơi khác chúng mất khả năng điều
chỉnh áp suất áp suất thẩm thấu. Cuối cùng những thành phần
của tế bào được giải phóng và xuất hiện hiện tượng viêm.

CHẾT DO PCD

Khái niệm
- PCD (Programmed Cell Death) là
một quá trình chết của tế bào hoàn
toàn bình thường về mặt sinh lý, là
cơ chế trong đó loại bỏ một cách có
lựa chọn các tế bào không mong
muốn và có vai trò bảo vệ các sinh
vật trước những tác nhân bất lợi
của môi trường.
- Nguyên nhân của cái chết tế bào
theo chương trình là nguyên nhân
bên trong do vật chất di truyền đã
quy định quá trình này.

Lá rụng


CHẾT DO PCD

Phân loại
SỰ CHẾT THEO
TẾ BÀO

Apoptosiss

Tự thực bào

(autophagy)

Chết không
liên quan đến
lysosome


CHẾT DO PCD
Apoptosiss
Apoptosis là một trong
những quá trình chết của
tế bào được lập trình bao
gồm một loạt các sự kiện
sinh hóa dẫn đến các đặc
điểm hình thái cụ thể của
tế bào và kết thúc là sự
chết của tế bào. Sự tự hủy
diệt tế bào chết mà không
gây ra tình trạng viêm của
các mô xung quanh.


CHẾT DO PCD
Tự thực bào
(autophagy)
Sự tự thực là một quá trình li giải protein liên quan đến cô
lập các bộ phận của tế bào chất trong những túi màng đôi
được gọi là túi tự thực hoặc các autophagosomes, kết hợp với
các lysosome hình thành nên autophagolysosome. Trong
autophagosomes, vật chất trong tế bào chất bị nuốt sau đó bị

thủy phân và các sản phẩm amino acid, các chất tiền đại phân
tử khác có thể được tái chế.


CHẾT DO PCD
Chết không
liên quan đến
lysosome
Kiểu này chỉ liên quan đến sự phồng lên của các cơ quan tử
và sự hình thành các khoảng trống trong tế bào chất. Hình
dạng tế bào thực vật trong các phản ứng qua nhạy cảm phù
hợp với PCD theo kiểu lysosome.


CHẾT DO PCD

Biểu hiện ở thực vật
- Sự không bào hóa tế bào chất và sự co xoắn của chất nhiễm sắc
thể và tế bào chất.
- Sự phá hủy DNA còn xuất hiện như một đặc điểm phổ biến của
PCD ở thực vật. Những đoạn DNA lớn được tạo ra trong suốt
quá trình PCD.
- Sự phân hủy các thành phần khác của tế bào.
- Ở thực vật do không có hệ thống miễn dịch nên thường tạo ra
các enzyme phân hủy các thành phần tế bào.


CHẾT DO PCD

Nguyên nhân

CHẾT DO PCD

Cơ chế

Con đường ty thể


CHẾT DO PCD

Cơ chế

Tác nhân bên ngoài


CHẾT DO PCD

Yếu tố điều khiển quá trình PCD

Các
phytohormone

Kênh màng và
sự trao đổi
lipid

Các gene
tham gia

CHẾT DO PCD
Các
phytohormone
- Ethylene: tham gia vào quá trình thúc đẩy lão hóa cũng như các
hình thức phát triển của tế bào chết, chẳng hạn sự hình thành mô khí
ở rễ.
- Jascominic acide, một hỗn hợp phytohormon đó là sản phẩm gây ra
một vết thương dưới điều kiện stress, oxy hóa của việc xử lí ozone,
thúc đẩy tế bào chết.
- Salicylic acide tích lũy nhiều ở nơi bị tổn thương. Salicylic acide là
1 tín hiệu có thể thúc đẩy tế bào chết nhưng chỉ đóng vai trò thứ yếu
so với các nhân tố khác.
- NO hợp tác với Salicylic acide để thực hiện HR và kích hoạt tế bào
chết.


CHẾT DO PCD
Kênh màng và
sự trao đổi
lipid
- Điểm nhận cảm trên màng sinh chất, cũng như các enzim được
tham gia vào ROS, cũng quan trọng trong việc truyền tín hiệu
cho các tế bào sinh trưởng và chết.
- Tín hiệu phospholipids tham gia vào việc cảm ứng HR các tế
bào chết.


CHẾT DO PCD
Các gene

tham gia
- Rpml và mlo ở ngô, Acd2 ở Arabidopsis kích hoạt quá trình mẫn
cảm HR.
- Gen Tasselseed2 (TSD2) điều khiển cái chết của tế bào trong việc
xác định giới tính ở ngô.
- Gen SENU2 và SENU3 mã hóa protease cysteine ở cây cà chua.
- Gen lõa hóa là SAGs bao gồm SAG2, SAG7 mã hóa protease
cysteine ở Arabidopsis.
- Ngoài ra còn có sự tham gia của một số enzim như là protease,
nuclease.


Ý NGHĨA VÀ ỨNG DỤNG CỦA
PCD

Ý nghĩa
TIẾN
HÓA

TIẾT KIỆM
NĂNG
LƯỢNG

THÍCH
NGHI

CHUYÊN
MÔN HÓA

BẢO VỆ

Ý NGHĨA VÀ ỨNG DỤNG CỦA
PCD
TIẾN HÓA

Hình dạng lá


Ý NGHĨA VÀ ỨNG DỤNG CỦA
PCD
TIẾN HÓA

Ngăn ngừa giao phối cận huyết
- Mô truyền đạt tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ống
phấn xuyên qua vòi nhụy. Một trong những vai trò của đầu nhụy và
vòi nhụy là phân biệt những hạt phấn thích hợp và không thích hợp,
dẫn đến sự ngăn cản phấn hoa cùng loài để ngăn ngừa những hiệu
ứng độc hại của sự nội phối. Sự chết của những ống phấn không
tương thích nhằm bảo vệ chính nó khỏi những nhân tố gây chết bên
ngoài.


Ý NGHĨA VÀ ỨNG DỤNG CỦA
PCD
TIẾN HÓA

Xác định giới tính

Ý NGHĨA VÀ ỨNG DỤNG CỦA
PCD
TIẾT KIỆM
NĂNG LƯỢNG

- Những cái chết đã được lập trình sẵn trong tế bào thực vật giúp
cho cây loại bỏ những tế bào đã hoàn thiện hết chức năng của nó
bao gồm sự chết đi của những tế bào dây treo noãn ở trong phôi
hay cái chết để loại bỏ các tế bào aleurone ở trong hạt. Những tế
bào này khi đã hoàn thành nhiệm vụ của nó sẽ đi vào quá trình lão
hóa nhanh chóng bị đào thải.


Ý NGHĨA VÀ ỨNG DỤNG CỦA
PCD
THÍCH
NGHI