CNXHKH chuong 3

CHƯƠNG III
XÃ HỘI XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
I.- HÌNH THÁI KINH TẾ – XÃ HỘI CỘNG SẢN CHỦ NGHĨA
1- Khái niệm hình thái kinh tế – xã hội cộng sản chủ nghóa.
- Khái niệm hình thái kinh tế xã hội:
+ Chủ nghóa Mác-Lênin khẳng đònh: lòch sử xã hội loài người là lòch sử kế
tiếp nhau của các hình thái kinh tế- xã hội phát triển từ thấp đến cao diễn ra
như một quá trình lòch sử tự nhiên.
+ Hình thái kinh tế xã hội là gì?
- Khái niệm hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghóa:
+ Hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghóa là chế độ xã hội phát triển
cao nhất hiện nay.
+ Hình thái kinh tế -xã hội cộng sản chủ nghóa là chế độ xã hội có quan hệ
sản xuất dựa trên cơ sở công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu, thích ứng với
lực lượng sản xuất ngày càng phát triển cao, tạo thành cơ sở hạ tầng của chủ
nghóa cộng sản; trên cơ sở hạ tầng đó có kiến trúc thượng tầng tương ứng
thực sự là của nhân dân với trình độ xã hội hoá ngày càng cao.
2_Các điều kiện cơ bản của sự ra đời hình thức kinh tế- xã hội cộng
sản chủ nghóa.
- Lực lượng sản xuất dựa trên các thành tự khoa học công nghệ phát triển cao
của chủ nghóa tư bản, có trình độ xã hội hoá ngày càng cao mâu thuẫn ngày
càng trở nên gay gắt với quan hệ sản xuất tư bản chủ nghóa dựa trên chế độ
chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghóa về tư liệu sản xuất chủ yếu.
- Biểu hiện ra về mặt xã hội của mâu thuẫn nói trên, là mâu thuẫn không thể
điều hoá về mặt lợi ích cơ bản của hai giai cấp cơ bản, tiêu biểu nhất trong
chủ nghóa Tư Bản đó là giai cấp công nhân và giai cấp tư sản. Hai giai cấp
này mâu thuẫn với nhau ngày càng rõ rệt, sâu sắc và gay gắt. Các cuộc đấu
tranh của giai cấp công nhân chống giai cấp tư sản áp bức bóc lột phát triển
từ thấp đến cao, từ tự phát đến tự giác.
- Do bản chất bóc lột giá trò thặng dư,chủ nghóa tư bản củng tạo ra những tình
thế, thời cơ, những điều kiện cần và đủ cho cuộc cách mạng xã hội chủ

nghóa tất yếu nổ ra – chủ nghóa xã hội tất yếu ra đời và chủ nghóa tư bản tất
yếu bò diệt vong.
- Trong thời đại hiện nay, sẽ có những nước tư bản chủ nghóa ở trình độ trung
bình và những nước chưa qua chủ nghóa tư bản cũng có thể làm cuộc cách
- 1 -
mạng xã hội chủ nghóa thành công và bước vào thời kì quá độ lên chủ nghóa
xã hôò.
3-Các giai đoạn phát triển của hình thái kinh tế -xã hội cộng sản chủ
nghóa.
- Giai đoạn thấp đó là xã hội xã hội chủ nghóa hay còn gọi là chủ nghóa xã
hội.
- Giai đoạn cao của hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghóa đó là xã hội
cộng sản chủ nghóa hay còn gọi là chủ nghóa cộng sản.
II NHỮNG ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA XÃ HỘI XÃ HỘI CHỦ NGHĨA.
Có 6 đặc trưng cơ bản:
- Cơ sở vật chất kỹ thuật là nền sản xuất công nghiệp với trình độ công nghệ
hiện đại.
- Về chế độ sở hữu: xoá bỏ chế độ tư hữu tư bản chủ nghóa, thiết lập chế độ
công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu.
- Xã hội xã hội chủ nghóa tạo ra cách tổ chức lao động và kỷ luật lao động
mới.
- Thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động- đây là nguyên tắc phân phối
cơ bản nhất.
- Nhà nước xã hội chủ nghóa mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân
rộng rãi và tính dân tộc sâu sắc; thực hiện quyền và lợi ích của nhân dân.
- Con người được giải phóng khỏi áp bức, bóc lột, thực hiện công bằng, bình
đẳng, tiến bộ xã hội tạo những điều kiện cơ bản để con người phát triển
toàn diện.
III- THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI.
1- Tính tất yếu của thời kỳ quá độ lên chủ nghóa xã hội.

2- Những đặc điểm cơ bản của thời kỳ quá độ lên chủ nghóa xã hội.
3- Các kiểu quá độ lên chủ nghóa xã hội
IV- THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM.
1- Tính tất của thời kỳ quá độ lên chủ nghóa xã hội ở Việt Nam.
- Lòch sử thế giới cũng đã có nhiều trường hợp quốc gia dân tộc bỏ qua một
hình thái kinh tế –xã hội lỗi thời để tiến thẳng lên hình thái ý thức xã hội
tiến bộ hơn.
- Việt nam quá độ lên chủ nghóa xã hội là phù hợp với xu thế tiến bộ của thời
đại mới.
- Thắng lợi của cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân do Đảng Cộng Sản
Việt Nam lãnh đạo đã tạo ra những tiền đề khách quan cho sự quá độ lên
chủ nghóa xã hội.
- 2 -
- Nhân dân Việt Nam đã có kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc về chế độ thực
dân tư bản, nên chính nhân dân Việt Nam đã từ chối con đường tư bản chủ
nghóa và đi theo con đường xã hội chủ nghóa.
2_ Những đặc điểm và nội dung cơ bản của thời kỳ quá độ lên chủ nghóa
xã hội ở việt nam hiện nay.
a. Những đặc điểm cơ bản:
- Việt Nam tiến lên chủ nghóa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghóa từ một
xã hội vốn là thuộc đòa, nửa phong kiến, lực lượng sản xuất ở trình độ rất
thấp, tình trạng nghèo nàn và lạc hậu là đặc điểm lớn nhất cũng là khó
khăn nhất.
- Phải trải qua 30 năm chiến tranh, đất nước bò tàn phá nặng nề.
- Chủ nghóa xã hội thế giới đang tạm thời lâm vào thời kỳ thoái trào.
- Tình trạng tham nhũng, quan liêu, lãng phí, suy thoái về đạo đức, nối sống
của một bộ phận Các bộ đảng viên cùng với tác động của mặt trái của cơ
chế thò trường.
- Những tàn dư của chủ nghóa thực dân, phong kiến còn nhiều, cùng với các
thế lực thù đòch thường xuyên tìm mọi cách phá hoại chủ nghóa xã hội và

nền độc lập thống nhất của nhân dân ta.
b- Nội dung cơ bản.
- Mục tiêu tổng quát phải đạt được khi kết thúc thời kỳ quá độ là: “xây dựng
xong về cơ bản những cơ sở kinh tế của chủ nghóa xã hội, với kiến trúc
thượng tầng về chính trò và tư tưởng, văn hoá phù hợp làm cho đất nước ta
trở thành một nước xã hội chủ nghóa phồn vinh”.
- Những phương hướng cơ bản để đạt được mục tiêu tổng quát nói trên (có 7
phương hướng cơ bản).
- 3 -