Tiểu luận cỏ dại cỏ u du thưa, Nguyễn Văn Đức

MỤC LỤC
I. Phần mở đầu ……………………………………………………………...……..2
1.1 Giới thiệu chung về cỏ dại …………………………………………………..…..2
1.2 Cỏ dại trong nông nghiệp ………………………………………………….……2
1.2.1 Tác hại của cỏ dại ……………………………………………………………..2
1.2.2 Lợi ích của cỏ dại ……………………………………………………………..3
1.3 Giới thiệu cỏ u du thưa ……………………………………………….…………3
II. Cỏ u du thưa ………………………………………………………………..…..3
2.1 Phân loại ………………………………………………………………………..3
2.2 Phân bố …………………………………………………………………………4
2.3 Đặc điểm sinh học ………………………………………………………………5
2.3.1 Hình thái ……………………………………………………………………...5
2.3.2 Sinh trưởng, phát triển ………………………………………………………..7
2.3.3 Sinh sản ………………………………………………………………………7
2.4 Đặc điểm sinh thái ……………………………………………………...………8
2.5 Các biện pháp quản lý cỏ u du thưa ……………………………………….…….8
III. Kết luận ………………………………………...………………………...……8
IV. Tài liệu tham khảo …………………………………………………….....……9

1


BÀI TIỂU LUẬN
Chủ đề:
TRÌNH BÀY PHÂN LOẠI, PHÂN BỐ, ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC
ĐẶC ĐIỂM SINH THÁI, CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỎ U DU THƯA
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Văn Đức – lớp Công nghệ chọn tạo & sản xuất giống
cây trồng K1 – 47 – ĐH Nông lâm Huế
I.

Phần mở đầu

1.1 Giới thiệu chung về cỏ dại

Cỏ dại là những thực vật mọc ở nơi không mong muốn, gây cản trở các hoạt động
của con người. Cỏ dại là những thực vật quen thuộc trong đời sống của chúng ta.
Chúng ta bắt gặp cỏ dại ở rất nhiều nơi như: bờ mương, bờ đê, ven đường, trong
vườn, đất trồng trọt. Khi cỏ dại mọc lẫn lộn với cây trồng thì chúng cạnh tranh chất
dinh dưỡng, ánh sáng, ... làm cho cây trồng chậm phát triển, hoặc không thể phát
triển được gây mất năng suất cây trồng. Tuy nhiên không thể phủ nhận vai trò của
chúng trong đời sống như: cỏ dại làm nguồn thức ăn cho gia súc, chống xói mòn ở
vùng cao, bờ mương, bờ đê, là nguồn dược liệu quý trong y học…
1.2 Cỏ dại trong sản xuất nông nghiệp
1.2.1 Tác hại của cỏ dại
Cỏ dại làm giảm năng suất cây và phẩm chất cây trồng, cạnh tranh về ánh sáng,
dinh dưỡng và nước làm cho cây trồng không đủ điều kiện sống nên sinh trưởng và
phát triển kém, cho năng suất thấp, phẩm chất nông sản giảm sút (Mercado 1979).
Cỏ dại là ký chủ của sâu bệnh hại. Những loài cỏ dại có cùng họ, bộ hay có những
đặc điểm giống với cây trồng là những ký chủ phụ cho sâu bệnh hại cây trồng. Ngoài
việc làm ký chủ cỏ dại còn tạo điều kiện sinh thái nhất định cho sự phát triển của sâu
bệnh. Khi ruộng cây trồng bị cỏ dại cạnh tranh về điều kiện sống, làm cho cây trồng
sinh trưởng kém, tính chống chịu giảm đi nên dễ bị các đối tượng sâu bệnh hại tấn
công gây mất năng suất, phẩm chất.
Cỏ dại làm tăng chi phí sản xuất nên giá thành sản phẩm sẽ tăng lên. Trong sản
xuất ngoài chi phí về giống, phân bón, công chăm sóc việc có nhiều cỏ dại cạnh
tranh với cây trồng gây mất chi phí phòng trừ như: công diệt cỏ, thuốc hóa học, chi
phí xăng dầu cho máy móc công cụ …để sản xuất ra sản phẩm nên giá thành của
nông sản sẽ tăng lên.
2


Cỏ dại gây ảnh hưởng đến hệ thống thủy lợi và giao thông đi lại. Ta có thể thấy

trên các dòng song, canh mương tưới tiêu bèo lục bình quá nhiều gây cản trở dòng
nước, cản trở giao thông đi lại. Trên các tuyến đường cỏ dại mọc gây mất mỹ quan
che khuất tầm nhìn đối với các loại cỏ dại lớn như mai dương.
Ngoài ra một số cỏ dại chứa các chất độc đối với cây trồng, động vật cũng như
con người gây ngứa ngáy, trầy xước …
1.2.2 Lợi ích của cỏ dại
Ngoài các mặt có hại cỏ dại cũng có nhiều lợi ích quan trọng. Khi sinh sống cỏ
dại tích lũy vào đất trồng các chất dinh dưỡng N, P, K ở tầng đất sâu lên tầng đất cày
và giữ chất dinh dưỡng không bị rửa trôi đi… Cỏ dại có tác dụng chống xói mòn rửa
trôi ở các vùng có địa hình cao, các công trình thủy lợi như bờ đê, bờ mương. Cỏ dại
còn là nguồn thức ăn của gia súc, gia cầm. Trong y học cỏ nhiều cây cỏ dại là các vị
thuốc đông y, nam y quý. Cỏ dại là nguồn vật liệu quan trọng trong chọn tạo giống
cây trồng mới. Cỏ dại không chỉ là nơi trú ẩn của sâu bệnh hại mà còn là nơi trú ẩn
của các thiên địch. Hoa của cỏ dại cung cấp mật cho ong …
1.3 Khái quát về cỏ u du thưa
Cỏ u du thưa có tên khoa học là Cyperus distans L.f , họ Lác, được Linnaeus.f
mô tả khoa học đầu tiên năm 1782. Ở Việt Nam u du thưa còn có tên gọi khác như
cói bông cách, lác bông cách, u du. Cỏ u du thưa là cỏ sống lâu năm có phạm vi phân
bố rất rộng, thường mọc ở vùng đất ẩm ướt. U du thưa là ký chủ của bệnh thân thối
(Macrophomina phaseolina) ở đay (Varada-Rajan & Patel 1943).

Hình 1: minh họa cỏ u du thưa (Cyperus distans L.f)
II. Cỏ u du thưa
2.1 Phân loại
Giới (regnum): Plantae – thực vật
3


(không phân hạng: Angiospermae)
(không phân hạng: Monocots)

Ngành (divisio): Chatreophyta
Lớp (classis): liliopsida
Bộ (ordo): Poales
Họ (familia): Cyperaceae
Chi (genus): Cyperus
Loài (species): Cyperus Distans L.f
2.2 Phân bố
U du thưa có phạm vi phân bố rộng khắp thế giới trong vùng nhiệt đới và cận
nhiệt, vùng đầm lầy, đất ẩm ướt, trong ruộng lúa hoặc đồng cỏ ẩm ướt.

















Châu Phi (nhiệt đới / cận nhiệt đới); Burundi, Cộng hòa Trung Phi, Ethiopia,
Gabon, Somalia, Kenya, Tanzania, Uganda, Cameroon, Equatorial Guinea,
Benin, Cote D'Ivoire, Ghana, Guinea, Liberia, Mali, Nigeria, Senegal, Sierra
Leone, Botswana.

Nam Phi [Natal và Transvaal] và Swaziland (USDA, W³TROPICOS).
Châu Á (nhiệt đới / cận nhiệt đới); Bhutan, Ấn Độ [Andamans; Anhhra Pradesh;
Assam; Jammu Kashmir; Madhya Padesh; Maharasthra; Karnataka; Kerala;
Tamil Nadu; Megalaya; Manipur; Pujab; Sikkim; Uttar Pradesh và Tây Belgan],
Nepal, Sri Lanka, Indonesia, Malaysia, Việt Nam, Campuchia, Trung Quốc
[Quảng Đông, Quảng Tây, Hải Nam và Vân Nam], Nhật Bản, Myanmar, Papua
New Guinea (USDA, PIER, W³TROPICOS).
Bắc Mỹ (nhiệt đới); Florida, Georgia, North Carolina (USDA).
Trung Mỹ (nhiệt đới); Nicaragua, Honduras, Mexico (USDA, W³TROPICOS).
Nam Mỹ (nhiệt đới / cận nhiệt đới); Guiana thuộc Pháp, Guyana, Suriname,
Venezuela, Brazil, Colombia, Ecuador, Galapagos, Bolivia, Peru và Argentina
(USDA, W³TROPICOS).
Caribbean (nhiệt đới); Puerto Rico, Haiti, Jamaica, Quần đảo Virgin, Antigua,
Barbuda, Dominica, Cộng hoà Dominica, Guadeloupe, St. Vincent và
Grenadines (USDA, W³TROPICOS).
Ấn Độ Dương (nhiệt đới); Mauritius (PIER)
Australia (nhiệt đới / cận nhiệt đới); Lãnh thổ phía bắc và Queensland từ Cape
York đến Brisbane (Hnatiuk 1990, AVH).
Thái Bình Dương (nhiệt đới); giới thiệu xâm lấn ở Fiji, được liệt kê như bản trên
Palau và Solomon Quần đảo (PIER)

4


Hình 2: Sự phân bố của u du thưa trên thế giới (Cyperus distans L.f)
2.3 Đặc điểm sinh học
2.3.1 Hình thái
U du thưa (Cyperus distans L.f) là cây cỏ đa niên, chồi cao từ 10 – 100 cm, có
căn hành ngắn bò hoặc không. Thân mềm thon đến dạng bụi, có 3 cạnh nhọn, đường
kính 2 – 3 mm, lá dưới ngắn hơn lá trên từ ¼ đến 1/3 . Lá ngắn hơn hoặc dài bằng

thân, cứng đến rũ, bằng dần dần ngọn, bìa bén, rộng từ 5 – 8 mm, bẹ lá dưới dài màu
tím. Hoa tụ tán, kép hoặc xẻ kép, hình thành một tán bất định rời, thường to, màu
nâu sẫm hoặc đỏ sẫm. Mộc nơi đất ẩm hoặc nơi ẩm ướt, ven đường, đầm lầy, dọc
mương, ruộng lúa.

Hình 3: hình thái u du thưa

Hình 4: Hoa và lá của u du thưa

5


Hình 5: hoa u du thưa (Cyperus distans L.f)

Hình 7: hình thái hoa của u du thưa lúc nở (Cyprus distans L.f)

Hình 8: Một số đặc điểm hình thái nhận dạng hoa
u du thưa (Cyperus distans) với các loài khác cùng chi Cyperus

6


Hình 6: hình thái lá của u du thưa (Cyperus distans L.f)
2.3.2 Đặc điểm sinh trưởng và phát triển
U du thưa có khả năng sinh trưởng và phát triển mạnh. Mọc thành cây riêng lẻ
hoặc thành bụi. Bộ rễ khỏe, ăn sâu và hút chất dinh dưỡng và muối khoáng. U du
thưa sống lâu năm, có khả năng cạnh tranh chất dinh dưỡng và nước với cây trồng
rất lớn. U du thưa chứa các hợp chất hóa học chống feedant côn trùng (Morimoto et
al. 1999).
2.3.3 Sinh sản

U du thưa sinh sản bằng hai hình thức: vô tính và hữu tính. Phát tán hạt nhờ gió,
nước và nhờ động vật bằng gai thịt, chim ăn và thải phân ra. Phát tán thân rễ qua
nước, máy móc, trang thiết bị, phân bón, U du thưa sinh sản hữu tính bằng hạt. Hạt
của nó thuôn dài, có gai thịt, kích thước hạt từ 0,5 x 1,5 mm. Hạt giống của nó nảy
mầm trong khoảng thời gian ba tháng khi ủ trong đất ở độ sâu 1cm, tại độ ẩm 7492% và nhiệt độ bề mặt đất của 25-29,4°C (Kellman 1974). U du thưa có thể sinh
sản vô tính bằng thân rễ của nó.

7


Hình 9: sinh sản của u du thưa (Cyperus distans L.f)
2.4 Đặc điểm sinh thái
U du thưa sinh sống ở các vùng đất ẩm ướt, đầm lầy, ven các dòng chảy, trong
ruộng lúa, đồng cỏ ẩm ướt, ven đường, bờ mương, các vùng rừng thứ sinh, các vùng
trũng thấp. Tìm thấy ở độ cao từ 600-1100m ở Nepal, lên đến 1800m ở Indonesia,
0-2000m ở Papua New Guinea, 0-500m ở Ecuador và 0-1500m ở Peru.






2.5 Biện pháp quản lý
Sử dụng thuốc hóa học để diệt cỏ (có một số loài kháng thuốc diệt cỏ trong chi
Cyperus. Thường nhạy cảm với 2,2-DPA. MCPA được khuyến khích cho chọn lọc
kiểm soát ở một số cây trồng (Parsons & Cuthbertson 1992).
Làm cỏ bằng tay. Tuy nhiên hình thức này có thể làm lây lan bởi chúng có thể
sinh sản vô tính bởi thân và rễ, rất khó để loại bỏ hết thân và rễ của nó.
Làm đất. Trước khi làm đất ta có thể phun thuốc diệt cỏ, làm nhiều lần để loại bỏ
hết thân và rễ chúng trong đất.

III. Kết luận

Từ những phân tích trên ta có thể rút ra kết luận. Cỏ u du thưa (Cyperus distans
L.f) là loài cỏ đa niên, sinh sống ở các vùng ẩm ướt, đầm lầy, có phạm vi phân bố
rộng khắp thế giới trong vùng nhiệt đới và cận nhiệt. Sinh sản bằng cả hai hình thức
hữu tính (bằng hạt) và vô tính (bằng các đoạn thân, rễ). U du thưa có khả năng sinh
trưởng và phát triển mạnh. Đây là loài cỏ phổ biến. Biện pháp quản lý chủ yếu bằng
thuốc hóa học, có thể làm cỏ bằng tay, làm đất trước khi canh tác.
8


1.
2.
3.

4.

5.
6.

IV. Tài liệu tham khảo
Bài giảng môn Cỏ dại – PGS.TS Nguyễn Vĩnh Trường – Bộ môn BVTV –
Trường ĐH Nông lâm Huế
Thông tin về Cyperus distans L.f trên webside EOL
Địa chỉ: />Tài liệu về Cyperus distans
/>Thông tin về Cyperus distans trên webside Pl@ntnet
/>_gallery/Cyperaceae%20-%20Cyperus%20distans%20L.f.
Thông tin về Cyperus distans trên webside FloraSBS
/>Thông tin về Cyperus distans trên webside Flora of China
/>

9