Bài giảng bóng rổ cho sinh viên

Y BAN NHÂN DÂN T NH QU NG NGÃI
TR

NGă

I H C PH MăV Nă

NG

------------------

BÀI GI NG
MÔN BÓNG R

GÍOăVIểNă:ăTr n Ng c Huy

Qu ng Ngãi, 2016

0


L I NịIă

U

Bóng r là m t môn th thao có tính t p th và đ i kháng cao v i các ho t đ ng
h t s c phong phú, đa d ng. Bóng r là môn h c trong ch

ng trình giáo d c th ch t ,

có tác d ng giáo d c các ph m ch t đ o đ c và th ch t cho con ng

và sôi đ ng, ngày nay bóng r tr thành môn th thao đ

c nhi u ng

i. V i s c h p d n
i t p luy n, nh t

là h c sinh, sinh viên .
t ng b

c nâng cao ch t l

so n và gi i thi u đ c

ng đào t o trong nhà tr

ng bài gi ng môn Bóng R v i th i l

ng, chúng tôi đư biên
ng 02 tín ch , trong đó

ph n lý thuy t 15 ti t và th c hành 30 ti t, dùng cho sinh viên ngành Cao đ ng S ph m
Giáo d c Th ch t tr

ng

i h c Ph m V n

ng.

c

ng bài gi ng đ

c biên so n

d a trên giáo trình qui đ nh c a B Giáo d c- ào t o, k t h p v i các tài li u, sách
tham kh o có liên quan, theo h

ng t p trung vào các v n đ c b n nh t, phù h p v i

trình đ kh n ng ti p thu c a sinh viên, nh ng v n đ m b o n i dung c a ch
c

ng trình.

ng bài gi ng Bóng r g m hai ph n:

Ph n lý thuy t bao g m các n i dung: Ngu n g c ra đ i và s phát tri n c a môn
bóng r , các k thu t và chi n thu t c b n trong môn bóng r , m t s đi u lu t c b n
và ph

ng pháp t ch c thi đ u và tr ng tài bóng r .
Ph n th c hành g m các ph

ng pháp c th và ti n trình gi ng d y k , chi n

thu t bóng r , các hình th c luy n t p và bi n pháp kh c ph c nh ng sai l m th

ng m c

ph i khi luy n t p các k , chi n thu t.
ti p thu t t n i dung bài gi ng, sinh viên c n t nghiên c u h c t p k t h p v i
các tài li u tham kh o, t giác tích c c trong ôn t p và ngo i khóa đ n m ch c các n i
dung tr ng tâm c a bài gi ng, đ ng th i có th v n d ng vào ho t đ ng rèn luy n h c t p
c a b n thân c ng nh trong th c ti n công tác sau này.
Trong quá trình biên so n không tránh kh i nh ng thi u sót, chúng tôi chân thành
c m n nh ng ý ki n đóng góp chân tình c a quí th y cô giáo, các đ ng nghi p và các
b n sinh viên đ bài gi ng ngày càng hoàn ch nh.
Xin chân thành c m n!
TÁC GI

1


CH

VI T T T DÙNG TRONG BÀI GI NG

TDTT: Th d c th thao
V V: V n đ ng viên
VD: Ví d
GV: Giáo viên
GDTC: Giáo d c th ch t
C SP: Cao đ ng s ph m
HLV: Hu n luy n viên
SV: Sinh viên
Bóng R : BR

2

Ch

PH NăLụăTHUY Tă ( 15 ti t )

ngă1.

1.1. L CH S

RAă

I VÀ S

PHÁT TRI N MÔN BÓNG R

( 2 ti t )

1.1.1. Ngu n g c c a môn Bóng r .
Bóng r (BR) ra đ i n m 1891 do Dr. James Naismith (1861-1936) – giáo viên môn
giáo d c th ch t

h c vi n Springfield thu c bang Masachusetts sáng l p.

Vào th i gian đó các môn th thao, trò ch i v n đ ng ch y u đ

c th c hi n ngoài

tr i. Do v y trong su t mùa đông các sinh viên đư không th t p luy n hay thi đ u đ

c.

Các giáo viên th d c r t b n kho n, lo l ng và không ng ng tìm tòi, suy ngh đ tìm ra
m t môn ch i m i. Bóng r ban đ u ch là trò ch i v n đ ng cho sinh viên trong th i ti t
x u.
Ban đ u ông James Naismith tính xây d ng d a trên môn football (M ), soccer và
lacrosse nh ng Ủ t

ng đó đư s m b lo i b vì ông cho r ng football (M ) quá thô b o,

còn hai môn kia ch y u d a trên kh n ng s c m nh t c đ , không có tính ngh thu t.
i u ki n đ hình thành môn m i này là ph i đ

c ch i trong nhà th d c, ph i gi i

h n b i nhi u lu t l nh ng đ n gi n và d hi u, không đ
nguy hi m và không đ

c dùng que g y vì d gây

c thô b o hay có nh ng đ ng tác truy c n theo ki u môn

football (M ). Do đó Ông đư ch n qu bóng đá và s d ng tay đ chuy n, b t và ném.
hình thành “r ” và “b ng” nh bây gi đư có nhi u tài li u đ c p và gi i thích.
Ví d nh trong sách bóng r c a Iu. M. Portnova thì cho là Ông đư ng d ng môn ch i
Pok-Tapok – ném bóng vào m t vòng tròn b ng đá đ

c đính trên t

ng cao c a b l c

Inka va Maia s ng t i Mehico và môn ch i n i ti ng Ollamalituli c a ng

i Astek c ng

v i m c đích ném bóng cao su vào m t chi c vòng làm b ng đá. Nh ng theo sách
“Basketball” c a Joe Hutton và Vern B. Hoffman đư gi i thích theo logic c a v n đ là
Ông d đ nh làm “goal” theo môn Lacrose nh ng n u các c u th t p trung tr

c

“goal”đ tranh c

p và ném bóng s d n đ n thô b o, do v y Ông đ t 2 cái h p

2đ u

sân và bóng s đ

c ném vào đó. Nh ng đi u này l i n y sinh m t v n đ khác là hàng

phòng th đ ng t m quanh h p đ ch n bóng. Do v y Ông quy t đ nh treo 2 cái h p trên
đ u các đ u th sao cho h không th v i t i đ

c.

i u này ép h ph i bung r ng ra

kh ng ch các qu ném t vòng ngoài. Vào th i đó Ông cho treo 2 cái gi đ ng đào trên
“balcony” c a nhà th d c Sprìngield

đ cao 10 feet (3,05m) tính t m t sân t i c nh

3


trên c a vòng r (đ cao đ

c gi đ n bây gi ). Còn b ng r đ

c hình thành trong quá

trình thi đ u sau này vì khi thi đ u, các c đ ng viên cu ng nhi t đ ng trên “balcony” đư
c g ng giúp đ đ i mình b ng cách ph h t bóng vào r đ i ph
đ t thêm b ng (1895)

phía sau nh m m c đích b o v .

ng. Do đó Ông đư cho

i u ti p theo là cách th c đ

b t đ u m t tr n đ u, Ông đư d a trên môn English Rugby – khi có tranh ch p, tr ng tài
s ném bóng vào gi a 2 hàng c u th đ h lao vào tranh c

p. Lu t này tuy thô b o

nh ng công b ng cho c 2 bên. Do đó các vòng tròn nh y tranh bóng đ
Th i k đ u, vì l p t p th d c c a Naismith có 18 ng
đ i 9 ng

i c nam và n . Sau này th y s ng

trên sân nên s ng
B i vì bóng đ

i m i bên đư đ

c l p ra.

i nên ông chia ra 2 đ i, m i

i đông là không c n thi t và ch làm r i

c gi m xu ng còn 7 và sau đó là 5 ng

i.

c ném vào r nên trò ch i m i mà James Naismith sáng t o ra có

tên g i là “Basketball” , “ Bóng r ”.
Tháng 12 n m 1891, James Naismith đư so n th o nh ng đi u lu t thi đ u đ u tiên
cho môn BR và dùng nó đ t ch c tr n đ u. N m 1892 ông cho xu t b n “ Sách lu t
ch i bóng r ” g m 15 đi u mà ph n l n nh ng đi u y d
khác v n đ

i hình th c này hay hình th c

c ti p t c s d ng cho đ n ngày nay.

1.1.2. S phát tri n môn Bóng r trên th gi i
T n m 1891 cho đ n nay môn BR đư tr i qua m t ch ng đ

ng phát tri n dài

trên m t th k và có th chia làm n m giai đo n.
Giaiăđo n 1: 1891 – 1918
Giai đo n hình thành và hoàn thi n t ng b

c môn BR. T v trí môn trò ch i v n

đ ng, BR d n d n tr thành môn th thao có t t c nh ng đ c đi m tiêu bi u riêng c a
mình.
N m 1894 t i M đư xu t b n nh ng đi u lu t thi đ u chính th c đ u tiên.

ng

th i v i vi c ph bi n trò ch i này là s hình thành k chi n thu t c a nó. Các k thu t
chuy n, b t, d n và ném r còn thi u tính n ng đ ng và ch đ

c th c hi n t i ch .

Trong chi n thu t đư xác đ nh và phân công nhi m v cho t ng đ u th BR. Ban đ u BR
ch phát tri n sang Nh t, Trung Qu c, Philippin đ n Châu Âu và Nam M .
N m 1904, BR l n đ u tiên đ
n

c M và đ

c t ch c thi đ u nhân d p

i h i th thao toàn

c thi đ u bi u di n t i Th v n h i Olympic l n th III (n

N m 1913 Gi i vô đ ch BR Châu Á l n đ u tiên đ

4

c M ).

c t ch c t i Manila (Philippin)


Giaiăđo n 2: 1919 – 1931
Nhi u n

c đư thành l p hi p h i BR và b t đ u có nh ng cu c thi đ u Qu c t .

N m 1919 gi i BR Qu c t đ u tiên đ

c t ch c gi a các đ i quân đ i c a M , Ý

và Pháp.
Nam M và các n

c ông Nam Á c ng đư t ch c gi i BR riêng c a mình.

N m 1923 cu c đ u BR h u ngh n đ u tiên đ

c t ch c t i Pháp gi a 3 n

c

Pháp, Ý và Ti p Kh c.
Giaiăđo n 3: 1932 – 1947
ây là giai đo n BR phát tri n m nh trên toàn th gi i. Ngày 18 tháng 6 n m 1932
Liên đoàn BR Qu c t FIBA đ

c thành l p (có 8 n

c tham gia) và đư đ a ra đi u lu t

thi đ u chính th c.
N m 1935 gi i BR vô đ ch Châu Âu đ

c t ch c

N m 1936 BR Nam đ

ng trình thi đ u c a

th XI t i Berlin có 21 n

c đ a vào ch

c tham d .

Th y S .
i h i Olympic l n

i tuy n M vô đ ch và Ông James Naismith đư

tham gia v i t cách là khách m i danh d .
N m 1938 gi i BR n Châu Âu đ

c t ch c t i Ro-ma (ụ) và đ i n c a ụ đo t

ch c vô đ ch.
Sau chi n tranh th gi i th hai, t n m 1947 các đ i bóng r c a Liên Xô và các
n

c xã h i ch ngh a b t đ u tham d th v n h i Olympic và các gi i th gi i. S tham

gia c a các n

c xã h i ch ngh a đư có nh h

ng l n đ n s phát tri n BR

Châu Âu

c ng nh trên toàn th gi i.
Giaiăđo n 4: 1948 – 1965
Giai đo n này không nh ng phát tri n m nh m v b r ng mà còn c v b sâu
trên toàn th gi i. M t s ti n b đ c bi t là k thu t ném r b ng m t tay cùng v i các
hình th c chuy n bóng, d n bóng và các đ ng tác gi đa d ng đư nâng t ng s đi m
trung bình trong m t tr n t 20 – 30 lên t i 50 – 60 đi m. Trong chi n thu t, ng

i ta đư

thay đ i l i ch i ng u h ng c a t ng V V sang l i ch i đ ng đ i.
N m 1948 Liên đoàn BR th gi i có 50 n
em l a tu i 8 – 12 do m t ng

c đ ng th i môn BR mini dành cho tr

i M là T. Artrer l n đ u tiên đ

c đ a ra.

N m 1950, t i Achentina gi i vô đ ch BR nam th gi i l n đ u tiên đ
i ch nhà vô đ ch.

5

c t ch c.


N m 1953, t i Chi - lê gi i BR vô đ ch n th gi i l n đ u tiên đ
M giành c c vô đ ch. Gi i vô đ ch BR th gi i nam và n đ

c t ch c.

i

c t ch c 4 n m m t l n.

N m 1965 Liên đoàn BR th gi i đư có 122 h i viên.
Giaiăđo n 5: 1966 đ n nay

Giai đo n này đánh d u s kh c ph c kh ng ho ng trong thi đ u BR (các đ i có u
th v đi m th

ng ng ng t n công, gi bóng trong th i gian dài, chuy n qua chuy n l i

nh m kéo dãn hàng phòng th c a đ i ph
V V có chi u cao đang th

ng đ có th đ t phá hay là chuy n bóng cho

ng xuyên đ ng s n

d

i r ) b ng cách đ a ra m t s đi u

lu t b sung.
N m 1972 BR n đ

c đ a vào ch

ng trình th v n h i.

N m 1983 FIBA h p nh t 157 Liên đoàn BR qu c gia c a c 5 châu l c.
N m 1987 FIBA g m có 168 n

c thành viên .

N m 1988 FIBA g m có 202 n

c thành viên.

Hi n nay FIBA g m có 215 n
1.1.3. S phát tri n Bóng r
Cùng v i s xâm l

c thành viên.

Vi t Nam.
c c a th c dân Pháp, các môn th thao hi n đ i , trong đó có

BR c ng du nh p vào Vi t Nam. Th i k đ u, BR ch phát tri n
s tr

ph m vi h p trong m t

ng h c, công s và trong hàng ng binh lính Pháp và c ng ch

m t s thành ph

l n : Hà N i, H i Phòng, Sài Gòn, Hu …Các môn th thao nói chung và môn BR nói
riêng trong th i k này nhìn chung ch ph c v riêng cho giai c p th ng tr , k - chi n
thu t thì non kém, t t

ng thi đ u thì cay cú , n thua.

Cách m ng Tháng Tám thành công, phong trào TDTT nói chung và môn BR nói
riêng đư đ

c quan tâm phát tri n đúng m c ngay t bu i đ u. Song cu c kháng chi n

ch ng Pháp l i n ra nên phong trào này ph i t m l ng xu ng đ t p trung l c cho kháng
chi n giành th ng l i.
Sau n m 1954, hòa bình l p l i

mi n B c phong trào BR phát tri n r ng kh p

các trung tâm: Hà N i, Qu ng Ninh, Cao B ng, L ng S n, các ngành và các l c l

ng

v trang.
Trong th i gian này
khu ng

mi n Nam, tuy BR đ

i Hoa nh ng không đ

c phát tri n

m t s tr

c chú tr ng nh bóng đá, xe đ p, qu n v t.

6

ng h c,

T sau ngày đ t n

c th ng nh t (1975), phong trào bóng r ngày càng phát tri n

m nh m và thu hút đông đ o thanh thi u niên, h c sinh tham gia luy n t p. Phong trào
bóng r t i các tr

ng đ i h c, cao đ ng, trung h c chuyên nghi p và d y ngh đ

c

phát tri n m nh m . Hàng n m B giáo d c và đào t o đ u t ch c gi i bóng r h c sinh
sinh viên toàn qu c. Tuy hi n nay chúng ta còn khó kh n v c s v t ch t nh ng vi c
gi ng d y bóng r đư b

cđ uđ

c đ a vào ch

ng trình th d c c a các tr

ng ph

thông.
Hàng n m có các gi i vô đ ch, h ng nh t, h ng nhì các gi i tr c a thanh thi u
niên. Các trung tâm có phong trào BR m nh hi n nay là: TP H Chí Minh, Hà N i, Quân
đ i, Yên Bái, Qu ng ninh,

à N ng, Nha Trang, Sóc Tr ng, C n Th , Ti n Giang, Lâm

ng…
Tháng 11 n m 1992, H i Bóng r Vi t Nam đ

c đ i tên thành Liên đoàn Bóng

r Vi t Nam- vi t t t là VBF ( Vietnam Basketball Federation ), liên đoàn BR Vi t Nam
là thành viên chính th c c a Liên đoàn Bóng r qu c t .
1.1.4.

căđi m và tác d ng c a môn Bóng r .

BR là m t môn th thao có tác d ng nâng cao các t ch t c a c th nh s c nhanh,
m nh, b n, khéo léo đ c bi t phát tri n tính linh ho t và trí thông minh.
T p luy n BR s nâng cao tính d ng c m, ý chí quy t th ng, kh c ph c khó kh n,
dám ngh dám làm.
Ph m vi sân BR không l n (28m X 15m) nh ng có 10 c u th ho t đ ng v i c

ng

đ cao liên t c trong 40’. Cùng v i xu th phát tri n c a BR hi n đ i: nhanh, m nh,
khéo léo và chính xác nên nó đòi h i ý chí kiên trì luy n t p r t cao

ng

i t p.

Trong thi đ u BR s hi p đ ng gi a các V V r t ch t ch , thành m t h th ng liên
hoàn. M t v trí y u ho c thi u ý th c ph i h p toàn đ i s d n đ n s th t b i, vì v y cá
nhân ph i luôn g n v i t p th và chính đi u này đư có tác d ng r t l n cho vi c giáo d c
đ o đ c và tính cách con ng

i.

Ngoài ra t p luy n BR s giúp các giác quan phát tri n đ n m c cao, giúp ng
m r ng th tr

it p

ng (t m quan sát), phán đoán, x lỦ nhanh và đúng lúc.

Nh ng đ ng tác BR đ u mang tính b c phát, giàu tính sáng t o. Vì v y t p luy n
BR là c s đ phát tri n con ng

i toàn di n.

7


Câu h i ôn t p và th o lu n :
1.Ngu n g c ra đ i c a môn Bóng r ?
2.S phát tri n môn Bóng r trên th gi i qua các giai đo n?
3.Tìm hi u s phát tri n Bóng r
4.

Vi t Nam.

c đi m và tác d ng c a môn Bóng r .

1.2. K ăTHU TăBÓNG R ( 5 ti t )
K thu t Bóng r đ

c hình thành trong quá trình phát tri n c a môn th thao

Bóng r . Nó là s t ng h p các đ ng tác cho phép gi i quy t có hi u qu nh t các nhi m
v thi đ u c th .
S phân chia t o ra kh n ng v ch ra m t ch

ng trình đúng v chu n b k thu t

cho c u th . K thu t bóng r đ

c chia thành 2 ph n l n đó là: K thu t t n công và k

thu t phòng th . M i ph n l i đ

c chia thành 2 nhóm:

- Ph n k thu t t n công:
+ Nhóm t n công không bóng
+ Nhóm t n công có bóng
- Ph n k thu t phòng th
+ Nhóm k thu t di đ ng
+ Nhóm k thu t c

p, phá, c t bóng và di đ ng phòng th .

Trong m i nhóm k thu t l i có nhi u đ ng tác khác nhau. ( B ng phân lo i k thu t )
K thu t bóng r

K thu t phòng th

K thu t t n công

K thu t di đ ng

-

i
Ch y
Nh y
D ng
Quay

K thu t cóbóng

-

K thu t di đ ng

-

D n
Ném r
Chuy n
B t

8

T th
i đ ng

Ch y
Nh y
D ng
Quay

K thu t c t phá và
đ ng tác phòng th

-

Né
Ch n
C t
C p
C p bóng
d ir


1.2.1. K thu t t n công.
1.2.1. 1. K thu t di chuy n:
ng tác di chuy n là c s t p luy n các k thu t t n công và phòng th , đ ng th i
nó là m t ph n c a h th ng, th ng nh t nh ng y u t khác, nh m gi i quy t các nhi m
v thi đ u m t cách c th . Khi b t đ u h c BR c n t p các đ ng tác di chuy n tr

c.

a. i:
iđ
gi m c

c s d ng ch y u là đ thay đ i v trí trong nh ng lúc ngh ng n hay khi

ng đ các đ ng tác thi đ u. Khi di chuy n đi b ng hai chân h i co g i, nh v y

V V có kh n ng t ng t c b t ng .
b.Ch y:
- Ch y t nhiên: Khi ch y hai chân đ t trên m t đ t, b ng n a trên c a hai bàn chân
ho c c bàn, ng
đánh th l ng

i h i ngư v tr

c, hai đ u g i khu u xu ng t nhiên, hai tay g p và

hai bên mình. Khi di chuy n ph i luôn quan sát tình hình trên sân.

- Ch y thay đ i t c đ : Là ph
ph

ng. Khi đ u th đang ch y bình th

n a hai trên bàn chân h
dài d n

các b

ng pháp t t nh t d thoát s kèm c p c a đ i
ng, mu n ch y nhanh thì dùng s c đ p đ t c a

ng v sau, các b

c đ u (kho ng 4 đ n 5 b

c sau, t c đ càng nhanh thì ng

ch m l i thì chân b

c dài, ng

i ngã v tr

c càng nhi u. Mu n ch y

i h i ngư v sau.

- Ch y lùi: K thu t này giúp đ u th v a ch y v a ép đ i ph
đ nh n bóng. Khi ch y đ u g i luôn g p, l ng quay v h
nh ng b

c) ng n g n và

ng

phía sau mình

ng di chuy n, nên ch y b ng

c ng n.

- Ch y nghiêng: S d ng khi c n ch y nhanh mà v n quan sát đ

c tình hình trên

sân. K thu t ch y nghiêng gi ng nh k thu t ch y t nhiên nh ng thân ng
quay v h

ng có bóng.

- Ch y chuy n h

ng: Khi t n công, n u b ng

công đ t nhiên ch y sang h
ng

ng khác đ thoát đ i ph

i t n công di chuy n ch m theo m t h

bên v i h

i và m t

i phòng th kèm ch t, đ u th t n
ng. Tr

c khi th c hi n Ủ đ nh,

ng sau đó nhanh chóng s d ng chân (cùng

ng đang di chuy n) đ p ngh ch h

ng v i đ

chuy n tr ng tâm cùng v i chân còn l i chuy n sang h
chóng t ng t c thoát kh i s kèm c p.
c. D ng nhanh:

9

ng mu n di chuy n, r i

ng mu n di chuy n, nhanh


Khi đ u th đang di chuy n đ t nhiên d ng l i đ thoát đ i ph

ng, khi đang di

chuy n v i t c đ cao đ u th mu ng d ng l i đ nh n bóng c a đ ng đ i chuy n cho,
ho c đang d n bóng nhanh mu n d ng l i đ ném r . D ng nhanh có 2 lo i:
- Hai b

c d ng:

c dùng nhi u khi t c đ di chuy n nhanh. B

đ gi m, chân ti p xúc t gót, thân ng
xúc đ t trên b
ng

c đ u dài, t c

i h th p và h i ng v sau. B

c th hai ti p

c đ u m t chút, c hai chân mi t nhanh và m nh xu ng m t sân. Thân

i khi d ng ph i h th p và tr ng tâm d n vào chân sau, g i h i xoay vào trong.
- Nh y d ng: Th

ng dùng khi t c đ di chuy n v a ph i, đ u th dùng m t chân

đ p đ t đ nh y lên không m t b
nh đ ng th i ho c h i ch ch tr

c nh và th p, r i r i xu ng đ t b ng hai chân g n
c sau, hai bàn chân cùng m t lúc mi t ch t xu ng đ t.

Sau khi r i xu ng, hai g i h i khu u và h

ng vào trong, tr ng tâm th p.

d. K thu t quay ng

i:

S d ng đ thoát ng

i phòng th hay dùng đ chi m v trí t t trong t n công. Có

hai cách quay ng

i: Quay tr

c và quay sau.

- N u chân di chuy n quay ra tr

c m i chân thì g i là quay tr

c.

- N u chân di chuy n quay ra sau gót chân tr thì g i là quay sau.
Khi quay ng

i, hai g i chùng, tr ng tâm th p, hai chân tách r ng b ng vai, tr ng

tâm d n vào chân tr , chân tr ti p đ t

n a tr

m nh k t h p v i đ ng tác xoay thân trên v tr

c c a bàn chân và khi quay thì đ p
c ho c sau. Tr ng tâm khi quay không

nh p nhô.
1.2.1.2. K thu t b t bóng t i ch :

a. K thu t b t bóng b ng hai tay:
Là đ ng tác b t bóng c b n đ
m nh t m i h

c s d ng nhi u trong thi đ u, có th b t bóng

ng đ n, b t d dàng, b o v bóng t t, ti n cho vi c th c hi n các đ ng

tác ti p theo song ph m vi b t bóng h p h n b t bóng b ng m t tay.
Giai đo n chu n b : Hai chân đ ng song song, ho c đ ng chân tr
b ng vai, hai g i khu u, thân quay v h
nh chi c ph u, đ

c chân sau r ng

ng bóng đ n, hai tay xòe t nhiên hình gi ng

ng kính gi a hai lòng bàn tay nh h n đ

ng kính bóng.

Giai đo n c b n: Khi bóng bay g n đ n, hai tay du i g n th ng v h

ng bóng t i

đ đón bóng, khi bóng ti p xúc v i các ngón tay r i ph n chai tay thì ch đ ng gi l y
bóng đ ng th i khép c tay g n vào nhau và hai tay h i g p l i

10

kh p khu u và kéo v


tr

c ng c (kéo nhanh hay ch m là tu vào t c đ bay c a bóng) nh m hoãn xung và

b o v bóng.
Giai đo n k t thúc: Sau khi nh n bóng thân trên h i ng v tr
tr

c đ i th b ng hai khu u tay tách ra,

c, bóng đ

cb ov

t th chu n b cho đ ng tác ti p theo.

b. K thu t b t bóng b ng m t tay:
S d ng đ b t nh ng qu bóng

t m xa mà hai tay không th b t đ

c

Giai đo n chu n b : Tay đón bóng đ a ra, các ngón tay xoè r ng t nhiên, bàn tay
quay v h

ng bóng đ n.

Giai đo n c b n: Khi bóng v a ch m vào các ngón tay, c n đ a tay ra sau, xu ng
th p d

ng nh ti p t c chuy n đ ng theo đ

xung). H i quay ng

ng bay c a bóng (chuy n đ ng hoãn

i v phía tay b t bóng đ h tr cho đ ng tác này.

Giai đo n k t thúc: Khi kéo bóng v tr

c ng c, tay còn l i nhanh chóng gi l y

bóng, khu u g i, tr ng tâm n m gi a hai chân.
1.2.1.3. K thu t chuy n bóng:
a. K thu t chuy n bóng hai tay tr
K thu t chuy n bóng hai tay tr

c ng c:

c ng c là k thu t chuy n bóng hai tay c b n nh t,

cho phép chuy n bóng nhanh và chính xác đ n đ ng đ i b ng đ
b tđ t

ng chuy n th ng hay

c ly g n nh t.

Giai đo n chu n b :

ng chân tr

c chân sau, kho ng cách hai chân r ng b ng vai,

g i h i khu u, tr ng tâm th p, các ngón tay xoè t nhiên c m hai bên h i lui v sau
bóng, cánh tay th l ng, bóng n m ngang th t l ng. Chú Ủ bóng ch ti p xúc v i chai tay
và các ngón tay, lòng bàn tay không ch m bóng.
Giai đo n c b n: Hai chân đ p đ t ch y u là chân sau, đ ng th i hai tay đ a bóng
t d
h

i lên trên thành m t đ

ng vòng cung nh , c tay h i b và du i cánh tay v

ng chuy n. Khi tay g n du i th ng dùng l c c tay, các ngón tay (cái, tr , gi a) mi t

m nh vào bóng đ y bóng đi.
Giai đo n k t thúc: Khi bóng r i tay, lòng bàn tay h i xoay ra ngoài, tr ng tâm d n
vào chân tr

c.

b. K thu t chuy n bóng hai tay trên đ u:
K thu t đ

c áp d ng đ chuy n bóng v

t qua tay đ i ph

trung bình, ho c đ ng b t bóng trên cao r i chuy n đi ngay.

11

ng

c ly g n hay


Giai đo n chu n b : C m bóng b ng hai tay

phía n a sau c a bóng, khu u tay h i

g p và đ a bóng v phía sau đ u.
Giai đo n c b n: khi chuy n ng

i h i ng v tr

c, k t h p v i du i m nh hai

c ng tay, khi tay g n th ng, dùng s c c tay và các ngón tay v y bóng đi.
c. K thu t chuy n bóng hai tay d
ng tác này đ

c áp d ng

i th p:

c ly t 4 – 6m, khi bóng đ

cb t

t m th p h n

đ u g i hay bóng b t lên t m t sân và không có th i gian thay đ i t th chuy n.
Giai đo n chu n b :

ng chân tr

c chân sau, tr ng tâm th p, hai g i khu u, hai

tay c m bóng nh đ ng tác chuy n bóng hai tay tr

c ng c nh ng bóng đ t th p

bên

hông.
Giai đo n c b n: Vung m nh hai tay ra tr
chuy n bóng theo h

c và đ ng th i du i th ng tay đ

ng c n thi t.

d. K thu t chuy n bóng m t tay trên vai:

K thu t này đ

c v n d ng nhi u do ph m vi chuy n r ng, chuy n m i h

ng và

nh t là c ly xa.
Giai đo n chu n b :

ng chân tr

c chân sau, kho ng cách gi a hai chân r ng

hay h p tùy vào c ly chuy n xa hay g n, m t và m i chân tr
tr ng tâm d n đ u vào hai chân, hai tay c m bóng

h p v i du i c ng tay t sau ra tr

ng chuy n,

t th chu n b .

Giai đo n c b n: Khi chuy n hai tay c m bóng đ a t tr
không chuy n đ a lên theo, thân ng

c quay v h

c ng c lên trên vai, tay

i h i ng ra sau r i nhanh chóng xoay ng

cv h

tay v y bóng đi. Bóng ra tay cu i cùng
v n i chuy n bóng, thân trên lao v tr

ik t

ng chuy n, khi tay g n th ng dùng s c c

ngón cái, ngón tr va gi a lòng bàn tay h

ng

c.

e. K thu t chuy n bóng m t tay t bên c nh:
Ki u chuy n này cho phép đ a bóng cho đ ng đ i
đ i ph

c ly g n và trung bình khi b

ng kèm ch t m t bên.
Giai đo n chu n b :

a tay có bóng sang bên, ra sau k t h p v i xoay thân ng

i

đ l y đà.
Giai đo n c b n: Làm đ ng tác gi qua m t bên r i vung tay có bóng theo h

ng

c l i, l c nh c tay chuy n bóng cho đ ng đ i.

1.2.1.4. K thu t d n bóng:

12

ng


D n bóng là k thu t nh m giúp cho V V đem bóng đi trong khi đang di chuy n
trên toàn sân theo b t k h

ng nào. Có kh n ng d n bóng t t là v khí l i h i đ th c

hi n Ủ đ chi n thu t. Tuy nhiên không nên l m d ng k thu t này, ch s d ng chúng
khi có m c đích rõ ràng nh : d n bóng đ t phá lên r , đ gi bóng khi đang di chuy n
ho c đi đ n v trí mà có th chuy n bóng đ

c t t h n ho c đ t phá qua đ i ph

ng đ

t n công.
a. D n bóng t i ch :
Hai chân đ ng dang r ng kho ng b ng vai, kho ng cách gi a chân tr
là m t b

c chân (chân bên tay d n bóng đ t

vào chân tr
nhiên tr

c và chân sau

phía sau), g i khu u, tr ng tâm h i d n

c, l ng th ng, m t nhìn v phía tr

c, tay không d n bóng th l ng t

c g i đ t ng di n tích phòng th .

Bàn tay d n bóng xoè r ng t nhiên ti p xúc bóng

ph n ngón tay và chai tay, lòng

bàn tay không ch m bóng. Tay khi ti p xúc bóng g n th ng, khi bóng ch m vào các ngón
tay r i đ n chai tay l p t c theo quán tính c a bóng ta nâng c tay và c ng tay lên theo
cho đ n khi bóng đ n ngang th t l ng thì dùng l c c ng tay và c tay n bóng xu ng
(không dùng l c cánh tay).

i m r i c a bóng trên sân n m ngang bàn chân tr

c và

c th c hi n b ng cách liên t c đ p nh bóng t trên xu ng d

iđ t

ngoài chân sau.
b. D n bóng cao:
D n bóng đ
b ng m t tay.
Khi d n bóng, hai g i h i khu u, thân ng

i h i nghiêng v tr

tùy thu c vào t c đ d n bóng) và h i xoay v h
Tay không d n bóng h i đ a ra phía tr
đ y đ i ph

c (nhi u hay ít là

ng bóng.

c đ b o v bóng nh ng không đ

c xô,

ng.

Bàn tay d n bóng xoè r ng t nhiên ti p xúc bóng

ph n ngón tay và chai tay, lòng

bàn tay không ch m bóng. Tay khi ti p xúc bóng g n th ng, khi bóng ch m vào các ngón
tay r i đ n chai tay l p t c theo quán tính c a bóng ta nâng c tay và c ng tay lên theo
cho đ n khi bóng đ n ngang th t l ng thì dùng l c c ng tay và c tay n bóng xu ng

(không dùng l c cánh tay).
c. D n bóng th p:

13


T

ng t nh d n bóng cao nh ng tr ng tâm th p h n và khi tay nâng bóng đ n

ngang đ u g i thì n bóng xu ng.
1.2.1.5. Ném r :
Ném r là khâu cu i cùng và r t quan tr ng c a m t đ t t n công. Hi u qu ném r
nh h

cao hay th p s

ng đ n k t qu c a toàn đ i.

đ t thành tích cao trong các gi i,

m i V V BR không nh ng c n n m v ng k thu t chuy n, b t và d n bóng, mà còn
ph i bi t t n công r chính xác, th c hi n ném r t các góc đ khác nhau, t b t k
kho ng cách nào trong lúc b đ i ph

ng kèm ch t.

chính xác c a ném r tu thu c tr

n đ nh c a

c h t vào k thu t h p lý, có s

đ ng tác, có s luân phiên h p lý gi a c ng c và th l ng c , có s c m nh và s linh
ho t c a bàn tay, có qu đ o bay h p lỦ và đ xoáy c n thi t (xoáy ng

cl iv ih

ng

bay c a bóng).
Khi chu n b ném r , V V c n đánh giá tình hu ng trên sân (mình
tr

ng hay không, có đ ng đ i nào

b o tranh c

pđ

v trí s

v trí thu n l i h n hay không, đ ng đ i có đ m

c bóng b t l i khi bóng không vào r hay không…).

a. K thu t ném r t i ch m t tay trên vai:
c s d ng khi ném ph t ho c khi ném r mà tr
đ i ph

c m t không có s c n phá c a

ng.

Giai đo n chu n b :

ng chân tr

c chân sau, kho ng cách gi a hai chân r ng

b ng vai, chân cùng bên v i tay ném luôn

phái trên, m i chân th ng h

tr ng tâm th p và d n đ n lên hai chân. Hai tay c m bóng đ t t nhiên tr

ng v i r ,
c b ng ho c

c m bóng bên hông, bàn tay ném r xòe r ng t nhiên đ t lên trên bóng sao cho bóng ch
ti p xúc

ph n ngón tay và chai tay, ngón tr ph i n m trên đ

Giai đo n c b n:
ph i n m trên m t đ

a bóng t d
ng th ng h

ng th ng h

ng r .

i lên trên vai (vai, khu u tay, c tay và ngón tr

ng r ), khu u tay cao hay th p là tu thu c vào

kho ng cách t i r g n hay xa. Bóng n m trên chai tay và các ngón tay, lòng bàn tay
không ch m bóng, tay còn l i c m cùng bên, h i ch ch v phía tr
bóng

trên vai sao cho hình chi u c a nó lên m t đ t ph i

Tay ném r không đ

c đ gi bóng. V trí

ngay sát m i chân tr

c.

c che m t, m t ng m r qua mép trong c a tay. Khi ném hai chân

đ p đ t truy n l c qua thân t i tay r i các ngón mi t vào bóng và đ y bóng đi. Bóng ra
tay cu i cùng

3 ngón: cái, tr , gi a.

14

Giai đo n k t thúc: Sau khi bóng ra tay thân ng

iv

n cao, cánh tay th ng và

nghiêng m t góc kho ng 60oso v i m t sân, tr ng tâm d n lên chân tr
c a các ngón tay bóng xoáy ng

c. Do s c mi t

c tr l i theo tr c ngang.

b. K thu t nh y ném:
K thu t này đ

c s d ng khi tr

c m t có V V c a đ i ph

ng c n phá. K

thu t này gi ng k thu t ném r t i ch , nh ng khi chu n b ném thì hai chân đ p m nh
nh y th ng lên, bóng s r i tay khi thân ng

i đang

v trí cao nh t. Sau khi bóng r i

tay thì toàn thân r i xu ng, chân h i khu u (h th p tr ng tâm) đ hoưn xung, đ ng th i
c ng đ chu n b cho đ ng tác di chuy n ti p theo.
c. K thu t di chuy n 2 b
Th
phía tr

c ném r m t tay trên vai:

ng dùng khi không có ng

i phòng th phía tr

c hay khi ng

i phòng th

c đư ph m 3, 4 l i nên không dám c n phá. Ta l i d ng nh y b ng m t chân và

m t tay đ a bóng lên g n r đ k t thúc t n công có hi u qu h n.
Giai đo n chu n b : Khi đang di chuy n nh n bóng ho c đang d n bóng mu n th c
hi n 2 b

c ném r , gi s V V mu n ném b ng tay ph i thì chân trái đ p đ t nh y lên

không r i m i b t bóng và r i xu ng đ t b ng chân ph i. B

c chân ph i khi b t bóng

dài và th p, hai tay b t bóng đ ngang th t l ng bên ph i, khi chân ph i v a ch m đ t thì

chân trái b

c ti p ng n h n b

c b t bóng, khi chân trái ch m đ t nhanh chóng h th p

tr ng tâm và d m nh y, dùng s c nâng đùi c a chân ph i lên g n nh song song v i m t
sân thì đ t nhiên d ng l i đ ng th i đ a bóng t th t l ng lên trên vai.
Giai đoan c b n: Khi ng

i nh y lên g n t i đi m cao nh t và thân đư đ

c gi

th ng b ng thì nâng khu u tay ph i lên cao, tay trái buông ra, dùng s c c tay và các
ngón tay đ y nh bóng đi. Bóng r i tay thân ng

i

đi m cao nh t.

Giai đo n k t thúc: Sau khi bóng ra tay V V r i xu ng đ t b ng hai chân sao cho
ngay t i đi m v a b t nh y, không lao v phía tr
tr ng tâm d n đ u lên hai chân
1.2.1.6. K thu t có bóng qua ng
t phá nh m qua ng

c, hai đ u g i khu u nhanh xu ng,

t th chu n b th c hi n các đ ng tác ti p theo.

i(

t phá cá nhân):

i phòng th đ đem bóng t i g n r h n, thu hút, làm r i

lo n r i phá v hàng phòng th đ i ph

ng, t o đi u ki n k t thúc r có hi u qu h n.

15


Có 2 lo i: có bóng qua ng

i b ng b

c thu n và có bóng qua ng

i b ng b

c

chéo.
a. K thu t có bóng qua ng

i b ng b

c chéo:

Giai đo n chu n b : Hai chân đ ng song song ho c h i ch ch tr
kho ng cách gi a hai chân r ng b ng vai, thân ng
lên r . Hai tay c m bóng đ t nhiên tr

c sau m t chút,

i h th p, g i h i khu u, m t h

c b ng.

Giai đo n c b n: L y chân ph i làm tr (n u d đ nh qua bên trái đ i ph
làm đ ng tác gi ném r hay đ o nh ng
nhanh, có th h i b

ng),

i qua trái, không nên kàm đ ng tác gi quá

c chân trái qua trái m t chút đ gi tr ng tâm r i đ p chân trái

nhanh, m nh qua trái đ chuy n tr ng tâm và b
đ ng th i xoay vai ng ng
tr

ng

i v tr

c chân trái chéo v tr

c chân ph i,

c, khi chân trái g n ch m đ t bóng đ

c đ a ra phía

c, nhanh chóng đ y bóng xu ng tr

c khi chân tr (chân ph i) r i m t đ t. Bóng

ch m m t sân song song và ngang v i m i chân trái (n u phía tr
phòng th và v n xa r thì nên đ y bóng dài ra phía tr
β.K thu t qua ng

i b ng b

c không còn ng

i

c) ti p t c d n bóng lên r .

c thu n:

Giai đo n chu n b : Hai chân đ ng song song ho c h i ch ch tr
kho ng cách gi a hai chân r ng b ng vai, thân ng
lên r . Hai tay c m bóng đ t nhiên tr

c sau m t chút,

i h th p, g i h i khu u, m t h

ng

c b ng.

Giai đo n c b n: N u chân thu n làm tr là chân ph i thì dùng bàn chân trái
b

c ch ch sang ngang m t b

c nh , đ ng th i bóng t tr

bên trái r i nhanh chóng đ a bóng v tr
ch ch sang trái.Tr
tr

c ng c đ a sang th t l ng

c bàn tay trái xoay ngang, chân ph i đ p m nh

c khi chân ph i r i kh i m t đ t ph i đ p bóng, bóng ch m đ t

c ho c ngang m i chân trái. Khi chân ph i v a r i m t đ t thì nhanh chóng b

ch ch sang trái, đ ng th i xoay vai, ng thân ti p t c d n bóng ho c ném r .
1.2.2. K thu t phòng th :
Ng

i ta chia k thu t phòng th thành hai nhóm c b n:

- K thu t di chuy n.
- K thu t kh ng ch bóng và c n phá.

1.2.2.1 K thu t di chuy n:
a. T th c b n:

16

c


* T th đ ng chân tr

c chân sau:

t th này kho ng cách hai chân r ng b ng

vai, hai g i khu u, hai gót h i ki ng, thân trên h i ng v tr
chân. Tay cùng bên v i chân tr
đi m : D di chuy n tr

c, tr ng tâm

gi a hai

c gi lên cao, tay kia dang ngang sang bên c nh.

c sau, di n quan sát r ng. Nh

u

c đi m: Khó di chuy n sang trái,

ph i, di n đ ng phòng th h p.
* T th hai chân đ t song song: Hai chân đ ng song song, tách r ng h n vai, hai
g i khu u , hai gót chân h i ki ng, thân trên h i ng v tr
chân.
tr

c, tr ng tâm d n v gi a hai

u đi m : Di đ ng sang hai bên nhanh, di n phòng th l n. Nh

c đi m: Di đ ng

c sau và b t nh y ch m.
b.Di chuy n:
Các ph

ng pháp : Ch y, ch y bi n t c, ch y lùi, d ng, nh y đ

c ng

i phòng

th s d ng nh đư mô t trong k thu t t n công. Tuy nhiên có s khác bi t so v i
ng

i t n công, Ng

b

c n i ti p g i là b
*Tr

đây c n di đ ng trên hai chân h i khu u b ng các

i phòng th
c tr

t. Bao g m 3 lo i : Tr

t ngang, tr

t ti n , tr

t lùi.

t ngang:

B t đ u t t th hai chân đ ng song song, hai đ u g i khu u, thân ng
m t quan sát đ i ph

i h th p,

ng. Khi di chuy n sang bên trái, dùng s c c a má trong bàn chân

ph i đ p đ t, ti p đó chân trái di chuy n v phía bên trái. Khi bàn chân trái v a ch m đ t,
tr ng tâm chuy n sang chân trái, đ ng th i chân ph i nhanh chóng di chuy n theo sang
bên trái, tay đ t nhiên, thân ng

trái , hai chân s tr
*Tr

t th ban đ u. N u ti p t c di chuy n sang

t liên t c nh trên.

t ti n:

S d ng khi đ i ph
ng

i gi

i phòng th b

c tr

ng có bóng
t v tr

kho ng cách g n, ho c khi h d n bóng lên,

c đ nhanh chóng lên sát đ i ph

tr

c, dùng má trong c a bàn chân sau xoay ch ch đ p đ t, chân tr

b

c v phía tr

hai chân l n l

c. Khi chân tr
t v tr

luôn gi lên cao tr
*Tr
ng ng

tv

c nh c kh i m t đ t
t theo ngay và c th

c. Hai tay k t h p nh p nhàng v i hai chân, tay bên chân tr

c

c m t, tay kia dang ngang.

t lùi:

S d ng khi đ i ph
h

c v a ch m đ t chân sau kéo tr

ng. Khi tr

ng không có bóng ho c d n bóng di chuy n ng

i phòng th . Khi tr

t v sau dùng l c c a n a bàn chân tr

17

c v i

c đ p đ t, chân


sau xoay ch ch kh i m t đ t, b
tr

c tr

c lùi v phía sau. Khi chân sau v a ch m đ t chân

t lùi theo ngay và c th hai chân l n l

t tr

t v sau.

1.2.2.2.K thu t kh ng ch và c n phá bóng
a. C

p bóng

Là k thu t c a ng

i phòng th nh m c

không b ph m l i. Có hai hình th c c
∗Kéo bóng v : Ng
dùng hai tay c

pđ

p bóng:

i phòng th đ ng

c bóng c a ng

i t n công mà

y bóng ra và kéo bóng v .
t th phòng th tr

p bóng. C n đ m t tay trên, m t tay d

c ng

i có bóng và

i gi l y bóng, các ngón tay

bám ch c l y bóng, sau đó gi t m nh bóng v phía mình đ ng th i làm đ ng tác quay
ng

i. Bóng c n đ a theo tr c n m ngang đ vô hi u hóa b t kh n ng c

c a đ i ph
*
tr

p l i bóng

ng.
y bóng ra: Ng

c. Th a lúc ng

i phòng th đ ng phía sau ng

i t n công không chú Ủ, ng

i phòng th b

bóng, dùng s c hai tay c m bóng đ y ra phía tr
đ y bóng ra.N u ch y phía bên ph i ng

i t n công c m bóng đ ng
c bên c nh ng

i có

c, đ ng th i dùng s c lao c a ng

i c m bóng thì b

chân trái lên đ ng th i dùng hai tay c m bóng đ y ra phía tr

c chân ph i sang c nh, b

i
c

c.

b.Phá bóng
Phá bóng là m t trong nh ng k thu t phòng th hi u qu song c ng đòi h i
ng

i th c hi n ph i nhanh nh n, t nh táo, bi t hành đ ng k p th i và khéo léo không đ

ph m l i va ch m. Có 3 cách:
* Phá bóng ra kh i hai tay đ i ph

ng: Ng

i phòng th ti n l i g n ng

công, tích c c ng n c n đ i th ho t đ ng v i bóng. Mu n v y ng
b

c khu u v phía tr

Vi c phá bóng đ
ng t t phía tr

it n

i phòng th h i

c, tay du i th ng v phía bóng, sau đó lùi v t th ban đ u.

c hoàn thành vào th i đi m thích h p b ng đ ng tác ng n nh ng đ t
c hay t d

i th p c a bàn tay cùng v i các ngón tay ghì ch t vào bóng.

Nên phá bóng vào th i đi m b t bóng và ch y u là phá bóng t phía d
có hi u qu là phá bóng t phía d

i khi đ i ph

i lên.

t bi t

ng v a nh y lên cao b t bóng và còn

ch a k p áp d ng các bi n pháp đ phòng c n thi t.
* Phá bóng khi đ i ph

ng d n bóng: N u mu n phá bóng đ i ph

c nh, khi phá bóng ph i dùng tay

g n v i ng

18

ng t bên

i d n bóng và th c hi n đ ng tác phá


bóng vào th

i đi m bóng v a t m t đ t b t lên. N u mu n phá bóng t phía sau, th i

đi m phá bóng là khi đ i ph

ng m i b t đ u đ t phá.

* Phá bóng khi ném r : Vào th i đi m ng n c n ném r , tay ng
ph i tr c ti p ch m vào bóng. Khi bàn tay ng
trên qu bóng thì đ i ph

i phòng th c n

i phòng th g p, đ t lên bên c nh phía

ng không th ném r đ

c n a.

c. C t bóng
C t bóng là m t k thu t phòng th ch đ ng nh t. Khi đ i ph
t n công, ng
đ i ph

i phòng th dùng k thu t c t bóng đ đo t bóng tr

ng và ph n công m t cách nhanh chóng, b t ng .

ng đang t ch c

c khi bóng đ n tay

ng tác c t bóng có th s

d ng đ ch ng l i t t c các lo i t n công.Vì v y khi t p luy n c n chú Ủ đ n k thu t c t
bóng và s d ng nó m t cách thành th o.
Thông th

ng ng

i t n công lao nhanh đ n nh n bóng. Khi đó ng

ch trong kho ng cách r t ng n ph i t ng t c đ trên m c t i đa và v
ph

ng theo h

ng bóng bay đ n. Ng

ph

ng, lao th ng đ n bóng đ giành l y bóng.

ng

i phòng th khi đ t phá đ n g n ng

Sau khi kh ng ch bóng, ng
ph m lu t ch y b

i phòng th

t lên tr

cđ i

i phòng th dùng tay và hai vai ng n c n đ i
không ch m vào ng

i t n công,

i t n công ph i h i nghiêng ng

i sang bên.

i phòng th ph i l p t c chuy n sang d n bóng đ tránh

c.

Câu h i ôn t p và th o lu n:
1. Phân tích các k thu t c b n c a môn bóng r . Tìm hi u m u ch t c b n
trong các k thu t đó.
2. Phân bi t các k thu t t n công v i phòng th .
1.3.CHI N THU T BÓNG R

( 5 ti t )

Chi n thu t là hình th c t ch c v n d ng h p lý kh n ng cá nhân và ph i h p
đ ng đ i đ giành th ng l i trong thi đ u.
M c đích c a b t c chi n thu t nào c ng là n m quy n ch đ ng trong thi đ u,
chi n th ng đ i ph

ng. T ch c chi n thu t chính xác là ph i phát huy đ

cao nh t tính tích c c c a m i đ i th và nh ng s tr

cđ nm c

ng k thu t c a h .V n d ng

chi n thu t c n c n c vào tình hình c th trong thi đ u, b t k m t chi n thu t đ n đi u
c ng nh c nào c ng không mang l i k t qu t t.
1.3.1.Phân lo i chi n thu t

19

C n c vào n i dung c b n c a thi đ u mà chi n thu t đ

c chia làm 2 ph n :

Chi n thu t t n công và chi n thu t phòng th .Trong m i ph n chi n thu t l i đ

c chia

ra thành các nhóm (cá nhân, nhóm, đ ng đ i) . M i nhóm l i chia làm nhi u lo i…
1.3.2.Nh ng ch căn ngăc aăđ u th trên sân
Các v trí ch đ o trên sân bóng trong bóng r , m i ng

i đ u có m t v trí c

đ nh, m i v trí có ch c n ng riêng trong phòng th và t n công.
Các v trí trong m t đ i bóng r :

Hình 1: 5 v trí trong đ i hình thi đ u

1.3.2.1.H u v ném xa(Shooting Guard ): Ng

i ch i

l vì v y m i c n phá hi u qu ti n đ o đ i ph
trong đ i bóng, và th
đi m nhi u nh t. Ng
forward), ng

ng là nh ng ng
i ch i

v trí này ph i có t ch t nhanh

ng. Là tay “shoot” c ly t m xa chính

i nh y ném xu t s c nh t trong tr n đ u, ghi 3

v trí này c ng có th ch i t t

v trí ti n đ o ph (small

i ch i cùng lúc 2 v trí trong tr n đ u đ

1.3.2.2.H u v đi u ph i bóng(Point Guard ): Ng
đ o khi phòng th và là ng

i ch i

c g i là "swingmen".

v trí này đ

i phát đ ng t n công, ph i có t ch t, k thu t chuy n bóng,

nh i bóng, gi bóng và quan sát nh y bén t t nh t trong đ i, ng
th

c coi là lưnh

i ch i

v trí này

ng c m bóng nhi u nh t trong đ i t ph n sân c a mình sang sân đ i ph

đi u khi n h

ng t n công c a đ i. Ph n l n ng

các v trí khác nh ng ng

i ch i

v trí này có th hình nh h n

c l i h r t lanh l và ch i r t tinh ranh.

20

ng và


1.3.2.3.Ti n đ o ph (Small Forward ): Ng
nh Point Guard trong đ i bóng. Ng

i ch i

i ch i

v trí này chi m ph n quan tr ng

v trí này có nh ng b

ch ) r t linh ho t. Ném bóng t t là kh n ng c n có c a v trí này.
trí này đ

c xem là đi m ch ch t. Small forward là ng

nh t trong đ i bóng và ném

c ly xa hay h n ng

Small Forward không thích h p cho ng

c di chuy n (ch y
i v i phòng th , v

i ch i 1 đ u 1 (1 on 1) hay

i ch i v trí ti n đ o chính (PF).

i có th hình nh , b t bu t ph i cao to.

1.3.2.4.Ti n đ o chính(Power Forward ): Ng

iđ

tranh bóng và phòng th c a tr n đ u, h ch i

c coi là ng

i m nh m nh t trong

nh ng v trí c đ nh đ

c hu n luy n

viên xác đ nh theo đúng chi n thu t đ t ra. Ph n l n là canh đ ghi đi m c n r hay tranh
bóng g n r , nhi m v ng
ch i

v trí này th

i ch i
ng là ng

v trí này là ghi càng nhi u đi m càng t t. Ng

i

i ch i g n nh t v i Trung phong (center).

1.3.2.5.Trung phong (Center): i u ki n đ u tiên đ ch i
nh t trong đ i, ch c n ng ch i thì g n nh t

v trí này ph i là ng

i cao to

ng t nh ti n đ o chính, nh ng t m ho t

đ ng và di chuy n thì h p h n, yêu c u là tranh bóng t t, kh n ng ghi đi m

v trí c n

r khi t n công, c n phá các pha ném bóng g n r khi phòng th và phong t a v trí g n
r không đ đ i ph

ng tranh bóng

ph n sân nhà. Ai ch i

Bigman vì th hình h v a cao và v a to, ng

v trí này đ

c g i là

c l i không c n đòi h i t ch t nhanh

nh n và k thu t ch i bóng điêu luy n nh các v trí khác.
1.3.3.ăChi năthu tăt năcông
M t đ i khi đư ki m soát đ

c bóng s b t đ u t n công.T n công là ch c n ng

c b n c a m t đ i trong thi đ u. Nh nh ng hành đ ng t n công nên đ i s giành đ
th ch đ ng và bu c đ i ph

ng ph i làm theo k ho ch chi n thu t có l i cho mình.

M c đích chính c a t n công là ném bóng vào r đ i ph
trong 24 giây c n ph i s d ng nh ng mi ng chi n thu t đư đ
đ

c chu n b tr

c

c đó nh m đ a bóng vào g n r đ i ph

ng.

đ t đi u đó

c suy ngh chín ch n và

ng đ t o đi u ki n thu n l i

k t thúc t n công, đ tr c ti p t n công và b o đ m kh n ng tranh c

p bóng b t l i.

1.3.3.1. Chi n thu t t n công nhanh
Chi n thu t t n công nhanh là chi n thu t v n d ng t phòng th sang t n công
sau khi c

pđ

c bóng v i th i gian ng n, đ v

t kh i đ i ph

ng giành th ch đ ng

t n công t o c h i ném r d t đi m. Mu n t n công nhanh có hi u qu , m i đ i th ph i

21


có Ủ th c ph i h p, có k thu t cá nhân t t, s ph i h p toàn đ i ph i thu n th c và có
th l c d i dào. ó là nhân t c a chi n thu t t n công nhanh.
a.

ng di chuy n và chuy n bóng trong t n công nhanh

*

ng di chuy n: Trong chi n thu t này đ i th th

ng di chuy n theo:

- Ch y theo đ

ng th ng: Áp d ng trong giai đo n đ y ti n.

- Ch y theo đ

ng chéo: Áp d ng trong giai đo n phát đ ng , ti p ng.

- Ch y theo đ

ng cong: Áp d ng khi k t thúc đ m r ng di n t n công.

* Chuy n bóng: Th

ng dùng hai lo i : Chuy n bóng dài và chuy n bóng ng n.

- Chuy n bóng dài: Th

ng dùng khi h u v có bóng, chuy n tr c ti p cho

ti n phong d t đi m. Lo i này đ n gi n, tranh th đ

c th i gian và s l n chuy n

bóng ít nh ng d m t bóng.
- Chuy n bóng ng n: Th
đi m là c đ ng linh ho t , đ i ph

ng dùng khi các v trí ph i h p
ng khó c

pđ

c ly g n.

u

c bóng nh ng s l n chuy n

nhi u làm gi m t c đ t n công.
b. Ph i h p chi n thu t t n công nhanh
Ph i h p chi n thu t t n công nhanh g m 3 giai đo n: Phát đ ng, đ y ti n và k t
thúc. Trong khi th c hi n, tùy theo tình hu ng có th b qua giai đo n đ y ti n.
* Giai đo n phát đ ng t n công nhanh
+ Phát đ ng sau khi c

pđ

c bóng d

ir .

+ Phát đ ng sau khi phát bóng biên.
+ Phát đ ng khi nh y tranh bóng.
+ Phát đ ng sau khi đ i ph
+ Phát đ ng sau khi c t đ

ng ném ph t.
c bóng.

Nh ng yêu c u khi phát đ ng t n công nhanh:
- Toàn đ i ph i có Ủ th c tranh th s d ng t n công nhanh. Khi đ ng đ i có
bóng, nh ng ng
- Ng

i còn l i nhanh chóng thoát kh i đ i ph

i có bóng c n ph i ph i h p v i t c đ nhanh, chính xác, h p lỦ nh t đ

chuy n bóng đ n ng
thoát ng

ng và chi m v trí có l i.

i ti p ng, khi b đ i ph

ng c n nên k t h p v i d n bóng đ

i.

- Ph i s d ng ch y nghiêng khi di chuy n , luôn quan sát tình hình trên sân.
- Khi phát đ ng ph i ti n hành v i th i gian ng n nh t , t o th nhi u đánh ít.

22


* Giai đo n đ y ti n
+
-

y ti n theo đ

ng đ y ti n:
ng biên: ệt b đ i ph

ng c n, t c đ di chuy n nhanh, nh ng di n t n

công h p, d th t b i.
-

y ti n

gi a: Di n và góc đ t n công r ng nên đ i ph

ng khó phòng th , hi u qu

k t thúc cao.
-

y ti n k t h p
hi p đ i ph

ng m nh h n.
+

-

gi a và biên: Di n và góc đ t n công l n, bi n hóa linh ho t nên uy
i hình và nh p đ đ y ti n

i hình đ y ti n: Luôn ph i gi đ i hình 2-1-2, đ m b o cho đ ng đ i chuy n bóng d
dàng, linh ho t và theo dõi đ

-

c di n bi n chi n thu t.

Nh p đi u đ y ti n: T c đ c a giai đo n đ y ti n ch m h n so v i giai đo n phát đ ng
vì nó ph i th c hi n đi u ch nh và s p x p l i đ i hình cho giai đo n k t thúc.
+ Nh ng yêu c u khi đ y ti n;
-

y ti n ph i luôn gi đ i hình 2-1-2.

- Tránh chuy n bóng ngang ho c nh y chuy n bóng.
-Tr

c khi chuy n ph i quan sát, chuy n bóng ph i nhanh g n, gây s r i

lo n cho hàng phòng ng đ i ph

ng.

- Khi đ y ti n đ n khu ph t tránh chuy n bóng nhi u, tìm c h i k t thúc ném
r v i th i gian ng n nh t.
* Giai đo n k t thúc t n công nhanh
- Ph i h p 2 t n công 1 và k t thúc ném r .
- Ph i h p 3 t n công 2 và k t thúc ném r .
* Yêu c u khi k t thúc t n công nhanh:
-Ng

i có bóng k t thúc t n công nhanh ph i quan sát tình hình trên sân tìm ra

cách x lỦ thích h p nh t.
- Ph i luôn gi đ i hình chi n thu t h p lỦ.
-

ng tác chuy n ph i nhanh g n , chính xác, kín.

- Ng

i không có bóng ph i c n c vào ng

h p đ đ ng đ i chuy n bóng đ

c d dàng.

- Khi t i khu c m, tránh chuy n bóng ngang.

23

i có bóng đ di chuy n cho thích


1.3.3.2.Chi n thu t t n công qua trung phong
Chi n thu t t n công qua trung phong là d a vào vai trò ch đ o c a trung phong,
là ng

i đang đ ng

v trí quay l ng v phía r , m t quay v phía đ ng đ i c a mình đ

trong b t k th i gian nào c ng có kh n ng nh n bóng. Trung phong là tr c t c a khâu
chu n b t n công, các v trí còn l i v a duy trì nh ng ho t đ ng ph i h p n Ủ tích c c
v i nhau, v a c g ng chuy n bóng cho trung phong

v trí thích h p.Trung phong

không có bóng ph i h p v i các ti n phong và h u v v a s d ng c n ng
đ ng c n ng

i, tham gia t n công và c

p bóng d

i v a di

ir .

a.Nguyên t c t n công qua trung phong
+ Luôn tìm hi u đ i hình phòng th c a đ i ph

ng đ phát hi n đi m y u trong

đ i hình phòng th , đ ng th i t p trung u đi m c a c đ i, t n công vào đi m y u c a
đ i ph

ng.
+ V n d ng ném r

c ly xa và trung bình, bi n pháp l i h i nh t c a chi n

thu t t n công qua trung phong làm cho đ i hình phòng th ph i giãn r ng, t o c h i
đ t phá ho c đ t nh p vào khu r đ i ph

ng.

+ Dùng hình th c chuy n bóng nhanh, kín làm cho ng
luôn theo bóng, b tiêu hao th l c đ t o c h i ném r
vào ch gi a hai ng

s

i v i ng

ch tr ng ho c chuy n bóng

i phòng th .

+ T o nên th nhi u ng
+

i phòng th ph i luôn

i t n công ít ng

i trong m t khu v c nào đó.

i t n công không bóng c n chú Ủ: Di đ ng l

t biên ngang, th c

n, “si t” không bóng.
+ S d ng y m h đ đ t phá ném r .
b.Nh ng hình th c t n công qua trung phong:
+ T n công v i đ i hình chi n thu t thông qua trung phong 1-3 1 dùng đ t n

công phá nh ng đ i hình phòng th liên phòng, 2-1-2; 2-3;3-2;1-3-1.
+ T n công v i đ i hình chi n thu t thông qua trung phong 3-2 dùng đ phá
nh ng đ i hình phòng th liên phòng 2-1-2.
+ T n công v i đ i hình chi n thu t thông qua trung phong 2-1-2 dùng đ phá
nh ng đ i hình phòng th liên phòng 2-1-2.
Trong đó hình th c t n công b ng đ i hình 1-3-1 là hình th c đ
qu , và có hi u qu nh t khi đ i ph

ng dùng hình th c phòng th 2-1-2.

24

c dùng có hi u